جغرافیا و روابط انسانی

جغرافیا و روابط انسانی

جغرافیا و روابط انسانی دوره 2 تابستان 1398 شماره 5

مقالات

۱.

نقش گردشگری مذهبی در توسعه اقتصادی سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی روستاهای بخش مرکزی اردبیل

کلید واژه ها: گردشگری مذهبی توسعه اقتصادی اردبیل مرکزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 499 تعداد دانلود : 974
هدف از پژوهش حاضر نقش گردشگری مذهبی در توسعه اقتصادی سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی روستاهای بخش مرکزی اردبیل است. این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی که با استفاده از روش پیمایشی و کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 16 روستای بخش مرکزی اردبیل است که به جهت داشتن پتانسیل و کانون گردشگری که جامعه آماری تحقیق را تشکیل می دهند مراجعه شد. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، شامل روستاییان انتخاب شده ساکن در مناطق روستایی اردبیل مرکزی است که بر اساس سرشماری سال 1395، برابر با 16474N= نفر و 4835 خانوار است که با توجه به مشخص بودن جامعه آماری مورد مطالعه از فرمول کوکران استفاده و حجم نمونه برابر با 375n= برای دقت بیشتر حجم نمونه 380 انتخاب شد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته بود،روایی صوری پرسشنامه توسط پنل متخصصان مورد تائید قرارگرفت و برای تعیین پایایی کمی پرسشنامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ، استفاده شد که مقدار آلفای ذکر شده برای قسمت های مختلف پرسش نامه 76/0 تا 85/0 محاسبه شد. به منظور به دست آوردن سنجش دیدگاه ساکنان در خصوص مؤلفه های ذکر شده از آزمون های آماری میانگین پاسخ ها و واریانس و آزمون T تک نمونه ای و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج یافته های این پژوهش نشان داد که رابطه مثبت و معناداری بین گردشگری مذهبی و مؤلفه های اقتصادی پژوهش وجود داشته است به طوری بیشترین نقش گردشگری مذهبی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی به این ترتیب است که درآمد (92/2)، اشتغال زا شدن (89/2)، بالا رفتن قیمت زمین و املاک (29/3)، سرمایه گذاری (91/2)، بیان کننده ای این موضوع است که گردشگری مذهبی بیشترین تأثیر را بر بالا رفتن قیمت زمین و املاک و کمترین تأثیر را بر اشتغال زا شدن جامعه محلی داشته است.
۲.

تحلیل وضعیت توزیع خدمات و جمعیت در مناطق روستایی استان ایلام با استفاده از ضریب جینی و منحنی لورنز

کلید واژه ها: خدمات جمعیت مناطق روستایی ضریب جینی منحنی لورنز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 760 تعداد دانلود : 165
نحوه پراکنش خدمات روستایی نشانگر میزان رشد و توسعه یافتگی مناطق روستایی و بالطبع نحوه نگرش به ساز و کارهای برنامه ریزی غیرمتمرکز در سطح کشور می باشد. در پراکنش خدمات روستایی در مراحل اولیه توسعه یافتگی، توجه به شاخص های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی حائز اهمیت بسیاری است. سنجش و ارزیابی نحوه توزیع موضوعات و عوامل مؤثر در توسعه و درجه برابری یا نابرابری در توزیع یکی از روش های شناسایی وضعیت جامعه و سطح توسعه آن است. پژوهش حاضر در پی آن است که به بررسی ارتباط بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در نواحی روستایی بپردازد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، روستاهای استان ایلام می باشند. داده های مورد نیاز از نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال 1390 و 1395 استان ایلام به دست آمده است و با استفاده از شاخص یا ضریب جینی و منحنی لورنز به مقایسه ی وضعیت توزیع خدمات با توجه به جمعیت در مناطق روستایی استان پرداخته شده و مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد که که در سال 1395 برابری بیشتری در توزیع خدمات با توجه به جمعیت در مناطق روستایی استان وجود داشته است و در سال 1390 برعکس( نابرابری در توزیع خدمات).
۳.

بررسی و تحلیل نقش متنوع سازی مشاغل روستایی جهت نیل به اقتصاد پایدار خانوارهای روستایی مطالعه موردی دهستان ورزق شهرستان فریدن، اصفهان

کلید واژه ها: متنوع سازی دهستان ورزق اقتصاد پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 35 تعداد دانلود : 341
امروزه، اقتصاد پایدار عاملی حیاتی در ماندگاری جمعیت روستایی است. در پژوهش حاضر، ناحیه مورد مطالعه با مشکلاتی همچون درآمد محدود و ناپایدار، عدم تنوع در فعالیت های اقتصادی، کمبود فرصت های اشتغال، گسترش فقر و بیکاری و به تبع آن، مهاجرت های روستایی و فشار بر منابع اقتصادی محدود روستا مواجه است. متنوع سازی اقتصاد نواحی روستایی به عنوان یکی از مهم ترین راهبردهای پایداری اقتصادی تلقی شده و تأثیر بسزایی در اقتصاد منطقه دارد.. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق، دهستان ورزق شهرستان فریدن در استان اصفهان است که در سال 1395 برابر با (9288N=) نفر جمعیت در قالب 3757 خانوار را دارا بوده است؛ که طبق فرمول کوکران تعداد (370n=) خانوار به عنوان نمونه مورد مطالعه از طریق پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت تعیین ضریب اعتبار پرسش نامه پس از تدوین آن، بر اساس نظرسنجی از اساتید و صاحب نظران درباره محتوای پرسشنامه و تأیید ایشان، ابتدا تعداد 30 نفر به صورت آزمون اولیه مورد پرسشگری قرار گرفته که با استفاده از نرم افزار SPSS میزان آلفا کرونباخ برای کل پرسشنامه 873/0 محاسبه شد. تجزیه وتحلیل داده ها به روش کمی انجام پذیرفت و ویژگی ها توصیفی شناسایی شد و برای تحلیل آزمون استنباطی از آزمون های رتبه ای اسپریمن، تی تک نمونه ای، همبستگی رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج از این قرار است که متنوع سازی مشاغل روستایی با اقتصاد پایدار منطقه رابطه معنادار وجود دارد. بیشترین اثرات متنوع سازی مربوط به شاخص افزایش درامد با میزان (576/0) و کمترین اثرات کلی به شاخص بهبود زیرساخت های اولیه با میزان (008/0) می باشد. و با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد هایی ارائه گردید.
۴.

بررسی و تحلیل تحرکات سیاسی و قومی گروهک های شبه نظامی برامنیت جنوب شرق

کلید واژه ها: سیاسی امنیتی پاکستان افغانستان ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 358 تعداد دانلود : 760
ترکیب قومی و مذهبی موجود در استان های مرزی شرقی کشور به نحوی است که نوعی ضعف ژئوپلیتیک را در این مناطق برای نظام جمهوری اسلامی فراهم آورده است. غفلت از این موضوع از طرفی و هوشیاری دشمنان در آن سوی مرزها و بهره برداری آنان از موقعیت ایجاد شده، به نوعی تهدید محسوب می گردد. از دیدگاه وهابیت این بخش از ایران به دلیل، اکثریت اهل تسنن، فقر اقتصادی و فرهنگی، خروج روحانیون اهل تسنن برای ادامه تحصیل به کشورهای عربستان و پاکستان، و ... دارای شرایط مناسب برای تبلیغ و توسعه فرقه گرایی مذهبی و گسترش وهابیت است. مهمترین پیامدهای گسترش فرقه گرایی وهابیت، یارگیری نهادهای جاسوسی مخالف علیه نظام است که بایستی مورد توجه نهادهای اطلاعاتی و امنیتی قرار گیرد. به ویژه که، یکی از اهداف راهبردی حامیان این فرقه تأسیس یا نفوذ بر مدارس مذهبی اهل سنت، به ویژه در استان های مرزی در جهت ترویج عقاید ضد شیعی است. به نظر می رسد با یک برنامه ریزی مناسب که بیشتر می بایستی متکی به تغییر نگرشی بر مرز باشد می توان این نقاط ضعف را به نقاط قوت تبدیل نمود، سلفی گری از جریان های رادیکال مذهبی است که بیشتر از آن که ریشه داخلی داشته باشد، ریشه های منطقه ای دارد. سه کشور عربستان، پاکستان و امارات از اصلی ترین حامیان مالی جریان های سلفی هستند و استان سیستان و بلوچستان به لحاظ بافت قومی- مذهبی و مجاورت جغرافیایی با پاکستان و افغانستان از بیشترین پتانسیل فعالیت گروه های سلفی برخوردار است
۵.

تاثیر موانع مرزی بین ایران و افغانستان بر امنیت منطقه سیستان

کلید واژه ها: امنیت مرزی کنترل تهدید سیستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 842 تعداد دانلود : 775
سیستان به دلیل واقع شدن در منطقه مرزی کشوربحران زده افغانستان با مخاطرات، چال شها و تحولاتی عمده در محیط امنیتی خود رو به رواست. واقعیت است که محیط راهبردی ایران، از جمله امنیت ملی در معرض حوزه های متعدد ژئوپلیتیک بیرونی قرار دارد؛ در عین حال فضای سرزمینی ایران به سبب آن که مکمل راهبردهای جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیکی کشورها و قدرت های پیرامونی است، تهدیداتی چون مهاجرت های غیرقانونی، قاچاق مواد مخدر و سلاح های غیرمجاز، جنایات سازمان یافته، ورود کالاهای ممنوعه، ناامنی نواحی مرزی و حمله به پاسگاه های مرزبانی و غیره در کنار تحرکات قومی- مذهبی بویژه پس از جنگ افغانستان، امنیت مرزهای شرقی ایران را به مخاطره انداخته است. مناطق بی ثبات همجوار ایران به خصوص در شرق کشور باعث دغدغه ها و نگرانی های اساسی شده و فقدان رشد دموکراسی و ناپایداری دولت های پیرامونی و گسترش اقتدار قومی آنها و نیز وجود بزرگ ترین قطب تولید مواد مخدر و انواع قاچاق ها در مرزهای سیستان بر آسیب پذیری مرزهای جغرافیایی و امنیتی ایران افزوده است. معمولاً حاشیه های مرزی محل تجمع گروه های نژادی، مذهبی و زبانی است و از این نظر استان سیستان و بلوچستان از شرایط ویژه ای برخوردار است. گذشته از همه، موقعیت جغرافیایی استان و حضور تعداد کثیری از اتباع بیگانه- سبب تشدید عملیات تروریستی در این استان گردیده و در نهایت نبود ثبات و بروز چالش های امنیتی را برای منطقه سیستان و بلوچستان و کشور به ارمغان آورده است. باتوجه به هزینه زیاد طرح انسدادمرز در منطقه سیستان و عدم وجود تحقیقات علمی در خصوص شناخت اثرات مثبت و منفی اجرای احداث (دیوار بتونی )، پژوهش حاضر به این امر می پردازد
۶.

ارزیابی رضایتمندی مسکن مهربراساس شاخص ها و اصول مسکن اجتماعی (موردپژوهی: شهرجدیدپرند،شهرجدیدپردیس)

کلید واژه ها: رضایتمندی مسکن مسکن مهر مسکن اجتماعی ارزیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 331
مسکن گروه های کم درآمدجامعه یکی ازمسائلی است که بیش ازسایرابعاد مسکن موردتوجه نظام های اجتماعی ودولت های مرکزی قرارگرفته است.سیاست های مسکن اجتماعی درتمام کشورها ازسابقه طولانی برخورداراست وبرنامه های مبتنی براین سیاست هادرطول دهه های گذشته تغییرات زیادی نموده اند.درایران ازابتدای برنامه دوم توسعه،دولت به تامین مسکن اقشارکم درآمدوفاقد مسکن توجه ویژه داشته است.دربرنامه چهارم نیزسیاست های تامین مسکن درقالب قانون ساماندهی تولیدوعرضه مسکن ودستورالعمل اجرای آن تعیین شده است. یکی ازبندهای قانون مذکور، واگذاری حق بهره برداری اززمین (اجاره 99 ساله اراضی) است که به عنوان طرح مسکن مهرشناخته می شود. باتصویب این قانون،عملاً احداث یک میلیون واحد مسکونی مهردرسراسرکشورآغازگردیدازاین رقم حدود250 هزارواحدبایستی درشهرهای جدید ساخته شوندکه تابه امروزعلیرغم سرمایه گذاری انجام شده توفیق چندانی درپذیرش جمعیت برخوردارنبوده اند. شهرجدیدپرندوپردیس درمحدوده شهری تهران نیزدرزمره شهرهایی قراردارندکه بیشتری حجم مساکن مهر(بالغ بر180هزارواحد مسکن)درآنها ایجاد شده است،که ارزیابی رضایت مندی برنامه درآنها درقالب گروه مداخله (پرند)وگروه کنترل (پردیس)صورت گرفته است. با توجه به اجرا و تکمیل برخی از فازهای آنها، ضروری است با روش های مختلف،میزان موفقیت آنها مورد بررسی قرار گیرد. ازاین رودراین مقاله با استفاده ازروش توصیفی وتحلیلی وتکنیک ارزیابی اثرروسی ومدل آزمون t دو نمونه ای استفاده شده است،که براساس مبانی نظری وتجربی مرتبط بابرنامه ریزی مسکن اقشارکم درآمدوبرنامه ریزی مسکن اجتماعی و ارزیابی اثر میزان رضایت مندی ساکنان دوشهرجدید مورد ارزیابی اثر قرارگرفت، یافته های پژوهش حاکی ازآن است که شاخص های اقتصادی واجتماعی درپرندمعنا داربوده ودرواقع تحت تأثیرنبودبرنامه وشکل درمقابل شاخص های کالبدی درشهرجدیدپردیس وبرنامه معنادارشده است، درواقع به عنوان اثرات خالص برنامه می توان آنهارامطرح نمود. سپس چارچوب توسعه مسکن اجتماعی برای بهبود عملکرد مسکن مهرایجاد شده مطرح شده است. درانتها ضمن مشخص نمودن چارچوب راهبردی به ارائه راهکارهای زمینه مرتبط پرداخته شد. کلید واژگان: رضایتمندی مسکن،مسکن مهر، مسکن اجتماعی، ارزیابی اثرات برنامه،مسکن مهر پرند،مسکن مهر پردیس
۷.

تحلیل عوامل تاثیرگذار در کارآفرینی زنان روستایی

کلید واژه ها: کارآفرینی کارآفرینی روستایی زنان روستایی موانع کارآفرینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 903 تعداد دانلود : 924
کارآفرینی ابزاری برای برنامه ریزی است تا جوامع را به سوی توسعه هدایت نماید. از آنجا که همه ی جوامع یا همه ی افراد درون یک کشور، برای دستیابی به شرایط کارآفرینی، موقعیت مساوی و یکسان ندارند، باید شرایط را برای توسعه ی کارآفرینی، به گونه ای هدایت یا ایجاد کرد. که با توجه به اینکه نیمی از افراد هر جامعه ای را زنان تشکیل می دهند. شرکت زنان در شغل های مختلف برای رشد و پیشرفت جامعه لازم و ضروری است. توانمندسازی و مشارکت زنان در عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فنی و غیره یکی از شاخص های تولید هر کشوری محسوب می شود. زنان کارآفرین در مناطق روستایی نقش مهمی در ایجاد و ارتقاء اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه و خانواده ایفا می کنند؛ و جایگاه خود را در روند توسعه روستای خود داشته باشند. این مقاله که به روش مروری و با استفاده از منابع مکتوب و اینترنتی تهیه شده است تلاش دارد تا عواملی که بر کارآفرینی زنان روستایی نقش آفرینی می کنند، را بیان کند.
۸.

بررسی نیازهای آموزشی – ترویجی زنان روستایی)موردمطالعه: شهرستان ساری استان مازندران)

کلید واژه ها: زنان روستایی نیاز آموزشی فعالیت کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 664 تعداد دانلود : 277
اینکه زنان روستاییبه طور مشخص در چه مراحلی از تولید، در مورد چه محصولی، به همراه چه کسی و چگونه فعالیت می کنند در تدوین و اجرای یک برنامه توسعه، اهمیت خاصی دارد. توجه ویژه به نقش زنان در کشاورزی، متضمن تلاش برای شناسایی هر چه دقیق تر انواع و میزان آنان از یک سو و شناسایی و رفع موانع و مشکلات آنان در مسیر توسعه کشاورزی از سوی دیگر است. این پژوهش، باهدف بررسی نیاز آموزشی زنان روستای آکند شهرستان ساری استان مازندران انجام شده است. جامعه آماری شامل 143 نفر از زنان کشاورز بود که با استفاده از جدول مورگان 103 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخت بود که روایی آن با نظر استادان دانشگاه و پایایی آن با استفاده از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (2/93 %) تائید شد. این تحقیق ازلحاظ هدف، تحقیقی کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از مشارکت زنان روستایی در مراحل مختلف فعالیت های زراعی و باغی است. بین متغیرهای سن، میزان زمین تحت تملک خانوار، سابقه کار کشاورزی و میزان تحصیلات، با نیاز احساس شده برای شرکت در کلاس های آموزشی همبستگی وجود دارد. باوجود این، نیاز زنان این روستا به برگزاری کلاس های آموزشی- ترویجی، اغلب در نظر گرفته نشده و اکثریت کلاس های برگزارشده به مردان اختصاص یافته است.
۹.

ارزیابی نقش اثرات بلند مرتبه سازی بر کاربری های شهری (مطالعه موردی: شهرستان تنکابن)

کلید واژه ها: پراکنده رویی فشرده سازی بلند مرتبه سازی آزمون t شهرستان تنکابن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 437 تعداد دانلود : 576
یکی از طرح های که برای تامین مسکن و جلو گیری از عوارض ناشی از توسعه افقی ارائه شده است، توسعه عمودی شهرها و ساخت مسکن به صورت بلند مرتبه می باشد و به این منظور جامعه آماری تحقیق خیابان فردوسی غربی و خیابان زنگیشا محله در شهرستان تنکابن ، با استفاده از فرمول نوع دوم کوکران تعداد 214 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز به صورت میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز به صورت میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. روایی گویه های پرسشنامه با نظر تعدادی از محققان بررسی شده و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به میزان 0.74 محاسبه شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری t تک نمونه ای استفاده شده است. به طوری که، از بین مولفه های مورد بررسی به ترتیب مولفه های میزان خدمات آموزشی با 90/3 با لاترین میانگین و میزان رضایت از خدمات بهداشتی با 18/3 کم ترین میانگین را دارا می باشد..
۱۰.

مطالعه ضرورت ها و چالش های بلند مرتبه سازی( مطالعه موردی: شهرستان چالوس)

کلید واژه ها: بلند مرتبه سازی تراکم توسعه پایدار شهرستان چالوس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 958 تعداد دانلود : 90
رشد سریع شهر نشینی به ویژه در کشورهای در حال توسعه، باعث بروزبسیاری از مشکلات شهری از جمله رشد لجام گسیخته شهرها گردیده است یکی از راهبرد هایی که برای تامین مسکن و جلو گیری از عوارض ناشی از توسعه افقی ارئه شده است توسعه عمودی شهرها و ساخت مسکن به صورت آپارتمان می باشد هدف این پژوهش بررسی تأثیر ساختمان های بلند بر تراکم ساختمانی و مصرف زمین درمحدوده مورد مطالعه می باشد. به این منظور جامعه آماری تحقیق خیابان گلسرخی و خیابان دوستگر در شهرستان چالوس ، با استفاده از فرمول نوع دوم کوکران تعداد 214 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز به صورت میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. روش تحقیق کاربردی نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز به صورت میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده است. روایی گویه-های پرسشنامه با نظر تعدادی از محققان بررسی شده و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به میزان 0.74 محاسبه شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری t تک نمونه ای و تحلیل واریانس استفاده شده است و در نهایت از تکنیک TOPSIS برای رتبه بندی مولفه های بلند مرتبه سازی بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که به طوری که، از بین مولفه های مورد بررسی به ترتیب مولفه های میزان رضایت از کیفیت محیط زندگی (4.78)، میزان رضایت از خدمات آموزشی با (3.90) بیشترین مقادیر میانگین عددی را به خود اختصاص داده اند. از طرفی دیگر، مولفه های امنیت پیاده روی (9/2) و رضایت از کیفیت از مسکن (8/2) پایین تر میانگین طیف لیکرت به عنوان مطلوبیت عددی مورد آزمون محاسبه شده است. تحلیل فضایی بررسی تأثیر ساختمان های بلند بر تراکم ساختمانی و مصرف زمین درمحدوده
۱۱.

شناسایی چالشهای هویت فضاهای شهری مسکن مهرشهرجدید (موردپژوهی: شهرجدیدپردیس)

کلید واژه ها: هویت چالش هویت فضای شهری مسکن مهر شهرجدیدپردیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 957 تعداد دانلود : 491
همه شهرها برای حفظ پویایی وزنده بودن بایستی هویت داشته باشند و آن را حفظ کنند. شهری که هویت ندارد، زندگی در آن جریان ندارد، چنین شهری وجود نخواهد داشت. شهری که فاقد هویت باشد از خصیصه های شهری فاصله دارد و ساکنان آن به منزله میهمانانی تلقی می شوند که احساس خاصی نسبت به آن نداشته و تمایلی نیز به حل مسائل آن نشان نمی دهند. طرح مسکن مهرشهر جدید پردیس با نوع شهرسازی بی هویت، وپایه گذار الگوهای مدرن و بی هویت درشهرهای جدید است. این مساله درشهر جدیدپردیس تبدیل به یکی از چالش های اساسی هویت شهرشده است. یکی ازموضوعاتی که برای ارتقاء تمدن درشهرها ایرانی همیشه مطرح است موضوع هویت ساز ایرانی اسلامی شهرسازی است که این پژوهش به دنبال نحوه بهره گیری ازشاخص های هویتی ایرانی اسلامی درشهرسازی شهرجدیدومناطق مسکن مهربه شناسایی میزان ونحوه به کارگیری آن درپروژه های مسکن مهرشهرجدید(پردیس) وچالش های به وجود آمده دراثر بی ملاحظاتی کردن این مهم می باشد. با توجه به ویژگی های کلی تحقیق که علاوه برتاکید برمکان طبیعی وتفسیرومعنا، پژوهش حاضردرپارادایم ساختارگرا قراردارد که با راهبرد روش کیفی و با تدبیر مروری بر گردآوری داده ها، تحلیل وتفسیرازتکنیک مصاحبه عمیق وتحلیل محتوا ،که براساس استدلال منطقی به دنبال کالبد شکافی موضوع رفته ایم ،که درنهایت یافته های تحقیق حاکی ازعدم بهره گیری مناسب ازشاخصه های شهرسازی ایرانی اسلامی ونیزکم توجهی به استفاده از شاخص های هویتی ایرانی اسلامی برای طرح وساخت مجموعه ای با اصالت وشایسته ایران اسلامی مشخص شده است، که برای برون رفت ازاین چالش سعی کردیم برخی ازپیشنهادات درراستای ابعاد هویت سازدرمناطق مسکن مهرشهرجدیدپردیس ارائه کنیم.
۱۲.

ساماندهی و سازماندهی بالا برنده ها(تله کابین، پله برقی و آسانسور) در مناطق کوهستانی (مطالعه موردی شهر پاوه)

کلید واژه ها: پاوه ساماندهی بالابرنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 876 تعداد دانلود : 794
شهر پاوه در منطقه اورامانات، استان کرمانشاه قرارگرفته است این شهر مرکز شهرستان پاوه بوده و به عنوان مرکز ثقل جمعیتی در شهرستان پاوه ایفای نقش می کند که این امر موجب افزایش جمعیت شهر، توسعه و گسترش فیزیکی شهر می شود. مهاجرت بی رویه از اطراف به پاوه بعدازانقلاب و جنگ، عدم بازگشت مهاجرین رشد در سالهای اخیر و عدم تعادل بین جمعیت و ساختمان های سنتی سبب شد که ساختمان های طویل شد در ساختمان-های طویل، رفت وآمد افرادی که دارای مشکلات جسمی می باشند از اهمیت ویژهای برخوردار است .جابجایی و حمل ونقل وسایل و تجهیزات سنگین نیز از دیگرمشکلات این ساختمان های می باشد. میتوان گفت که امروزه پله ها و لبه ها از مهمترین موانع حرکتی و همچنین کاربردیترین ارتباط دهنده بین دو سطح بوده اند. مزایای استفاده از پله-ها اگر کنار گذاشته شود محدودیت بزرگی را به خصوص افراد آسیب دیده ازجمله سالخوردگان و معلولین ایجاد می کند. شهرستان پاوه با داشتن جاذبه های فراوان در اکثر ابعاد توانایی این را دارد که به عنوان یک قطب گردشگری در سطح غرب کشور معرفی شود. لذا در این پژوهش سعی شده است که به بررسی فرصت ها و تنگناهای این منطقه به لحاظ توسعه و گردشگری پرداخته شود. روش تحقیق این پژوهش با توجه به موضوع آن کاربردی می باشد. برای بررسی وضع موجود ، تحلیل و ارائه راهکارها از روش توصیفی تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است. در همین راستا و در جهت دستیابی به اهداف این پژوهش، به کمک پرسشنامه ، مطالعات کتابخانه ای و میدانی، مصاحبه با مردم در سطح شهرستان ، داده ها و اطلاعات لازم در این زمینه جمع آوری گردید. با استفاده از نرم افزار spssاین داده ها تحلیل آماری شده و فرصت ها و تنگناها توسعه فیزیکی و گردشگری در مبحث بالابرنده های شهرستان پاوه و راهکارهایی جهت توسعه آنها اولویت بندی و ارائه شده است.
۱۳.

برنامه ریزی راهبردی برای توسعه پایدار منطقه حفاظت شده تالاب چغاخور

نویسنده:

کلید واژه ها: تالاب چغاخور مدیریت راهبردی تحلیل SWOT توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 488 تعداد دانلود : 480
امروزه به دلیل رشد جمعیت و استفاده بیش از حد از منابع طبیعی، اکوسیستم ها و مناطق حفاظت شده مورد تخریب قابل توجهی قرار گرفته اند که در این شرایط اعمال روش های مدیریتی در این مناطق ضروری به نظر می رسد. در بین این مناطق تالاب ها به دلیل شرایط خاص و اهمیت اکولوژیکی آن ها نیاز به توجه بیشتری دارند. تالاب چغاخور به عنوان یکی از تالاب ها و مناطق حفاظت شده شاخص و ارزشمند کشور همواره با مشکلات اکولوژیک، انسان زاد یا طبیعی فراوانی مواجه بوده است. از این رو، به منظور حفاظت از از این تالاب، می بایست مدیریت بهینه منابع و سیاست های مناسب محیط زیستی اتخاذ گردد. هدف این پژوهش ارزیابی جامع توانمندی ها و تنگناهای تالاب چغاخور در راستای حفاظت و مدیریت بهینه آن با استفاده از تحلیل SWOT و ارائه راهبردهای مدیریتی به منظور بهبود وضع حفاظت موجود و تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصت ها است. در این پژوهش ابتدا نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای تالاب شناسایی شد و به وسیله کارشناسان وزندهی شد. سپس ماتریس استخراج شده و راهبردهای مناسب ارائه گردید. با توجه به نتایج بدست آمده، جذب اعتبارات بین المللی، اشراف مناسب پاسگاه محیط بانی به منطقه به علت جانمایی مناسب پاسگاه و وجود دوربین های مدار بسته برای نظارت تالاب و برخورداری از سمن های بومی فعال مهمترین نقاط قوت تالاب به حساب می آیند. همچنین نبود زیر ساخت های مناسب گردشگری، بروز نبودن تجهیزات و ناکافی بودن، به علاوه عدم وجود مرکز پایش آنلاین مهم ترین موانع حفاظت تالاب شناخته شدند. در نهایت با توجه به اطلاعات استخراج شده، ماتریس برنامه ریزی راهبردی منطقه تهیه و تدوین شد.
۱۴.

واکاوی راه کارهای مدیریت بحران خشکسالی کشاورزی (مورد: استان لرستان)

کلید واژه ها: خشکسالی مدیریت بحران بخش کشاورزی لرستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 39 تعداد دانلود : 299
تغییرات آب و هوایی بر کشاورزی و امنیت غذایی تاثیر می گذارد. در میان بلایای طبیعی، خشکسالی معمولاً به عنوان یک تهدید عمده برای سیستم های کشاورزی و معیشت خانواده های روستایی در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک کشورهای در حال توسعه شناخته می شود. به همین دلیل مدیریت خشکسالی، نقش و اهمیت ویژه ای دارد که مدیریت بحران جزیی از مدیریت خشکسالی به شمار می آید. پژوهش حاضر به واکاوی راهکارهای مدیریت بحران خشکسالی بخش کشاورزی استان لرستان براساس مدل چرخه مدیریت ریسک و بحران ویلهایت و همکاران (2014) پرداخته است. در این مدل فرایند مدیریت بحران، شامل چهار گام "ارزیابی اثرات"، "واکنش"،" بهبود" و "نوسازی" می باشد. این تحقیق از نظر روش، ترکیبی از روش کیفی و کمی است که با استفاده از روش دلفی فازی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش مدیران و متخصصان سازمان های دولتی مرتبط در استان لرستان بوده اند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 20 نفر از آنان به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش مشتمل بر دو بخش است که در مرحله اول راهکارهای مدیریت بحران خشکسالی، شناسایی و در مرحله دوم، میزان اهمیت و اولویت راهکارها،تعیین گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که درگام ارزیابی اثرات، تشکیل یک تیم کارشناسی برای جمع آوری اطلاعات مربوط به خسارت بحران، در گام واکنش، آموزش عمومی برای مقابله با خشکسالی و در گامهای بهبود و نوسازی، تغییر زمان کاشت و برداشت و بهبود دسترسی به بازار در اولویت قرار گرفتند.
۱۵.

بررسی نقش مسکن پایدار روستایی بر مولفه های احساس امنیت خانوارهای روستایی مطالعه موردی:دهستان خرقان غربی، شهرستان آوج

کلید واژه ها: مسکن روستایی مسکن پایدار احساس امنیت دهستان خرقان غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 85 تعداد دانلود : 931
عدم وجود امنیت و به تبع آن ، عدم احساس امنیت در روستاها ، باعث بروز ناهنجاری هایی مثل مهاجرت آنان به شهرها، حاشیه نشینی و ایجاد حالت انفعال در مردم، از بین رفتن خلاقیت ها ، بروز بی تفاوتی ها و رفتارهای مبتنی بر بی اعتمادی ، خدشه دار شدن امنیت گردد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش مسکن پایدار روستایی در احساس امنیت خانوارهای روستایی، مطالعه موردی:دهستان خرقان غربی، شهرستان آوج طراحی و اجرا شد. پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی(مشاهده و پرسشنامه) وجامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای دهستان خرقان غربی واقع در شهرستان آوج می باشد. این دهستان در سرشماری سال 1395 دارای9 روستای دارای سکنه و 2699 نفر جمعیت و 933 خانوار می باشد. از بین این 9 روستا براساس نمونه گیری قضاوتی 3 روستا انتخاب و به منظور نمونه گیری از روش نمونه گیری مرحله ای طبقه بندی شده و روش قرعه کشی استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 182 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی(میانگین و توزیع فراوانی) و آماری استنباطی در محیط نرم افزار spss صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین شاخص های مورد نظر برای احساس امنیت خانوار شاخص های احساس امنیت جانی، مالی و کالبدی بر روی آنها مسکن پایدار تاثیر مثبت و معناداری دارد و مسکن پایدار با شاخص های احساس امنیت اجتماعی و زیست محیطی رابطه معناداری ندارد. همچنین نتایج نشان دهنده آن بود که از بین شاخص ها، مسکن پایدار بر روی شاخص احساس امنیت مالی دارای بیشترین تاثیر بوده به گونه ای که 4/70 درصد از واریانس متغیر احساس امنیت مالی توسط متغیر مسکن پایدار مورد تببین قرار می گیرد.
۱۶.

ارزیابی میزان تحقق پذیری مکان یابی کاربری های آموزشی در طرح هادی با بهره گیری از مدل های (GIS)، نمونه موردی، روستای تنگ چنار

نویسنده:

کلید واژه ها: طرح هادی تحقق پذیری کاربری آموزشی نرم افزار GIS روستای تنگ چنار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 833 تعداد دانلود : 589
طرح هادی روستایی طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای کاربری های مختلف را بر حسب مورد در قالب مصوبات طرح های ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی یا طرح های جامع ناحیه ای تعیین می نماید یکی از مهم ترین کاربری ها طرح هادی، کاربری آموزشی می باشد که معمولاً با توجه به میزان جمعیت لازم التعلیم روستا و با محاسبه سطح و سرانه به دست می آید و در محدوده مصوب روستا مکان یابی می گردد. امروزه شیوه های مختلفی برای ارزیابی تحقق پذیری کاربری های پیشنهادی در طرح های هادی روستایی با رویکردی علمی و جامع به وجود آمده است تا بتواند با شناخت نقاط ضعف و قوت، مکان یابی های طرح هادی، از نتایج آن در برنامه ریزی آینده مدد گرفته شود تا بر قدرت و کارایی آن ها افزوده گردد. یکی از این شیوه ها، استفاده از مدل های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است که در این تحقیق سعی بر استفاده از آن در ارزیابی میزان تحقق پذیری مکان یابی کاربری های آموزشی در طرح های هادی مجموعه روستایی تنگ چنار می باشد. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق به صورت کتابخانه ای (طرح هادی روستای تنگ چنار) و میدانی (مشاهده، کنترل و تدقیق کاربری آموزشی در محل روستا با نقشه کاربری اراضی طرح هادی) و پردازش توسط مدل های کمی و کیفی توسط نرم افزار GIS می باشد. یافته های تحقیق با استفاده از مدل همسایگی، مدل همجواری، مدل تعیین شعاع عملکردی و مدل تحلیل شبکه و حریم نشان می دهد که تحقق پذیری کاربری آموزشی در طرح هادی مجموعه تنگ چنار کمتر از 10 درصد بوده است که از مهم ترین دلایل آن می توان به مهاجرت ساکنان به شهر مهریز و یزد و کاهش جمعیت محصلین و همچنین کمبود ردیف اعتبارات و بودجه ها عمرانی ساخت مدارس اشاره نمود.
۱۷.

بازآفرینی فرهنگ مبنا با تاکید برتوسعه اجتماع محلی پایدار(موردپژوهی : بافت تاریخی محله راه ری قزوین)

کلید واژه ها: بازآفرینی شهری بازآفرینی فرهنگ مبنا توسعه اجتماع محلی بافت تاریخی قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 126 تعداد دانلود : 491
بازآفرینی فرهنگ مبنا با تاکید برتوسعه اجتماع محلی پایدار(موردپژوهی : بافت تاریخی محله راه ری قزوین) مهرانوش مفیدی تقی قاسم شریفی شهرتاریخی قزوین با برخورداری از بافتی تاریخی واجد ارزش مرمت، حفاظت و نگهداری وبا دارا بودن پتانسیل های بسیار مناسب تاریخی وجاذبه های گردشگری، امکانات توسعه فراوانی دارد؛ با این حال، در اثر برخی سهل انگاری ها و اقدامات بی ملاحظه و نیز عدم توجه به روند فرسودگی، علی رغم وجود طرح های متعدد، مشکلات بافت درسالهای اخیرافزایش یافته است ونیازبه احیای فعالانه بافت را ضروری نشان می دهد. پژوهش حاضرضمن بررسی وتدقیق ادبیات توسعه اجتماع محلی به دنبال تبیین جایگاه آن دربازآفرینی فرهنگ مبنا است ، بدین منظور با توجه بررسی مبانی وادبیات موضوع وقرارگیری درپارادایم ساختارگرا برای راهبرد تحقیق ازروش تحقیق کیفی بهره مندشدیم وتدابیرمورد استفاده دراین روش پرسش عمیق وتحلیل محتوا می باشد که با استدلال منطقی سعی کردیم که ارتباط خوبی درمراحل تحقیق بوجود آوریم. در ادامه همچنین سازوکارچنین ارتباطی رادرقالب یک مدل مفهومی ارائه کردیم ؛ این مدل مفهومی می تواندراهبردهایی برای عملیاتی کردن رویکرد بازآفرینی فرهنگ مبنا با توسعه براجتماع محلی به عنوان رویکرد مداخله دربافت های تاریخی محله راه ری شهر قزوین (بافتهای که رهایی آن موجب مساله شده) شهری ارائه دهد. لذا هدف اصلی این مقاله بازآفرینی فرهنگ مبنا با تاکید برتوسعه اجتماع محلی بافت تاریخی محله راه ری شهر قزوین جهت ایجاد پیوند بین جاذبه های فرهنگی ازطریق توسعه اجتماع محلی و ارتقاء تعاملات فرهنگی بر مبنای ایده بازآفرینی فرهنگ مبنا است. واژگان کلیدی: بازآفرینی شهری- بازآفرینی فرهنگ مبنا- توسعه اجتماع محلی
۱۸.

راهکارهای مقابله با سیل

نویسنده:

کلید واژه ها: مخاطره سیل هیدرولوژی باران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 585
وقوع سیل های بزرگ در ایران، مخصوصا در سال های اخیر، شناخت عوامل موثر در ایجاد، تشدید و یا کنترل سیلاب را ضروری می سازد. در این پژوهش که بر اساس مطالعه منابع کتابخانه ای، رسانه ای و محلی انجام شده است، به شناخت راهکارهای مفید در زمینه مقابله با این مخاطره پرداخته شده است. تبعات و خسارات مالی، روانی و اجتماعی ناشی از مخاطره سیل به حدی است که گسترش مطالعات و بهبود اقدامات در این زمینه از ضروریات حوزه پژوهش، مدیریت و اجرا محسوب می شود در زمینه مهار و کنترل سیلاب باید به این نکته توجه داشت که تمامی اقدامات باید به گونه ای باشند که کمترین تغییر را در هیدرولوژی طبیعی اعمال کنند. بهترین اقدام در جهت به حداقل رساندن دخالت در محیط هیدرولوژی، نفوذ دادن رواناب ها به داخل زمین های شهری است. در این پژوهش سعی بر آن است تا ضمن شناسایی علل و عوامل موثر در ایجاد یا تشدید سیلاب، راهکارهایی جهت کنترل و تقلیل خسارات و همچنین بهره برداری و استفاده صحیح از آب های مازاد منجر به سیل ارائه گردد.
۱۹.

بررسی احساس امنیت زنان در فضاهای شهری (مطالعه موردی: پارک بعثت منطقه 16 شهرداری تهران)

کلید واژه ها: امنیت فضاهای شهری امنیت زنان پارک بعثت (خزانه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 820 تعداد دانلود : 582
امنیت به عنوان نیازی اساسی، در اجتماعات انسانی از جایگاه خاصی برخوردار است. برنامه ریزان و طراحان فضاهای اجتماعی، به ویژه شهرها، تلاش می کنند تا با شناسایی عوامل تهدید کننده امنیت به ویژه در فضاهای عمومی، امنیت را برای استفاده کنندگان از آن فضاها فراهم کنند. زنان در مقام نیمی از اجتماعات انسانی، به واسطه خصوصیات بیولوژیک، مسئولیت ها و نگاه متفاوت در مقایسه با مردان، ارتباط متمایزی با فضا برقرار می کنند. آنان نیازمند تسهیلات خاصی از فضا هستند تا موجب افزایش اطمینان خاطر آنان از حضور امن در فضاهای شهری و به ویژه فضاهای عمومی مانند پارک شود. از این رو این مقاله بر آن است که به بررسی امنیت زنان در پارک بعثت (خزانه) منطقه 16 تهران بپردازد. به منظور سنجش امنیت اجتماعی زنان در این مناطق سه بعد نظارت اجتماعی، کالبدی، محیطی در ارتباط با احساس امنیت مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که بین متغیرهای بررسی شده و احساس امنیت زنان در سطح بالای 95 درصد و با درجه معناداری (Sig=0/00) رابطه معناداری وجود دارد. در مجموع میزان بررسی امنیت زنان متغیر عدم نظارت اجتماعی با ضریب 682/0 بیشترین اثر را در عدم استفاده زنان از پارک بعثت دارد.
۲۰.

بررسی و تبیین عوامل اقتصادی موثر بر پدیده جمعیت شناور (مطالعه موردی جمعیت شناور ورودی از غرب گیلان به رشت)

کلید واژه ها: جمعیت جمعیت شناور اقتصادی رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 475 تعداد دانلود : 145
شناوری جمعیت، پدیده ای جدید در جابه جایی جمعیت است که با گسترش کلان شهرها ظاهر شده است. این پدیده، ماهیت متفاوتی با سایر جابه جایی های جمعیتی دارد. جمعیت شناور، جمعیتی است که به واسطه موقعیت منطقه و سفرهای درون شهری در محدوده منطقه حضور می یابند. مهاجرت های داخلی ایران تحت تأثیر اختلاف شدید بازده نهایی کار درنواحی شهری و روستایی و همچنین میان بخش های مختلف اقتصادی،کشاورزی، صنعتی و خدمات در داخل مناطق می باشد. تحقیق حاضر با معرفی جمعیت شناور شهر رشت به صورت افرادی که محل سکونت آنها شهر رشت نبوده و به منظور خاص به شهر رشت وارد می شوند، درصدد بررسی عوامل موثر بر شناورفرستی جمعیت می باشد. . نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه تحقیق نشان می دهد که عوامل اقتصادی بر میزان شناور فرستی جمعیت، تأثیر گذار می باشند. این امر بدین معنی است که انگیزه های اقتصادی سبب بوجود آمدن جمعیت شناور در مکانی می گردد که در آن مکان، جمعیت شناور پاسخ نیاز های خود را می بینند و به اهداف مورد نظر خود، دسترسی پیدا می کنند.
۲۱.

ایجاد مدل های توپوگرافیکی در محیط Google Earth (مطالعه موردی: گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس)

کلید واژه ها: مدل توپوگرافیکی گوگل ارث سورفر آرک جی آی اس گنبدهای نمکی کنارسیاه و جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 267 تعداد دانلود : 774
مدل های توپوگرافیکی اطلاعات مهمی را در ارتباط با عوارض و پدیده های سطحی زمین در اختیار کاربران قرار می دهند. نرم افزارGoogle Earth، شبیه ساز کره زمین، یکی از برترین نرم افزارهای شبیه سازی؛ همراه با برترین ابزارهای مشاهده به صورت سه بعدی است که نقشه های این برنامه با کنار هم قرار دادن تصاویر انتخاب شده از تصاویر ماهواره ای، عکس برداری هوایی و سامانه اطلاعات مکانی سه بعدیِ جهان به دست می آید. قابلیت ایجاد نقشه ها و مدل های سه بعدی در نرم افزارهای گوناگونی گنجانده شده است که از این دسته می توان به نرم افزارهای Surfer و ArcGIS اشاره نمود. در محیط نرم افزارهای مذکور، نقاط ارتفاعی ضروری ترین ابزار کار برای ایجاد مدل های رقومی زمینی هستند. در این مطالعه نخست نقاط ارتفاعی به شیوه ای نوین از محیط Google Earth استخراج و در مرحله بعد به کمک نرم افزارهای Surfer و ArcGIS، انواع نقشه های دو بعدی و سه بعدی ایجاد گردید. سپس در تلفیقی از نقشه های تولید شده از گنبدهای نمکی فیروزآباد، استان فارس (کُنارسیاه و جهانی) در محیط Google Earth مدل های توپوگرافیکی منحصربفردی ایجاد شد.
۲۲.

نقشه برداری زاویه طیفی با کمک طیف های تصویر در داده های استر (مطالعه موردی: جنوب غرب اردستان، اصفهان)

کلید واژه ها: سنجش از دور پردازش رقومی تصاویر ماهواره ای نقشه برداری زاویه طیفی داده های استر طیف های تصویر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 555 تعداد دانلود : 17
بیشتر روش های سنجش از دور بر این حقیقت استوار است که تصاویر سنجش از دور در باندهای طیفی متعدد و پهنای باندی کوچک تصویربرداری شده باشند و بتوان طیف پیکسل را استخراج کرد. این طیف سپس با طیف مواد شناخته شده خالص مانند کانی، سنگ، آب، خاک و ... مقایسه می شود و پیکسل هایی که با این طیف های شناخته شده شباهت دارند مشخص می شوند. با وجود اینکه این روش ها بیشتر مختص تصاویر ابرطیفی بوده ولی در خیلی از موارد در تحلیل تصاویر چند طیفی مانند استر می توان از آنها استفاده کرد. نقشه برداری زاویه طیفی (SAM) با استفاده از طیف استخراج شده از تصاویر استر برای بارزسازی پدیده های زمین شناختی در منطقه جنوب غرب اردستان، اصفهان اجرا شد. طیف های استخراجی خالص شامل طیف گیاهان سبزینه دار، ایلیت و کلسیت می شود. حاصل پردازش؛ بارزسازی پوشش گیاهی منطقه و واحدهای سنگی رسی و کربناته شامل شیل و آهک می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.
۲۳.

تدوین استراتژی های مناسب کاربری اراضی شهری با استفاده از مدل ترکیبی TOPSIS-SWOT

کلید واژه ها: تدوین استراتژی توسعه متعادل اراضی شهری شهر نورآباد ممسنی TOPSIS –SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 280 تعداد دانلود : 234
یکی از جنبه های اصلی ساخت شهرها مبتنی بر برنامه های شهری، برنامه ریزی کاربرد زمین شهری است، که بر پایه دو اصل توسعه پایدار و ارتقاء کیفیت زندگی بنا نهاد ه شده است. در رابطه با تحلیل مدیریت کاربری اراضی شهری، مدل های مختلفی وجود دارد که با توجه به موضوع بررسی و ویژگی های متن فضای شهری مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از مدل های مطلوب برای تحلیل مدیریت کاربری اراضی شهری مدل SWOT است. از این مدل در پژوهش های جغرافیایی متعددی در سال های اخیر استفاده شده است. از آنجایی که مدل SWOT یک مدل کیفی محسوب می شود برخی محدودیت هایی را سبب می شود. از این رو نگارندگان در این مقاله با تلفیق مدل SWOT با مدل TOPSIS به تحلیل مدیریت کاربری اراضی شهری و ارائه استراتژی های مناسب پرداخته اند. بر مبنای مدل فوق این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در یک مطالعه ی موردی در شهر نورآباد ممسنی به بررسی یکی از مهم ترین چالش پیش روی شهرهای معاصر که همان استفاده مناسب از زمین های شهری و مدیریت کاربری اراضی شهری پرداخته و با دیدی علمی برای توسعه متعادل کاربری زمین های شهری در شهر نورآباد استراتژی های مناسبی ارایه گردد. یافته های مقدماتی تحقیق را در مدل مدیریت استراتژیک مورد بررسی قرار داده و 10 نقطه قوت، 10 تهدید، 10 فرصت و 11 ضعف بررسی و 18 استراتژی ارائه شده و در نهایت با بهره گیری از تکنیک TOPSIS نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت های منتج شده از دیدگاه صاحبنظران رتبه بندی شدند. نتایج تکنیک تاپسیس نشان می دهد که فرصت ها بیشترین تاثیر را در بهینه سازی و توسعه متعادل کاربری اراضی شهری دارد و در رتبه دوم تهدیدها قرار می گیرند از این رو برای بهینه سازی و توسعه متعادل کاربری اراضی در این شهر استراتژی بازنگری در اولویت قرار می گیرند.
۲۴.

نقش مناطق حفاظت شده در توسعه اکوتوریسم (مطالعه موردی پناهگاه حیات وحش میانکاله با استفاده از مدل SWOT)

کلید واژه ها: اکوتوریسم مناطق حفاظت شده پناهگاه حیات وحش میانکاله مدل SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 357 تعداد دانلود : 266
چشم اندازهای طبیعی از کانون ها و جاذبه های توریست پذیر است، اهمیت دادن به آنها در حفاظت از محیط زیست به منظور دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری است. در این تحقیق به بررسی و طبقه بندی دو موضوع صنعت اکوتوریسم و حفاظت از محیط زیست که دارای دو رویکرد متفاوت ولی وابسته به هم هستند، پرداخته شده است. این که با چه نگاه و رویکردی به موضوع فوق پرداخته شود از اهمیت فراوانی دارد. اگر دید اقتصادگرایی و جنبه سودآوری، از منابع طبیعی برای برنامه ریزان مئرد اهمیت باشد، صنعت گردشگری عاملی خواهد شد برای تخریب و بهانه ای برای سودجویی از طبیعت.اما با نگاهی دوراندیشانه و آینده نگر، می توان نسبت به توسعه صنعت اکوتوریسم در مناطق حفاظت شده و مناطق طبیعی به حفظ این منابع با ارزش تلاش کرد و عامل حفاظت از محیط زیست را بر عامل صنعت گردشگری مقدم شمرد. برنامه ریزی برای اکوتوریسم بایستی به گونه ای باشد که در برنامه ریزی و مدیریت کم ترین آسیب برای تنوع زیستی را داشته باشد. سودهای حاصل از گردشگری ناپایدار و آسیب رسان به محیط های طبیعی و حتی فرهنگی، کوتاه مدت خواهد بود و صدمات جبران ناپذیری نیز به پیکره طبیعت وارد خواهد آورد. این در حالی است که می توان با بهره گیری از اکوتوریسم پایدار و مبتنی بر اصول زیست محیطی، تاثیر اقتصادی بلند مدت در سطوح ملی و محلی را لمس کرد. پناهگاه حیات وحش میانکاله با دارا بودن موقعیت مناسب و اکوسیستم خاص، توان بالایی در جذب گردشگران را داراست. در این پژوهش که با توصیفی و تحلیلی و بهره گیری از اسناد کتابخانه ای و هم چنین مشاهدات میدانی و تجزیه و تحلیل به روشSWOT صورت گرفته به بررسی ویژگی ها و پتانسیل های گردشگری پناهگاه حیات وحش میانکاله پرداخته شده است تا علاوه بر شناسایی این داشته ها در زمینه حفظ و پایداری اکوسیستم آن نیز تلاش شود و با توجه به نقش و اهمیت توسعه پایدار راه کار های حفاظت مطلوب آن نیز ارائه شود.
۲۵.

ارزیابی و پهنه بندی، نقشه مطلوبیت اقلیم نظامی استان کردستان

نویسنده:

کلید واژه ها: شاخص اقلیم نظامی متغیر اقلیمی ایستگاه هم دید استان کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 45 تعداد دانلود : 274
آب و هوا در تمام فعالیت های انسان تاثیر عمده دارد. آب وهوا یکی از مهم ترین عوامل جغرافیایی تأثیرگذار بر امور دفاعی و نظامی است که همواره باید توسط طراحان حوزه دفاعی و نظامی در انتخاب دکترین ها، تاکتیک ها و حتی در انتخاب نوع نیروهای نظامی، تجهیزات نظامی، البسه، آماد، تعمیر و نگهداری، ساخت تأسیسات مدنظر قرار گیرد. این بدان معنی است که از اصول و مفاهیم آب و هوا در چارچوب کاربردی استفاده گردد. شاخص اقلیم نظامی (MCI) به منظور ارزیابی شرایط اقلیمی برای انجام هر نوع عملیات نظامی ارائه شده است که با استفاده از آن می توان اقلیم نظامی را در ماه های مختلف برآورد کرد. در این تحقیق با استفاده از 7 متغیر اقلیمی و داده های مربوط به آن از پنج ایستگاه هم دید (سینوپتیک) استان کردستان، نخست شاخص اقلیم نظامی محاسبه گردید؛ سپس نقشه مطلوبیت اقلیم نظامی در ماه های مختلف سال با استفاده از نرم افزارهای ArcGIS و Surfer بدست آمد و نهایتا در محیط Google Earth پهنه بندی گردید.
۲۶.

ارزیابی و مقایسه، شرایط اقلیم نظامی استان کردستان و ایلام

نویسنده:

کلید واژه ها: شاخص اقلیم نظامی متغیر اقلیمی ایستگاه هم دید استان کردستان و ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 514 تعداد دانلود : 414
یکی از موضوعات مهم جغرافیای نظامی، اقلیم شناسی نظامی است که اثرات آب و هوا را بر امور نظامی در سطوح مختلف عملیاتی مورد بررسی قرار می دهد. تمام عناصر آب و هوایی یک منطقه نظیر دما، رطوبت نسبی، سرعت و جهت باد، ابرناکی، میدان دید، بارش باران و برف و ... در عملیات نظامی اثر دارد. کردستان و ایلام از استان های مرزی کشور دارای شرایط ویژه اقلیمی از نظر نظامی هستند. در این تحقیق به منظور ارزیابی و مقایسه شرایط اقلیم نظامی استان های مذکور، نخست داده های مربوط به هفت ایستگاه همدید (سینوپتیک) که دارای دوره آماری مناسب (بالای ۲۰ سال) بودند انتخاب گردید و با استفاده از 7 متغیر اقلیمی؛ شاخص اقلیم نظامی در ماه های مختلف برای استان های مورد مطالعه برآورد شد. سپس نقشه مطلوبیت اقلیم نظامی در ماه های مختلف سال با استفاده از نرم افزارهای ArcGIS و Surfer بدست آمد و نهایتا در محیط Google Earth پهنه بندی گردید.
۲۷.

تفکیک واحدهای سنگی و کانی شناختی گنبدهای نمکی فیروز آباد فارس، با استفاده از نسبت گیری باندی در داده های گرمایی ASTER

نویسنده:

کلید واژه ها: داده های گرمایی سنجنده استر نسبت گیری باندی گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 926 تعداد دانلود : 174
برخی مواد در طول موج های SWIR+VNIR به علت فرایندهای بازتاب، مشخصه ها و علائم مشابه؛ و در مقابل ویژگی های متفاوتی در باند گرمایی (TIR) از خود نشان می دهند. از این رو اطلاعات گرمایی ممکن است کمبود اطلاعات بخش های طیفی دیگر را برطرف کند. برای پردازش داده های استر (ASTER) در محدوده فروسرخ گرمایی از داده های AST_05 استفاده شد. AST_05 محصول داده های گسیلشی سطحی سنجنده استر با توان تفکیک 90 متر می باشد که فقط برای باند فروسرخ گرمایی این سنجنده تولید شده اند. نسبت گیری؛ تغییرات شیب منحنی های بازتاب طیفی بین دو باند را به تصویر می کشد. واحدهای کانی شناختی اصلی در گنبدهای نمکی شامل کلسیت، ژیپس، انیدریت، نمک و رس (ایلیت) است. بازنویسی طیفی این کانی ها در محدوده فروسرخ گرمایی باندهای استر انجام گرفت و نسبت های 13/12، 12/11، 11/12 و 11/10 به ترتیب برای بارزسازی و تفکیک هالیت (نمک)، کلسیت، ژیپس و رس در گنبدهای نمکی فیروز آباد فارس (کنار سیاه و جهانی) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.
۲۸.

تحلیل مولفه های اصلی داده های گرمایی ASTER در بارزسازی واحدهای سنگی و کانی شناختی گنبدهای نمکی فیروز آباد فارس

نویسنده:

کلید واژه ها: داده های گرمایی استر فروسرخ گرمایی تحلیل مولفه های اصلی گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 277 تعداد دانلود : 644
سازمان اداره کننده استر، سه نوع محصول، استاندارد، نیمه استاندارد و ویژه را تولید می کند. محصولات استاندارد استر که بدون تقاضای کاربران تولید شده شامل داده های سطح 1 و 2 می باشد. این سازمان داده های سطح 2 استر شامل داده های دمای سطحی و داده های گسیلشی سطحی را برای انجام پردازش در محدوده گرمایی تولید کرده و در اختیار کاربران قرار می دهد. AST_05 محصول داده های گسیلشی سطحی با توان تفکیک 90 متر می باشد که فقط برای باند فروسرخ گرمایی (TIR) سنجنده استر تولید شده است. تحلیل مولفه های اصلی (PCA) در محدوده 5 باند گرمایی این سنجنده با استفاده از داده های AST_05 انجام شده است. ویژه بردارهای حاصل از PCA برای بارزسازی واحدهای کانی شناسی و سنگ شناختی گنبدهای نمکی فیروز آباد فارس (جهانی و کنار سیاه) نشان داد که بیشترین بارگذاری های ویژه بردارها در مولفه های سوم، چهارم و پنجم صورت گرفته است. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.
۲۹.

تحلیل امنیتی وضعیت همسایه های خارجی ونقش سپاه پاسداران در مناطق مرزی شرق جمهوری اسلامی ایران

کلید واژه ها: مرز امنیت نظریه های امنیت مرزی جنوب شرق ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 464 تعداد دانلود : 503
سپاه طی چند سال اخیر به واسطه مردمی بودنش و ایجاد امنیت مبتنی بر توان جامعه از جایگاه ویژه ای در سیستان و بلوچستان برخوردار است، این جایگاه به دلیل اقبال عمومی طوایف و قومیت های مختلف نشان از اثرگذاری این ارگان در امنیت پایدار دارد، امنیتی که حسب یقین طی یک برنامه میان مدت و بلند مدت در کنار هوشیاری و آگاهی معتمدان و ریش سفیدان ایجاد خواهد شد.مرزهای جنوب شرقی ایران نیز از این واقعیت جدا نبود، نیروی زمینی سپاه به محض تحویل گرفتن امنیت سیستان و بلوچستان با دارا بودن حدود هزار و ۳۰۰ کیلومتر مرز زمینی مشترک و ۳۴۵ کیلومتر مرز دریائی در سال 88، سردار شوشتری را مامور ایجاد امنیت پایدار در این خطه کرد. امنیتی که در لقای لبخند و نگاه جامع شناختی این سردار شهید به بهترین شکل با استفاده از توان بومی و محلی در نقطه نقطه استان ایجاد شد و روز به روز از نا امنی کاست.بخش اعظمی از تحقق یک امنیت پایدار در هر مکان و نقطه ای، محرومیت زدایی و رونق اقتصادی است، اما همین رونق اقتصادی و ایجاد امنیت پایدار اقتصادی، نیاز اولیه ای دارد و آن ایجاد چتر امنیتی مناسب در آن نقطه است
۳۰.

نقش نیروی دریایی سپاه راهبردی در تامین امنیت وراهبردهای دفاعی

کلید واژه ها: نیروی دریایی سپاه راهبردی تامین امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 166 تعداد دانلود : 262
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران دچار تغییرات و تحولات اساسی شده است و این تغییرات تا حدی بوده است که امروز شاهد خودکفایی در زمینه تولید تجهزیات دریایی هستیم.طی سال های گذشته به لحاظ موقعیت حساس و ژئوپولتیکی ایران در منطقه حضور پرقدرت خلیج فارس از نظر اقتصادی، سیاسی و بین المللی از اهمیت بالایی برخوردارد بوده و بر همین اساس و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با ارائه برنامه ای مدون به حفظ امنیت مرزهای آبی کشور و حضور در آب های داخلی پرداخته اند و بر اساس این برنامه ریزی مسئولیت حفظ امنیت مرزهای کشور بر عهده سپاه است .حضور نیروهای جنگی کشورهای غربی در آبهای خلیج فارس ، تحریم های اقتصادی، تهدیدهای نظامی کشورهای غربی و همچنین ناامنی در کشورهای همسایه در سال های اخیر ارائه برنامه مدون از سوی نیروی دریایی سپاه را برای حفظ منافع و مرزهای نظام جمهوری اسلامی ایران به یک امر ضروری تبدیل کرده و بر همین اساس رویکرد اصلی نیروی دریایی در سال های اخیر را می توان توسعه این نیرو برای حفظ امنیت مرزهای آبی کشور برشمرد. امنیت مرزهای آبی ایران بسیار بالا و اقتدار نیروی دریایی سپاه حتی در خارج از مرزهای ایران قابل لمس است و شناورهای سپاه در منطقه آبی ایران خواب را از چشم دشمنان ربوده اند.اما لازمه اصلی برقراری امنیت در مرزهای آبی کشور و حضور پرقدرت در آب های بین المللی به طور حتم داشتن تجهیزات نظامی دریایی به روز است و بر همین اساس مقامات ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران و همچنین مسئولان نیروی دریایی سپاه همواره بر توسعه تجهیزات نظامی دریایی تاکید داشته اند.
۳۱.

مفهوم و کارکردهای عملیات حفظ صلح

نویسنده:

کلید واژه ها: حفظ صلح سازمان ملل کلاه آبی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 128 تعداد دانلود : 574
عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد  ابزاری ویژه و کاربردی برای کمک به حفظ صلح و امنیت و پایداری آن در جامعهٔ بین المللی است. نیروهای حافظ صلح می کوشند از طریق برقراری صلح و روش های مسالمت آمیز به خشونت ها و درگیری های ایجاد شده در داخل یک کشور یا میان دو کشور درگیر خاتمه دهند. عملیات حفظ صلح با ایجاد یا اعاده صلح متفاوت است. روش تحقیق کتابخانه ای و مروری بوده که از منابع مختالف جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. هدف این مقاله تشریح، بررسی و ارزیابی اقداماتی است که توسط نیروهای حافظ صلح در راستای انجام ماموریت های حقوق بشری انجام و سعی شده است با تقسیم بندی موضوعی وظایف حقوق بشری و توضیح مصداقی از آن به تشریح فعالیت های انجام شده توسط این نیروها و نهایتا ارزیابی این اقدامات پرداخته شود.  

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۳