درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش، ابتدا با بررسی و مطالعه اولیه، دو نسخه رایگان «اریک» و «سرچ‌اریک»، و دو نسخه تجاری «ابسکو» و «فرست سرچ» پایگاه اطلاعاتی «اریک» انتخاب شدند و یک سیاهه وارسی جامع در پنج مقوله‌ـ اطلاعات کلی، خصیصه‌های جستجو، گزینه‌های نمایش، گزینه‌های بازیابی و ویژگی‌های منحصربه‌فردـ تدوین گردید. سپس با استفاده از روش تحقیق کتابخانه‌ای شامل مطالعه مستندات نسخه‌های مختلف «اریک»، تحقیقات انجام شده، گزینه راهنمای نسخه‌ها‌ی فوق، و کسب آگاهی‌های اولیه و پیدا کردن شناخت نسبتاً کافی در درباره کیفیت و عملکرد محیط رابط در هر نسخه، از روش پیمایش تطبیقی استفاده شد و تلاش گردید که بر اساس معیارهای مشخص، نقاط قوت و ضعف هر یک تعیین شود. نتایج این پژوهش نشان داد که در پنج مقوله مورد بررسی، به ترتیب نسخه‌های «ابسکو»، «فرست سرچ»، «اریک» و «سرچ‌اریک» از پایگاه اطلاعاتی«اریک» دارای بیش‌ترین تعداد ویژگی‌ها هستند. البته در زمان انتخاب بهترین نسخه متناسب با شرایط هر کتابخانه باید علاوه بر ویژگی‌ها و معیارهای مطرح‌شده در این سیاهه وارسی، به سطح کاربران، میزان و نوع نیازهای اطلاعاتی آن‌ها و همچنین بودجه کتابخانه توجه نمود.

اکنون پنج دهه از شروع آموزش کتابداری و اطلاع رسانی به شکل رسمی در سطح دانشگاهی در ایران می گذرد. در طول این نیم قرن این رشته به ویژه در سالهای اخیر از رشد روز افزونی برخوردار بوده است. مقایسه ی تعداد مراکز آموزش کتابداری و اطلاع رسانی و انتشار کتاب در چند دهه ی گذشته و نیز مقایسه ی برنامه ها با سرفصل های آموزشی این حوزه خود شاهد این مدَعا ست.این پژوهش به منظور تعیین کتابهای منتشر شده کتابداری و اطلاع رسانی و همخوانی آنها با محتوای سرفصل مصوب دروس انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی ست. جامعه ی پژوهش کتابهای فارسی منتشر شده در زمینه ی کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 1384-1358 است. تعداد کتابهای موردبررسی 1258 عنوان کتاب می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل دو نوع وارسی نامه (سیاهه ی کنترل) بوده، و اطلاعات به دست آمده از وارسی نامه ها ، جهت پاسخگویی به پرسشهای پژوهش با استفاده از نرم افزار(Version14) SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: انتشار کتاب در سالهای 64-1360 با(69) 52/5% دارای کمترین فراوانی،و در سالهای 84-1380 با 80/32درصد(410) دارای بیشترین فراوانی ست .در میان کلیه ی کتابهای کتابداری و اطلاع رسانی مورد بررسی؛ از نظر موضوعی "مراجع "با 36/57درصد(717) دارای بیشترین فراوانی و" آموزش کتابداری" با صفر درصداست. در طی سالهای مورد بررسی هیچ کتابی در این زمینه منتشر نشده است .درمیان کتابهای درسی مورد بررسی؛ ازنظر موضوعی "کتابخانه و کتابداری" (12/18درصد یا 27) بالاترین فراوانی را دارد. در مورد نوع کتابها ، کتاب های تالیفی با 92/57درصد(724) دارای بیشترین فراوانی و کتاب های ترجمه شده با 28/15درصد(191) دارای کمترین فراوانی هستند. کتابهایی که در بخش مرجع به عنوان ابزار استفاده می شوند با 88/46درصد(724) دارای بیشترین فراوانی و کتاب هایی که به عنوان ابزار نمایه سازی هستند با 04/1درصد(13) دارای کمترین فراوانی می باشند. در رابطه با همخوانی کتابهای منتشر شده با سرفصل مصوَب دروس مقاطع کارشناسی کتابداری واطلاع رسانی با40/46درصد دارای بیشترین همخوانی ودر کارشناسی کتابداری در شاخه ی پزشکی با 05/28درصد دارای کمترین همخوانی ست. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهندکه تولید کتاب در طی این چند سال روند افزایشی چشمگیری داشته ، اما وضعیَت نشر کتابهای درسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی مناسب نیست و تنها تعداد محدودی از کتابهای رده ی z درسی می باشند، وبخشی از این تعداد نیز با سرفصل مصوب دروس انطباق کامل ندارد. کتابهای درسی مورد بررسی با سرفصل مصوَب دروس مقطع کارشناسی کتابداری واطلاع رسانی دارای بیشترین همخوانی وبا دروس کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی در شاخه ی پزشکی کمترین همخوانی را دارد. بنابراین مواردی چون نظارت و بازنگری در تدوین کتاب های درسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی و تاکید بیشتر در جهت نگارش کتاب های درسی کتابداری و اطلاع رسانی در موضوعاتی که کمتر به آنها پرداخته شده است و بازنگری متناوب سرفصل مصوب دروس این رشته پیشنهاد می شود.

"مقدمه: نظام مدیریت اطلاعات یک روش رسمی برای تهیه و ارائه اطلاعات لازم، دقیق و به هنگام به مدیران، به منظور تسهیل فرآیند تصمیم گیری، برنامه ریزی و کنترل مدیریت می باشد. در این میان مدارک پزشکی با وقوف به ابعاد و ارزش واقعی اطلاعات در بخش بهداشت و درمان می تواند اصلی ترین جایگاه اطلاعاتی بخش را به خود اختصاص دهد. هدف اصلی از انجام این پژوهش مقایسه روند نظام مدیریت اطلاعات بخش مدارک پزشکی بیمارستان آیت ا... کاشانی با استاندارد بوده است. روش بررسی: این پژوهش از دسته مطالعات مشاهده ای – توصیفی – مورد نگاری است. جامعه ی پژوهش شامل 7 نفر کارکنان بخشهای مدارک پزشکی (واحد پذیرش، آمار، بایگانی و کد گذاری) و مشاور مدیر بیمارستان آیت ا... کاشانی و زمان پژوهش بهار 1385 بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات چک لیست و پرسش نامه و روش جمع آوری داده ها مشاهده و مصاحبه بوده است. روایی چک لیست و پرسشنامه بر اساس نظرات متخصصین مربوط مورد تایید قرار گرفت و با توجه به اینکه به کمک استانداردهای کمسیون مشترک اعتبار بخشی سازمان های مراقبت بهداشتی آمریکا ارزیاب انجام شد پایایی مورد تایید بود. تحلیل اطلاعات از طریق آزمون فرضیه Z انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که روند ثبت و جمع آوری اطلاعات، روند بازیابی و تئزیع اطلاعات از وضعیتی غیر استاندارد در مقایسه با استانداردهای آمریکا و کانادا برخوردار بوده ولی روند توزیع اطلاعات تقریبا رو به بهبود است. نتیجه گیری: مطابق نبودن روند نظام مدیریت اطلاعات بخش مدارک پزشکی بیمارستان آیت ا... کاشانی با استاندارد و نامطلوب بودن روش های کار، باعث انحراف مسیر فعالیت های این بخش از اهداف اصلی خود شده است و اصلاح آن ضروری است. "

نظر به اهمیت جایگاه مدیریت در تاریخ بشر و ادیان آسمانی و بالاخص در دین مبین اسلام، بیتردید یکی از زیباترین جلوه های مدیریت متعادل که از دیرینگی و تحول آفرینی برخوردار است، مدیریت نبوی است که با اندیشه توانمند و افق دورنگر حضرت پیامبر اعظم اسلام پایهگذاری شد. در این مقاله درصدد تبیین مولفه های اساسی این مدیریت سیاسی و فرهنگی هستیم که در مدل مفهومی ارائه شده به سه بعد فردی، کلان و اجتماعی ـ فرهنگی و مولفه های چهاردهگانه آن پرداخته شده است. ضمن تبیین مختصر هر کدام از آن ها مواردی به صورت مطالعه موردی نیز اضافه می گردد تا مبانی یاد شده برای خواننده ملموستر و مصداقیتر ارائه گردد. در بخش نتیجه نیز راهکار هایی برای اقتباس کارآمد از این مدیریت ارائه شده است.

فناوری اطلاعات که نظام‌های یکپارچه کتابخانه‌ای، سخت‌افزار و نرم‌افزار رایانه، دیسک فشرده، اینترنت، و دیگر حوزه‌ها از جمله قالب‌های مارک 21، سی‌او‌آرسی، استانداردهای ابرداده (هسته دوبلین، تی‌ئی‌آی، ایکس‌ام‌ال، آر‌دی‌اف) را دربر‌می‌گیرد، تغییرات وسیعی در عملکرد شغلی فهرست‌نویسان به وجود آورده است. اکنون کتابخانه‌ها با مجموعه تازه‌ای از نیازهای استخدامی برای این موقعیت‌ها مواجه هستند. هدف این مقاله نقد و بررسی آگهی‌های شغلی است که در مجله «کتابخانه‌های آمریکا» و «اخبار کتابخانه‌های دانشکده‌ای و پژوهشی» چاپ شده، تا اثرات استفاده از فناوری اطلاعات را بر مقتضیات و شرایط شغلی فهرست‌نویسان مورد بررسی قرار دهد.

قوانین حق مؤلف در ایران، با توجه به شواهد امر و اذعان کارشناسان، نیاز به اصلاح و بازنگری دوباره با توجه به نیازها و امکانات جدیدی که پیش روی جامعه جوان ما است، دارند. برای رسیدن به ضوابط اجرایی مدون و قابل اجرا در زمینه تهیه و اشاعه اطلاعات به صورت دیجیتالی در فضای سایبرـ با رعایت حقوق مؤلفان آن ـ باید به درک بهتری از رسالت کتابخانه‌ها (به عنوان مخازن اطلاعات غنی و مراکز اشاعه آن)، روند جهانی اقتصادی‌شدن تبادل اطلاعات، و شرایط اجتماعی جامعه رسید. مدیرانِ برنامه‌ریز و تولیدکننده پایگاه‌های اطلاعاتی با داشتن طرح تجاری و توجه به مالکیت فکری، توجیه اقتصادی طرح کتابخانه دیجیتالی برای خود را فراهم می‌کنند. بنابراین، یک طرح راهبردی مکتوب برای توسعه و مدیریت مالکیت فکری می‌تواند برای یک دوره زمانی خاص، بسیار مؤثر باشد. زیربنا و شالوده تحقیق و ظرفیت موجود برای جذب دانش علمی و فنی، در کشورهای در حال توسعه ضعیف است و به ناگزیر باعث پایین ماندن سطح برونداد علمی و توسعه‌یافتگی پایین‌‌تر از حد مطلوب در این جوامع می‌شود. دانش جدید عمدتاً در کشورهای ثروتمندتر ایجاد می‌شود، جایی که سرمایه‌گذاری و هزینه کردن در تحقیق و توسعه، بیش‌ترین و بالاترین سهم را دارد. در این مقاله به راهبردهای سیاسی و اقتصادی برای طراحی چرخه تولید، اشاعه و مصرف اطلاعات، با حفظ حریم مالکیت، پرداخته شده است.

ورود به هزاره سوم، موجب شدت علاقه محققان اجتماعی در دهه‌های 1980 و 90 میلادی به تولید علم در دو حوزه نظریه پردازی و پژوهش در خصوص اهمیت، جایگاه و چگونگی استفاده از فناوری اطلاعات به طور عام و اینترنت به طور خاص در جامعه گردیده است. بخشی از این تولیدات علمی اختصاص به سنجش و اندازه‌گیری نگرش افراد به اینترنت داشته است. مقاله حاضر سعی در آزمون، سنجش و اعتباریابی مقیاس های نگرش به اینترنت دارد و به ارائه نتایج پژوهشی می‌پردازد که با استفاده از روش پیمایشی، در میان 200 دانشجوی دختر و پسر دانشگاههای علوم پزشکی و اصفهان انجام شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد «داینف و کووافتروس» است که دو نوع نگرش نسیبت به استفاده از اینترنت و خودکارآمدی اینترنت را می سنجد.در تحقیق حاضر با استفاده از روش‌ آماری تحلیل عاملی، پایایی دو پرسشنامه نگرش به اینترنت بررسی شد. این دو پرسشنامه از همسانی درونی مناسبی برخوردارند. روایی سازه در دو پرسشنامه به وسیله تحلیل عاملی مورد تأئید قرار گرفت، به گونه ای که گویه های ابزار تحقیق در دو عامل، قابل تفکیک هستند.در نتیجه می‌توان ابزار مناسبی برای ارزیابی نگرش افراد نسبت به اینترنت باشد.

"مقدمه: فن آوری اطلاعات و توسعه اینترنت در جوامع علمی و تحقیقاتی موجب دگرگونی های گسترده ای شده و استفاده از فن آوری مزبور فعالیت های علمی پژوهشگران را تحت تاثیر قرار داده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیر شبکه اینترنت بر رفتار اطلاع یابی اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد بوده است. روش بررسی: این مطالعه از نوع پیمایشی بوده، جامعه مورد مطالعه در این پژوهش اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود. نتایج به وسیله نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد: میزان استفاده از اینترنت در جامعه مورد بررسی مطلوب بوده، از بانک های اطلاعاتی بیشترین استفاده صورت گرفته، تاثیر بهره جویی از اینترنت بر فعالیت های پژوهشی جامعه ی علمی بالا بوده و هدف از بهره وری از اینترنت، روز آمد کردن اطلاعات تخصصی بوده است. نتیجه گیری: در رابطه با پرسش ها و پاسخ اعضای هیات علمی، استفاده از اینترنت بر رفتار اطلاع یابی و فعالیت های پژوهشی اعضای تائیر قابل توجهی داشته، به نحوی که بهره جویی از شبکه ی مزبور در تالیف و ترجمه ی مقاله، همکاری در طرح های پژوهشی، و بهره مندی از پایان نامه های تحصیلی قابل ملاحظه می باشد. "