۱.
کلید واژه ها:
سبک زندگی فضای مجازی اثرگذاری
انتخاب سبک زندگی اثرات بسیاری در زندگی دارد؛ به طوری که از یک طرف می تواند تمدن اسلامی را بسازد، و از طرف دیگر موجب هدر رفتن تمامی استعدادهای فرد شود. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر فضای مجازی بر سبک زندگی بود که با روش تحلیلی- توصیفی و با گردآوری اطلاعات از میان نظریه ها و آرای به جای مانده به مطالعه و بررسی تأثیرات فضای مجازی بر سبک زندگی اقدام نمود و سپس به تحلیل داده ها مطابق با هدف پژوهش، پرداخته شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که فضای مجازی- به طور مستقیم و غیر مستقیم- بر سبک زندگی کاربران، تأثیرات بانفوذی دارد؛ چرا که طراحان اصلی در فضای مجازی- خود- مروج سبک زندگی غربی بوده و هدف اصلی نیز نشانه گرفتن اعتقادات کاربران می باشد؛ لذا سبک زندگی غربی- علیرغم سیما و سطح مرفه خود- حاوی چالش های عمیقی است که آینده روشنی را نمایان نمی سازد. در این میان، به نظر می رسد بسط تفکر توحیدی در فضای مجازی تنها راه ساختارشکنی ریشه های فرسوده سبک زندگی غربی است؛ چرا که سبک زندگی الهی و اسلامی بر مدار توحید در فضای مجازی، بستر رشد و تعالی فردی و اجتماعی را آماده ساخته و برای احیا و بازسازی این مهم، تلاش و همت همگان را می طلبد. در انتهای پژوهش نیز پیشنهاد شده است با عنایت به تأثیر عمیق و نافذ فضای مجازی بر سبک زندگی- در ابعاد مختلف کارکردی فرد- پرداختن به این موضوع به طور خاص مورد توجه سیاستگذاران فضای مجازی، شورای عالی فضای مجازی و استادان تدوین محتوای دینی مبلغان، قرار گیرد.
۲.
کلید واژه ها:
نهادهای دینی آموزش فضای مجازی فرصت ها و چالش ها
فضای مجازی از پدیده های نوظهور عصر حاضر است که با توجه به ویژگی هایی همچون جذابیت و تنوع گسترده علاوه بر نفوذ در میان اقشار مختلف جامعه، به منبع هویت ساز جدیدی مبدل شده که موجب تعارض ارزشی و بروز آسیب ها و چالش های جدیدی در هویت دینی جوامع گردیده است؛ مقوله ای که می تواند به تضعیف گرایشات دینی منجر گردد. در این میان، نهادهای دینی به عنوان یکی از ارکان اساسی جوامع در مواجهه با حرکت شتابنده فضای مجازی با فرصت ها و چالش های سهمگینی روبرو هستند؛ از سویی باید از هنجارهای دینی و ملی خود محافظت نمایند و از سوی دیگر- در تعامل با فضای مجازی- از آن برای پیشبرد اهداف دینی و مقابله با ناهنجاری های ضد دینی کمک بگیرند. این در حالی است که فرصت ها و چالش های نهادهای دینی در فضای مجازی به طور کامل و دقیق مورد بررسی قرار نگرفته است؛ لذا در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای به بررسی فرصت ها و چالش های نهادهای دینی در فضای مجازی با تأکید بر آموزش پرداخته شده است. برخی چالش هایی که در اثر کم توجهی و ضعف نهادهای دینی در فضای مجازی به وجود آمده است عبارتند از: مقابله با احکام دینی، از بین رفتن قبح هنجارهای دینی، تأثیر از فرهنگ غرب و بیگانگی فرهنگی، انحرافات جنسی، سست شدن بنیان خانواده، عدم آشنایی مبلغان دینی با فضای مجازی، تسخیر فضای مجازی توسط دین گریزان و شبهات گسترده علیه بنیان های دینی. از جمله فرصت های نهادهای دینی نیز در فضای مجازی می توان به این موارد اشاره نمود: تولید محتوای دینی، تبلیغ و اطلاع رسانی مباحث دینی، مقابله با شبهات و تهدیدات ضد دینی، ایجاد مراکز آموزش مجازی، آموزش متخصصان دینی در حوزه فضای مجازی، کاهش هزینه، سرعت و یکسان سازی اطلاعات.
۳.
کلید واژه ها:
آموزه های رضوی اخلاق فناوری شبکه های اجتماعی مجازی
یکی از حوزه های پرکاربرد اخلاق، اخلاق در محیط های مبتنی بر فناوری یا اخلاق فناوری اطلاعات است که در سال های اخیر با ظهور شبکه های اجتماعی مجازی به یک ضرورت تبدیل شده است. این پژوهش بر آن است با بهره گیری از آموزه های رضوی، اخلاق فناوری را در بستر شبکه های اجتماعی مجازی فراگیرسازی کند؛ خصوصاً اینکه دقت در سیره زندگی اهل بیت (علیهم السلام) و تأسی به شیوه رفتاری و سبک زندگی ایشان- به ویژه سیره امام رضا (علیه السلام)- می تواند انسان را در رسیدن به الگوی مطلوب اخلاقی و اتخاذ روش صحیح زندگی و نیز رسیدن به حیات آرمانی رهنمون سازد. روش این پژوهش از نوع کاربردی است که در آن کوشش شد ابتدا مطالب به روش کتابخانه ای جمع آوری شود، و با روش توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد؛ سپس با استخراج اسناد، احادیث و روایات مورد نظر کار طبقه بندی آنها در پژوهش انجام شده و مطالب با مراجعه به منابعی مانند پایان نامه ها، مقاله ها و کتاب های معتبر استخراج شده و به توصیف مطالب مرتبط با عنوان تحقیق پرداخته و پس از آن آموزه های اخلاق فناوری مبتنی بر سیره رضوی در بستر شبکه های اجتماعی استخراج شده است. در این پژوهش تأکید بر مهمترین ابعاد اخلاق فناوری است که سعی شده از آموزه های اخلاقی رضوی برای آموزش این ابعاد در بستر شبکه های اجتماعی مجازی استفاده شود. یافته ها نشان داد که مهمترین ابعاد اخلاق فناوری، آداب معاشرت و حریم خصوصی است که با تکیه بر آموزه های اخلاقی رضوی در شبکه های اجتماعی مجازی- و در سطحی کلان تر- در محیط های مبتنی بر فناوری، می توان از رفتارهای ضد اخلاقی در این محیط ها با تکیه بر این ابعاد کاست؛ و در عین حال از قابلیت های شبکه های اجتماعی مجازی در این زمینه بهره مند شد.
۴.
کلید واژه ها:
تألیف قلوب سیاست های آموزشی دانشگاه مجازی المصطفی (صلی الله علیه وآله)
تألیف قلوب و مدارا با انسان ها یکی از بزرگترین سفارش های دین مبین اسلام به مسلمانان است، و این مهم یکی از اهداف اصلی تأسیس دانشگاه مجازی المصطفی (صلی الله علیه وآله) محسوب می شود؛ زیرا به واسطه امکان ارتباط راحت، سریع و ارزان با مردم سراسر جهان- در شیوه آموزش از راه دور- فرصت بی نظیری وجود دارد تا کشورهای گوناگون با فرهنگ ایرانی- اسلامی آشنا شده و دیدگاه مثبتی نسبت به شیعیان ایرانی پیدا کنند؛ از این رو، در پژوهش حاضر با توجه به نکات ارائه شده در آیات و احادیث معتبر، تحقیقی میدانی از فارغ التحصیلان نیمسال دوم تحصیلی سال 96-1395 که تعداد 30 نفر از ملیت های گوناگون بودند، به عمل آمد و میزان موفقیت دانشگاه مجازی در این رابطه سنجیده شد؛ سپس بر روی پاسخ های به دست آمده تحلیل آماری صورت گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش گویای آن است که دانشگاه مجازی تا حد زیادی در زمینه تألیف قلوب موفق عمل کرده و توانسته است رضایت بیشتر دانش پژوهان با ملیت های گوناگون را جلب نموده، و تصورات مثبتی نسبت به اسلام و ایران در ذهن آنها ایجاد کند. با توجه به این امر مشخص می شود که می توان از دریچه دنیای مجازی و با جذب قلب های انسان ها، با تبلیغات سوء علیه ایران و اسلام مبارزه نمود و با هزینه ای کمتر از هزینه تبلیغات سوء صورت گرفته- در همه کشورها- پایگاهی برای دفاع از دین اسلام، مذهب شیعه و فرهنگ ایرانی در میان قلب های انسان ها تأسیس نمود.
۵.
کلید واژه ها:
شیطان پرستی شیطان گرایی مدرن تعالیم ضد دینی فضای مجازی
تفکر شیطان گرایی به سال ها قبل از میلاد حضرت مسیح (علیه السلام) برمی گردد؛ زمانی که فشار مسیحیت بر مردم و سختگیری های آنها از یک سو و آموزه های یهودی- مسیحی، فلسفه یونانی و افول معنویت از سوی دیگر، باعث رشد مخفیانه این حرکت ضد دینی گردید که با گذشت زمان و با تغییر تمدن ها تنها صورت و عنوان آن عوض شده است. برای شناخت وضعیت موجود لازم است حرکت جریان های مبلغ این فرقه و آنچه در مقابل از طرف جریان های منتقد در حال ارائه است، جمع آوری شده و نقاط ضعف و قوت آن معلوم شود تا راه حلی مناسب برای مقابله با این جریان ارائه گردد. در این پژوهش با ارائه دیدگاه، اعمال، اصول و عقاید شیطان پرستی به آسیب شناسی آن و راهکارهای برون رفت از آن در فضای مجازی و نیز روند شیطان گرایی و بسترهای آن در غرب و ایران پرداخته شده است. بیان این نکته نیز لازم است که یکی از مهمترین حوزه های فعالیت شیطان پرستان، موسیقی است که از آن برای ترویج و تبلیغ استفاده می کنند؛ نکته دیگر اینکه بیشترین آسیب دیدگان این فرقه فاقد تحصیلات مناسب هستند و در نهایت به پوچی رسیده اند.
۶.
کلید واژه ها:
التعلم عن بعد التعلم الإلکترونی التعبئه الإجتماعیه
میز الله سبحانه وتعالى الإنسان وفضله على بقیه خلقه بالعقل والإدراک وعلمه ما لم یعلم أحدا من خلقه. قال تعالى: «الذی علم بالقلم* علم الإنسان ما لم یعلم»، ووهب الله تبارک وتعالى للإنسان الکثیر من الجوارح والحواس التی تمکنه من تفعیل الإدراک والتعلم بوسائل وأسالیب مختلفه، ویتفاوت تعلم الإنسان وإدراکه حسب اختلاف هذه الوسائط المتعدده. ویشیر ویلیام جلاسر الى أن الإنسان یتعلم- بمعنى یستوعب ویدرک- 10% مما یقرأه، و 20% مما یسمعهن و 30% مما یراه، و50% مما یراه ویسمعه ، و70% مما یناقشه مع الآخرین، و80% مما یجربه، و95% مما یعلمه لشخص آخر. والتعلم الإلکترونی، هو أحد الوسائل التعلیمیه التی تعتمد على الوسائط الإلکترونیه لإتاحه المعرفه للذین ینتشرون خارج القاعات الدراسیه، ویشار إلیه باللغه الإنجلیزیه بالمصطلح: Electronic Learning أوE-learning . وفی السنوات الأخیره شهد العالم الالکترونی ثوره ضخمه فی تطبیقات الحاسب التعلیمی ولا یزال استخدام الحاسب فی مجال التربیه والتعلیم فی بدایاته التی تزداد یوماً بعد یوم، بل أخذ أشکالا عده فمن الحاسب فی التعلیم إلى استخدام الإنترنت فی التعلیم وأخیراً ظهر مفهوم التعلیم الإلکترونی الذی یعتمد على التقنیه لتقدیم المحتوى التعلیمی للمعلم بطریقه جیده وفعاله، کما أن هناک خصائص ومزایا لهذا النوع من التعلیم وتبرز أهم المزایا والفوائد فی اختصار الوقت والجهد والتکلفه إضافه إلى إمکانیه الحاسب فی تحسین المستوى العام للتحصیل الدراسی، ومساعده المعلم والطالب فی توفیر بیئه تعلیمیه جذابه، لا تعتمد على المکان أو الزمان. ورغم تلک الأهمیه لهذا النوع من التعلیم والنتائج الأولیه التی أثبتت نجاح ذلک إلا إن الاستخدام لازال فی بدایاته حیث یواجه هذا التعلیم بعض العقبات والتحدیات سواء أکانت تقنیه تتمثل بعدم اعتماد معیار موحد لصیاغه المحتوى أم فنیه وتتمثل فی الخصوصیه والقدره على الاختراق أو تربویه وتتمثل فی عدم مشارکه التربویین فی صناعه هذا النوع من التعلیم. وأحد المفاهیم الهامه لدینا والذی تتعرض له ورقه العمل هو التعلیم الافتراضی. ویعد التعلیم الافتراضی هو طریقه لإیصال العلم وللتواصل والحصول على المعلومات والتدریب عن طریق شبکه الإنترنت. وتهدف هذه الورقه إلى معرفه التعلیم الإلکترونی والتعلیم الافتراضی وکذلک خصائص التعلیم فی المجتمع الفضائی وکذلک التطرق إلى فوائد ومزایا التعلیم الإلکترونی وأخیرا العوائق التی تقف أمامه، وخلصت الورقه إلى ما یلی: 1- التعبئه الإجتماعیه لدى أفراد المجتمع للتفاعل مع هذا النوع من التعلیم، 2- ضروره مساهمه التربویین فی صناعه هذا التعلیم، 3- ضروره توفیر البنیه التحتیه لهذا النوع من التعلیم والتی تتمثل فی إعداد الکوادر البشریه المدربه وکذلک توفیر خطوط الإتصالات المطلوبه التی تساعد على نقل هذا التعلیم من مکان لآخر، 4- ربط المؤسسات الجامعیه ومؤسسات التعلیم العالی معا فی شبکه للمعلومات، مما یزود مخططی سیاسات التعلیم الجامعی والعالی ومتخذی القرار، والمسئولین التنفیذیین والأساتذه الباحثین بالمعلومات اللازمه لإنجاح أعمالهم وإدارتها، 5- أن تبادر الدوله إلى وضع سیاسات واستراتیجیات للتعلیم تنطلق من حاجات العصر وتتواکب مع عجله التطور العلمی التقنی، وتتبنى وضع خطط تربویه وتکنولوجیه للإستفاده من التحولات العلمیه فی مشاریع التنمیه البشریه الشامله.
۷.
کلید واژه ها:
التعلیم الدینی تکنولوجیا المعلوماتیه الفضاء الإلکترونی الواقع الإفتراضی
کرّم الله عز وجل الإنسان على سائر المخلوقات ورفعه من خلال العقل، والذی بواستطه استحق أن یکون «خلیفه الله فی الأرض»، وقد خلقه وخلق معه أدواتٍ مکنته من التفکر والتدبر والتعبد، وقد حُث على إعمال العقل وطلب المعرفه والعلم، لأنه بالعلم وحده یعرف الله عز وجل ویوحد لیصل الى تحقیق دوره فی هذا الاستخلاف، فأول ما نزل به القرآن الکریم کان الدعوه إلى القراءه والعلم: «اقْرَأْ باسْمِ رَبّکَ الَّذی خَلَق». وقد حُدّدت غایات العقل بتوجیهه نحو معرفه علمیه بالکون والطبیعه والإنسان من خلال التبصر والنظر، وقد وجب على البشر تشغیل العقل فی معرض تنظیم شؤون دنیاهم من خلال ما جاء به نبی الإسلام9 من تشریعات، وقد رفع فی بدایه دعوته شعار إلزامیه التعلم، وأن العلم لیس من باب المستحب، بل هو من الفرائض، فقد اشتهر عنه قوله: «العلم فریضه على کل مسلم ومسلمه»، وفی سیرته نجد أنه جعل فداء الأسرى تعلیم الأمیین القراءه والکتابه، وجعل مهر المرأه تعلیمها آیات القرآن، کما بیّن وأهل بیته: مکانه العلم وآثاره الدنیویه والأخرویه. فالعلم والتعلیم لهما أهمیه کبرى لا یمکن إنکارها، وهما من العوامل الرئیسیه التی تساهم فی تطویر الفرد والمجتمع: اقتصادیا، اجتماعیا، ثقافیا، وسیاسیا، وعلى مر التاریخ البشری فرضت التطورات الطارئه على المجتمعات واقعا جدیدا، وامتد غزو تکنولوجیا المعلوماتیه لیستوعب کافه مناحی وشؤون الحیاه، کل ذلک ترک آثارا عمیقه على مستوى الإنسانیه کافه لا سیما على المناهج والأسالیب التعلیمیه لیؤدی بالنتیجه إلى تمایزه ما بین الماضی والحاضر. فی هذه المقاله نسلط الضوء على أهمیه التعلیم الدینی، والتغییرات الطارئه على الأسالیب التعلیمیه فی ظل الثوره التکنولوجیه، ودخول العالم الالکترونی على خط تحصیل العلوم الإنسانیه والدینیه، وإتاحه فرصه اکتساب العلوم ونشرها عن طریق الفضاء الافتراضی أو ما یسمى بالدراسه عن بعد وما تحمله معها من خصائص ومنافع.
۸.
کلید واژه ها:
المعلومات الحدیثه تطویر التعلیم الدینی اثر تکنولوجیا دراسه میدانیه الجمهوریه العراقیه
فی ظل التطور العلمی والعولمه الذی یعیشها عصرنا فی القرن الواحد والعشرون والتزاحم لعرض المعلومه و الصراع للحصول على أسرع الطرق و الأسالیب للوصول الى أفضل النتائج، ادت ظهور التکنولوجیا الحدیثه الى توجه العدید من المهتمین بالجانب التعلیمی الدینی الى اشراک التکنولوجیا بالتعلیم إذ ان لذلک الأثر الکبیر فی جمیع النواحی العملیه التعلیمیه والتی تتمثل بطالب العلم والذی یمثل أهم محور فی العملیه التعلیمیه، ومن ثم المقررات والمناهج الدرسیه والتی تعد الأساس الثابت للعملیه التعلیمیه، ومن ثم المعلم او الأستاذ والذی یعد العنصر المسئول عن ریاده العملیه التعلیمیه وبدوره یقوم بنقل الأثر التکنولوجی لوسائل التعلیم. لا شک أن التکنولوجیا تؤثر بشکل کبیر على مستخدمیها فی کافه المجالات، ولعل من أبرز تلک المجالات المجال التعلیمی، فقد تُسهم التکنولوجیا فی العملیه التعلیمیه بشکل کبیر إذا تم توظیفها بشکل جید یفید الطلاب والذین یمثلون المحور الرئیسی للعملیه التعلیمیه حیث یساعدهم فی عملیه التحصیل الدراسی، کما أن التکنولوجیا تساعد فی سد النقص الحاصل فی أعداد المدرسین والأساتذه، وذلک من خلال الدروس المکتوبه على الحواسیب او من خلال الشبکه العنکبوتیه (الإنترنت)، ولکن الأهم هو أن لا یتم إسائه استخدام التکنولوجیا فیما یضر الطلاب، من إدمان الطلاب على الحواسیب والأجهزه الإلکترونیه، وتضییع الوقت أمام تلک الأجهزه فیما لا ینفع، إلى جانب الإعتماد الکلی علیها وإغفال الدور المهم للعقل، الذی هو الرکیزه الأساسیه فی العملیه التعلیمیه. تبرز اهمیه هذه الدراسه من خلال الدور الکبیر للتکنولوجیا الحدیثه فی حیاتنا المعاصره وفی کافه المجالات وبالخصوص استخدامها فی المنظومه التعلیمیه الدینیه، فقد وفرت التکنولوجیا الکثیر من الجهد والعناء للطلاب والأساتذه والباحثین خاصه بعد تزاید عدد السکان وطالبی العلم فی کافه المجالات وتوفر الإنترنت وانتشاره بشکل واسع واتجاه البعض الى التوجه للتعلم عن بعد عن طریق الإنترنت. ان الهدف من الدراسه هو معرفه اثر التکنولوجیا الحدیثه على التعلیم الدینی من خلال معرفه اهداف و متطلبات تحقیق استخدام تکنولوجیا المعلومات داخل المؤسسه التعلیمیه أضافه الى بیان الآثار الإیجابیه و السلبیه لتکنولوجیا المعلومات، وبهدف الإقتراب من الموضوعیه والوصول الى استنتاجات منطقیه، یقتضی منهج البحث وضع حدود للدراسه وذلک من اجل التحکم فی إطار التحلیل المتعلق بطبیعه الدراسه، فقد تم اختیار عینه عشوائیه من طلاب الدراسات الدینیه فی الجامعات العراقیه لغرض اجراء الدراسه المیدانیه نظراً لأهمیتها فی مجال العمل، ولأجل اجراء الدراسه المیدانیه وذلک من خلال اعتماد استماره الإستبیان والتی تتألف من عده محاور معده لهذا الغرض. ومن اجل تطبیق منهج الدراسه، قمنا بتقسیم الدراسه الى اربع فقرات، حیث تطرقنا فی الفقره الأولى الى مقدمه عامه عن الدراسه والأهداف المرجوه من الدراسه اضافه الى مشکله الدراسه و أهمیتها، اما فی الفقره الثانیه فإننا تطرقنا الى مفهوم تکنولوجیا المعلومات و التعلیم واهمیته وإیجابیاته و سلبیاته وسبل تطبیقه فی المؤسسات التعلیمیه الدینیه، اما فی الفقره الثالثه فتم التطرق الى الدراسه المیدانیه اضافه الى اعداد الاطار المنهجی للدراسه المیدانیه واستخدام الأدوات الإحصائیه المناسبه فی تحلیل بیانات الدراسه واستخراج النتائج وتفسیرها، اما فی ما یخص الفقره الرابعه فتم عرض اهم النتائج التی توصلت الیها الدراسه فی جانبیها النظری و التطبیقی وکذلک عرض اهم التوصیات والمقترحات.
۹.
کلید واژه ها:
سائبر اسپیس اسلامی طرز زندگی اسلامی معاشرے
انٹرنیٹ، سائبراسپیس اور اس سے مربوط ٹیکنالوجیز کا استعمال اپنے معاشرے کی تہذیبی شناخت اور مقدمہ سازی کے بغیر ممکن نہیں اور اس کے بغیر اقدار، اعتقادات او مذہبی رحجانات کی ترویج اور دوسرے الفاظ میں ہمیں “اسلامی طرز زندگی” کی نئی نسل کو انتقال کے عمل میں واضح مشکلات اور چیلنجز درپیش ہیں ۔ اس ٹیکنالوجی نے ہمارے لئے بہت سے نئے افق روشن کئے ہیں جس کی بدولت اس کی اہمیت سے انکار نہیں کیا جاسکتا،لیکن ایک حقیقی زندگی کے ساتھ ایک نئی اور مجازی زندگی نے جنم لیا ہے جسکے اثرات معاشرے پر بتدریج رونما ہورہے ہیں۔ اس تحقیق میں انٹرنیٹ اور سائبر اسپیس کے نوجوان نسل پہ ہونے والے اثرات کا جائزہ لیا جاۓ گا جن کی وجہ سے اسلامی معاشرے میں رائج طرززندگی کو اہم خطرہ درپیش ہے ۔
