جغرافیا و روابط انسانی

جغرافیا و روابط انسانی

جغرافیا و روابط انسانی دوره 3 زمستان 1399 شماره 11

مقالات

۱.

ارزیابی و مقایسه، نتایج پردازش PCA برای داده های ASTER در محدوده های SWIR و VNIR+SWIR (مطالعه موردی: گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس)

نویسنده:

کلید واژه ها: تحلیل مولفه های اصلی داده های ASTER محدوده های مرئی- فروسرخ نزدیک (VNIR) و فروسرخ موج کوتاه (SWIR) گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 203 تعداد دانلود : 395
امروزه به منظور بارزسازی سنگ ها و کانی های مختلف روش های مختلف پردازش تصاویر ماهواره ای استفاده می شود. سنجنده استر به دلیل دارا بودن تعداد باندهای زیادتر نسبت به سنجنده های قدیمی تر، توان تفکیک مکانی مناسب و قیمت پایین داده های آن مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته و می توان روش های مختلف پردازشی را روی داده های آن اجرا کرد. محدوده بازتابی این سنجنده دارای بیشترین پتانسیل برای بررسی ترکیب مواد زمینی بوده و طیف جذبی کانی های هیدروکسیلی، سولفاتی و کربناتی در این محدوده قرار دارد. در این تحقیق، تحلیل مولفه های اصلی (PCA) در محدوده بازتابی (VNIR+SWIR) و 6 باندی (SWIR) برای این داده ها صورت گرفت. سپس به منظور ارزیابی و مقایسه، نتایج پردازش PCA، ترکیب رنگی کاذب از مولفه های خروجی با بیشترین ویژه مقدار در محدوده SWIRو VNIR+SWIR ایجاد گردید که منجر به نمایان شدن مناطق مختلف بر روی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنار سیاه و جهانی) با رنگ های متفاوت شد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.
۲.

بررسی پایش دمای سطح زمین با استفاده تصاویر لندست 8 و الگوریتم های تک کاناله و پنجره مجزا (منطقه مورد مطالعه: شهرستان دزفول)

کلید واژه ها: دمای سطح زمین لندست 8 الگوریتم پنجره مجزا و تک کاناله دزفول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 733 تعداد دانلود : 237
دمای سطح زمین یکی از معیار های مهم در برنامه ریزی ناحیه ای و منطقه ای می باشد. دمای سطح زمین در بسیاری از برنامه های کاربردی محیط زیست، کشاورزی، هواشناسی و سایر پروژه ها می تواند مورد استفاده واقع شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره ای لندست 8 برای پایش دمای سطح زمین در شهرستان دزفول استفاده شده است. بعد از انجام تصحیحات رادیو متریک به محاسبه گسیلمندی بر اساس کسر پوشش گیاهی و خاک(PV)، محاسبه گسیلمندی بر اساس FVC انجام شد. در نتیجه با استفاده از الگوریتم پنجره مجزا و تک کاناله دمای سطح زمین برآورد شد. در حالی که روش پنجره مجزا مقدار بسیار بالاتری را نسبت به روش پلانک مقدار بسیار پایینی را نشان می دهد. به نظر می رسد خطای این دو روش بسیار بیش تر از سایر روش ها است. با توجه به دمای تقریبی استخراج شده از ایستگاه های سینوپتیک شهرستان دزفول که مقدار آن برابر 308.95 کلوین در نظر گرفته شده است. اما در مجموع باید بیان کرد که روش های محاسبه LST از طریق تصاویر ماهواره ای با دمای به دست آمده از ایستگاه های هواشناسی و سینوپتیک تفاوت بسیار داشته و دقت بالایی ارائه نمی دهد.
۳.

بررسی عوامل محیطی تاثیر گذار بر سلامتی کودکان زیر ۱۵ سال با استفاده ازGIS و روش logic Fuzzy (منطقه مورد مطالعه: تهران)

کلید واژه ها: شهروند محور GIS سلامتی کودکان مدل فازی پروداکت تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 313 تعداد دانلود : 752
عناصر اساسی که به عنوان عوامل اجتماعی سلامت در نظر گرفته می شود در زمینه های سیاسی، اجتماعی - اقتصادی ساختاری متفاوت دارند. در حالی که زمینه های اجتماعی اقتصادی و سیاسی با سیاست های اجتماعی، اقتصادی، عمومی و بهداشتی در مقیاس کشور دارای ارتباط مستقیمی هستند. علاوه بر این، این ساختار شامل ابعاد اقتصادی-اجتماعی مانند درآمد، تحصیلات، شغل، طبقه اجتماعی، جنسیت و نژاد قومیت نیز می باشد. تجربیات موجود به این شرط است کودکانی که در شرایط کم اقتصادی یا در شرایط نامناسب محیطی از جمله ساختارهای مسکونی بزرگ می شوند، بیشتر از کودکانی که زندگی می کنند، بیمار می شوند که در شرایط محیطی و اجتماعی و اقتصادی بهترقرار دارند. این وضعیت اهمیت برنامه ریزی شهر را از نظر فراهم آوردن شرایط بهتر برای سلامتی کودکان نشان می دهد. هدف از این پژوهش ارزیابی عوامل محیطی سلامت کودکان با استفاده از فناوری اطلاعات سیستم جغرافیایی (GIS) است. بدین منظور، انواع عوامل تعیین کننده اجتماعی از نظر سیاسی (کیفیت و کمیت خدمات درمانی)، ساختاری (کلاس آموزشی و اجتماعی) و واسطه (محیط بدنی، مسکن و محله) در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع ۶ معیار توسط کارشناسان و نظر سنجی بین خانوار های دارای کودک انتخاب شد که عبارت انداز آلودگی هوا، بیمارستان های مختص اطفال، پارک ها، ترافیک تراکم جمعیت، جمعیت اطفال در مناطق شهر تهران. برای صحت سنجی از داده های شهروند محور که توسط ۱۰ خانوار در سطح شهر تهران استفاده شد. مدل فازی پروداکت تقریبا با نظر سنجی مکانی مردم مطابقت داشت و نشان دهنده این بود که مناطق دارای رفاه بیشتر و مناطق دارای قوانین سنگین در این معیار ها وضع بهتری داشته اند.
۴.

اهمیت نقش و حقوق زنان در تجدید حیات فضاهای شهری (مطالعه موردی: خیابان جمهوری اسلامی مهاباد)

نویسنده:

کلید واژه ها: حقوق زنان مشارکت زنان فضای شهری خیابان جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 339 تعداد دانلود : 575
در این پژوهش تلاش می شودابعاد نقش حقوق زنان در فضای شهری مورد واکاوی قرار گیرد. با توجه به ماهیت موضوع، پرداختن به مسئله حضور و مشارکت ازمنظر حقوق زنان و نه صرفاً ابعاد کیفیت فضای شهری از وجوه نوآوری این تحقیق به حساب می آید. برای این منظور از طریق مصاحبه و پرسشنامه با روش نمونه گیری تصادفی بر روی 200 نفر از زنان مراجعه کننده به خیابان جمهوری اسلامی به عمل آمد و اقدام به جمع آوری داده های موردنیازشد. نوع تحقیق کاربردی بوده و تحلیل هااز طریق کمی سازی داده های کیفی وبا استفاده از نرم افزارSPSSصورت می گیرد. بر این اساس دودسته سنجه های معطوف به الزامات حضور و مشارکت زنان و تنوع حضور و مشارکت زنان در فضای شهری مورد پرسش قرار گرفت. بر اساس نتایج مشخص شد که اولا، امتیاز سنجه های منتسب به حقوق زنان(که بیانگر الزامات حضور و مشارکت زنان درفضای شهری است) بیشتر از امتیاز سنجه های منتسب به حق تفاوت(که بیانگر ضرورت وجود طیف متنوعی از زنان در فضااست) می باشد .ثانیاً، میان متغیرهای سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات و مدت زمان اقامت در فضا با حق به شهر ارتباط معناداری وجود دارد. در بیشتر سؤالات، زنان پاسخگو به این موضوع اذعان کرده اندکه برای حضور در فضاهای عمومی محدودیت های جدی مواجه هستند. با استفاده از تحلیل مسیر برای عوامل مرتبط با حقوق و مشارکت زنان مشخص شد و دو سنجه تنوع حضور افراد باهدف گذران اوقات فراغت، فضاهای ویژه زنان کمترین تأثیررادارند. از سوئی دیگر، چهار سنجه تنوع فعالیت های جاری در فضا، امنیت، روشنایی مناسب فضا درشب و عدم وجود فضاهای پنهان، تنوع حضور افراد(باهدف خرید) بیشترین تأثیررا در حقوق و احساس مشارکت زنان دارا است.
۵.

بررسی همدیدی بارش های فرین در شهر تهران

کلید واژه ها: بارش های فرین ناوه فشاری جت جنب حاره جت قطبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 706 تعداد دانلود : 541
بارندگی های فرین نقشی بنیادین در وقوع شرایط خاص و بحرانی ایفا می کنند. مطالعه و تعیین عواملی که منجر به وقوع چنین شرایطی در شهر تهران به عنوان پایتخت کشور می شوند، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق روزهایی که مقدار بارش آنها برابر یا بالاتر از صدک 95ام در دوره آماری 30 ساله از سالهای 1976تا 2005 در شهر تهران بودند به عنوان بارش فرین انتخاب شده اند. داده های مورد نیاز از آرشیو NCEP/NCAR گرفته شده است. از بارش های بدست آمده دو مورد که اختلاف بارشی زیادی داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. پس از تعیین روزهای مورد نظر، نقشه های وضع هوای سطح زمین و سطوح 500 و250 هکتوپاسکالی از48 ساعت قبل از آغاز بارندگی تا 24 ساعت بعد از آن مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که بارشهای فرین در شهر تهران ناشی از دو نوع الگو هستند. در الگوی اول وجود یک مرکز پرفشار در شمال دریای خزر که در راستای مداری به سوی دریای سیاه امتداد یافته و پشته این سامانه فشاری گاهی مرکز ایران را نیز در برمی گیرد، مشاهده شد. در الگوی دوم وجود دو مرکز پرفشار یکی در شمال غرب دریای مدیترانه و دیگری در آسیای مرکزی همراه با نفوذ شمال سوی ناوه فشاری دریای سرخ در راستای نصف النهاری تا شرق دریای مدیترانه و ترکیب آن با کم فشار دینامیکی شرق مدیترانه باعث شکل گیری بارشهای فرین در شهر تهران شدند. همواره حضور ناوه موج کوتاهی در سطح 500 هکتوپاسکال در غرب این کم فشار و ایجاد شرایط مناسب برای افزایش همگرایی و صعود هوا در سطح زمین و تقویت کم فشار تا پایان روز بارندگی دیده می شود. همچنین، جنوب غربی شدن جریانات جت جنب حاره و عبور هسته آن از روی شهر تهران و گسترش نصف النهاری جت قطبی تا روی دریای مدیترانه در افزایش بارشها نقش بسزایی دارند.
۶.

بررسی تاثیر نقش توسعه گردشگری در ارتقای کیفیت زندگی درنواحی روستایی (مطالعه موردی شهرستان پارس آباد مغان)

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری روستایی کیفیت زندگی شهرستان پارس آباد مغان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 255 تعداد دانلود : 607
یکی از عواملی که نقش بسزایی در بهبود کیفیت زندگی داشته ، گردشگری است. امروزه گردشگری به عنوان یک رویکرد اقتصادی پویا و دارای ویژگی های بارز و منحصر به فرد. به یکی از بزرگترین و پرمنفعت ترین صنایع در اقتصاد جهان تبدیل شده است و به عنوان یک فعالیت پویا نقش بسزایی در ارتقای کیفیت زندگی درنواحی روستایی داشته است. به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی دنیا، جایگاه ویژهای را در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به خود اختصاص داده است.رشد و توسعه این صنعت در دهه های اخیر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سبب بازساخت و تغییرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی گوناگونی در محیط و جامعه میزبان گشته است. هدف مقاله حاضر برای بررسی تاثیر نقش توسعه گردشگری در ارتقای کیفیت زندگی درنواحی روستایی (مطالعه موردی شهرستان پارس آباد مغان) می باشد. تحقیق حاضر ازنظر نوع کاربردی و ازنظر ماهیت، توصیفی – تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، 13 روستا موردمطالعه در شهرستان پارس آباد می باشد که طبق فرمول کوکران 352 خانوار به عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک پرسشنامه ها تکمیل شد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون وt تک نمونه ای) استفاده شده است. یافته های تحقیق نتایح حاکی از آن است که توسعه گردشگری در بهبود کیفیت زندگی تأثیر داشته است. با توجه به ابعاد اجتماعی و اقتصادی به ترتیب 6016/3 ، 3 / 5833 را داشته اند. توسعه گردشگری باعث تنزل محیطی کیفیت زندگی شده است. همچنین توسعه گردشگری بر روی رضایت مندی ساکنین یا تأثیرضریب کل را 0/724 داشته است کلید وازه: گردشگری، گردشگری روستایی،کیفیت زندگی،شهرستان پارس آباد مغان
۷.

نقش اقتصاد مقاومتی در تحقق تمدن نوین اسلامی

کلید واژه ها: اقتصاد مقاومتی تمدن نوین اسلامی تهدید جمهوری اسلامی ایران تهاجم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 111 تعداد دانلود : 501
در عصر حاضر کشورهای ابرقدرت جهان در اندیشه تهاجم سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بر کشورهای در حال توسعه هستند. این تهاجم و تهدید در هر دوره با ابزارهایی از بالقوه به بالفعل تبدیل می شده که در عصر جهانی شدن این ابزارها در قالب اقتصاد خلاصه می شوند. کشورهای جهان سوم در برابر این فشارها دو راه بیشتر پیش روی خود ندارند. تسلیم یا مقاومت که ایران به عنوان کشوری در قلب خاورمیانه با فرهنگی غنی هرگز مسیر تسلیم را انتخاب نکرده و نمی نماید لذا لازم به حفظ خود ازین تهاجمات است تا از نظام به تمدن تبدیل گردد. اقتصاد مقاومتی ارائه شده توسط مقام معظم رهبری به عنوان یک هویت مستقل با توجه به تاریخ و فرهنگی خاص ایران می تواند عملکردی مؤثر در شکل دهی و تحقق به آن داشته باشد، چراکه عملکرد اقتصاد مقاومتی تحت تأثیر همپوشانی مباحث مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قرار دارد. در طی چند سال گذشته با مطرح شدن تمدن اسلامی بعنوان یک راهبرد، شعار سال و در نهایت یک ضرورت، مقالات متعددی در این باره نگارش شده که بالطبع بخشی از آنها به نقش اقتصاد مقاومتی توجه کرده و به این موضوع پرداخته شده است. این پژوهش از روش تحقیق قیاس-استقرا بهره می برد به طوری که ابتدا از داده های کتابخانه ای به مفهوم و مدل رسیده و نهایتا آن ها با روش های کمی مورد ارزیابی قرار می دهد. این پژوهش الگوی رفتاری اقتصاد مقاومتی در قالب تحقق تمدن نوین اسلامی، موردبررسی قرارگرفته بدین صورت که ابتدا علت وجودی اقتصاد مقاومتی را بیان و سپس روند تغییرات بعد از ایجاد را به صورت مدل مفهومی توضیح و درنهایت با بررسی ابعاد آن ها یک مدل مفهومی جامعی رسیدیم که ضرورت این نقش را برای وصول تمدن نوین اسلامی در مقابل فشارهای بین المللی کشورهای امپریالیسم به وضوح نشان دهد.
۸.

بررسی نقش گردشگری روستایی بر کالبد سکونتگاه های روستایی

نویسنده:

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری روستایی کالبدروستا سکونتگاه روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 903 تعداد دانلود : 829
گردشگری و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل به یکی از سریع ترین صنایع رو به رشد جهان بوده و ابزاری برای ایجاد درامد ملی واز اصلی ترین ارکان اقتصادی جهان و نیز ازمفاهیم، اشکال و ارکان توسعه پایدار قلمدادمی شود.گردشگری روستایی باایجاد اشتغال افزایش سطوح درامد،متنوع سازی فعالیت های اقتصادی،افزایش سطح اگاهی های اجتماعی و ایجاد روابط اجتماعی گسترده بین جامعه میزبان و میهمان به حفاظت از میراث فرهنگی و محیط زیست طبیعی کمک کرده و با جلوگیری از مهاجرت بی رویه و بهینه سازی بهره برداری از زمین،به توسعه روستایی پایدارکمک می کند گردشگری روستایی جز از صنعت گردشگری است که نقش عظیمی درزندگی مردم روستا ایفا می کند و فرصتی مناسب برای تبادل و تعامل فرهنگی بین روستاییان و گردشگران به وجود می اورد. این تبادل فرهنگی به پویایی و تعالی فرهنگی و اجتماعی روستا باعث می شود روش تحقیق در این مطالعه توصیفی -تحلیلی است.روش جمع اوری داده ها به صورت اسنادی-کتاب خانه ای است.
۹.

بررسی میزان رضایت مندی شهروندان نسبت به عملکرد شهرداری و شورای شهر (مطالعه موردی: شهر گرمی)

کلید واژه ها: رضایتمندی مدیریت شهری عملکرد شهرداری و شورای شهر شهر گرمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 869 تعداد دانلود : 789
امروزه احساس رضایت شهروندان از محیط شهر و خدماتی که شهرداری و شوراهای شهر ارائه می دهد، عامل مهمی در جهت ایجاد انگیزه در مردم برای مشارکت در توسعه شهری و بهبود کیفیت محل سکونت خویش است. علاوه بر این رضایت شهروندان از عملکرد شهرداری موجب ترغیب آنان برای همکاری با نهادهای شهری در جهت انجام بهتر وظایف و ارائه خدمات در سطح شهر می شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان رضایت مندی شهروندان نسبت به عملکرد شهرداری و شوراهای شهر گرمی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی می باشد، و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه، که جامعه آماری به صورت تصادفی و با توجه به جدول مورگان بین 300 نفر از ساکنان 15 سال به بالا توزیع شده است و در اخر اینکه تحلیل داده های پرسشنامه نیز از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده رضایتمندی بالای شهروندان از عملکرد شهرداری و شوراهای شهر در بعد کالبدی- زیست محیطی و ابعاد اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی در رده بعدی قرار گرفته اند.
۱۰.

بارزسازی واحدهای سنگ شناختی و پوشش گیاهی در گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی با استفاده از روش RBD

نویسنده:

کلید واژه ها: تصویربرداری باند جذب نسبی داده های استر گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 12 تعداد دانلود : 728
یکی از پدیده های طبیعی و نادر دنیا، فراوانی گنبدهای نمکی بویژه در پهنه زاگرس چین خورده است. سال هاست که پژوهشگران بسیاری بویژه محققان وابسته به علوم زمین در پی آنند تا با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته به اطلاعات بیشتر و دقیق تری در خصوص پدیده ها و منابع مختلف زمینی از جمله گنبدهای نمکی دست یابند. گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی در جنوب غرب شهر فیروزآباد، استان فارس قرار دارند. ویژگی های واحدهای سنگ شناختی و پوشش گیاهی با استفاده از روش نسبت گیری های باندی در دسته داده های بازتابی سنجنده استر مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق با کمک این داده ها و کاربرد روش تصویربرداری باند جذب نسبی (RBD)، واحدهای سنگ شناختی و پوشش گیاهی در گنبدهای نمکی بارزسازی شدند. گنبدهای نمکی اساساً مخلوطی از گچ، انیدریت، نمک، آهک، شیل، رس و مارن است. بارزسازی رس، واحدهای کربناته، سولفاته و پوشش گیاهی توسط روش RBD انجام شد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.
۱۱.

تحلیلی بر گسترش کالبدی شهر کرمانشاه با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست

کلید واژه ها: توسعه فیزیکی رشد جمعیت LCM کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 625 تعداد دانلود : 927
در پژوهش حاضر سعی شده است تغییرات کاربری اراضی و توسعه کالبدی شهر کرمانشاه در بازه زمانی 1990 تا 2019 و پیش بینی تا سال 2030نشان داده شود. در این پژوهش از تصاویر ماهواره ای و تجزیه و تحلیل در نرم افزارهای ENVI، IDRISI، و به کار گیری مدل LCM ,همچنین نرم افزارGIS استفاده شده است. در ادامه با استفاده از زنجیره مارکوف به پیش بینی رشد شهر تا سال 2030 پرداخته شد. نتایج پژوهش پس از تهیه نقشه کاربری اراضی و تجزیه و تحلیل بیانگر این موضوع بود که مساحت اراضی شهری و مسکونی از 24/66 کیلومترمربع در سال 1990 به 67/84 کیلومترمربع در سال 2000 افزایش یافته است که بیانگر این است که روند رو به رشد سریعی داشته است. این کاربری در حدفاصل سال های 2000 تا 2010 نیز رشد نسبتا سریعی داشته است به طوری که در این دوره ده ساله با 86/10 کیلومترمربع رشد فیزیکی از 67/84 به 53/95 کیلومترمربع افزایش داشته است. همچنین در طی سال های 2010 تا 2019 نیز با حدود 17/4 کیلومترمربع رشد فیزیکی از 53/95 به 75/99 کیلومترمربع افزایش یافته است. نتایج نشان می دهد روند تغییرات کاربری اراضی شهری و مسکونی در بازه زمانی 29 ساله از سال 1990 تا 2019، 33.5 کیلومترمربع افزایش یافته است که رشد قابل توجهی می باشد.نتایج نشان داد در سال 2030 حدود 9 کیلومتر مربع به اراضی شهری و مسکونی اضافه خواهد شد. همچنین در بازه زمانی مذکور روند رشد جمعیت و جهات توسعه شهر و موانع توسعه فیزیکی شهر مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۲.

شناسایی و تحلیل پیش نیازهای برنامه ریزی توسعه اقتصادی با تاکید بر مشاغل زنجیره ای و تعاونی در روستاهای بخش مرکزی هیرمند

کلید واژه ها: توسعه توسعه اقتصادی برنامه ریزی بخش مرکزی هیرمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 56 تعداد دانلود : 205
امروزه بسیاری از روستاهای کشور به دلیل نبود شغل و بیکاری جوانان روز به روز با مهاجرت جوانان و خالی شدن از سکنه مواجه می شوند. یکی از راه های جلوگیری از مهاجرت روستاییان ایجاد شغل و مهمتر از آن ایجاد شغل هایی است که به وسیله خود روستاییان به صورت زنجیره ای و تعاونی تشکیل شده است. هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل پیش نیازهای برنامه-ریزی توسعه اقتصادی با تاکید بر مشاغل زنجیره ای و تعاونی در روستاهای بخش مرکزی هیرمند است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی است. که به دو روش مطالعه کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل سه گروه پشتیبان ها، شاغلین و فعالان اقتصادی در حوزه فعالیت های اقتصادی پنجگانه است که از میان آن ها تعداد 33نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات بدست آمده از تحلیل های کمی و کیفی استفاده شد که برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از روش های آماری (توصیفی و استنباطی) و با بهره گیری از مدل هفت سرمایه و مدل رادار استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد با توجه به به مدل هفت سرمایه ( رادار) و کسب بیشترین امتیاز توسط سرمایه نهادی و سرم سرمایه زیرساختی و سرمایه نهادی، مشخص می شود که این دو سرمایه بیشترین تاثیر را در توسعه مشاغل عام المنفعه در منطقه مورد مطالعه دارند. با توجه به زنجیره شغلی مشاغل زنجیره ای و تعاونی مورد مطالعه مشخص شد که می توان با ایجاد تعاونی و تامین زنجیره های پیشین و پسین برای هر کدام از مشاغل مورد مطالعه، باعث ایجاد اشتغال پایدار در منطقه مورد مطالعه شد.
۱۳.

محاسبه بیلان آب زیرزمینی دشت ورامین

کلید واژه ها: آبخوان بیلان آب زیرزمینی کسری مخزن ورامین هیدروگراف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 109 تعداد دانلود : 230
با توجه به افزایش نیازهای آبی در نتیجه رشد روزافزون مصرف در بخشهای مختلف شرب، کشاورزی و صنعت لزوم ارائه برنامهریزی مناسب جهت ارائه دستورالعملهای بهرهبرداری از منابع آبی قابل دسترس و موجود از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. بر اساس این بررسی و نتیجه گیری از بیلان است که پتانسیل واقعی آبخوان آبرفتی مشخص و بهره برداری مجاز برنامه ریزی می شود. در این راستا اولین گام، تهیه بیلان آب زیرزمینی جهت بهره برداری در شرایط واقعی و آینده می باشد. با توجه به افزایش تعداد چاه های بهره برداری، با محاسبه پارامترهای موثر در معادله بیلان( وروردی ها و خروجی های دشت) برای سال آبی 93-94 تغییرات مخزن 59/39- محاسبه گردید که این بیلان منفی نشان دهنده اُفت روز افزون سطح آب زیرزمینی دشت و کسری مخزن آن می باشد. همچنین از مقایسه این عدد با کسری حاصل از تغییرات ذخیره آب زیرزمینی دشت ورامین حاصل از هیدروگراف واحد آبخوان مشخص می شود که مؤلفه های محاسبه شده بیلان با دقت قابل قبولی صحیح بوده و می تواند به عنوان تخمین مناسبی از پارامترهای تخلیه و تغذیه آبخوان در دشت ورامین جهت ساخت مدل ریاضی و مدیریت آبخوان مورد استفاده قرار گیرد.
۱۴.

بررسی ریشه های بحران امنیتی در جنوب شرق ایران متاثر از مرز مشترک با پاکستان

کلید واژه ها: بحران امنیتی بنیادگرای اسلامی پاکستان ایالات متحده امریکا جنوب شرق ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 97 تعداد دانلود : 750
در طول دوره حیات واحد های سیاسی، ثبات نسبی مناطق مرزی همواره عامل چالش برانگیز برای حفظ موجودیت کشورها به حساب می آمد و حتی این موضوع می تواند به دلیل عدم برنامه ریزی مناسب و مدیریت صحیح بسترهای مساعدی را برای فروپاشی سیستم حکومتی کشورها هموار سازد. ایران نیز به دلیل قرارگیری در کانون بحرانی منطقه خاور نزدیک بزرگ و همجواری با کشورهای عمدتا بی ثبات از تاثیرات مخرب تهدیدات فرامرزی که به سمت موضوعات قومی- مذهبی نشان رفته در امان نبوده است، بخصوص در مناطق جنوب شرق کشور که بیشترین آسیب را از لحاظ قاچاق مواد مخدر - انسان و پدیده تروریسم و افراط گرایی قومی-مذهبی به خود دیده است. این مقاله با روش تحلیلی –توصیفی و استفاده از منابع علمی ضمن بررسی مناطق مرزی جنوب شرق کشور و رابطه آن با کشور پاکستان و مسائل قومی- مذهبی بین شان به این سوال که آیا رشد تمایلات بنیادگرایانه و افراطی مذهبی در پاکستان می تواند با ایجاد بی ثباتی، چالش های امنیتی مدنظر مداخله گران منطقه ای و فرامنطقه ای را در منطقه جنوب شرق ایران برقرار سازند، می پردازد. در این بررسی نشان داده می شود که بحران بر فضاهای جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی و شکل گیری تنش های قومی – مذهبی، رشد بنیادگرایی و رادیکالیسم اسلامی و دخالت نیروهای فرامنطقه ای در پاکستان به طور مستقیم با مباحث امنیتی منطقه جنوب شرق ایران در ارتباط مستقیم است.
۱۵.

آموزش از راه دور و نظام آموزش عالی کشاورزی

کلید واژه ها: آموزش از راه دور نظام آموزش عالی کشاورزی یادگیری الکترونیکی آموزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 247 تعداد دانلود : 340
با توجه به ظرفیت اندک نظام آموزشی سنتی وعدم پاسخ گویی مرکز آموزش عالی به نیاز آموزشی همه افراد، در سال های اخیر توجه به امری شده است که آموزش از راه دور نامیده می شود. آموزش از راه دور به عنوان یک روش آموزشی شناخته شده به افرادی که به هر دلیلی قادر به ادامه تحصیل یا حضور در مؤسسات آموزش رسمی نیستند این امکان را می دهد که بتوانند از آموزش رسمی استفاده کنند. آموزش از راه دور، بسیاری از مشکلات آموزش حضوری را حل کرده است. از طرفی آموزش از راه دور نقش حیاتی برای آموزش الکترونیکی در آینده دارد و باعث انعطاف پذیری یادگیری الکترونیکی از طریق نوآوری و توسعه آن می شود و به عنوان یک مدل آموزشی با استفاده از برخی تجهیزات آموزشی محسوب می گردد و همچنین آموزش مدنی و اجتماعی را نیز دربرمی گیرد. این آموزش دربرگیرنده موضوعات مختلف می باشد. یکی از این موضوعات آموزش کشاورزی است که با توجه به جنبه آزمایشگاهی و عملیاتی بودن آن و نقش اساسی آن در توسعه، ارائه آن با چالش هایی همراه است. با توجه به اهمیت موضوع این مقاله که به صورت کتابخانه ای تدوین شده است تلاش دارد ضمن بیان مفهوم آموزش از راه دور، اهمیت ضرورت آن، چالش های پیش رو در نظام آموزشی، نقاط ضعف و قوت آن در آموزش کشاورزی درنهایت راه کارهایی برای بالا بردن راندمان این روش آموزشی ارائه نماید.
۱۶.

بررسی نقش کریدور واخان افغانستان در طرح یک کمربند-یک راه چین

کلید واژه ها: کریدور واخان استراتژی اقتصادی یک کمربند-یک راه افغانستان چین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 410 تعداد دانلود : 244
افغانستان به عنوان کشوری حائل میان آسیای مرکزی و آسیای جنوبی از مزیت های ترانزیتی موثر برای پیشبرد اهداف اقتصادی کشورهای پیرامونی اش برخوردار است. از میان این کشورها چین با توجه به توانمندی اقتصادی در سطح بین الملل(دومین قدرت اقتصادی جهان) درصدد نظارت و تجارت با آسیای جنوبی، غرب آسیا و اروپا از طریق طرح یک کمربند-یک راه، همینطور کنترل هند به عنوان رقیب منطقه ای خود است، از این رو کریدور واخان افغانستان با توجه به مجاورت سرزمینی و امنیت نسبی نسبت به قلمروهای پیرامونی چین در نواحی غربی اش، راه حل مطلوب برای اجرا و تثبیت استراتژی اقتصادی یک کمربند-یک راه در نظر گرفته می شود. این مقاله با طرح این پرسش که کریدور واخان در ملاحظات اقتصادی چین چگونه ایفای نقش می کند، با روش تحلیلی –توصیفی به این فرضیه می پردازد که چین با توجه به فضای امنیتی حاکم بر کشمیر پاکستان و ناامنی کشورهای آسیای مرکزی به دلیل تحرکات گروههای افراطی، گزینه کریدور واخان را علیرغم تحت تاثیر قرار گرفتن از عوامل و عناصر جغرافیایی بخصوص توپوگرافی خشن آن به منظور نزدیکی به خاور نزدیک بزرگ(کانون انرژی جهان) و اروپا همچنین آبهای آزاد در برنامه ریزی بلند مدت استراتژی اقتصادی خود قرار می دهد.
۱۷.

ارزیابی نقش سیاست های تشویقی شهرداری ها بر نوسازی بافت های فرسوده ( مطالعه موردی: منطقه 14تهران)

کلید واژه ها: توانمندسازی بافت فرسوده سیاست های تشویقی منطقه 14 شهرداری تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 44 تعداد دانلود : 254
نواحی کهن شهری که در زمان شکل گیری فضایی پاسخگو به سلسله مراتب نیازهایی ساکنان خود بوده اند، در پی تحولات فن شناختی و تغییر در نیازهای زیستی، اجتماعی و اقتصادی اکنون فاقد عملکرد قوی اند. این نواحی زمانی محل و کانون ثروت و قدرت شهرها بودند، ولی در شرایط کنونی(اکثر در شهرها) ازحیث برخورداری از زیرساخت ها و خدمات شهری ضعیف و از حیث کالبدی نابسامان هستند. هدف این پژوهش ارزیابی نقش سیاست های تشویقی شهرداریها بر نوسازی بافت های فرسوده در منطقه 14 تهران می باشد که بنا به ماهیت موضوع و اهدافی که برای آن پیش بینی شده، از نوع توصیفی تحلیلی و در زمره تحقیقات کاربردی است.جامعه آماری 100725 نفر ساکن در منطقه 14 می باشد.حجم نمونه 384 نفر می باشد در پژوهش اخیر به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون رتبه ای فریدمن استفاده شده است.یافته ها نشان می دهد تاثیر استفاده از سرمایه های اجتماعی در تسریع نوسازی بافت های فرسوده با میانگین بدست آمده(2/3)و تاثیر سیاستهای حمایتی دولت (تسهیلات اعطایی) در جهت افزایش تمایل ساکنان به نوسازی بافتهای فرسوده با میانگین کل شاخص ها برابر1/3 می باشد. نتیجه نهایی اینکه، مطالعات و بررسی های صورت گرفته نشان داده است که اقدامات مربوط به بهبود وضعیت بافت قدیمی و تاریخی شهرها بدون برنامه ریزی سیستماتیک و یکپارچه که همه جوانب اجتماعی، اقتصادی، کالبدی،مدیریتی، عملکردی و...را در نظر نداشته باشد، موفق نخواهد بود.
۱۸.

تاثیر حکمرانی مطلوب در توسعه شهری در ایران

کلید واژه ها: حکمرانی مطلوب توسعه مدیریت شهر ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 43 تعداد دانلود : 213
با پیش بینی استقرار بیش از شصت و شش درصد جمعیت جهان در شهرها تا سال 2020 میلادی، جهان در حال تبدیل شدن به جهانی شهری است. از این رو مدیریت شهری در آینده به طور اعم و در قرن بیست و یکم به طور اخص، درگیر نوعی چالش خواهد بود؛ مراکز علمی و تحقیقاتی و سازمان های بین المللی توسعه در زمان حاضر رویکرد «حکمروایی خوب شهری» را به عنوان اثربخش ترین، کم هزینه ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت و مقابله با این چالش ها معرفی نموده اند. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی مفهوم شاخص های حکمرانی مطلوب به عنوان ابزاری کارآمد برای اجرای توسعه فراگیر مورد ارزیابی قرار گرفته و موانع و چالش های پیش روی تحقق آن تبیین می گردد. نتایج تحقیق نشان می دهد اجرایی نمودن حکمرانی مطلوب در عرصه مدیریت شهری کشور در مدت زمان طولانی فرآیند توسعه، سطح کلی زندگی مردم ارتقا می دهد و مردم متناسب با الگوهای جامعه خود از حق توسعه بهره مند می گردند به شرطی که همراه با عناصر تشکیل دهنده ای هم چون شفافیت، حاکمیت قانون، پاسخ گویی و مشارکت سیاسی می باشد. بنابراین میزان توجه به این عناصر در ایران می تواند زیربنای تحقق توسعه و افزایش کارآیی و پویایی ساختار اداری- سیاسی باشد.
۱۹.

روشهای بومی کاهش ریسک خشکسالی و چالش های تلفیق آن با دانش نوین

نویسنده:

کلید واژه ها: خشکسالی استراتژی های مقابله دانش بومی راهکارهای بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 142 تعداد دانلود : 458
رویکرد جدیدی که امروزه در زمینه مدیریت بلایا به ویژه خشکسالی و کاهش آسیب پذیری آن مطرح می باشد، استفاده از تجربیات ساکنان بومی هر منطقه است. جهت تأثیر هر چه بیشتر مدیریت بلایا بهتر است از تجربیات جوامع درگیر با بلایای طبیعی نیز استفاده نمود. این آگاهی ها و تجربیات می توانند با دانش نوین تلفیق شده و اثربخشی آن را افزایش دهند راهبردهای نوینی که در زمینه کاهش آسیب پذیری جوامع محلی از خطرات بلایای طبیعی به وجود آمده، مبتنی بر مشارکت مردم محلی و استفاده از دانش تجربی مردم محلی در کنار دانش نوین است در این میان حجم 34 درصدی جمعیت روستایی از جمعیت کل کشور به علت داشتن توان های محدود، کافی نبودن خدمات لازم و دسترسی کمتر به امکانات زیربنایی، آسیب پذیری زیادی در برابر بلایا دارند که این مسأله باعث شده از گذشته، اقدامات و تجربیاتی توسط خود روستاییان انجام گیرد که در بیشتر موارد نقش مؤثری در کاهش اثرات این بلایا داشته است. لذا می توان با تکیه به دانش بومی در کنار دانش نوین، مدیریت مطلوب تری در راستای کاهش آثار بلایا انجام داد. لذا مقاله حاضر بر آن است که با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای ، دانش بومی را تعریف کرده ، نقش و اهمیت دانش بومی در کاهش آسیب های محیطی به ویژه خشکسالی، و برخی از تجربیاتی که در این زمینه وجود دارد را مطرح نماید و چالش های تلفیق دانش بومی و نوین را در این زمینه بررسی نماید. کلمات کلیدی: خشکسالی، استراتژی های مقابله، دانش بومی، راهکارهای بومی
۲۰.

تحلیل چندمعیاره فضایی شهرک ها و نواحی صنعتی با توجه به شاخص های توسعه پایدار (مورد مطالعه: استان هرمزگان)

کلید واژه ها: شهرک و ناحیه صنعتی روش فازی توسعه پایدار استان هرمزگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 896 تعداد دانلود : 143
ایجاد شهرک صنعتی یک سرمایه گذاری مهم و دراز مدت در روند توسعه به شمار می رود از این رو تعیین موقعیت مکانی آن نقش بسزایی در موفقیت و یا عدم موفقیت فعالیت های صنعتی (چه در درون شهرک صنعتی و چه در کارگاه های صنعتی مجاور) دارد. انتخاب سایت صنعتی یک تصمیم استراتژیک است که شامل موضوعات فنی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی می باشد. این معیارها معمولاً با استفاده از تعدادی از شاخص های مختلف ، بیان شده به روش های کمی و کیفی با برخی عدم قطعیت های احتمالی بیان می شود. هدف از تحقیق حاضر پیاده کردن روش فازی در تصمیم گیری در انتخاب مکان شهرک ها و نواحی صنعتی در سطح استان هرمزگان است.تحقیق حاضر از نوع تحلیلی-اکتشافی است. گردآوری داده ها در بخش کتابخانه ای (اسنادی)، متکی بر بررسی کتاب ها، مقاله های علمی و گزارش های مربوطه و در بخش اطلاعات مکانی با مراجعه به سازمان های مختلف انجام شده است. در ادامه به منظور ارزیابی و اهمیت نسبی مولفه های موثر در ارتباط با هدف تحقیق از ابزار پرسشنامه با استفاده از (ANP) استخراج شده است. لازم به ذکر در فرایند انجام کار از نرم افزارهای excel, matlab و ArcGIS10.5استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، مکان یابی شهرک ها عوامل زیست محیطی (با امتیاز 73) در اولویت بوده و توجه کمتری به فاکتورهای اقتصادی- اجتماعی (با امتیاز 54) شده است. همچنین از نظر شاخص های توسعه پایدار، در بین20 شهرک و ناحیه صنعتی، 35% شهرک ها و نواحی صنعتی شامل: شهرک صنعتی پارسیان، نواحی صنعتی حاجی آباد و ایسین، شهرک های صنعتی بندر خمیر و بندرلنگه، نواحی صنعتی بشاگرد، بستک، کلاهی در وضعیت مناسبی استقرار نیافته اند، که لزوم بازبینی در ادامه فعالیت ها در این شهرک ها و نواحی را می رساند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۳