درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۴۲۱ تا ۱۲٬۴۴۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
۱۲۴۲۱.

نقش تطهیر خیال در وصول به مقام توحید الهی از منظر علامه طباطبائی و آیت الله جوادی آملی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۱ 49 - 72

کلید واژه ها: قوه خیال توحید عقل نظری عقل عملی تطهیر خیال علامه طباطبائی جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳۴ تعداد دانلود : ۸۷۶
در حکمت متعالیه، قوه خیال از مهم ترین مراتب وجودی انسان به شمار می آید که با حرکت جوهری از قوه حس ارتقا می یابد و قبل از قوه ادراک عقلی قرار می گیرد. در صورتی که آدمی از این قوه تحت کنترل عقل استفاده کند و بدین وسیله، خویش را از توقف در مرتبه ادنی و تکثّر در صور و معانی ماهوی نجات دهد، می تواند از طریق این قوه به تعالی و وصول به مقام توحید الهی برسد. از این قوه به دلیل داشتن برخی از ویژگی های قوه حس و قوه عقل، با عنوان «قوه برزخی» نیز یاد کرده اند. تلاش بر آن است تا با تحلیل آرای علامه طباطبائی و آیت الله جوادی آملی، نقش تطهیر خیال را برای وصول به مقام توحید الهی تبیین شود. ایشان بر مبنای یگانگی نفس و قوا و اتحاد علم و عالم و معلوم، معتقدند اگر عقل نظری و عملی متحد شوند، می توان به وسیله قوه خیال به مقام توحید الهی دست یافت؛ زیرا با متمرکز کردن قوه خیال در سیر آفاقی و انفسی، و نیز مراقبه و کنترل آن به وسیله جمع همّت ها تحت قوه عاقله، وصول به مقام حقانی میسور خواهد شد.
۱۲۴۲۲.

نسبت سنجی معرفت فطری با سایر ادراکات در نظام معرفت شناسی صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹ 77-88

کلید واژه ها: معرفت فطری حضوری معرفت فطری حصولی معرفت شناسی صدرا معرفت فطری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸۱ تعداد دانلود : ۲۵۷
در نظام معرفت شناسی صدرا ارتباط معرفت فطری با سایر ادراکات انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است به طوری که وی از آن به عنوان سرمایه آغازین و "رأس العلم" یاد کرده است. صدرالمتألهین معرفت فطری را در قلمرو علم حصولی و حضوری با دو معنای نزدیک به هم به کار برده است. در این نظام، علم از سنخ وجود است و احکام وجود بر آن ساری و جاری است. لذا هر معرفتی که از مرتبه وجودی متقدمی برخوردار باشد تقدم وجودی و معرفتی نسبت به سایر ادراکات انسان دارد. معرفت های غیر فطری، به لحاظ معرفت شناختی و وجود شناختی وابستگی حقیقی و عینی با معرفت های فطری دارند. از طرفی بنا بر اتحاد عاقل و معقول، نفس در حرکت جوهری خویش با مدرکات خود اتحاد یافته و استکمال می یابد. بنابراین بر اساس اصول حکمت صدرایی و با بکارگیری روش توصیفی تحلیلی، می توان یافته های پژوهش را در این دانست که نسبت معرفت فطری در هر دو حوزه علم حضوری و حصولی با سایر ادراکات انسان در حرکت اشتدادی نفس تفسیر شده و نسبت آنها به تفاوت مراتب نفس باز می گردد.
۱۲۴۲۳.

بررسی تطبیقی تناسخ از دیدگاه شیخ اشراق و ملاصدرا با رویکرد انتقادی به دیدگاه شیخ اشراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹ 117-130

کلید واژه ها: تناسخ صعودی تناسخ نزولی تناسخ ملکوتی شیخ اشراق ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۴۳۷
یکی از مسائل مورد بحث در میان اکثر مکاتب، مسئله تناسخ است. شیخ اشراق و ملاصدرا نیز به بسط آن پرداخته اند. مسئله این تحقیق تحلیل تناسخ از نظر شیخ اشراق در عرضه بر مبانی و استدلال های ملاصدرا است. هر چند شیخ اشراق نظر خود را در زمینه تناسخ صریحا اعلام نکرده است ولی با توجه به ادله ای چون اعتقاد ایشان به تناسخ ملکوتی، اعتقاد به عالم صور معلقه و حدوث نفس همزمان با بدن، بطلان دو نوع تناسخ صعودی و متشابه از دیدگاه او مستدل است گرچه نمی توان به راحتی تناسخ نزولی را از نظر او منتفی دانست. ملاصدرا نیز با برهان قوه و فعل و همچنین برهان حرکت اشتدادی، تناسخ اصطلاحی را به طور مطلق باطل می داند در حالی که تناسخ ملکوتی را قبول دارد. با عرضه نظرات شیخ اشراق بر مبانی و استدلال های ملاصدرا، دیدگاههای شیخ اشراق به چالش کشیده می شود. هر چند باید گفته شود این نتیجه با تأمل دقیق در آثار شیخ اشراق نیز قابل دستیابی است. روش تحقیق در نوشتار حاضر، توصیفی-تحلیلی است.
۱۲۴۲۴.

ارزیابی عرفی نگری در موضوع شناسی مسائل مستحدثه برآمده از علم مدرن

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 91 - 116

کلید واژه ها: عرف عرفی نگری فرهنگ مسائل مستحدثه موضوع شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۶۱۳
اغلب موضوعات مستحدثه در عصر حاضر، به اعتبار مرجع تشخیص، در حیطه موضوعات کارشناسی (عرف خاص) قرار می گیرند. در نگاه رایج فقهای شیعه، در شناخت و تعیین مصادیق چنین موضوعاتی حاکمیت با عرف است و شرع تنها متکفل بیان حکم است. ازآنجایی که عرف کارشناسی طریق الی الواقع در شناخت موضوع است، قول کارشناس دارای حجیت است. عرفی نگری در موضوع شناسی مسائل مستحدثه با یک چالش اساسی روبروست و آن غفلت از ماهیت فرهنگی تاریخی عرف است. بر این اساس عقل اساساً یک پدیده ای تاریخی است و هر دوره تاریخی بر اساس تفسیر کلانی که انسان نوعی آن دوره، از هستی دارد شکل می گیرد؛ این تفسیر کلان اساس و بنیاد فرهنگ و عرف جوامع می شود به گونه ای که در تاروپود عرف آن جامعه حضور دارد. اگرچه گاهی در وجه نظر اولیه و ظاهر گرایانه حکم به عدم مغایرت این موضوعات با شرع شود، اما به دلیل ماهیت فرهنگی این موضوعات بسط و کارکرد این موضوعات وابسته به حضور فرهنگ حاکم بر آن هاست. از همین رو پذیرش ظاهر گرایانه مخترعات عرفی بدون توجه به وجه فرهنگی تاریخی آن ها، موجب پیدایی بحران در زیست عملی مسلمین و چالش اساسی میان شرع و عرف می شود.
۱۲۴۲۵.

روایات عاشورایی «شرح الأخبار» قاضی نعمان در میزان نقد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 69-104

کلید واژه ها: شرح الأخبار مقتل الحسین (ع) قاضی نعمان روایات عاشورایی تحریفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۳۰۸
مقتل الحسین R موجود در کتاب شرح الأخبار قاضی نعمان از جمله مقاتل برجای مانده و قدیمی شیعی است که البته همچون دیگر کتب تاریخی و روایی از هجمه تحریفات عاشورایی مصون نمانده است، به طوری که ما را در برخی از مطالبِ مربوط به جریان عاشورا در تردید می افکند و حتی در برخی موارد شیعه را تحت تأثیر اعتقاداتی خاص قرار می دهد، به گونه ای که برخی ضد شیعه، شیعیان را پیرو عقاید خرافی دانسته اند. این مقتل در برخی موارد با وقایع مسلم و یا روایات تاریخی ناسازگار بوده و در مواردی شأن امام معصوم R و یا خاندان معصومان k خدشه دار شده و پایه و اساسی برای نقل علمای شیعی در قرن های بعد شده است. در این بررسی کوشیده شده پس از ارزیابی شخصیت مؤلف و توضیحاتی چند درباره کتاب وی، به برخی از این هجمه های تحریفی اشاره و مطالب تاریخی و روایی آن مورد کندوکاو قرار گیرد.
۱۲۴۲۶.

بازشناسی تطبیقی مفهوم قول و نطق موجودات از منظر مفسران با تکیه بر تفاسیر التبیان، مجمع البیان و المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۷ 77 - 104

کلید واژه ها: تسبیح شعور مفهوم قول نطق موجودات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۴ تعداد دانلود : ۴۸۸
آنچه از قرآن و روایات اهل بیت(ع) به دست می آید این است که هر موجودى در عالم خود سهمى از عقل و درک و شعور دارد و با زبان خود تسبیح خدا مى گوید، بر همین اساس حیات اختصاص به موجودات حیوانی و نباتی نداشته و نطق و سخن گفتن هم مختص به این زبان گوشتی نیست. بنابراین استماع و شنیدن نیز نمی تواند به همین گوش عادی وظاهری اختصاص داشته باشد. هرچند در انسان مراد از « قول» عبارت است از استخدام صوت یا اشاره به ضمیمه قرارداد قبلى، که فطرت انسانى ما، و اینکه حیوانى اجتماعى هستیم آن را ایجاب مى کند، اما آیا قول با همین معنا در تکوینیات نیز به کار رفته است؟ مفسران و اندیشمندان دینی، هر یک از منظرگاه خود، به اجمال پاسخ هایی مطرح نموده اند لیکن جمع بندی روشن و صریحی ارائه نشده است که در این پژوهش به بررسی آنها خواهیم پرداخت. جستار پیش رو که به روش توصیفی تحلیلی نگارش یافته است، با محوریت نقد و تطبیق نظرات سه تفسیر ارزشمند: «التبیان فی تفسیر القرآن»، نگاشته «شیخ طوسی، محمد بن حسن»، «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طبرسی، فضل بن حسن» و «المیزان فی تفسیر القرآن» نگاشته «طباطبایی، سید محمد حسین» به بررسی مفهوم قول و نطق موجودات، پرداخته است؛ مهم ترین نتیجه حاصل از کنکاش نگارندگان این مقاله، آن بوده است که هر یک از موجودات به تناسب خلقت خویش، خداوند متعال را به زبان قال تسبیح و تحمید می کنند هر چند که دیگر موجودات از شنیدن آن عاجز باشند.
۱۲۴۲۷.

ارائه الگوی پیشنهادی سرآمدی فرهنگ اخلاق سازمانی در بانک رفاه کارگران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلید واژه ها: اخلاق سازمانی رهبری و چشم انداز سرآمدی فرهنگی بانک رفاه کارگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۴۰۹
مقاله پژوهشی حاضر با هدف ارائه الگوی پیشنهادی سرآمدی فرهنگ اخلاقی سازمانی انجام گرفته و گرچه مدل ها و الگوهای متنوع و متفاوتی از فرهنگ اخلاق سازمانی و سرآمدی سازمان وجود دارد که در سازمان ها به ویژه بانک ها و موسسات مالی استفاده شده است اما الگوهای حاضر با بهره گیری از مدل ها و الگوهای متعارف و نیز بر اساس نظر خبرگان اعم از اساتید دانشگاهی و مدیران و کارشناسان امور بانکی تهیه گردیده که می تواند به طور اخص مورد استفاده موسسات مالی و بانک واقع گردد. روش تحقیق از نظر هدف توسعه ای – کاربردی و از نظر روش ، پژوهشی آمیخته (کیفی و کمی) می-باشد .جامعه آماری تحقیق را در بخش کیفی خبرگان مدیریت و بانک تشکیل دادند که برای تعیین مولفه های کلیدی ابتدا 15 نفر (گروه همگون یا هموژن ) به صورت هدفمند و به عنوان نمونه انتخاب و بصورت کتابخانه ای و پس از بررسی 34 الگوی فرهنگی معتبر جهانی و نیز مدلهای تعالی سازمانی نسبت به تهیه معیارها اقدام وگروههای اصلی الگو مشخص و سپس با استفاده از روش دلفی فازی توسط 30تن از اساتید دانشگاه و مدیران و کارشناسان و صاحب نظران امور منابع انسانی و بانکی (گروه ناهمگون یا هتروژن )،گروه های اصلی، زیر گروه ها و شاخص ها مشخص و بصورت کمترین مقدار ، مناسب ترین مقدار و بیشترین مقدار امتیازات داده شد و از طریق تحلیل محتوا و تدوین چک لیست اطلاعات جمع آوری و با روش دلفی اشاره شده مدل اولیه پژوهش تدوین گردید و سپس در بخش کمی با جامعه آماری روسای شعب کل کشور و صاحب نظران در بانک رفاه به تعداد 935 نفر و شعب بانک ملت استان تهران 289 نفر و روسای شعب بانک تجارت استان تهران 425 نفر ، با استفاده از از فرمول کوکران تعداد 329 نفر در بانک رفاه و70 نفر بانک ملت و 100 نفر بانک تجارت بعنوان حجم نمونه برآورد و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ، نمونه ها انتخاب شدند و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده که در تدوین پرسشنامه با استفاده از مبانی نظری و محتوای مدل های مختلف و نظر خبرگان روایی آن تعیین و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ پایایی آن به میزان 85/ 0 مشخص گردید . تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش کیفی با استفاده از روش دلفی و نرم افزار Excel و در بخش کمی داده ها به کمک نرم افزار SPSS 24 و LISREL مورد سنجش قرار گرفت و در نهایت الگوی سرآمدی فرهنگ سازمانی در 6 گروه اصلی و 24 زیرگروه و 114 شاخص به عنوان الگویی پیشنهادی فرهنگ سازمانی برای بانک رفاه مشخص گردیده است.
۱۲۴۲۸.

بازرگان و بازگشت به قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیایی ۱۲) 121-135

کلید واژه ها: بازگشت به قران مهندس بازرگان قران در صحنه اجتماع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲
از صدر اسلام تاکنون، مسلمانان، به تناوب، غرق در حدیث و تاریخ و فقه و مسائل فرعی دیگر شده اند، و چون این انحراف به اوج خود رسیده، مصلحی قیام کرده و بازگشت به قرآن را ندا داده است. در دوره ی معاصر جمال الدین اسد آبادی منادی « بازگشت به قرآن» است، و در پاسخ به او بزرگانی در سراسر جهان اسلام، و ازجمله ایران، قرآن را سرلوحه ی آموزه ها و رهنمود های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی قرار دادند و «قرآن راهنمای عمل» شعار آنان شد.
۱۲۴۲۹.

صوره الآخر الأجنبی والعربی فی شعر فاضل العزّاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ (۱۴۴۰ ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۴) 71-88

کلید واژه ها: الشعر العراقی المعاصر فاضل العزاوی صورة الآخر الأجنبی والعربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۶۲۰
یضم الأدب المقارن مجموعه متنوعه من الاتجاهات والأسالیب وتمثلّ صوره الآخر واحده منها. فقد نالت صوره الآخر عنایه کثیر من الباحثین المعاصرین؛ إذ درس هؤلاء الباحثون الصوره من زوایا مختلفه، ومنها دراسه صوره شعبٍ أجنبی أو طائفه دینیه أجنبیه أو شخصیه أجنبیه فی أدب شعبٍ آخر أو لدى أدیب بعینه، أو دراسه صوره شخصیَّهٍ أو طائفه أو مجموعهٍ تنتمی إلى بیئه الشاعر وثقافته ولکن تحمل فکراً معادیاً للشاعر کصوره داعش التی ظهرت سلبیه فی أدب العدید من الأدباء العرب بعد عام 2012. إذ یُعد الوجود بجانب" الآخر" السلبی إزعاجاً" للأنا"، حیث یمارس السطوه علیها، ویقمع حریتها فی ممارسه الحیاه أی بعباره أخرى تصبح حریه الآخر على حساب حریه الأنا. ویحاول هذا البحث دراسه صوره الآخر فی نصوص الشاعر العراقی فاضل العزاوی للتعرّف على خفایا ومستورات ذلک الآخر، ویعتمد على المنهج الوصفی – التحلیلی فی تحلیل النصّ الشعری للوصول إلی خصائص الصوره المرسومه للآخر کما یسعی للإجابه عن السؤال التالی: کیف تجلّت صوره الآخر الأجنبی والعربی فی أشعار العزاوی؟ ومن أهمّ النتائج التی توصّل لها البحث أن الصوره التی رسمها الشاعر عن الآخر نبعت بالدرجه الأولى من حاجاته وثانیاً حاجات مجتمعه العراقی والعربیوإنّ موقف الشاعر من الآخر کان مرتبطاً بمواقف هذا الآخر من القضایا الانسانیه.
۱۲۴۳۰.

بررسی نشانه های ظهور با تأکید بر فرقه واقفه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال سیزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۹ 83 - 100

کلید واژه ها: نشانه های ظهور واقفه اختلاف بنی العباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۲۴۵
در منابع روایی، روایاتی دربارهی نشانههای ظهور آمده است، یکی از سرچشمههای ورود این روایات از طریق فرقهی واقفه است، از آنجا که این فرقه در جهت نصرت مذهب خویش، برخی از روایات را نقل به معنا، تقطیع یا تحریف میکردند، بررسی روایات آنها دقت بیشتری را میطلبد. یکی از نشانههای ظهور که در روایات امامیه، بر آن تأکید شده است اختلاف بنیعباس و انقراض آنهاست. این نشانه، محمل آسیبهای جدی و تطبیقات نادرست در مبحث مهدویت است. این نوشتار درصدد است با روش تاریخی و از طریق بررسی سند و متن روایات نشان دهد روایاتی که اختلاف بنیعباس به عنوان نشانه ظهور معرفی میکند، از سوی راویان واقفی برای مشروعیتزدایی از حکومت بنیالعباس، جعل شده و علامت بودن آن برای ظهور نادرست است
۱۲۴۳۱.

تبیین عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری دانش آموزان بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) با تأکید بر نقش مدرسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) ۶۵-۹۸

کلید واژه ها: عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری رساله حقوق امام سجاد (ع) دانش آموزان نقش های سه گانه آموزشی/ پرورشی/ سازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۷ تعداد دانلود : ۳۶۰
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری نوجوانان بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) و سپس تبیین نقش مدرسه در افزایش روحیه ی مسئولیت پذیری دانش آموزان دوره متوسطه اول بود. روش پژوهش کیفی، از نوع تحلیل محتوا بود. ابتدا از طریق بررسی اسناد به شیوه استقرایی عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) شناسایی شد. در مرحله دوم، به شیوه تحلیل قیاسی نقش مدرسه بر هر یک از عوامل استخراج شده از طریق مصاحبه، تبیین شد. بدین منظور تجزیه وتحلیل داده ها نیز در سه بخش، کدهای باز، محوری و منتخب صورت گرفت. یافته های پژوهش در تبیین عوامل مؤثر بر مسئولیت پذیری دانش آموزان بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) ذیل 13 مقوله اصلی طبقه بندی شد؛ ازجمله: شناساندن موقعیت، توجه دادن به ابعاد پیامد عمل، ترسیم اهداف متعالی و تقویت درک اولویت ها. بر اساس نظر متخصصان 3 مؤلفه اصلی با 25 زیر مؤلفه که بر فرایند مسئولیت پذیری دانش آموزان اثرگذار است، استخراج شد. به ترتیب مؤلفه آموزشی شامل زیر مؤلفه های روشنگری، تبیین و تحلیل گری، روش تدریس فعال، تدریس مشارکتی، تفاهم گری و بیدار گری بود و مؤلفه پرورشی؛ الگو بخشی، مهارت ارتباطی مربی، تفاهم گری، انسجام بخشی، خود هدایتی، هنجارگرایی، صلاحیت علمی- اخلاقی مربی، هدایت گری، عمل گرایی، فرصت سازی، اعتماد گری، موعظه گری، امیددهنده، مدیریت تفاوت ها، حمایتگری، تذکر و ارشاد و سنت آفرینی؛ و مؤلفه سازمانی شامل زیر مؤلفه های فرهنگ مدرسه، جو حمایت گرانه، جو مشارکتی، تکلیف گرایی بود. در تحلیل بیشتر، یافته ها نشان داد نقش های سه گانه (آموزشی/پرورشی/ سازمانی) بر روی 12 عامل شناسایی شده بر اساس رساله سجادیه (ع) در فرایند مسئولیت پذیری دانش آموزان اثرگذار بود؛ اما بر عامل محسوس سازی معانی و مفاهیم، صرفاً نقش آموزشی معلم و بر عامل یادآوری خدمات دیگران و ظرفیت شناسی، نقش پرورشی مربی اثرگذار بود. نتایج نشان می دهد، به ترتیب نقش پرورشی و آموزشی با بیشترین اهمیت و تأکید از سوی متخصصان تعلیم و تربیت در کنار نقش سازمانی بر مسئولیت پذیری دانش آموزان اثرگذار است.
۱۲۴۳۲.

مدل سازی و تحلیل ارتباطات انسانی و وحیانی از منظر مهندسی مخابرات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹ 63-76

کلید واژه ها: ارتباطات وحیانی ارتباطات انسانی سیستم های مخابراتی دعا توسل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۳۷۴
مسأله پژوهش حاضر معطوف به بررسی و معادل سازی انواع مختلف ارتباطات انسان ی شامل ارتباطات انسان با انسان و انسان با خداوند متعال از منظر نظریه مخابرات با روش توصیفی تحلیلی می باشد. لذا در ابتدا معروف ترین مدل های ارتباطاتی در مخابرات بهمراه مدل سیگنال آن ها معرفی شده است و راهکارهای مهندسی مخابرات برای غلبه بر عوامل محدودیت آفرین تبیین گردیده است. سپس انواع مختلف ارتباطات انسانی بر مبنای این مدل ها با رویکردهای تمثیلی و اکتشافی معادل سازی و ارزیابی شده است و راهکارهایی برای بهبود کیفیت آن ها ارائه می شود. یافته های تحقیق نشان می دهد که اولا بسیاری از مدل های مخابراتی و راهکارهای بهبود ارتباط در مخابرات ریشه های دینی دارند و ثانیا مشخص می کند که اعمال و مناسک مذهبی همچون ارجح بودن انجام فرائضی نظیر نماز و دعا به صورت جماعت و یا استمداد از انسان های کامل در قالب توسل ریشه های علمی دقیقی دارد و کارآیی آن ها در علوم تجربی اثبات شده است.
۱۲۴۳۳.

پل فایرابند؛ اسطوره ستیز اسطوره ساز از نقد جهان شمولی علم و دین تا پلورالیسم و رأی اکثریت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 145-160

کلید واژه ها: پل فایرابند جان استوارت میل آزادی پلورالیسم علم و دین رأی اکثریت اسطوره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۲ تعداد دانلود : ۵۱۶
پل کارل فایرابند با نمایش نواقص و کاستی های علم، مطلق بودن آن را زیر سوال می برد و خواستار جدایی جامعه از علم می شود، به همان سان که در دوره ای به مدد خود علم، جامعه از کلیسا جدا شد. فایرابند خواهان استقرار آزادی و پلورالیسم در جامعه است و پلورالیسم مورد نظر خود را از جان استوارت میل الهام گرفته است. پژوهش حاضر قصد دارد نشان دهد پلورالیسم مورد نظر میل با پلورالیسم آرمانی فایرابند یک تفاوت اساسی دارد و آن اینکه پلورالیسم برای میل یک ابزار برای کشف حقیقت است، اما برای فایرابند یک غایت است که در آن توقف می کند و جامعه آرمانی خود-جامعه آزاد- را بر اساس آن بنا می کند. همچنین نشان می دهیم فایرابند که با هر گونه معیار جهانشمول مخالف است و این امر را مبنای نقد علم قرار می دهد، هنگامی که می خواهد درباره بایدها و نبایدها و جهت حرکت جامعه آرمانی خود سخن گوید، یک اسطوره جدید به نام «رای اکثریت» می آفریند.
۱۲۴۳۴.

بررسی دلالت آیه 66 طه بر سحر شدن حضرت موسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۷ 29-42

کلید واژه ها: آیه 66 طه تفسیر کلامی عصمت پیامبران سحرشدن نبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۷ تعداد دانلود : ۴۳۳
یکی از مراتب عصمت پیامبران، عصمت از سحرشدن و تصرّف دیگران در نفس و عقل ایشان است. ظاهر برخی آیات قرآن کریم بر سحرشدن پیامبر الهی دلالت دارد؛ مانند آیه 66 طه: « قالَ بَلْ أَلْقُوا فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِیُّهُمْ یُخَیَّلُ إِلَیْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّها تَسْعی ». ممکن است از ظاهر این آیه برداشت شود که حضرت موسی × به دلیل تصرّفی که در خیال او از سوی ساحران در أثر سحرشان شد، مسحور ایشان گشت. اگر این دلالت ثابت باشد، سندی بر عدم عصمت پیامبران از این مرتبه از عصمت خواهد بود و این امر، دارای لوازم فاسدی است که با اعتقادات کلامی تشیع در تعارض است. ازاین رو در این مقاله این مسأله از جهت تفسیری و دلالی و نیز از جهت کلامی و عقلی به دقت مورد بررسی قرار گرفته است و این مطلب اثبات شده است که آیه مورد بحث گرچه بر اثرپذیری سحر ساحران در چشم و خیال موسی × دلالت دارد اما به هیچ وجه بر مسحورشدن وی و تصرّف در عقل و نفس انسانی او دلالتی ندارد و همچنین از جهت عقلی لازم است که پیامبران از هرگونه تصرّفِ دیگران در نفس، عقل و باورشان مصون و معصوم باشند.
۱۲۴۳۵.

صحیفه الرضا (علیه السلام) تجلیگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۵ 93 - 120

کلید واژه ها: امام رضا (ع) صحیفه الرضا اقتباس تضمین احتجاج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۲۸
پیامبر(صلی الله علیه وآله) قرآن را جهت هدایت جامعه انسانی به سوی آرمان شهر بشری از طریق وحی دریافت و آن را برای مردم تبیین کردند. پس از درگذشت پیامبر(صلی الله علیه وآله) اهل بیت (علیهم السلام) وظیفه تبلیغ و تفسیر این کتاب آسمانی را عهده دار گشتند. امامان معصوم (علیهم السلام) نیز اهتمام خاصی در مسیر جهت دهی اصول زندگی بشری بر اساس آیات قرآنی داشتند. در این میان، نقش امام رضا (علیه السلام) با توجه به داشتن مقام ولایتعهدی و امامت شیعیان بسیار حایز اهمیت است. آن حضرت وظیفه تفسیر قرآن و هدایت جامعه اسلامی را بعد از پدر بزرگوارشان عهده دار شدند و توجه خاصی به آموزه های قرآنی داشتند و آن را مرجع کاملی برای حلّ مسائل می دانستند.     از نکات مهمی که در سخنان امام رضا (علیه السلام) پیاپی به چشم می خورد، اقتباس حضرت از آیات قرآنی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم جهت توضیح و تأثیرگذاری بیشتر کلام بر مخاطب است. در پژوهش حاضر نگارندگان با روش توصیفی تحلیلی و با مطالعه در کتاب صحیفه الرضا (علیه السلام) تأثیر آیات قرآنی را بر مخاطب از منظر بلاغت عربی در قالب هایی بدیعی چون اقتباس، تضمین، احتجاج و... بررسی خواهند کرد.  
۱۲۴۳۶.

کارکرد مثل و مثال در تفسیر بر اساس روایات تفسیری اهل بیت (ع)

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۱ 263 - 245

کلید واژه ها: مثال. ضرب المثل . روایات تفسیری . تمثیل در روایات تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۸۸
قرآن کریم، به دلایل گوناگون نیازمند تفسیر و تبیین است، و از جمله راه کارهای تفسیر آن، آثاری است که از اولیای دین به مثابه میراثی بزرگ به ما منتقل شده و در این میان، روایات تفسیری پیامبر اکرمو اهل بیت ایشان که به استناد بسیاری از آیات و روایات، تنها کسانی هستند که آگاهی کامل به معارف قرآن و مقصود آن دارند، به عنوان هدیه ای ارزشمند به دست ما رسیده است. این روایات سرشار از مثال اند و در این نوشته تلاش شده تا با ارائه تعریف مثال، به بررسی کارکردها و فواید آن در روایات تفسیری به صورت ویژه، پرداخته و ویژگی های تشبیهی آنها که، عموماً نسبت بدان غفلت می شود مورد بررسی قرار گیرند. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب خانه ای به فرجام رسیده، به این نتیجه دست یافته که بهره گیری از روش ها و به کار گیری مثل در تفسیر قرآن، مفید و دلنشین و تبعیّت از این گونه سیره تفسیری راهگشای مفسران است. با چنین روشی است که می توان مفاهیم بلند و والای قرآنی را در قالبی محسوس و روح نواز و قابل فهم به مخاطبان ارائه کرد و به هدف نهایی که تفهیم مطالب و بعد از آن عمل به آیات است نائل آمد.
۱۲۴۳۷.

تبیین حرکت جوهری جبلی و ارادی انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹ 61 - 82

کلید واژه ها: حرکت جوهری اشتداد حرکت ارادی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۸۸
اعتقاد به حرکت جوهری اشتدادی در مورد موجودات عالم ماده از جمله انسان، مبنای مهمی است که ملاصدرا را از سایر فیلسوفان پیش از خود جدا می کند. ملاصدرا در برخی از عبارت های کتب خود نسبت به انسان دو نوع حرکت را مطرح نموده است، یک حرکت جبلی و فطری و دیگری حرکت ارادی. طبق نظر ایشان انسان با سایر موجودات در حرکت اول مشترک است و همان طور که موجودات دیگر همچون جمادات، نباتات و حیوانات با توجه به ظرفیت وجودی شان مشمول حرکت جوهری اشتدادی تکوینی هستند مراحلی از حرکت جوهری انسان نیز تکوینی و اضطراری است، اما انسان نسبت به دیگر موجودات این امت یاز را دارد که پ س از ط ی م راحلی از ح رکت ج وه ری خ ویش که عب ارت از م راحل جمادیت نباتیت و حیوانیت باشد و رسیدن به مرتبه عقل هیولانی، بر اساس انتخاب و اراده خویش مسیرش را ادامه می دهد. ایشان هرچند غایت حقیقی حرکت جوهری انسان را اتحاد با عقل فعال معرفی می کند اما با توجه به وجود حرکت ارادی نسبت به انسان، غایت حرکت جوهری در مورد انسان ها یکسان نخواهد بود و چه بسیار انسان هایی که به خاطر سوء اراده خویش از نیل به   این غایت باز می مانند.
۱۲۴۳۸.

بررسی نسبت میان «فلسفه تعلیم و تربیت» با تمدن نوین اسلامی و تبیین فلسفه تربیتی مطلوب بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۹ 129 - 152

کلید واژه ها: تمدن اسلامی فلسفه تعلیم و تربیت مقام معظم رهبری اهداف تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۸۹
ایجاد تمدن نوین اسلامی به عنوان آرمان نظام جمهوری اسلامی، در سال های اخیر، در محافل علمی جدی تر مورد توجه قرار گرفته است. ماهیت میان رشته ای «تمدن پژوهی» نیز ضرورت پرداختن به این مقوله را  از ابعاد گوناگون،  تأکیدکرده است. مقام معظم رهبری، در راستای ایجاد تمدن نوین اسلامی بر مؤلفه «پرورش نیروی انسان کارآمد» تأکید نموده، نگاه اجتهادی و عالمانه به نظام تعلیم و تربیت رسمی و تدوین فلسفه تربیتی مناسب را توصیه نموده اند. هدف از انجام این پژوهش، اولاً، تبیین رابطه میان فلسفه تربیتی جامعه و تمدن سازی نوین اسلامی و ثانیاً، تبیین فلسفه تربیتی مطلوب با رویکرد تمدنی( بر اساس دیدگاه های مقام معظم رهبری)  است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی- استنتاجی است. ابتدا از طریق توجیه نقش نظام تربیتی در تأمین سرمایه انسانی لازم برای تمدن سازی، پرورش خصوصیات معنوی- اخلاقی لازم، نهادینه کردن سبک زندگی اسلامی، آماده سازی برای ورود به آموزش عالی و تولید علم و فناوری و پرورش نسل های بعدی نخبگان فکری جامعه ( برای تولید و ارتقای فکری) که برای تمدن سازی لازمند، رابطه میان فلسفه تربیتی و تمدن سازی توجیه شد. سپس مؤلفه های چهارگانه فلسفه تربیتی مطلوب در قالب: اقدامات زمینه ساز، اهداف تربیت، رویکرد تربیتی و ابعاد تربیت تبیین گردید. بر اساس یافته ها، در راستای هدف کلی تربیت ( یعنی پرورش سرمایه انسانی تمدن اسلامی)، ده هدف واسطه ای در هشت بعد: معنوی، روانی- شخصیتی، اخلاقی، علمی، مدنی، فرهنگی- سیاسی، جسمی و حرفه ای- اقتصادی به دست آمد. در نهایت، رویکرد تربیتی مناسب، تحت عنوان «تربیت انسان مؤمن کارآمد» پیشنهاد گردید.
۱۲۴۳۹.

واکاوی زیبایی شناسی استعاره های مفهومی طبیعت در سوره های نجم و قمر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 341 - 363

کلید واژه ها: زیبایی شناسی استعاره های مفهومی سوره نجم سوره قمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۹
سوره های نجم و قمر، در حوزه مفاهیم طبیعت، تصاویری شگرف از زیبایی شناسی استعاری را انعکاس می دهند؛ این زیبایی ها، آمیزه ای از طرح واره های گوناگون انتزاعی است. از آنجا که پیشینیان، استعارات کلاسیک مانند استعاره و مجاز را در بررسی تصاویر قرآنی مد نظر قرار می دادند، لازم است به استعاره از دیدگاه نوین و معاصر نگریسته شود تا زوایای زیبایی شناسی آن فراگیرتر و شیواتر گردد. از این رو در این حوزه به دو تن از اندیشمندان علوم شناختی، لیکاف و جانسون ، برمی خوریم که با ارائه نظریه استعاره های مفهومی در صدد بیان استعاره از زبان دیگر برآمدند. با این وجود در بررسی سوره های نجم و قمر از دیدگاه استعارات مفهومی به نکاتی زیبایی شناسانه در مواجه با طبیعت و بیان زبانشناسی جدید دست یافته ایم. همچنین به منظور بررسی این کارکرد ادبی- هنری از نمونه های متعدد تصویرسازی و جانمایی طرح واره های طبیعی استفاده نموده ایم. بر این مبنا، شیوه پژوهش در چارچوب توصیفی- تحلیلی-کاربردی تنظیم گردیده است.
۱۲۴۴۰.

بررسی تطبیقی آیه نور از منظر مفسران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 389 - 406

کلید واژه ها: سوره نور تمثیل بررسی تطبیقی تفسیر مفسران معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۳
یکی از آیات قرآن کریم که همواره توجه متفکرین، فلاسفه و مفسران مسلمان را به خود جلب کرده است، آیه 35 سوره نور می باشد که نام سوره نیز از همین آیه شریفه برگرفته شده است. با توجه به پیچیدگی تمثیل ها در آیه نور و نیاز به تعمق و تأمل بیش تر بر روی این آیه، از دیرباز در بسیاری از آثارِ مسلمین، توجهی خاص و ویژه به این آیه و تفسیر آن معطوف شده است، به ویژه آنکه در انتهای آیه نیز به این نکته اشاره شده که خداوند از طریق مَثَل ها مفاهیم این آیه را برای انسان ها متذکر شده است. در این پژوهش که از نوع بنیادی است و در آن از منابع و اسناد کتابخانه ای بهره گرفته شده است، سعی بر آن بوده تا تفسیر آیه 35 سوره نور از منظر مفسران معاصر مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. تفسیر «المیزان»، تفسیر «نمونه»، تفسیر «نور»، تفسیر «نسیم حیات» و تفسیر «هدایت» از جمله کتب برگزیده تفسیری توسط مفسرین معاصر هستند که به عنوان مرجع در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفته اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان