درخت حوزه‌های تخصصی

قاجار

ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
حکومت های ایرانی- اسلامی خلفای مسلمان
آل بویه آل زیار اتابکان اسماعیلیان افشار انقلاب اسلامی ایلخانان پهلوی اول پهلوی دوم تاریخ محلی ترکمانان و حکومت های محلی تیموری خاندان های محلی خوارزمشاهی دوره فترت زندیه سامانی سلجوقی صفاری صفوی طاهری علویان غزنوی غوری قاجار قراخانی قراختایی مغول
اجتماعی اقتصادی روابط خارجی روحانیت سیاسی شخصیتها فرهنگی مشروطه منابع وکلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳٬۵۷۵ مورد.
۱.

انقلاب مشروطه : زمینه ها و علل

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۶ شماره ۵۹
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۵۶۲
انقلاب مشروطه در ایران مجموعه ای است مرکب از تعاملات عوامل داخلی و خارجی که بنا به دلایل مختلفی هنوز به صورت اقناع کننده ای شناسایی و الگوپردازی نشده است. تحلیل انقلاب مشروطیت در زمان کنونی به مثابه یک نیاز، واقعیتی است اغماض ناپذیر که مقاله پیش رو، تلاش نموده است به آن پاسخ دهد.
۲.

بررسی تطبیقی مجلس مهستان دوره اشکانی بامجلس اول مشروطه

نویسنده:
منبع: یاد ایام ۱۳۸۹ مرداد شماره ۵۹
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴۸۷
مجلس مهستان یکی از برجسته‌ترین نهادهای تصمیم‌گیری عصر اشکانی بود که صلاحیت و مسوولیت بررسی مسائل لشکری و کشوری را به عهده داشت. از نام این مجلس برمی‌آید که در آن بزرگان جامعه که دارای تجربه و شایستگی درباره همه شوونات کشوری بودند، حضور داشتند. این مجلس در دوره ساسانی نیز تا حدودی قدرت خود را حفظ کرده بود اما بعد از فروپاشی ساسانیان دیگر از چنین مجلسی برای تصمیم‌گیری در امور کشوری و لشکری خبری نبود تا این‌که در عصر قاجار و بیشتر به تبعیت و تحت‌تأثیر شیوه‌های حکومتی اروپا، مجلس مشروطه در ایران شکل گرفت.
۳.

عالمان دین در آوردگاه مشروطه

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۶ و ۸۷
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱۱۶
هم‌ بنیان گرفتن انقلاب مشروطه و هم پدید آمدن زمینه‌های آن‌ را بی‌هیچ شبهه‌ای ‌باید در گرو تشدید حضور روحانیت معاصر شیعه در عرصة سیاست دانست. زمانی‌که علما در جنگ‌های ایران و روس دریافتند که بی همراهی آنها اثری از ایران در این تهاجمات باقی نمی‌ماند، در عمل و نظر وارد کارزار شدند. نتیجه هر چه شد، آنها در مجاهدت و جهاد کوتاهی نکردند. در زمان جنبش تنباکو و راه افتادن کاروان استعماری بریتانیا برای تصاحب منابع اقتصادی ایران هم علمای ایران و عراق پا در میدان گذاشتند و کشور را نجات دادند؛ امّا همگی اینها مقدمه‌ای شد برای ایجاد دگرگونی‌های اساسی در ساختار نظام سیاسی ایران که می‌رفت نه ایرانی باقی بگذارد و نه اسلام و تشیعی! گسترده‌ترین، پیچیده‌ترین و پرتکاپوترین حضور روحانیت شیعه در جنش مشروطه اتفاق افتاد و کارزار دیانت و سیاست در این دوره از تحولات تاریخی ایران چنان شدتی گرفت که هنوز هم از مشروطه، رهبران و پیروان آن می‌گوییم و می‌نویسیم. بدیهی است که نوع عملکرد و سطح شور و حضور روحانیان درانقلاب مشروطه یکسان نبود و ای‌بسا هر کدام کاری و دیدگاهی داشتند، امّا در اساس کار، که اصلاح دین، دولت و ملّت باشد، همگی متفق و دلسوز بودند. در این مقاله با عملکرد بزرگان دیانت در عصر مشروطه به اجمال و اختصار آشنا خواهید ‌شد.
۴.

رفع یک اشتباه یا جعل تاریخی

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۲
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹۳۳
مصلحت تداوم یا متوقف گردیدن جنگ با روس ها چیزی نبود که برای رجال سیاسی و دینی و نظامی ایران عصر عباس میرزا کاملاً روشن باشد، بلکه هزارگونه رایزنی و مصلحت بینی و تامل و تعامل انجام گردید تا بر شاه و عباس میرزا و قائم مقام معلوم شد که باید جنگ با روسیه را تجدید نمایند یا تمام یا حداقل قسمتی از قفقاز را باز پس گیرند.نتیجه این تصمیم در آن زمان نامعلوم بود، اما اکنون که شکست تاسف برانگیز ایران در این جنگ ها در تاریخ ما ثبت شده است، کسانی جاهل یا مغرض ممکن است به جای تحلیل درست دلایل این شکست، به دنبال حب و بغض های شخصی خود باشند و گناه این شکست را به گردن این و آن بیندازند؛ مانند آنچه عده ای از مورخان مخالف دیانت و روحانیت درباره مجتهدان بزرگ جهادکننده با روس ها بیان کرده اند.مقاله ذیل کوششی در شفاف سازی این جنبه از تاریخ جنگ های ایران و روس است.
۵.

دیپلماسی امیرکبیر در ارزنه الروم

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۵۰
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸۷۰
نقش نخبگان و نمایندگان سیاسی کشورها در چگونگی برقراری روابط خارجی و نتایج آنها غیرقابل اغماض است. بررسی و ارزیابی عهدنامه ها و پیامدهای آنها به عنوان یکی از نمونه های برجسته عملکرد نمایندگان سیاسی کشورها، می تواند معیاری در این زمینه محسوب شود. مقاله پیش رو، با بررسی نقش امیرکبیر در مذاکرات ارزنه ًْ الروم به عنوان نخستین حادثه ای که طی آن دیپلماسی ایران محک می خورد، به صورت مصداقی، نظر فوق را قابل هضم و آشکار ساخته است.
۶.

محمدشاه قاجار و عهدنامه ارزروم دوم

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۵۰
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۶۷
روابط سیاسی کشورها با یکدیگر، به طور تدریجی موانع و فرصتهایی فراروی آیندگان هر واحد سیاسی در قلمرو سیاست خارجی فراهم می سازد. مقاله پیش رو که روابط ایران و عثمانی را در دوره محمدشاه قاجار بررسی کرده است، نشان می دهد چگونه دخالتهای بیگانگان به این روابط جهت می بخشد و نیز تا چه اندازه تاثیرات این دخالتها، به مثابه میراثی از گذشته، آینده روابط سیاسی این کشورها را تحت الشعاع قرار داده است.
۷.

مشروطه و تحصن در سفارت انگلیس

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۶ شماره ۵۹
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳۰۲
حرکت ها و جنبش های اجتماعی در معنای عام آن همواره از جوانب مختلف داخلی و خارجی در معرض آسیب و انحراف قرار دارند. اینکه چرا حرکت خودجوش عدالت خواهی ملت ایران در اثر تحصن جمعی از مردم تهران در سفارت انگلیس در صدر مشروطه به حرکت وارداتی «مشروطه» بدل گردید؟، پرسشی است که تامل در آن می تواند الگویی از ناکامی و کامیابی این قبیل حرکت ها را فراهم سازد. بررسی عوامل ذی نفوذ، الگوهای ارتباطی و زمان مقرر و مورد نیاز آن و نهایتاً تاثیرات و نتایج خواسته و ناخواسته برنامه های اجراشده مجموعاً درکی عمیق تر از فراز و فرودهای نیازهای اصیل ملت ایران پدید می آورد. در این نوشتار با اشاره به گزارش منتشرنشده از پشت پرده تحصن در سفارت انگلیس، چنین بستری فراهم آمده است.
۸.

انگلیس پشت پرده

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۱ شماره ۳ و ۴
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴۸۴
مناسبات امپراطوری استعمارگر انگلیس با ایران، جزو مباحث اصلی تاریخ سیاسی ایران معاصر است که در دوره های مختلف تاریخ معاصر با اشکال گوناگونی رقم خورده است. هر چند که جنگ جهانی دوم این استعمارگر پیر را کاملاً ضعیف کرد و از نفس انداخت، اما چنگال های نفوذ و دخالتش را در سرزمین های تحت نفوذ و سلطه همچنان باقی گذاشت. ایران با وجود این که پس از کودتای 28 مرداد 1332 جولانگاه سیاست های امپریالیستی امریکا شده بود و حضور پررنگ استعمار بریتانیا را لمس نمی کرد، اما هنوز هم از پی جویی مطامع سیاسی اقتصادی آنها در ایران آزار می دید. گویی امریکای جوان، احترام پدر خویش را بر سر این سفره رنگین نگاه می داشت و راضی به حذف کامل او نبود. رگه های دخالت و نفوذ انگلستان در امور سیاسی --- اقتصادی ایران همچنان باقی بود؛ تا این که وقوع انقلاب اسلامی زمینه جولان استعمارگران گستاخ قدیم و جدید را از میان برد. مقاله زیر حاوی نکته ها و دیدگاه های مؤ لف در باب روابط ایران و انگلیس بعد از کودتای 28 مرداد 1332 می باشد که تقدیم خوانندگان گرامی می شود.
۹.

عوامل موثر بر روابط ایران و عثمانی در دوره قاجاریه

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۵۰
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۳۶
با گسترش تجارت و افزایش روابط خارجی به لحاظ سطح و عمق، نقش جهت گیریها و خط مشی های دولتمردان و واحدهای سیاسی در تعیین موقعیت هر کشور در گستره روابطش با سایر کشورها، بیش ازپیش عیان گردید. در مقاله پیش رو به منظور تبیین این واقعیت، روابط ایران و عثمانی در عصر قاجاریه بررسی شده است.
۱۰.

انگلیس ، ایران را دست بسته به روس ها تحویل داد

نویسنده:
منبع: یاد ایام ۱۳۸۷ مهر شماره ۴۱
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۷۹
انگلیس ، ایران را دست بسته به روس ها تحویل داد پرونده حضور انگلستان در ایران به دلیل نقش فعال و موثر اما منفی دولت انگلیس، بسیار قطور است و مطالعه تمامت این سوابق، از حوصله یک یا چند محقق صبور پر مطالعه نیز خارج است لذا بر آن شدیم تا در گفتگو با ابراهیم تیموری، نویسنده و مورخ معاصر،‌ فقط بخشی از روابط در کشور را دو مقطع قاجاریه واکاوی کنیم که نتیجه آن در پی می‌آید.
۱۱.

شورش هُورآمان در عصر ناصرالدین شاه قاجار (1284 - 1286ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۸ (پیاپی ۱۱۸)

کلید واژه ها: قاجار شورش عثمانی هورامان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۸۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۴۵۶
ناحیه هورامان در غرب کردستان از سده 4ق تا پایان سده 12ق توسط حُکام محلی این ناحیه و تحت نظارت مستقیم حکومت مرکزی ایران اداره می شده است. با شروع سده 13ق شاهان قاجار بی توجه به این مسأله و همچنین اختلافات قومی حاکمان هورامان با والیان اردلان کردستان، در پی واگذاری کامل هورامان به والیان اردلان برآمدند که این مسأله باعث شکل گیری شورش هورامان در دوره ناصری شد. روابط حاکمان این ناحیه با والیان اردلان، حکومت مرکزی قاجار و دولت عثمانی نیازمند تحلیل و بررسی است. پرسشی که این مقاله حول محور آن شکل گرفته، این است که چه علل و عواملی سبب شکل گیری این شورش شد و چه پیامدها و نتایجی در پی داشت؟ این پژوهش بیشتر با تکیه بر اسناد و روزنامه های دوره قاجار و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، سعی در روشن کردن این مسأله دارد که چگونه با وجود تبعیت کامل حُکام هورامان از حکومت مرکزی ایران پیش از دوره قاجار، در این دوره شرایطی فراهم شد که سرانجام آن شورشی بود که علاوه بر هزینه های گزاف برای والیان اردلان و دولت مرکزی قاجار، توانست به عنوان یکی از علل مهم در سقوط حکومت اردلان ها و دخالت دوباره دولت عثمانی در مسأله مرزها به نفع خود، نقش بازی کند.
۱۲.

همه گیری وبا در ایران(1904م) : برخی از ابعاد جامعه قاجاری

نویسنده: مترجم:
منبع: خردنامه سال چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۱

کلید واژه ها: وبا مظفرالدین شاه نیروهای خارجی رهبران مذهبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ پزشکی
تعداد بازدید : ۱۷۳۰۶ تعداد دانلود : ۳۶۱۰
وبا در طول تاریخ 7 بار در جهان همه گیری جهان گستر داشته است. تا قبل از قرن 19 محدود به شبه قاره هند بود و در سال 1817 تجارت خارجی عامل انتشار این بیماری به سرزمین های دیگر شد و تلفات عظیمی به بار آورد. در قرن 19 چندین بار در اروپا همه گیر شد و عنوان مخوف ترین بیماری قرن را به خود اختصاص داد. همین ویژگی باعث نخستین تلاش ها جهت انجام قراردادهای بهداشتی بین المللی شد. وبا نخستین بار در سال 1821 وارد ایران شد اما دامنه و ابعاد وبای 1904 و نتایج زیان بار آن از قبیل نقصان در تجارت، فقدان نیروی انسانی ناشی از تلفات، افزایش قیمت غلات، کاهش امنیت عمومی، دزدی در قیاس با همه گیری های دیگر، بسیار گسترده بود. اما عامل مهمی که مانع همکاری مردم و مقامات دولتی با نیروهای خارجی برای مقابله با بیماری می شد، سوءظن نسبت به اقدامات نیروهای خارجی و تحریک احساسات مذهبی مردم توسط رهبران مذهبی از جمله آقا حسن ممقانی بود. این مقاله توسط آر. ام. بورل انگلیسی با تکیه بر اسناد و منابع دست اول عصر قاجار به تبیین همه گیری 1904 پرداخته است. در این مقاله تلاش بر آن بوده تا عوامل مؤثر بر گسترش وبا در ایران از جمله آب آشامیدنی آلوده، نحوه دفن مبتلایان و عدم امکانات پزشکی برای مقابله با شیوع آن مورد بررسی قرار گیرد.
۱۶.

مطلع ادبیات سیاسی در ایران معاصر

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۴۷
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۳۲
اگر ادبیات یک جامعه را آینه ای برای انعکاس حال و روز آن جامعه بدانیم، چاره ای نیست جز اینکه برای شناختن ابعاد انقلاب مشروطیت ایران و برای دانستن حال و روز ایران عصر مشروطه، ادبیات سیاسی آن روزگار را نیز با دقت و جدیت مورد توجه و تامل قرار دهیم. هر تحول اجتماعی و سیاسی، خواه ناخواه همه شئون جامعه از جمله ادبیات را تحت تاثیر قرار می دهد که این امر در مورد انقلاب مشروطه نیز صدق می کند. تازگیهایی که ادبیات ایران عصر مشروطه پیدا کرده بود، هم از لحاظ مضامین و هم از لحاظ شیوه بیان، نشانگر آن بودند که مشروطیت یکی از ماندگارترین تاثیرات خود را بر جامعه ایران گذاشته است. ادبیات در عصر مشروطه تاحدزیادی مردمی شد و از مغلق گوییهای خاص مجالس رسمی و ادبی رهایی یافت و نیز به یک ابزار مهم و موثر در مبارزه سیاسی تبدیل گردید؛ چنانکه مشروطیت یکی از سیاسی ترین دوره های ادبی ایران را به خود اختصاص داد.
۱۷.

ژاندارمری دولتی ایران

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۵۲
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۲۶
شیوه های مورد استفاده حکومتها در ایجاد و استفاده از نیروهای دفاعی و نظامی خود در تامین امنیت، به مثابه مهمترین نیاز هر کشوری، نشان دهنده ساختار قدرت سیاسی از یک سو و نحوه تعاملات آن با محیط پیرامونی است. بررسی شکل گیری و انحطاط و انحلال ژاندارمری در ایران به خوبی ویژگی «وابستگی» حکومتهای قاجار و پهلوی را آشکار می سازد. نکته قابل توجه و تامل در پیدایی وابستگیها، نیازهای حقیقی درونی بوده که با سوءاستفاده، در جهت نیازهای کاذب و استعماری بیگانگان قرار گرفته است، کمااینکه ضرورت برقراری نظم و امنیت در کشور در قالب ایجاد نیروهای انتظامی و نظامی در جهت منافع بیگانگان و در سطحی کلان، با اجرای کودتا به منظور تامین امنیت در همان سطح برای استعمارگران بر پایه گذاری سلسله پهلوی ختم گردید.این مقاله با بررسی ظهور و افول ژاندارمری در ایران، چگونگی سوء استفاده استعمارگران را از نیازهای واقعی و درونی کشور آشکار ساخته است.
۱۸.

ورود سیب زمینی به ایران تحولی اساسی در کشاورزی سنتی دوره قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال سوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: قاجار سیب زمینی گیاه نسخه خطی مستشارالدوله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰۳۱ تعداد دانلود : ۲۷۵۴
سیب زمینی به عنوان یک غذای تازه در سبد انسانها، از حدود قرن شانزدهم میلادی در اروپا مطرح شد. این غذای مقوی که ریشه کاشت آن در بولیوی و پرو تعیین شده است، به وسیله کاشفین اسپانیایی به اروپا برده شد و از آنجا به دیگر نقاط جهان از جمله ایران انتقال داده شد. سیب زمینی و کاشت آن در کشورهای اروپایی واکنشهای شدید دهقانان را در پی داشت و تعداد زیادی انسان برای کاشت معمول آن در طول چند قرن جان خود را از دست دادند. در دوره قاجار اولین بار سیب زمینی وارد ایران شد و دولت قاجاریه سعی بر این داشت تا از این ماده غذایی برای بهبود وضعیت معیشتی مردم خود استفاده کند؛ ولی از آنجایی که عامه مردم اطلاع دقیقی از نحوه کشت و مصرف این گیاه جدید نداشتند، دولتمردان قاجاری برای آگاهی دادن به مردم سعی کردند از طریق نوشتن مزایای سیب زمینی و نحوه کاشت، برداشت و مصرف آن، در روزنامه ها و کتب، اطلاعاتی را در اختیار عموم مردم قرار دهند. یکی از این مطالب، ترجمه کتابچه ای است که میرزا یوسف خان مستشارالدوله تحت عنوان «تاریخ پیدا شدن سیب زمینی» از فرانسه به فارسی در سال 1313قمری انجام داد. در این مقاله سعی بر این داریم تا با سیری گذرا بر روند ورود سیب زمینی به ایران، این رساله را نیز تصحیح و بررسی کرده و با استفاده از منابع دست اول دیگر، زوایای این نسخه را مورد واکاوی قرار دهیم.
۱۹.

زنان ، پیش از مشروطه ، پس از مشروطه

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۴۸
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۰۰
نگاه تاریخی به زنان البته با نگاه سیاسی و اجتماعی به آنان متفاوت است اما چنانکه می دانیم درهرحال هیچ جای تاریخ از مقوله سیاست خالی نیست. مهم آن است که وقتی از نقش سیاسی ــ اجتماعی زنان سخن می گوییم، تنها متوجه زنان مشهور و سرشناس یا زنان بانفوذ درباری نباشیم، بلکه حرکت اجتماعی زنان را در گستره اجتماعی آن در نظر آوریم. زنان ایران در منزلگاههای مهم تاریخی به صحنه آمدند و حضور موثری نشان دادند اما متاسفانه این سابقه هنوز در لابه لای تواریخ پنهان است و شاید هم برای همیشه پنهان بماند. بااین همه نمونه های بارزی را می توان از تاریخ معاصر استخراج نمود و نمایان ساخت. در مقاله حاضر به چگونگی حضور سیاسی ــ اجتماعی زنان ایران در سه دوره مهم مشروطیت و قبل و بعد آن پرداخته شده است.
۲۰.

مدارس دخترانه تبریز

نویسنده:
منبع: زمانه ۱۳۸۵ شماره ۴۸
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۱۶
با مطالعه تاریخ می توان چند محور اصلی را برای آوردن زنان به صحنه اجتماع برشمرد. این محورها که در عرصه های گوناگون سیاسی، مذهبی و آموزشی پدیدار می شوند، در حقیقت اولین تکاپوهای زن ایرانی برای به دست آوردن حقوق اجتماعی را منعکس می کنند. زنان در مقطع نهضت مشروطیت، با اقدام به حضور و فعالیت گسترده در اجتماع از طریق راه اندازی مجامع، جراید و تاسیس مدارس دخترانه و... فعالیتهای اجتماعی خود را آغاز کردند و مقاله زیر به بررسی این مساله می پردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان