مطالعات مدیریت دولتی ایران

تاب آوری، یکی از عوامل عمده ای است که می تواند عامل جدی در دستیابی فرد به پیشرفت و موفقیّت باشد. هدف اصلی این مطالعه، واکاوی نقش بیوریتم و ابعاد آن در تاب آوری کارکنان است. براساس پیشینه پژوهش و مدل مفهومی، سه فرضیه تدوین شد. برای بررسی نرمال بودن داده ها و آزمون فرضیه ها، از نرم افزار SPSS استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان رسمی و غیر رسمی اداره مرکزی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران است که تعداد آنان 300 نفر می شود بنابراین، با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه برابر با 169 نفر تعیین و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شد. با توزیع 180 پرسش نامه، تعداد 169 پرسش نامه از بین نمونه آماری جمع آوری شد. نحوه انجام پژوهش به این صورت بود که برای به دست آوردن چرخه های بیوریتمی از نرم افزار Biorhythm Calculator 3.02 بر حسب جنسیت و تاریخ تولد استفاده شد. سپس پرسش نامه برحسب نتایج نرم افزار برای نمونه ها در مدت زمانی مشخص ارسال شد. پس از بررسی برازش مدل و پایایی و روایی داده ها آزمون فرضیه ها نشان داد که هر سه بعد بیوریتم به عبارت دیگر بیوریتم ذهنی (000/0=P و 257/19=F)، بیوریتم فیزیکی (026/0=P و 028/5=F) و بیوریتم احساسی (002/0=P و 788/9=F) در میزان تاب آوری کارکنان سازمان آتش نشانی تأثیر معناداری دارند. به این صورت که هنگامی که هر یک از بیوریتم های افراد در بخش مثبت قرار دارد میزان تاب آوری آن ها بیشتر از زمانی است که آن بیوریتم در بخش منفی و روزهای بحرانی است . در نتیجه می توان بیان کرد دانش بیوریتم می تواند در افزایش بهره وری و بازده شخصی و تاب آوری فردی به کار گرفته شود.

موفقیّت سازمان های دولتی تا حدی به توانایی در برانگیختن موفقیّت آمیز کارکنان و مدیران بخش دولتی در ارائه خدمات بهینه بستگی دارد. پژوهش حاضر، با هدف بهبود و تقویت انگیزه خدمت عمومی در سازمان های دولتی انجام شده است و از این رو، تأثیر سبک رهبری خدمتگزار و رهبری اصیل (به عنوان یکی از عوامل اثرگذار بر انگیزه خدمت عمومی) بر آن بررسی شده است. جامعه آماری در این پژوهش، کلیه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان و سه اداره تابعه آن (اداره کل دامپزشکی هرمزگان، اداره کل شیلات هرمزگان و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان) در شهر بندرعباس است . بر این اساس، از روش نمونه گیری ساده تصادفی استفاده شده است و با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران حجم نمونه 235 نفر تخمین زده شد. ابزار استفاده شده برای سنجش متغیرهای پژوهش، پرسش نامه های استاندارد مربوطه با پایایی بالای 0.8 هستند. برای آزمون فرضیه های پژوهش از نرم افزار Smart PLS 3 استفاده شد و مشخص شد که رهبری خدمتگزار و رهبری اصیل بر انگیزه خدمت عمومی تأثیر مثبت دارند. همچنین نقش تعدیل گری ساختار سازمانی در رابطه بین رهبری خدمتگزار و رهبری اصیل بر انگیزه خدمت عمومی بررسی و مشخص شد که ساختار سازمانی اثر بین این رابطه را تعدیل نمی کند. با توجه به نتایج پژوهش، رهبری اصیل و رهبری خدمتگزار در ارتقای انگیزه خدمت عمومی نقش به سزایی دارند. این سبکهای رهبری با بهبود و رشد اعتماد متقابل میان رهبر و پیروان باعث تقویت انگیزه در آن ها شده است و همین امر موجب می شود تا کارکنان در سازمان های عمومی بتوانند خدمات بهینه به جامعه ارائه دهند.

هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر تنبلی اجتماعی سازمان ها است . این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش گردآوری داده ها از نوع پیمایشی - تحلیلی است . پژوهش حاضر در فاز غربالگری گروهی از خبرگان دانشگاهی، مدیران و سرپرستان سازمان های دولتی شهر تهران را در بر می گیرد که دارای دو خصوصیت هستند 1- آشنایی کامل و عمیق با مباحث سازمان 2- علاقه به مشارکت در این پژوهش که به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند (سعی شد فهرستی حداقل پانزده نفره از خبرگان به عنوان جامعه آماری تهیه شود). در این فاز، از روش نمونه برداری قضاوتی برای انتخاب بهترین افراد از میان جامعه خبرگان استفاده شد. ابزار اصلی جمع آوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه هایی بودند که بنا به اهداف مختلف طراحی شدند و در میان جامعه آماری مدنظر توزیع شد. گفتنی است که در این پژوهش پرسشنامه اول به صورت باز و به منظور شناسایی عوامل طراحی شد و پرسشنامه دوم به صورت بسته و با هدف غربالگری عوامل طراحی شد. بعد از توزیع و جمع آوری داده ها انجام تجزیه و تحلیل های لازم از طریق نرم افزار های SPSS، رویکرد ترکیبی دیمتل و ANP انجام شد. نتایج پژوهش منجر به شناسایی و اولویت بندی هشت عامل شد که براساس رویکرد ترکیبی، معیار نظم- قانون و بی عدالتی با وزن 0.1634 رتبه اول را کسب کرده است. سیستم نظارتی ضعیف با وزن 0.1426 رتبه دوم و کسالت فضا و فرسودگی شغلی با وزن 0.1274 رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

پژوهش حاضر، به منظور ارائه مدل مفهومی کارآفرینی سازمانی در کمیته امداد امام خمینی انجام شده است. برای دستیابی به این هدف در چارچوب رویکرد کیفی از روش نظریه پردازی داده بنیاد و مدل پارادایمی (طرح منظّم یا سیستماتیک) استفاده شده است. در این راستا با هجده نفر از اساتید دانشگاه، مدیران و کارشناسان کمیته امداد امام خمینی (ره) که به شیوه هدفمند انتخاب شده بودند به عنوان نمونه آماری مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام و متن های مصاحبه در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. در پژوهش حاضر، برای اعتباربخشی از معیارهای قابلیت اعتماد لینکلن و گوبا استفاده شد. بر این اساس محقق 186 مفهوم و 15 مقوله فرعی را با استفاده از الگوی پارادایمی استراوس و کوربین دسته بندی کرده است. این عوامل در قالب مدل متداول نظریه داده بنیاد و در 6 دسته قرار گرفتند که عبارتند از: شرایط علّی (رهبری کارآفرینانه، قابلیت های منابع انسانی، نیاز های جدید اجتماعی)، شرایط زمینه ای (فرهنگ و ارزش های سازمان، مأموریت و رسالت سازمان و ساختار سازمانی)، محوری (نوآوری، مخاطره پذیری هوشمندانه)، راهبرد (نوسازی استراتژیک، سیاست های توانمند ساز و مدیریت استعداد کارآفرین محور)، شرایط مداخله گر (محیط اقتصادی/اجتماعی و ...)، پیامدها (تعالی سرمایه انسانی، بهبود عملکرد سازمان و ارزش آفرینی اجتماعی).

فرسودگی شغلی، یکی از عوامل اساسی در کاهش کارایی، از دست رفتن نیروی انسانی و ایجاد ع وارض جسمی و روانی به ویژه در حرفه های خدمات انسانی به حساب می آید. هدف مطالعه حاضر دستیابی به درک عمیق تری از رابطه استرس شغلی با فرسودگی شغلی با ملاحظه نقش تأثیرگذار احساس تنهایی کاری و گرایش به کارآفرینی مدیران وزارت دادگستری است. جامعه آماری این پژوهش شامل 300 نفر از مدیران عالی، میانی و عملیاتی وزارت دادگستری است که با استناد به جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 169 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در این مطالعه برای اندازه گیری متغیرها از چهار پرسشنامه معتبر استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات جمع آوری شده از مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار Lisrel استفاده شد. نتایج تحلیل آماری پژوهش نشان می دهد که استرس شغلی به عنوان عامل پیش بینی کننده قوی برای فرسودگی شغلی مدیران وزارت دادگستری تأئید شده است . همچنین بر اساس این یافته ها احساس تنهایی نقش میانجی معناداری در رابطه میان استرس شغلی و فرسودگی شغلی مدیران دارد. از طرف دیگر، گرایش به کارآفرینی توانسته است اثر استرس شغلی بر فرسودگی شغلی مدیران وزارت دادگستری را به طور منفی تعدیل کند. این یافته ها را می توان آغازی برای پژوهش های آینده با هدف مطالعه تأثیر سایر عوامل روانشناسی سازمانی و تجربه کارآفرینانه بر فرسودگی شغلی مدیران دانست. با توجه با یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که با توانمندسازی روانی مدیران در سطوح مختلف وزارت دادگستری به عنوان یک نهاد پرتنش و تقویت ویژگی های کارآفرینانه در آن ها می توان مانع از فرسودگی شغلی، کاهش عملکرد و دل زدگی آن ها شد.

هدف این پژوهش، ارائه مدل پارادایمی بلوغ حکمرانی شرکتی خوب در صنعت بیمه ایران است. این مدل شامل شرایط علّی، مداخله گر، زمینه ای، راهبردها و پیامدهای تحقق بلوغ حکمرانی شرکتی خوب است . مدیران ارشد شرکت های بیمه فعال در حوزه حکمرانی دولتی در ایران شرکت کنندگان در این پژوهش هستند. پژوهش انجام شده از نوع کیفی- اکتشافی و روش استفاده شده در تحقیق نظریه داده بنیاد بر اساس رویکرد استراوس کوربین است . با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، پس از انجام مصاحبه، اشباع داده ها حاصل شده است. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختار یافته است که براساس یک پروتکل مصاحبه تهیه و اجرا شد. به منظور سنجش اعتبار، راهنمای مصاحبه برای صاحب نظران ارسال و از نظرات آن ها استفاده شد. پیامد ها و نتایج حاصل از مدل مفهومی پژوهش که در اثر تأثیرگذاری عوامل سه گانه به دست آمد عبارت است از: تأمین منافع، اجرای قوانین عدالت محور، پاسخگویی، رعایت اخلاق حرفه ای، نظارت مؤثر و متمرکز، افزایش اعتماد، رشد توانگری و پرتفوی، استفاده از فنّاوری، همکاری و مشارکت، بهبود ضریب نفوذ و قوت اجرا. نتایج حاصل از احصای شاخص های بلوغ حکمرانی شرکتی خوب استخراج مجموعاً 721 کد باز، 240 کد محوری و 69 کد انتخابی است . این داده ها نشان دادند که در شرکت های بیمه ای شفافیت، پاسخگویی، ارائه گزارش های دوره ای دقیق، داشتن تخصص، صلاحیت حرفه ای، حُسن شهرت و تجربه مدیران و تعامل با ذینفعان نقشی اساسی در بلوغ حکمرانی شرکتی ایفا می کند. همچنین شاخص های توانمندساز شرکتی می تواند اعتماد ذینفعان را تقویت کند و فرهنگ سازمانی را فرهنگی شفاف و ترغیب کننده درآورد.