فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۶۲۱ تا ۲٬۶۴۰ مورد از کل ۷٬۵۲۷ مورد.
۲۶۲۶.

تاریخ‏نگارى فقها و متکلمان شیعى در دوره آل بویه

نویسنده:

کلید واژه ها: شیعه تاریخ‏نگارى آل‏بویه متکلمان و فقها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۹
فضاى فرهنگى ـ مذهبى بغداد در سده چهارم هجرى، به‏ویژه در دوره آل‏بویه که زمینه را براى تشکیل جلسات مجادله و مناظره کلامى میان فرقه‏ها و مکاتب مختلف مذهبى فراهم کرده بود، شیعیان را به‏طور جدى وارد منازعه‏هاى فرقه‏اى نمود. در این دوره علاوه برگسترش استدلال‏هاى عقلى و کلامى، رویکرد عالمان شیعى به تاریخ‏نگارى براى استدلال به گزاره‏هاى تاریخى، از جمله رخ‏دادهایى که با اعتقادات شیعه ارتباط داشت، گسترش فراوانى یافت، به گونه‏اى که در این دوره، کمتر فقیه و متکلمى مى‏شناسیم که یک یا چند اثر تاریخى ننوشته باشد. از جمله موضوعاتى که در این دوره مورد مناقشه مخالفان شیعه قرار مى‏گرفت، مسئله امامت و اثبات نصّ بر آن و حقانیت ایشان در برابر خلفا و نیز غیبت امام مهدى(عج) بود که به تازگى رخ داده و شیعیان را دچار حیرت و سردرگمى کرده بود. عالمان شیعى (فقها و متکلمان) در این دوره با رویکرد به تاریخ و تمسک به گزاره‏هاى آن، درصدد پاسخ به شبهه‏هاى وارده در زمینه‏هاى فوق بر آمده و در این راستا کتاب‏هاى تاریخى ـ کلامى بسیارى نوشتند. گونه‏هاى مختلف تاریخ‏نگارى‏هاى باقى مانده از عالمان شیعى این دوره عبارت‏اند از کتاب‏هاى دلایل، الغیبه، الردیه و تک‏نگارى‏هایى که در موضوعات مورد مناقشه چون حدیث غدیر، جنگ جمل، ایمان ابى‏طالب و موارد مشابه دیگر نوشته شد. بررسى ویژگى‏هاى تاریخ‏نگارى این دسته از آثار و معرفى گونه‏هاى مختلف آن، محور اصلى این مقاله است که در پى خواهد آمد.
۲۶۲۷.

روابط و مناسبات فاطمیان مغرب و عباسیان (297 - 362ق)

نویسنده:

کلید واژه ها: فاطمیان قرامطه مغرب عباسیان اسماعیلى مصر و بحرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۰۵
روابط فاطمیان و عباسیان که از دوران دعوت فاطمیان آغاز شده بود، با تشکیل دولت فاطمیان در مغرب(1) در شمال افریقا وارد مرحله جدیدى شد. در دوران خلافت فاطمیان در مغرب بین سال‏هاى 297-362ق عوامل زیر، زمینه‏هاى ارتباط این دو حکومت را فراهم کرد: 1 . سقوط حکومت اغلبیان به دست فاطمیان که واکنش عباسیان را علیه فاطمیان به همراه داشت، زیرا اغلبیان از سوى عباسیان حمایت مى‏شدند. 2 . تصمیم فاطمیان بعد از تشکیل حکومت در مغرب براى تغییر شعائر مذهبى اهل‏سنت، و در مقابل، استفاده عباسیان که حامیان اهل‏سنت بودند، از این حرکت براى تضعیف فاطمیان. 3 . تلاش فاطمیان براى تصرف مصر که عباسیان آن را آخرین نقطه نفوذ خویش در شمال افریقا مى‏دانستند. 4 . فعالیت داعیان اسماعیلى در مناطق عباسیان که از مسائل زمینه‏ساز نفوذ فاطمیان بود. 5 . تلاش فاطمیان از آغاز تشکیل خلافت در جهت خواندن خطبه به نام آنان در حرمین شریفین به جاى عباسیان. 6 . قرامطه بحرین که پس از تأسیس حکومت فاطمیان در مغرب، از جمله عوامل تأثیر گذار در روابط آنان با عباسیان بودند.
۲۶۳۱.

بررسى قواعد و روش معرفت تاریخى در قرآن با تکیه بر تاریخ پیامبراکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله در قرآن

نویسنده:

کلید واژه ها: تاریخ در قرآن تاریخ پیامبر اسلام غزوه بدر خداوند و تاریخ امدادهاى الهى و روش مطالعه تاریخ قوانین تاریخی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات کلیات و فلسفه‌ تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص)
تعداد بازدید : ۱۱۲۹
هدف این مقاله، بیان تاریخ پیامبراسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آله نیست، هدف بیان قواعد روش معرفت تاریخى در قرآن کریم است. از این رو ابتدا چهار قاعده زیر بیان شده است: 1ـ از نظر قرآن کریم همه حوادث گذشته بشر، حادثه تاریخى نیست (نظر شهید صدر)؛ 2ـ معیار تشخیص حادثه تاریخى، حاکمیت سنت‏هاى تاریخى بر آن حادثه است (استدلال شهید صدر)؛ 3ـ برخلاف نظریه فیلسوفان جدید تاریخ غرب (هیوم، پروفسور کار و دیگران) که عقیده به نقش خدا در تاریخ نداشته و همه تاریخ را ملک بشر مى‏دانند (نظریه تفویض در تاریخ) از نظر قرآن کریم خداوند براى هدایت بشر و پیروزى پیامبران الهى در مرحله ابلاغ رسالت، حوادث تاریخى خاصى به‏وجود مى‏آورد (مانند گلستان شدن آتش بر ابراهیم و غرق شدن فرعون در دریا و نجات حضرت موسى و بنى‏اسرائیل)؛ 4ـ عدم تضاد قوانین تاریخى، مشروط به اراده و اختیار انسان‏ها در تاریخ. غزوه بدر در تاریخ پیامبراسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آله به عنوان نمونه‏اى براى تطبیق این قواعد ذکر شده و هدف، بیان تاریخ غزوه بدر نیست. ضمنا در جریان بررسى غزوه بدر در قرآن، دیدگاه مورخان اسلامى درباره این حادثه مطرح و تضاد آن دیدگاه با نظریه قرآن بیان شده است.
۲۶۳۴.

مرزهاى دولت نبوى(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام مسائل عام اندیشه سیاسی اسلام
تعداد بازدید : ۱۳۵۷
در این نوشتار برآنیم تا واکاوى کنیم که آیا دولت نبوى داراى مرزهاى فیزیکى و جغرافیایى بوده یا مرز فکرى و اعتقادى داشته و هر مسلمانى در هر نقطه از زمین جزو اتباع و شهروند دولت نبوى محسوب مى شده است ؟ در مرحله آرمان گرایانه , گستره دولت نبوى , تمام روى زمین را شامل مى شود و هیچ گونه محدودیت مرزى برایش وجود ندارد و تمام مردم روى زمین شهروند دولت نبوى محسوب مى شوند. این دولت آرمانى , با تشکیل دولت مهدوى , که استمرار دولت نبوى است , محقق خواهد شد. اما تا رسیدن به آن مرحله آرمانى , به دلیل پذیرش واقعیت هاى موجود خارجى و تدریجى بودن دعوت نبوى در سیاست گذارى و استراتژى پیامبر, واقعیت هاى خارجى نادیده گرفته نشده و مرزها به رسمیت شناخته شده است . پیامبر(ص) خود را مکلف به رعایت حدود و حریم کشورها مى دانست و خود نیز کشورى تشکیل داد که داراى عناصر دولت بوده و ملت , سرزمین و قدرت سیاسى در دولت نبوى کاملاً وجود داشت . مسلمانان خارج از قلمرو دولت نبوى , زمانى مى توانستند از حقوق شهروندى دولت نبوى برخوردار شوند که به سرزمین دولت نبوى هجرت کنند.
۲۶۳۹.

روش های کلی دعوت پیامبر اسلام از دیدگاه قرآن

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان