جغرافیا و روابط انسانی

جغرافیا و روابط انسانی

جغرافیا و روابط انسانی دوره 5 پاییز 1401 شماره 18

مقالات

۱.

نظریه های شهر هوشمند

کلید واژه ها: شهر هوشمند رشد هوشمند اسپرال شهری توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 460 تعداد دانلود : 79
شهر هوشمند به شهری گفته می شود که دارای مؤلفه های هوشمند شامل اقتصاد هوشمند، ترابری هوشمند، محیط زیست هوشمند، شهروندان هوشمند، سبک زندگی هوشمند و مدیریت اداری هوشمند است. در ایران نیز طبق آخرین تصمیمات اتخاذ شده در وزارت کشور، هوشمندسازی حداقل پنج شهر ارومیه، اصفهان، تبریز، مشهد و تهران هدف گذاری شده است. آنچه یک شهر را به سمت هوشمندی پیش می برد، صرفاً استفاده از ابزار الکترونیک و سیستم ارتباطاتی آن شهر نیست؛ بلکه نحوه برنامه ریزی و استفاده از این ابزار در جهت ارتقای سطح کیفی زندگی شهروندان یک شهر است. هدف شهر هوشمند افزایش کیفیت زندگی شهری با رویکرد توسعه پایدار است. در این تحقیق سعی می شود به نظریه رشد هوشمند شهری، تعاریف و اصول آن، معایب و مزایای آن، تفاوت های آن با اسپرال شهری و انتقادهای وارده به رشد هوشمند شهری به صورت جامع پرداخته شود و در انتها، برخی از سیاست های کاربردی این نظریه آورده شود و مثالی در این زمینه معرفی شود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی - تحلیلی بوده است و از نوع کاربردی است و روش جمع آوری اطلاعات اسنادی- کتابخانه ای است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که از مقایسه شاخص های رشد هوشمند و اسپرال شهری با توسعه پایدار مشخص شد که اصول رشد هوشمند در مقایسه با پراکندگی شهری در جهت دستیابی به شهر پایدار منطقی تر می باشد.
۲.

بررسی مدیریت شهری و نقش آن در توسعه پایدار شهری

کلید واژه ها: بررسی مدیریت شهری توسعه پایداری شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 694 تعداد دانلود : 626
شهر به عنوان یک منبع توسعه مطرح است و جایگاه مدیریت شهری در روند توسعه شهروبهبودسکونتگاههای شهری نفش بسیارمهم وتعیین کننده دارد مدیریت شهری به زبان ساده تمام مراحل پیاده سازی در کالبد واجتماع شهر است .شهر به عنوان پیجیده ترین مصنوع دست بشر نیازمند مدیریت بادارا بودن طیفی ازادراک و پیچیدگی است .امروزه مدیریت شهرها تحول یافته است .شهرها برای رفاه و آسایش بیشتر شهروندان مدیریت می شوند.مدیریت شهری نقش مهمی در موفقیت و برنامه ها و طرح های توسعه شهری بر عهده دارند این موضوع بخصوص در ارتباط با توسعه شهری اهمیت می یابد.توسعه پایدارارائه راه حل هایی در مقابل الگو سنتی و کالبدی و اجتماعی،اقتصادی توسعه را شامل میگردد، که بتواند از بروز مسائلی همچون نابودی منابع طبیعی،تخریب اکوسیتمها،رواج بی عدالتی ها،آلودگی،افزایش بی رویه جمعیت و پایین آمدن کیفیت زندگی انسانها جلوگیری کند.این پژوهش مفهوم مدیریت شهری،ارتباط میان توسعه پایدار و مدیریت شهری رامورد بررسی قرار می دهد.روش تحقیق در این پژوهش توصیفی –تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و میدانی انجام شده است .
۳.

بررسی تاثیر اقلیم های آب و هوایی بر سیستم مدیریت انرژی ساختمان در سبد هزینه خانوار

کلید واژه ها: برق سایکرومتریک سبد هزینه خانوار و سیستم مدیریت انرژی ساختمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 973 تعداد دانلود : 313
افزایش مصرف انرژی برق در سبد هزینه خانوار نقشی اساسی دارد و همواره در شرایط مختلف در کاهش آن تلاش می شود. در این پژوهش برای کاهش هزینه برق بها در سبد اقتصادی خانوار، به بررسی تاثیر اقلیم-های آب و هوای مختلف در سیستم مدیریت انرژی ساختمان پرداخته شده است. سیستم های سرمایشی بر اساس شاخص های آب و هوایی (درجه حرارت حباب خشک و رطوبت نسبی) در فصل های گرم و شرایط آسایش ساکنین، منطبق با نمودار سایکرومتریک ایجاد شده است. توان برق مصرفی خانوار در شرایط استفاده از کنتور یک زمانه آنالوگ، سه زمانه دیجیتال و سه زمانه دیجیتال با اموزش سیستم مدیریت انرژی ساختمان در سه شهر تبریز، ساری و سمنان بر اساس الگو واحد و با نرم افزار محاسبه برق بها شرکت توانیر برآورد شده است. نتایج حاکی از آن است ضرورت آموزش در رفتار مصرف برق مناطق معتدل و مرطوب نسبت به سایر اقلیم ها برای کاهش میزان برق بها خانوار اهمیت بیشتری دارد. در بررسی مقایسه ای تبریز با 33 درصد کاهش بیشترین درصد کاهش هزینه را در اجرای سیستم مدیریت انرژی ساختمان دارد. با توجه به سهم کمتر برق بهای تبریز در سبد هزینه خانوار نسیت به ساری و سمنان این کاهش حداکثری از ضرورت بکارگیری سیستم در اقلیم معتدل و مرطوب نمی کاهد.
۴.

مدلسازی مکان بهینه استقرار پانل های خورشیدی در پشت بام ساختمان ها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی وGIS (مطالعه موردی شهر تهران)

کلید واژه ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انرژی تجدیدپذیر انرژی خورشیدی پانل های خورشیدی تحلیل سلسله مراتب دلفی فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 936 تعداد دانلود : 213
با توجه به موقعیت جغرافیایی و وضعیت مناسب محیطی، انرژی خورشیدی یکی از کارآمدترین انرژی های تجدید پذیر در ایران محسوب می گردد. این تحقیق به دنبال ارائه مدلی در خصوص شناسایی مکان های بهینه استقرار پانل ها خورشیدی در محیط شهری هست. پتانسیل فراوان و فضای مناسب پشت بام ساختمان ها با ارتفاع زیاد و قرارگیری آن ها در معرض مستقیم نور خورشید و استفاده نکردن بهینه از این فضاها، لزوم مکان گزینی بهینه استقرار پانل ها خورشیدی را برای تولید انرژی ارزان و اسان ضروری کرده است. در این تحقیق،ابتدا ویژگی مکان های مناسب استقرار پانل های خورشیدی در محیط شهری و منبع تولید لایه های موردنیاز شناسایی گردید. لایه های موردنیاز جهت دستیابی به مکان های مناسب استقرار پانل های خورشیدی تهیه و مدل سازی فضایی شد. هدف نهایی این مقاله ارائه یک مدل علمی و عملی برای جایگزین کردن انرژی های تجدید پذیر به جای سوخت های فسیلی در ایران است .بر اساس روش شناسایی دلفی فازی و تلفیق ان با سیستم اطلاعات جغرافیایی در این مطالعه روش مناسب برای ارزیابی و انتخاب بهترین مکان برای بهره برداری از انرژی های تجدید پذیر ارائه گردید.نتایج این تحقیق نشان می دهد که انتخاب مکان مناسب برای نصب پانل های خورشیدی در محدوده وسیع شهرها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی امکان پذیر است. نقشه های 1:2000 با توجه به تهیه آن برای اغلب شهرهای کشور و در دسترس بودن آنها درمحیط شهر DSM در مقایسه با سایر منابع تهیه منبع بسیار مفیدی برای استخراج ارتفاع ساختمان ها در کشور است.شکل و ابعاد هر کدام از انواع مختلف پانل های خورشیدی برای بهره برداری امکان پذیر است که با توجه به وضعیت منطقه و شناسایی نوع بهینه آن امکان شناسایی وجود دارد.
۵.

بررسی عوامل مؤثر در بهبود فضاهای دامداری روستایی درتوسعه ی دامداری روستایی (مطالعه موردی روستای دازمیرکنده، استان مازندران)

کلید واژه ها: روستا دامداری روستایی عوامل اقلیمی فضاهای دامداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 992 تعداد دانلود : 516
امروزه توسعه دامداری های سنتی به ویژه در روستاهای کشور امری بدیهی به نظر می رسد، متاسفانه در راستای صنعتی شدن واحدهای دامپروری توجه کافی به ساختمان ها و تاسیسات دامداری های کوچک روستایی به عمل نمی آید، جهت بالا بردن سطوح کمی و کیفی فضاهای دامی در سطح کشور در سال 1373محورهای مطالعاتی زیر در برنامه کوتاه مدت در دفتر تحقیقات معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی مورد مطالعه، بررسی و تحقیق قرار گرفته است. این طرح دارای مراحل مختلفی است که عبارتند از :1 ) بررسی و شناخت وضع موجود : شامل مراحلی از قبیل شناخت نوع مصالح بومی، فرهنگ ساخت، فرهنگ نگهداری دام، دسترسی به امکانات بالقوه و بالفعل منطقه و برآورد اقتصادی می باشد.2 ) تهیه ضوابط، استانداردها و اصول طراحی در تیپ بندی فضاهای دامی : اهدافی از قبیل مطالعات شرایط نگهداری دام، استانداردهای فضایی جهت دامداری های بومی،تهیه ضوابط بهداشتی، مطالعات اقلیمی را دارا می باشد. از اینرو تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر در بهبود ساختمان هاو فضاهای دامداری در روستای در روستای دازمیرکنده که از توابع شهرستان ساری می باشد،می پردازد که با جمع آوری داده ها از طریق استفاده از پرسشنامه انجام شد. 3 فرضیه برای این پژوهش در نظر گرفته شده و تجزیه تحلیل آن در دو سطح توصیفی و استنباطی بوده است.و با استفاده از روش آماری SPSS وآزمون استقلال صفات به اثبات رسیده اندبا توجه به اثبات فرضیه ها می توان نتیجه گرفت که طراحی ساختمان های مناسب دامداری بر اساس ضوابط و اصول و با توجه به اقلیم منطقه، توجه به میزان آب مصرفی – میزان نیاز به فضاهای باز و بسته در استانداردهای فضایی و استفاده از مصالح بومی و رعایت بهداشت و آگاهی در طراحی مناسب فضای دامداری به گسترش و بهبود دامداری و بهره دهی دام کمک می کند.
۶.

بررسی خدمات شهری به منظور دستیابی به عدالت فضایی در سطح مناطق مختلف شهری شیراز

کلید واژه ها: نابرابری عدالت فضایی خدمات تاکسونومی عددی تاپسیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 273 تعداد دانلود : 252
بررسی توزیع خدمات در شهر و آگاهی از میزان تمرکز و تفرق واحدهای خدمات شهری در مناطق شهرداری نقش بسزایی در درک عدالت فضایی ایفا می کند. آنچه در این مفهوم حائز اهمیت است ایجاد فرصت برابر در فضای شهری در ارتباط با خدماتی که آحاد جامعه به آن احتیاج دارند. با توجه به اینکه هدف اصلی توسعه حذف نابرابری هاست، بهترین مفهوم توسعه، رشد همراه با عدالت اجتماعی است. بنابراین هدف کلی برنامه ریزی منطقه ای یا توسعه اقتصادی برقراری عدالت اجتماعی و توزیع رفاه و ثروت بین افراد جامعه است. روش پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی است و از مدل های ضریب آنتروپی، امتیاز استاندارد شده، تاکسونومی عددی، تاپسیس و ضریب پراکندگی استفاده شده است. جامعه آماری 9 منطقه شهرداری شهر شیراز و 11 شاخص خدمات شهری بوده است. بررسی ضریب آنتروپی نشان می دهد که جمعیت به سمت تعادل در بین مناطق میل می کند و همبستگی پیرسون بین مساحت مناطق و نمرات استاندارد شده گویای رابطه مستقیم معناداری بین مساحت مناطق و امتیازات استاندارد شده است. همچنین بررسی همبستگی پیرسون بین جمعیت و نمرات استاندارد شده نشان از عدم همبستگی بین نمرات استاندارد شده و مناطق می باشد این بدان معناست که خدمات متناسب با جمعیت توزیع نشده است. بررسی ضریب پراکندگی نشان می دهد خدماتی که نیاز عموم مردم را در روز تشکیل می دهند بیشتر از خدماتی است که کارکرد منطقه ای و فرامنطقه ای دارند. نتایج حاصل از تلفیق مدل ها نشان می دهد که مناطق 1، 2 و 4 به ترتیب به عنوان مناطق برخوردار تشخیص داده شدند. مناطق 3، 7، 5، 6 به عنوان مناطق متعادل و نسبتاً برخوردار و منطق 8 و 9 به عنوان مناطق محروم شناخته شدند. به منظور دستیابی به عدالت فضایی و پراکنش مناسب خدمات در مناطق شهری اولویت برنامه ریزی در مناطق 1 و 7 افزایش جمعیت و در مناطق 3 و 5 افزایش خدمات پیشنهاد می گردد.
۷.

سیاست گذاری تأثیرات ویروس کرونا بر عدم امنیت غذایی و وضعیت مهاجرت: چارچوب مفهومی شکاف ساختاری

کلید واژه ها: سیاست گذاری کروناویروس امنیت غذایی مهاجرت رکود اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 999 تعداد دانلود : 762
هدف پژوهش حاضر، «سیاست گذاری تأثیرات ویروس کرونا بر عدم امنیت غذایی و وضعیت مهاجرت: چارچوب مفهومی شکاف ساختاری» است. در پاسخ به این سؤال که ویروس کرونا بر عدم امنیت غذایی و وضعیت مهاجرت چه تأثیری گذاشته است؟، این فرضیه مطرح شد که در چارچوب شکاف ساختاری، کرونا ویروس منجر به افزایش ناامنی غذایی در داخل کشورها شده و از این طریق، بر سلامتی و افزایش مهاجرت تأثیرات منفی گذاشته است که این مسئله، نیازمند برنامه های سیاست گذاری است. در این راستا، با توجه به چارچوب مفهومی شکاف ساختاری، «کرونا، مهاجرت و عدم امنیت غذایی»، با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کروناویروس بر عدم امنیت غذایی و وضعیت مهاجرت ازجمله مهاجرت روستا به شهر و مهاجرت بین المللی تأثیرگذار بوده است. این بحران توانسته است منجر به شکاف ساختاری در الگوهای مهاجرت شود و افراد از ورود به کشورهای متأثر از ویروس کرونا، اجتناب کرده اند. با توجه به ماهیت مداوم جریان های مهاجرت، این موضوع اثرات طولانی مدت داشته است. ضرورت دارد که در سیاست های ملی، وضعیت مهاجران واردشده یا با احتمال بازگشت به مناطق آسیب دیده، موردتوجه قرار گیرد. همچنین، نیاز به ایجاد سیستم های غذایی انعطاف پذیر وجود دارد که می تواند ناامنی غذایی را کاهش دهد.
۸.

گردشگری هنری به مثابه رهیافتی نوین در جذب گردشگران

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری هنری موزه نمایشگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 209 تعداد دانلود : 283
صنعت گردشگری به عنوان پیش ران اقتصادی و موتور محرکه توسعه جوامع شناخته می شود. آنچه که امروزه بیش از پیش مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران قرار گرفته؛ گردشگری هنری است که جزو گردشگری فرهنگی و میراث نیر طبقه بندی می شود. بر همین اساس واکاوی این بخش از گردشگری اهمیت وافری دارد و این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در تلاش است تا عوامل تحریک کننده گردشگری هنری را شناسایی کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که موزه ها، گالری ها، نمایشگاه ها، جشنواره ها و ... از اصلی ترین عواملی است که موجب رونق گردشگری هنری می شود و گردشگران را برای بازدید و ماندگاری در مقاصد ترغیب می کند. روند توسعه این بخش از گردشگری تنها منحصر به کشورهای توسعه یافته نیست و جوامع در حال توسعه نیز در تلاش اند تا زمینه های شکوفایی و رونق گردشگری هنری را فراهم کنند. با توجه به آنکه کشور ایران از معدود جوامعی است که همچنان به عنوان یک برند قابل اعتماد در این عرصه در مقیاس جهانی شناخته می شود لازم است با بهره گیری از ابزارهایی نظیر تبلیغات و بازریابی از استعدادها و پتانسیل های بالقوه کشور استفاده بیشتر و مطلوب تری کرد و درآمدهای ارزی و توسعه اقتصادی را تحقق بخشید.
۹.

بررسی هیدروهژمونی چین در کشورهای جنوب و جنوب شرق آسیا

کلید واژه ها: هیدروهژمونی چین تبت آسیای جنوب و جنوب شرق هیدروپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 109 تعداد دانلود : 368
هدف این پژوهش پرداختن به تاثیرات هیدروهژمونی چین در کشورهای آسیای جنوب و جنوب شرقی است. بنابراین تلاش می شود با روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از پژوهش های علمی مرتبط با موضوع هیدروپلیتیک و ژئوپلیتیک آب کشورهای مورد مطالعه، به این پرسش پاسخ داده شود که آیا هیدروهژمونی چین توان ایجاد ناامنی اقتصادی –سیاسی را در جنوب و جنوب شرق آسیا خواهد داشت؟. برای پاسخ به این پرسش ابتدا منطقه فلات تبت چین به عنوان منبع استراتژیک آب رودخانه های بزرگ قاره آسیا و در نهایت سیاست های اتخاذ شده چین برای اجرای پروژه های سدسازی و نیروگاه های برق آبی مورد بررسی قرار می گیرد و نتیجه گیری حاکی از آن است به علت نبود قوانین و پروتکل مشخصی، چین با کنترل منابع آب به عنوان کشور بالادستی رودخانه ها می تواند توانایی های اقتصادی-تجاری کشورهای جنوب و جنوب شرق آسیا را با محدودیت های فزاینده ای مواجه سازد و با کارت آب آنها را با سیاست های خود همسو نماید.
۱۰.

بررسی نقش معماری پایدار و مدیریت بحران در محلات بافت فرسوده شهری (مورد مطالعه: منطقه15 تهران)

کلید واژه ها: معماری پایدار بافت فرسوده مدیریت بحران منطقه 15 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 301 تعداد دانلود : 414
فرسودگی واقعیتی است که تاکنون بیشتر شهرهای باسابقه و تاریخی ایران، تحت تاثیر آن قرار گرفته اند. آنچه مسلم است، در این گونه شهرها این مساله، رشد بافت شهری را مختل کرده و به پیرامون سوق می دهد. بافت فرسوده به سبب قدمت و فقدان برنامه توسعه و نظارت فنی بر شکل گیری آن می تواند منجر به از بین بردن منزلت آن در اذهان شهروندان شود و لزوم توجه هر چه بیشتر به این بافتها و تامین امکانات بهداشتی- درمانی، بهبود تأسیسات و تجهیزات شهری و غیره در این قبیل مکانها از نیازهای ضروری برای جلوگیری از مهاجرت طبقات مرفه و متوسط از این بافتها و تبدیل شدن آنها به مکان تمرکز فقر می باشد. بنابراین افزون بر نابودی بافت ها درونی و با سابقه شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد و بافت های نوطهور بر گرده شهر تحمیل می کند. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی، از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با استفاده از مدل تحلیل استراتژیک SWOT به بررسی و تجزیه و تحلیل وضع موجود بافت فرسوده در منطقه15 تهران پرداخته است. بر این اساس ضرورت ساماندهی بافتهای فرسوده مسئله دار این شهر در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی گریز ناپذیر است. در این پژوهش به شناسایی و رتبه بندی عوامل اجتماعی به وجود آورده بافت فرسوده منطقه15 شهرداری تهران پرداخته شده است و ضمن ارائه راهکارها جهت کاهش آسیب پذیری به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد در چارچوب راهبردهای بازنگری می توان از مشارکت مردم در راستای ایفای نقش مناسب آنها در ساماندهی و بهسازی بافت، بهره گیری از دسترسی مناسب و سرمایه گذاری در بافت در راستای احیای قیمت واقعی زمین بهره جست.
۱۱.

سنجش میزان رضایت شهروندان از مدیریت حمل و نقل عمومی (مورد مطالعه: شهر رباط کریم)

کلید واژه ها: رضایت شهروندان مدیریت حمل و نقل عمومی شهر رباط کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 825 تعداد دانلود : 651
امروزه وظایف شهرداری به عنوان مهم ترین نهاد غیردولتی بیش از پیش شده است. شهرداری ها به عنوان یک سازمان ارائه دهنده خدمات شهری به ساکنان شهر، زمانی دارای عملکرد موفق خواهد بود، که بتواند آسایش و امنیت ساکنان خود را تأمین کنند. در واقع سازمان شهرداری زمانی در رسیدن به اهداف خود موفق خواهد بود که شهروندان از عملکرد این سازمان رضایت کامل داشته باشند. در همین راستا حل معضل ترافیک در کلانشهرها و تبعات منفی آن، به حق یکی از مهمترین مطالبات شهروندان از مسئولین و برنامه ریزان شهری است و این نکته نیز بر کسی پوشیده نیست که راهکارهای پیشنهادی و هزینه های صورت گرفته در اجرای این برنامه ها به همراه سایر هزینه های جانبی در بخش های سلامت و روان شهروندان، اهمیت و همکاری همه جانبه همه دستگاه ها و نقش مدیران شهری را در حل این مشکل برجسته می نماید. در عصر حاضر با توجه به توسعه کمی و کیفی شهرها، یکی از نهادهای بسیار مهمی که نقش به سزایی در اداره خدمات رسانی شهرها داشته شهرداری است. هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش میزان رضایت شهروندان از مدیریت حمل و نقل عمومی(مورد مطالعه: شهر رباط کریم) و راهکارهای ساماندهی آن با روش توصیفی- تحلیلی می باشد. برای رسیدن به این هدف با توجه به وضع موجود پرسشنامه در میان متخصصین توزیع گردید. و روایی پرسشنامه براساس نظر کارشناسان و پایایی آن با استفاده آزمون t تک نمونه ای محاسبه گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد مسایل زیست محیطی، حمل و نقل همگانی(اتوبوس)، حمل و نقل همگانی(تاکسی و مسافرکش)، عابران پیاده و کم توان، زمان سفر، حمل و نقل شخصی، فرهنگ و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، ایمنی، وضعیت شبکه معابر و مدیریت ترافیک شهر دارای مشکلات و معضلاتی برای این شهر است.
۱۲.

انتخاب مناسب ترین نظام بهره برداری در مدیریت آبیاری در شبکه آبیاری و زهکشی جفیر استان خوزستان با استفاده از تحلیل (NII)

کلید واژه ها: مشارکت نظام بهره برداری تشکل آب بران سهامی زراعی جفیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 318 تعداد دانلود : 712
ساماندهی نظام های بهره برداری از منابع تولید، آب و خاک یکی از مباحث بنیادی و از چالش های اساسی در کشاورزی ایران می باشد. بنابراین ضرورت دارد با اتخاذ راهکارهایی مناسب در جهت رفع مشکلات موجود اقدام نمود. طرح جفیر با وسعتی بالغ بر 36520 هکتار در 35 کیلومتری جنوب غربی شهرستان اهواز واقع شده است. این طرح به 7 واحد عمرانی تفکیک شده است که 5500 هکتار از آن قابل بهره برداری می باشد. پژوهش حاضر با هدف انتخاب مناسب ترین نظام بهره برداری منابع آب در بخش کشاورزی شبکه آبیاری و زهکشی جفیر با استفاده از تحلیل (NII) انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و از نظر هدف در زمره (AHP) سلسله مراتبی پژوهش های کاربردی می باشد و انتخاب حجم نمونه بوسیله نمونه گیری هدفمند صورت گرفته است. طی بررسی های صورت گرفته سه نوع نظام شامل شرکت های تعاونی تولید، شرکت های سهامی زراعی و شرکت های کشت و صنعت به عنوان گزینه های این پژوهش انتخاب شدند. باتوجه به تکنیک تحلیل داده ها و انتخاب مناسب-ترین گزینه برای نظام بهره برداری منابع آب و خاک، سه معیار اصلی تعیین و برای هر معیار نیز چهار زیرمعیار انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه بود که توسط 22 نفر از متخصصان (کارکنان سازمان آب و برق خوزستان، شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی کرخه و شاوور، تعاون روستایی ایران، تعاون روستایی استان خوزستان و اتحادیه تعاونی های تولید ایثارگران جفیر) که در زمینه موضوع دارای دانش و تجربه بودند، تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار Expert choice انجام گرفت. مطابق نتایج حاصله شرکت سهامی زراعی بالاترین اولویت بود.
۱۳.

سنجش کیفیت زندگی در قلمرو بافت ناکارآمد؛ ضرورت برنامه ریزی شهری

نویسنده:

کلید واژه ها: سنجش کیفیت زندگی بافت ناکارآمد برنامه ریزی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 751 تعداد دانلود : 76
بهبود کیفیت زندگی در یک مکان خاص یا برای اشخاص و گروه های خاص همواره کانون اصلی توجه برنامه ریزان بوده است. در واقع بهبود کیفیت زندگی در هر جامعه ای، یکی از مهم ترین اهداف سیاست های عمومی آن جامعه می باشد. امروزه با افزایش مهاجران به شهرهای بزرگ جهت دستیابی به شغل و وضعیت بهتر اقتصادی و به دلیل عدم توانایی اسکان در بخش های رسمی شهری به قسمت های حاشیه ای شهرها و سکونتگاه های غیررسمی متوسل می شوند. در این قسمت از شهرها زیرساخت های لازم شهری فراهم نبوده و ساکنان این مناطق از کیفیت زندگی مطلوبی برخوردار نیستند این مشکل در کلان شهر تهران هم در محلات مختلف وجود دارد؛ بنابراین، ضروری است در این سکونتگاه ها میزان رضایت از کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین، ضروری است در این سکونتگاه ها میزان رضایت از کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفته و مهم ترین عوامل نارضایتی شناسایی شده و برای برطرف کردن این موارد اقدام گردد. در این تحقیق با هدف سنجش کیفیت زندگی در قلمرو بافت ناکارآمد؛ با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS بهره برده شده است. در مجموع می توان این گونه نتیجه گیری کرد که به علت کم توجهی مسئولان شهرداری و مدیریت شهری این منطقه و عدم همکاری ساکنین بافت فرسوده محدوده مورد مطالعه و همچنین کم توجهی و رهاسازی زمین های بایر باعث رشد سکونتگاه های غیررسمی و بافت فرسوده و افزایش ساخت وسازهای غیرمجاز شده و در صورت عدم رسیدگی به موقع، در آینده نیز گسترش خواهد یافت و همین امر منجر به آسیب اجتماعی-فرهنگی و کاهش کیفیت زندگی در این محلات را رقم خواهد زد.
۱۴.

کار آفرینی کشاورزی راهبردی در توسعه پایدار روستایی

کلید واژه ها: کارآفرینی کارآفرینی کشاورزی کارآفرینی روستایی توسعه پایدار روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 946 تعداد دانلود : 412
روستاها به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی در هر جامعه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند به طوری که یکی از عوامل موثر در توسعه روستائی، کار آفرینی است. کار آفرینی فرایند ارتقاء فن آوری با ایجاد یک کسب و کار با سازمان جدید است. امروزه توجه به روحیه کارآفرینی بین روستاییان و از جمله کشاورزان از مهم ترین راهکارهای توسعه روستایی محسوب می شود. اگرچه کارآفرینی تنها راه کار اشتغال زایی و افزایش درآمدهای مردم روستایی نیست، اما قطعاً بهترین و بهره ورترین نوع آن است. در این میان کارآفرینی کشاورزی می تواند صرف نظر از این که یک منبع درآمد و اشتغال برای ساکنین روستا، افزایش بهره وری افراد و منابع بوده، در توسعه اقتصادی روستا و در نهایت توسعه روستایی مؤثر باشد. این پژوهش که از نوع توصیفی و مطالعات کتابخانه ای است، به بررسی نقش کارآفرینی کشاورزی در توسعه پایدار روستایی می پردازد. تبیین و توصیف این مطالعه کیفی نشان می دهد که متنوع سازی اقتصاد روستایی تنها با القا از بیرون محقق نمی شود، مگر این که کارآفرینان محیط های روستایی، خود فرصت ها و منابع بالقوه و بالفعل را بشناسند و با استفاده بهینه از آنها تنوع اشتغال و اقتصاد را برای محیط های روستایی به ارمغان بیاورند؛ به همین جهت ایجاد مزیت های جدید اقتصادی، افزایش رفاه انسانی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها و برقراری سازگاری بین فعالیت و فضای زندگی در نواحی روستایی از اهداف راهبردی توسعه روستایی است که می تواند از طریق کارآفرینی روستایی و کشاورزی دست یافتنی گردد.
۱۵.

ضرورت پیاده سازی سیاست های بهبود مدیریت دانش در شرکت های خودروسازی

کلید واژه ها: مدیریت دانش موانع اجرا مدیریت دانش تصمیم گیری چند معیاره منطق فازی شرکت های خودروسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 725 تعداد دانلود : 940
امروزه برای دستیابی به موفقیت باید بتوانند شرایط پیشِ روی خود را با روشهای علمی و مطمئن پیش بینی و استراتژیهای مناسب را جهت اجرای پروژه اتخاذ و پیاده نمایند. با در نظرگرفتن این شرایط پروژه استقرار مدیریت دانش در سازمانها خود با چالشها و پیچیدگی هایی روبرو است که عدم شناسایی و رفع موانع پیش و حین استقرار، پروژه مدیریت دانش را با شکست مواجه خواهد ساخت که علیرغم صرف منابع و زمانِ سازمان نمی توان از مزایای استقرار مدیریت دانش بهره مند شود. برهمین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر ضرورت پیاده سازی سیاست های بهبود مدیریت دانش در شرکت های خودروسازی با روش کمی- کیفی می باشد. برای داده های اولیه تحقیق با انجام مصاحبه از مدیران و کارشناسان سازمان مورد مطالعه مبادرت به تهیه پرسشنامه محقق ساخته بصورت مقایسه زوجی معیارها و زیر معیارها نموده است پرسشنامه در اختیار جامعه آماری محدود در قالب حجم نمونه به تعداد 10 نفر متشکل از مدیران و خبرگان درگیر موضوع و علاقه مند به آن در شرکت سایپا با روش نمونه گیری غیر احتمالی با رویکرد قضاوتی(گزینشی) انتخاب شده اند، قرار گرفته و پس از پاسخ دادن، یافته های آن را با استفاده از روش های تصمیم گیری فازی و با استفاده از مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی از روش چانگ و روش سازگاری ماتریس زوجی گوگوس و بوچر تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد به منظور تحقق اهداف مدیریت دانش، عواملی همچون پیاده سازی سیستم مدیریت اطلاعات، در نظر گرفتن اهرم های انگیزشی، اهمیت به تخصص افراد و کارکنان دانشی، ایجاد ساختار سازمانی منعطف و جو مشارکتی همراه با اعتمادو تعهد، برگزاری دوره های آموزشی برای مدیران یک گام ضروری می باشد.
۱۶.

اثرگذاری جریان های روستایی- شهری بر تحولات اجتماعی سکونتگاه های روستایی شهرستان دماوند

کلید واژه ها: جریان های روستایی - شهری تحولات اجتماعی سکونتگاه های روستایی شهرستان دماوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 40 تعداد دانلود : 500
جریان های روستایی شهری برمبنای نظریه داگلاس دربرگیرنده جریان افراد، سرمایه، کالا ، اطلاعات و فناوری است. این جریان ها در گذر زمان از عوامل بنیادین تحولات اجتماعی سکونتگاه های روستایی بشمار می آید. بنابراین، جریان های فضایی به مثابه ظرفیتی است که موجب دگرگونی سازگار در بعد اجتماعی سکونتگاه های روستایی می شود. ولی، اگردر برنامه ریزی ها به این جریان ها کم توجهی شود؛ و دوگانه انگاری در نظام برنامه ریزی شهری و روستایی انجام گیرد. جریان های فضایی چنان که بایسته است دگرگونی های سازگار در بعد اجتماعی سکونتگاه های روستایی ناحیه مورد مطالعه ایجاد نخواهد کرد. براین مبنا، پژوهش حاضر با آرمان واکاوی این موضوع به روش کمی و با بهره گیری از شیوه توصیفی تحلیلی در 370 خانوار نمونه تصادفی و در 29روستایی نمونه از مجموع 83 روستای شهرستان دماوند انجام شد. یافته های پژوهش آشکارساخت ، رابطه معناداری بین جریان های فضایی با بعد اجتماعی در سطح روستاهای مورد مطالعه وجود دارد. بدین سان، برای بهبوداثرگذاری همه ابعاد جریان های فضایی بر تحولات اجتماعی سکونتگاه های روستایی توجه به رویکرد برنامه ریری یکپارچه روستایی شهری به جای برنامه ریزی جداگانه روستایی شهری پیشنهاد می شود.
۱۷.

نقش فناوری اطلاعات بر موفقیت پروژه های عمرانی (مورد مطالعه: منطقه8 شهرداری تهران)

نویسنده:

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات مدیریت دانش موفقیت پروژه های عمرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 315 تعداد دانلود : 547
سیستم های اطلاعاتی از ابزارهای مفیدی هستند که سازمان ها برای افزایش قابلیتهای خود بهبود عملکرد تصمیم گیری بهتر و دستیابی مکانیزه تر از آن استفاده می کنند بطور کلی پروژه های عمرانی هرکدام به عنوان یک مساله جدید تلقی می شود از این رو برای انجام پروژه های اتی می بایست دانش ایجاد شده را مدیریت نمود. موفقیت در حوزه فناوری اطلاعات وابسته به موفقیت پروژههای فناوری اطلاعات است و این موفقیت به دست نمی آید مگر اینکه به همه جوانب آن توجه شود. بر همین اساس مقاله حاضر با هدف بررسی نقش فناوری اطلاعات بر موفقیت پروژه های عمرانی در شهرداری منطقه8 صورت گرفت. جهت سنجش مدل پیشنهادی از پرسشنامه ای متشکل از 33 سوال با سه سازه اصلی بکارگیری فناوری اطلاعات، مدیریت دانش و موفقیت پروژه ها استفاده شد. برای بررسی استاندارد بودن پرسشنامه تحقیق از سازگاری درونی با آزمون آلفای کرونباخ و روایی سازه با تحلیل عاملی تاییدی استفاده گردید. پس از تایید روایی و پایایی پرسشنامه، مدل مفهومی تحقیق با استفاده از نرم افزار آموس اجرا گردید. نتایج حاصل از برازش مدل حاکی از این بود که تاثیر مستقیم فناوری اطلاعات بر موفقیت پروژه های عمرانی شهرداری منطقه8 معنی دار نیست. اما اثر غیرمستقیم آن بواسطه مدیریت دانش معنی دار می باشد. به عبارت دیگر فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر تاثیر فناوری اطلاعات بر موفقیت پروژه های عمرانی شهرداری منطقه8 تهران تأیید گردید.
۱۸.

نقش نهادگرایی در توسعه پایدار منطقه ای

کلید واژه ها: نهاد نهادگرایی توسعه پایدار توسعه منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 396 تعداد دانلود : 318
تجربه تاریخی بسیاری از کشورهای جهان نشان می دهد که جوامع توسعه یافته از نهادهای کارآمدی برخوردارند که در تحقق توسعه نقش بی بدیلی بر عهده داشته اند. همین امر موجب شده که امروزه نهادگرایی به یک ضرورت تبدیل شود که علاوه بر شکل گیری ساختار نهادی، عملکردهای آن نیز به دقت رصد شود و تاثیرات آن بر توسعه پایدار منطقه مورد کندوکاو قرار گیرد. بر همین اساس این پژوهش در تلاش است به روش توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از اسناد موجود؛ ضمن تشریح مفهوم نهاد و نهادگرایی؛ زمینه های نفوذ نهادگرایی در برنامه ریزی توسعه منطقه ای و تاثیر نهادگرایی و ظرفیت های نهادی بر توسعه پایدار منطقه ای را بررسی نماید. نتایج پژوهش نشان می-دهد که نهادگرایی به جای تمرکز بر خلاصه آمارهای توصیفی و جمع شده در زمینه نتایج رشد و توسعه، در جستجوی تبیین ویژگی های اساسی و نوع رشد و توسعه می باشد. بر اساس این رویکرد، دارایی های مجزای محلی و قابلیت های اقتصادی درونی به عنوان پایه ای برای توسعه و بنیانی برای ایجاد و راه اندازی رقابت پذیری محلی و منطقه ای تلقی می شوند. نهادگرایی بر شرایط و بنیان های لازم برای توسعه محلی و منطقه ای تأکید دارد. بر اساس این رویکرد، نهادها اعم از رسمی و غیررسمی به عنوان بخش مهم و جدایی ناپذیر در کاهش عدم قطعیت و ریسک و افزایش اعتماد در توسعه منطقه ای تلقی می شوند.
۱۹.

بررسی نقش فضاهای سبز شهری در رفاه شهروندان در شرایط پاندمیک: یک مطالعه مروری

کلید واژه ها: منظر شهری کووید-19 اپیدمی شهر سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 869 تعداد دانلود : 542
مناظر و فضاهای سبز شهری جز جدایی ناپذیر و مهم در شهرهای امروزی هستند و در جهات مختلف دارای فواید بسیاری برای شهروندان می باشند که باعث بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش رفاه آنان می شوند. مناظر و فضاهای سبز شهری با فراهم آوردن امکان حضور شهروندان در بستر طبیعت مانند خود، باعث تقویت سلامت روحی و جسمی آنان شده و از فشارهای زندگی می کاهند. بر این اساس هدف از این پژوهش مروری بر نتایج تحقیقات گوناگون انجام شده در ارتباط با نقش مناظر و فضاهای سبز شهری در شرایط پاندمی در نقاط مختلف جهان است تا بتوان ظرفیت این اماکن را در این زمینه شناخت، جهت انجام این فرآیند منابع کتابخانه ایی مرتبط از طریق سایت های معتبر علمی نظیر sincedirect دانلود شده، نتایج آنها بررسی گردیده و حاصل این بررسی در پژوهش ذکر گردید، که مشخص شد مناظر و فضاهای سبز شهری دارای ظرفیت ها و توانمندی های مناسبی در کاهش اثرات منفی پاندمی دارند و باعث بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان می شوند، بنابراین باید دسترسی به این اماکن در شرایط بحرانی همچون پاندمی حفظ و تقویت گردد.
۲۰.

اهمیت صنایع روستایی با تاکید بر تجارب سایر کشورها

نویسنده:

کلید واژه ها: کسب و کار صنایع روستایی اهمیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 248 تعداد دانلود : 399
زدودن محرومیت و ایجاد اشتغال و تامین عدالت اجتماعی و ... به کرات مورد تاکید مدیران طراز اول کشور قرار گرفته است. توجه به مصالح کلی مملکت در سطح ملی ( به طور دائم) و درک ضرورت ها، همچنین توجه به این واقعیت که درصد بالایی از جمعیت کشور در روستاها به سر می برند ( به طور اخص)، برنامه ریزی برای این جمعیت عظیم را امری ضروری می داند. از طرف دیگر کشاورزی به عنوان محور اصلی توسعه و ضامن استقلال سیاسی، اقتصادی ما می باشد لذا پرداختن به مسائل و مشکلات روستاییان می تواند استقلال سیاسی و اقتصادی ما را تضمین کند. حمایت از بخش کشاورزی با کاهش بیکاری های پنهان و آشکار و ایجاد صنایع تبدیلی در جوار کشاورزی و دامداری در جهت تقویت ساختار اقتصادی امر بدیهی و در دراز مدت اجتناب ناپذیر می باشد. پرداختن به صنایع روستایی فواید بیشماری دارد که از جمله می توان به ایجاد تعادل نسبی بین جوامع شهری و روستایی، کاهش فقر، کاهش مهاجرت و ایجاد اشتغال، عدم وابستگی و ... نام برد؛ لذا تحقیق و تفحص در مدیریت کسب و کار روستایی به عنوان یک ضرورت در برنامه های رشته کارآفرینی و کسب و کارهای کوچک تلقی می گردد. مقاله حاضر بر آن است که با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای ضمن تعریف و شناسایی ویژگی های صنایع روستایی و تاکید بر تجارب سایر کشورها، اهمیت صنایع روستایی و مشکلات استقرار آنها را ذکر کرده تا زمینه توسعه این صنایع در روستاهای کشور فراهم گردد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۵