جغرافیا و مطالعات محیطی

آسایش صوتی عدم وجود صداهای مزاحم و نابهنجار در محیط کار و زندگی افراد است. عدم آسایش صوتی در محیط می تواند موجب آزار صوتی و برهم خوردن تعادل روحی و روانی افراد گردد؛ این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. داده های نظری پژوهش به روش کتابخانه ای و میدانی گردآوری شد و به منظور بررسی توزیع مکانی همجواری در کاربری اراضی جهت استخراج نقشه آسایش صوتی از بانک داده مکانی بهره گرفته شد. در پژوهش حاضر عامل فاصله بعنوان متغیر اصلی پژوهش مطرح است که مبنای سنجش سازگاری و ناسازگاری استقرار کاربری ها از منظر همجواری و مجاوت می باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای (Excel  و GIS) استفاده شده است. مدل به کار رفته نیز تحلیل سلسله مراتب فازی (FAHP) با نظرخواهی از 5 نفر از کارشناسان بوده است. تحلیل یافته ها نشان می دهد که در بین نواحی چهارگانه، ناحیه دو بیشترین آلودگی و ناحیه چهار کمترین آلودگی را در بین نواحی شهر یاسوج دارد.

درک روزافزون نیاز به تماس روزانه با طبیعت، زندگی سالم، شاد، پربار و معنادار است.توجه اخیر به طراحی بیوفیلی در بین معماران و طراحان این قدرت طبیعت را تصدیق می کند. با این حال، در یک سیاره شهری که به طور فزاینده شهری، باید توجه بیشتری به مقیاس های شهری صورت گیرد، برای برنامه ریزی و حرکت به سمت آنچه نویسندگان "شهرهای بیوفیلی" می نامند. شهرهای بیوفیلی شهرهایی هشتند که ارتباط تنگاتنگ و روزانه های با طبیعت اطراف دارند. اما همچنین به دنبال تقویت آگاهی و مراقبت از این طبیعت هستند. در پژوهش حاضر برای تحقق اهداف و پاسخگویی به سوالات تحقیق از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. به منظور انجام این پژوهش به دو روش اسنادی و میدانی به تهیه اطلاعات و تجزیه و تحلیل و تلفیق آنها اقدام شده است. شهر دزفول به علت مشکلات آب و هوایی و گرمای شدیدی این پیوند با طبیعت کم رنگ و ناتوان می باشد. برای رفع این ناتوانی ها و هم بستگی پیوند دنیای طبیعی با شهر معیارهای بر اساس دو بخش ابعاد معیارهای طراحی بیوفیلک و سنجش وضعیت کناره رود دز با تحلیل SWOT  و QPSM، راهبردها و سیاست های برای طراحی کناره رود دز با توجه به معیارهای طراحی بیوفیلیک به عنوان یک راهکار برای رفع این مشکلات به ارائه اهدافی برای طراحی و در نهایت یک طرح پیشنهادی برای احیا کناره رود دز به عنوان معیاری از بیوفیلیک برای رفع این مشکل و پیوند انسان با طبیعت ارائه شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت ادراک ذهنی شهروندان از کیفیت فضاهای سبز پیاده راه های شهری صورت گرفته است تا با در نظر گرفتن ادراکات شهروندان پیشنهادهایی برای بهبود کیفیت عناصر زیستی ارائه نماید. پژوهش حاضر از نظر ماهیت، از نوع پژوهش های کمّی و ازنظر نحوه ی گردآوری داده ها، از نوع پژوهش های میدانی محسوب می شود. جامعه ی آماری این پژوهش را تمامی عابران پیاده تشکیل داده است. با توجه به مشخص نبودن تعداد جامعه آماری، از روش نمونه گیری برای جامعه نامحدود استفاده شده و 380 نفر به روش تصادفی انتخاب گردید. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 884/0 برای تربیت، 889/. ولیعصر و 901/0 برای پیاده راه ارک به دست آمد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که مجموع 34 متغیر توانایی تبیین 66/95 درصد از تغییرات واریانس کلی را دارند. نتایج آزمون MANOVA نیز نشان داد که بین پیاده راه های سه گانه از نظر کیفیت ادراک ذهنی از عناصر زیست محیطی تفاوت معناداری وجود دارد و در این میان، میزان همبستگی در پیاده راه تربیت بیشتر از پیاده راه های ولیعصر و ارک بوده است. در نهایت نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که از نظر میزان معناداری، به ترتیب متغیرهای درختکاری و گل کاری، بهداشت محیط، موجودات زنده، آب، شهرسازی و اقلیم خرد شهری قرار دارند. با توجه به یافته های پژوهش پیشنهادهای کاربردی پژوهش با محوریت درختکاری و گل کاری به منظور تقویت زیبایی شناختی و تقویت بهداشت محیط به منظور رعایت بهداشت پیاده راه ها ارائه گردید.

امروزه با گسترش روز افزون شهرها نیاز به ارائه تسهیلات و خدمات در شهرها نیز به ضرورتی گریزناپذیر تبدیل شده است که دقت عمل در نحوه مکان گزینی این خدمات بر اساس سرانه ها و ارزیابی تناسب اراضی شهری که بستری در جهت برنامه ریزی های شهری بویژه در زمینه استفاده صحیح از اراضی است، جزو برنامه های اصلی برنامه ریزان برای مسأله یاد شده می باشد تا از همجواری های نادرست جلوگیری به عمل آید و در نهایت منجر به برقراری تناسب اراضی شود. پژوهش حاضر با رویکرد «توصیفی - تحلیلی» در راستای ارزیابی تناسب اراضی در مکان یابی بهینه مراکز آموزشی با تأکید بر مدارس در منطقه 7 شهرداری اهواز به انجام رسیده است. در راستای دستیابی به هدف یاد شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده، از تحلیل Cut Fill در محیط نرم افزار ArcGIS برای اولویت بندی کاربری های شهری نسبت به مساله همجواری با کاربری آموزشی با موضوع مدارس جهت ارزیابی تناسب اراضی و مکان یابی بهینه استفاده شده است. نتایج حاصل از وزن گذاری کاربری ها توسط کارشناسان با استفاده از تحلیل Cut Fill در محیط نرم افزار ArcGIS مورد تلفیق و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که کاربری های مسکونی با کمترین عملکرد اتلاف در شبکه در تحلیل Cut Fill با توجه به وزن های بدست آمده از نگاه کارشناسان، بیشترین سازگاری را با کاربری آموزشی دارد و دارای اولویت اول برای همجواری با آن می باشد و کاربری های نظامی، صنعتی، مذهبی بیش ترین نوسان را در زمینه اتلاف در تحلیل Cut Fill داشته و کاربری های ناسازگار شناسایی شده اند.

هدف این بررسی، تعیین جایگاه تحول عملکردهای محیطی و اجتماعی کلان شهر مشهد، بر شادی ساکنین آن بود. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه استاندارد مقیاس شادی آکسفورد که برای گردآوری اطلاعات اقتصادی و اجتماعی و عملکردهای شهری بازنویسی شده بود، به دست آمد. نمونه مورد بررسی در این پژوهش 780 خانوار در 155 محله شهر مشهد بود. داده های گردآمده به این طریق، با استفاده از آماره F و خی دو و آزمون های هاسمن و لیمر و در محیط نرم افزار SPSS، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که مناطق یازده و دوازده شهرداری مشهد با کسب امتیاز 9/5 در نردبان شادی، در جایگاه نخست قرار داشته و منطقه سه با 0/5 در پایین ترین رده قرار گرفته است. آزمون های آماری نیز نشان داد مناطق مورد بررسی از لحاظ برخورداری از شادی، تفاوت معناداری با هم داشته، اما شادی در هر یک از مناطق در طول زمان به صورت معناداری دستخوش تغییر نشده-است. در نهایت مقادیر F و خی دو، برای آزمون همزمانی اثرات ثابت مقطعی و زمانی به ترتیب 7/10 و 5/308 بوده و نشانگر آن بود که اثرات ثابت هم در بین مناطق و هم برای هر منطقه، در طول زمان، وجود داشته است.

حکمروایی خوب شهری رویکرد جدیدی در فرایند مدیریت شهری می باشد که ساختارهای سنتی و متمرکز مدیریت شهری را به چالش کشیده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از تحقیق حاضر بررسی و رتبه بندی برخی مؤلفه های حکمروایی در مناطق چهار گانه شهری شرق کلانشهر اهواز از دیدگاه شهروندان و کارشناسان پرداخته است. شش مولفه انتخابی مورد پژوهش، مشارکت، عدالت محوری، پاسخگویی، مسئولیت پذیری، اثربخشی-کارآیی و امنیت بوده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری شهروندان ساکن شرق کلانشهر اهواز و کارشناسان می باشند. حجم نمونه شامل 13نفرازکارشناسان و383 نفر از شهروندان بوده است. با استفاده از آزمون کولموگرف-اسمیرنف نرمال بودن توزیع داده ها و وزن دهی متغیرها توسط مدل آنتروپی شانون و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک رتبه بندی MABAC انجام شده است. نتایج پژوهش بر اساس میانگین کل شاخص ها از نظر شهروندان و کارشناسان محاسبه گردید که سه شاخص اثربخشی-کارآیی، مشارکت و پاسخگویی در تمام مناطق شرقی شهر بالاتر از حد متوسط (5/2) به ترتیب با امتیاز 99/2 و68/2و 64/2 بوده است. همچنین نتایج حاصل از تکنیک MABAC، نشان می دهد منطقه سه شهری کلانشهر اهواز با مقدار Si (مقدار نهایی تابع معیارگزینه ها) 155/0در رتبه اول و به ترتیب مناطق هشت، یک و هفت با 074/0، 010/0و 031/0- در رتبه های دوم تا چهارم قرار گرفته اند.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی سطح نشاط اجتماعی در محله کشتارگاه می باشد تا با بررسی پتانسیل ها، محدودیت ها و دارایی های محله در جهت ارتقاء نشاط اجتماعی در محله راهکارهایی ارائه نماید. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد. مطالب مورد استفاده در این پژوهش به دو صورت برداشت اسنادی و میدانی گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده ها شامل: مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و فیش برداری می باشد. جامعه آماری پژوهش ساکنین محله کشتارگاه می باشد. در این پژوهش روش نمونه گیری تصادفی بوده و برای نمونه گیری از فرمول کوکران استفاده شده است که حجم نمونه 372 نفر بدست آمده است. ابعاد استفاده شده در این پژوهش شامل ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به دو صورت کمی و کیفی انجام گرفته است، در بعد کمی از روش های آماری (توصیفی و استنباطی) استفاده می شود و در بعد کیفی، نتایج حاصل از مشاهدات میدانی و مصاحبه ها تجزیه و تحلیل گردید. نتایج این پژوهش نشانگر وجود رابطه متوسط مستقیم میان ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و گویه های آن ها با نشاط اجتماعی می باشد همچنین در ارزیابی سطح نشاط اجتماعی با کسب میانگین 2.52 در سطح متوسط رو به پایین قرار دارد.

امروزه توجه به بافت های ناکارآمد و قدیمی به اولویت اول سازمان های ذی ربط تبدیل شده است. به طوری که سازمان های شهری با برنامه ریزی عملیاتی و راهبردی در پی ساماندهی این گونه بافت ها هستند. رویکردهای مختلفی جهت ساماندهی بافت های فرسوده مدنظر سازمان های ذی ربط قرارگرفته که آخرین رویکرد؛ رویکرد بازآفرینی شهری است و در این مسیر، از حوزه توجه صرف به کالبد به عرصه تأکید بر ملاحظه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز گذری داشته است. از طرفی مشارکت یکی از مهم ترین الزامات برای موفقیت در انجام بازآفرینی شهری است؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به ارزیابی طرح بازآفرینی بافت فرسوده شهری با رویکرد مشارکت مردمی در محله همت آباد اصفهان پرداخته است. روش انجام پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی بوده است. از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته اند. همچنین از مدل تصمیم گیری ANP و TOPSIS Fuzzy استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بازآفرینی بافت فرسوده محله همت آباد در ایجاد امنیت و تقویت دل بستگی و ایجاد حس تعلق در محله تأثیرگذار بوده است. این طرح توانسته است در ترغیب مردم جهت همکاری در کارهای اقتصادی محله تأثیرگذار باشد. بازآفرینی بافت فرسوده محله همت آباد به میزان زیادی توانسته است زمینه و بستر نوسازی را در محله فراهم کند و توانسته است در ایجاد انگیزه در شهروندان برای نوسازی در محله موفق باشد. همچنین یافته ها نشان داد بازآفرینی بافت فرسوده محله همت آباد توانسته است سبب افزایش بهبود وضعیت محیطی در محله شود. نتیجه گیری: بازآفرینی شهری به عنوان اصلی ترین رویکرد مداخله شهری بر اساس تحلیل دقیق وضع یک منطقه هدف، تطابق هم زمان بافت کالبدی، ساختارهای اجتماعی، بنیان اقتصادی و وضع محیط زیست پیگیری آن به صورت متوالی می تواند سبب بهبود و توسعه وضعیت محله همت آباد گردد.