درخت حوزه‌های تخصصی

"هدف: پژوهش حاضر به منظور مقایسه مهارت نوشتن دانشجویان و عوامل مرتبط با آن در دو نظام آموزش حضوری و آموزش از راه دور در مولفه های املا، نگارش، به کار گیری صحیح قواعد دستوری، نگارشی، علایم سجاوندی، کاربرد صحیح خط و میزان نوشته دانشجویان انجام شده است. روش: جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانشجویان سال های سوم و چهارم دوره کارشناسی دانشگاههای شهید باهنر و پیام نور مرکز کرمان به عنوان نمونه ای از دو نظام آموزش حضوری و آموزش از راه دور بود. برای نمونه گیری، ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری گزینشی، 10 رشته مشترک تحصیلی در دو دانشگاه مورد بررسی انتخاب شد. سپس با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، 400 دانشجو (200 دانشجو در هر یک از دو نظام آموزشی) انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطّلاعات آزمون سنجش عملکرد تحصیلی بود، که پس از سنجش روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون T مستقل، برای مقایسه نمرات دانشجویان دو دانشگاه و رگرسیون چند متغیره، برای بررسی رابطه ها (تاثیر) تحلیل شدند. نتایج: نتایج به دست آمده نشان داد که بین نمرات دانشجویان دو نظام آموزشی در زمینه های نوشتن (p<0.000)، املا (p<0.000)، به کارگیری صحیح قواعد دستوری (p<0.041) و بیان عقاید و افکار متناسب با موضوع (p<0.049) تفاوت معنی دار وجود دارد؛ یعنی دانشجویان دانشگاه پیام نور (آموزش از راه دور) در هریک از مولفه های یاد شده، نسبت به دانشجویان دانشگاه شهید باهنر (آموزش حضوری) عملکرد ضعیف تری داشته اند. افزون بر آن، نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره، برای بررسی رابطه بین متغیرها نشان داد که متغیرهای دانشگاه و رشته تحصیلی بر متغیر املا، متغیرهای دانشگاه و جنسیت بر متغیرهای نگارش و قواعد دستوری، متغیر جنسیت بر متغیرهای کاربرد هنجار خط، علایم سجاوندی و میزان نوشته، متغیرهای دانشگاه و جنسیت و رشته تحصیلی بر بیان اندیشه و افکار متناسب با موضوع، تاثیر می گذارند. اما هیچ یک از متغیرهای مورد بررسی بر متغیر قواعد نگارشی تاثیری نمی گذارد. "

به نظر می رسد تمرکز و تاکید بر رشته و میان رشته در حوزه علوم و معارف، با تقسیم بندی علوم و روابط اجتماعی و فرهنگی دانش پیوند داشته باشد. تاریخ طبقه بندی علوم حکایت از آن دارد که معیار تقسیم بندی یا هستی شناختی و اخلاقی بوده است یا روش شناختی و معرفت شناختی. مبنای وجودشناختی بر پایه این امر شکل گرفته است که وجود دارای سلسله مراتب است؛ مبنای اخلاقی نیز به میزان اثربخشی و فایده علوم در رفع احتیاجات زندگی عملی فردی یا اجتماعی مربوط است. در مقابل، مبنای روش شناختی بر این واقعیت مبتنی است که روش های کشف حقیقت و اثبات دیدگاه درست، بسیار متنوعند. بنابراین، روش کسب معرفت در برخی از علوم از بقیه متفاوت و کامل تر تلقی شده است. بر همین قیاس، هر شاخه و رشته از علم بر مبنای معرفت شناختی، بر نظام حقیقت تاکید داشته است. این که کدام معیار، معیار اصلی طبقه بندی علوم باشد، گرایش دارندگان علوم به سمت رشته یا میان رشته را نیز تعیین می کند. حسب این تمایز، «میان رشته ای»، در وهله اول، با عطف توجه به معیار هستی شناختی و اخلاقی، مطرح شده است و در مقابل، «رشته» با عطف توجه به معیار روش شناختی و معرفت شناختی به دست آمده است. در دوران مدرن، به دلیل غلبه تقسیم بندی ناشی از معیارهای روش و صدق، «رشته» مبنای آموزش و پژوهش قرار گرفت، اما به دلیل خدشه در این معیار، بار دیگر به معیارهای هستی شناختی و اخلاقی توجه شده و میان رشته ای در کانون توجه قرار گرفت. سیالیت معیار «روش» در مقام مقسّم علوم، مرزبندی های موجود را دچار چالش کرده است و توجه به فایده مندی علوم از جنبه حل المسائلی، افق همکاری های میان رشته ای را نوید داده است. از این نظر، این مطالعه به بررسی این نسبت سنجی می پردازد.

"وسعت و ماهیت سوء مصرف مواد و اعتیاد در زنان کشورمان کم تر شناخته شده است، به همین علت به نیازهای آنان در برنامه ریزی های مربوط به اعتیاد توجه نمی شود. این مطالعه جهت جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به شیوع مصرف مواد و اعتیاد و الگوهای مربوط به اعتیاد در زنان ایران انجام شده است. بدین منظور تلاش شد نتایج منتشر شده تحقیقات و گزارش هایی که حاوی اطلاعاتی در مورد مصرف مواد واعتیاد در زنان بودند، جمع آوری و مورد بررسی قرار گیرند. نتایج این مطالعه مروری حاکی از بهبود وضعیت تولید و انتشار اطلاعات در سال های اخیر می باشد. گرچه به صورت غیر دقیق، ولی می توان جمعیت زنان معتاد به مواد اپیوییدی را در کشور بین 100 تا 150هزار نفر تخمین زد. میزان مصرف هرویین در معتادان زن در حدی نگران کننده و تعداد زنان مصرف کننده تزریقی مواد در کشور بین 4 تا 9 هزار نفر تخمین زده می شود. به نظر می رسد مصرف حشیش در جمعیت عمومی زنان بالغ کشور شایع نباشد، ولی در گروه هایی از زنان شیوع بیش تری دارد. مصرف حشیش و الکل در دختران دانشجو نادر به نظر نمی رسد . پیش بینی منابع مداوم تولید اطلاعات صحیح، به ویژه به تفکیک جنسیت، جهت حساس تر کردن مسوولین پیش گیری و درمان اعتیاد جهت پیش بینی برنامه های اختصاصی برای زنان پیشنهاد می شود. "

در عصر ارتباطات، فضای سایبر، فرصت هایی را برای اندیشه ها و فرهنگ های گوناگون فراهم آورده است تا با سهولتی بیشتر در گستره جامعه و جهان حضور یابند. حوزه های علمیه شیعه به مثابه یکی از مراکز تولید اندیشه اسلامی نیز کم وبیش در این عرصه حضور یافته اند. این حضور تبلیغی، علی رغم اهمیت، آن گونه که بایسته است تاکنون مورد مطالعه پژوهشگران واقع نشده و قوت و ضعف آن پنهان مانده است. این مقاله می کوشد ضمن تبیین فرصت ها و چالش های انتقال پیام دینی در اینترنت، زمینه را برای سیاست گذاری فرهنگی در این عرصه فراهم آورد. در این تحقیق که با روش اسنادی پیمایشی انجام گرفته است، پس از گذر از چارچوب مفهومی، فرصت های پدیدآمده از اینترنت برشمرده می شود و در ادامه، آسیب های فضای سایبر در پیام رسانی دینی ذکر می شود.

رابطه ی انسان با زیست جهان پیرامونش به ویژه گیاهان، رابطه ای مبتنی بر شناخت و آگاهی است. در میان تنوعات زیستی، عرصه ی گیاهی برای رفع نیازهای انسان از دیرباز تا کنون اهمیت ویژه ای داشته است؛ به این ترتیب در دهه های اخیر، رشته ی گیاه قوم شناسی با هدف مطالعه و بررسی چگونگی استفاده ی افراد یک فرهنگ، یک قوم یا یک ناحیه ی خاص، از گیاهان بومی و موجود در آن مناطق، ایجاد شد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی جایگاه گیاهان در دانش بومی مردم استان ایلام با تأکید بر منطقه ی سراب کلان و ثبت و ضبط این دانش بومی در درمان بیماری هاست. در تحقیق توصیفی موردی حاضر، از روش ژرفانگر و تکنیک های مطلعین کلیدی و پرس وجو، استفاده شده است. در این منطقه 115 گیاه، شناسایی شدند که مردم بومی علاوه بر شناخت آنها از خواص درمانی شان نیز اطلاع داشتند. از آنجا که جامعه ی مورد مطالعه - روستای سراب کلان- در مقطع سنتی و با ثبات، گذار به سمت تحول و بی ثباتی را آغاز نموده است و با فاصله گرفتن از فرهنگ و عناصر فرهنگی و بومی، گنجینه ی عظیمی از دانش بومی خود را به دست فراموشی می سپارد؛ همچنین گرایش عمده به طب گیاهی که در همه ی جهان رو به افزایش است، ضرورت این دست مطالعات را ایجاب می کند.

"مقالة پیش‌رو، تلاشی برای تبیین مفهوم سواد رسانه‌ای و طرح نظریه‌های معروف دربارة آن است. این مقاله، در دو بخش ارائه شده است. بخش اول، شامل تاریخچة مطالعات مربوط به سواد رسانه‌ای در استرالیا، ایتالیا، انگلیس، کانادا، آفریقای جنوبی و ژاپن است و بخش دوم به شرح نظریات هابز، تامن و پاتر در زمینة سواد رسانه‌ای می‌پردازد و مدل‌های نظرهای آنان را دربارة سواد رسانه‌ای ترسیم می‌کند. تکیة اصلی مقاله بر شرح نظریة پاتر است که سواد رسانه‌ای را منظومه‌ای منسجم و حلزونی از عواملی چون: ساختارهای دانش، منبع شخصی، مهارت‌های استفاده از رسانه و پردازش پیام و اطلاعات می‌داند. "

یکی از چالش های عصر جدید ایجاد و تقویت سرمایه اجتماعی است. صاحب نظران در سال های اخیر اذعان داشته اند که تحمل و مدارا بخشی از سرمایه اجتماعی است. تحمل و مدارا بخشی از هویت ما ایرانیان است و در ادب فارسی فراوان به آن اشاره شده است. این پژوهش با هدف بررسی مفهوم تحمل و مدارا و نقش آن در سرمایه اجتماعی و نیز تعیین شاخص های تحمل و مدارا از دیدگاه اندیشمندان غربی و آموزه های سعدی انجام گردیده است. این پژوهش یک مطالعه تحلیل محتوا است. روش گردآوری داده ها روش کتابخانه ای است. در این پژوهش متون گوناگون در مورد تحمل و مدارا از دیدگاه اندیشمندان غربی و آثار نظم و نثر سعدی مورد بررسی قرار گرفت و سپس بر اساس یافته های مرحله اول، شاخص های تحمل و مدارا و فراوانی هر مقوله در آثار سعدی مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که تحمل و مدارا یکی از اجزاء لاینفک سرمایه اجتماعی است. شاخص های تحمل و مدارا در این پژوهش عبارتند از: توجه به دیدگاه های گوناگون، پرهیز از تعصب، احترام به تفاوت های فردی، تلاش جهت کشف زمینه های مشترک، عدم تنفر نسبت به اعضای گروه های متفاوت، عدم تلاش جهت بدنام کردن دیگران، عدم توهین به دیگران، دادن احساس خوب به دیگران، تلاش در برقراری ارتباطات اثربخش با دیگران، توجه به منافع دیگران و عدم احساس جدایی از دیگران.

هدف از این تحقیق، بررسی رابطه دینداری و گرایش به جهانی شدن می باشد که به روش "پیمایش" صورت گرفته است. چارچوب نظری به کار رفته در این تحقیق، نظریه های آنتونی گیدنز می باشد. نمونه مورد تحقیق، مشتمل بر تعداد 536 نفر از کارکنان زن و مرد منطقه ویژه انرژی پارس می باشند که داده های آن از طریق "پرسشنامه"، جمع آوری شده واعتبار آن به روش صوری و پایایی آن به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شده است. سنجش میزان دینداری افراد بر اساس مدل چند بعدی گلاک و استارک صورت پذیرفته و گرایش به جهانی شدن نیز به عنوان (پدیده ای نو ظهور و در حال شدن) به دلیل پیچیدگی ابعاد آن در چهار بعد: ارتباطات، فرهنگ، اقتصاد و سیاست مورد سنجش، واقع شده است. نتایج تحلیل دو متغیره حاکی از وجود رابطه ی معنادار میان متغیرهای ابعاد چهارگانه ی دینداری (اعتقادی، عاطفی، مناسکی و پیامدی) ومیزان کل دینداری با جهانی شدن می باشد. همچنین نتایج معادله رگرسیون بیانگر وجود رابطه مثبت و مستقیم، بین دینداری و جهانی شدن می باشد.

این مقاله با ارایه دیدی اکتشافی - پژوهشی آسیب های اینترنتی را با استفاده از تجربه های کاربران محیط مجازی و همچنین با رجوع به معیارهای ‏اجتماعی ایران مفهوم سازی می کند تا در نتیجه به تعریف جدیدی از آسیب های اجتماعی - اینترنتی برسد. سپس مقاله سعی می کند تا بر اساس این تعریف ‏انواع آسیب های اجتماعی نوین را بر اساس ارتباط و عدم ارتباط تجربی و مفهومی با سایت های اینترنتی دسته بندی و شناسایی شوند. در نهایت این مقاله ‏تغییرات هویتی نسل های جدید ایران را به مثابه متغیر وابسته به تعدد مراجعه به دنیای مجازی مورد مطالعه نظری قرار خواهد داد تا یک مجموعه نظری ‏قابل استفاده برای مطالعه آسیب های اینترنتی فراهم آید.‏

"در جستجوی الگوی هویت در اندیشه روشنفکران ایرانی، ضرورت داشت به این پرسش پرداخته شود که چه عواملی نگاه روشنفکران ایرانی به هویت را تحت تاثیر خود قرار داده است؟ و آیا می‌توان توضیحی از تنوع الگوها به دست داد؟ با بهره‌گیری از جامعه‌شناسی معرفت «وبری» و جستار روشی توماس اسپریگنز، تلاش شده تا تحول و تنوع الگوها توضیح و نشان داده شود که چگونه نظریه‌های متعدد هویتیِ روشنفکران ایرانی، تحت تاثیر بحران زمانه روشنفکران بوده است. چهار الگوی هویتی پدیدآمده در خلال بحران‌های مختلف عبارتند از: 1. الگوی هویتی باستانی به‌دست‌آمده از بحران عقب‌ماندگی 2. الگوی هویتی اسلامی ناشی از بحران انحطاط و گسست معرفت از اندیشه قدسی 3. الگوی هویتی چندگانه منتج از بحران ایدئولوژی‌گرایی و انعطاف‌ناپذیر دانستن فرهنگ‌ها و تمدن‌ها 4. الگوی ایران‌شهریِ متولدشده از بحران فراموشی جدال قدما و متاخرین و غوطه‌ور شدن در نزاع سنت و مدرنیته. "

در جهان دستخوش تغییر امروز‘ تغییر و تحول اراضی و نظامهای بهره برداری امری است اجتناب ناپذیر و بی توجهی سیاستگزاران‘ برنامه ریزان و مدیران اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی در این خصوص معضل آفرین است. به دلیل وابستگی کشور به درآمد نفت و کاهش قیمت آن و بیکاری فزاینده جوانان‘ شاید بتوان گفت در هیچ زمانی به اندازه امروز ضرورت ایجاد تحول در امور اراضی و نظامهای بهره برداری کارآمد نزد سیاستگزاران‘ برنامه ریزان و مدیران اقتصاد کشاورزی محسوس نبوده است. هم از این رو در سالهای اخیر پژوهشگران و کارشناسان اقتصادی و اجتماعی به تحقیقات ارزنده ای دست زده اند. تازه ترین تحقیق در زمینه نظامهای بهره برداری از دکتر محمد عبد اللهی وهمکاران است. این تحقیق از نوع تحقیقات تاریخی‘ ارزشیابی‘ تطبیقی و پیمایشی است. همه واحدهای بهره برداری کشاورزی در ایران با عناوین دهقانی‘ تعاونی مشاع‘ شرکت تعاونی تولید روستایی‘ شرکتهای سهامی زراعی‘ تجاری شخصی و کشت و صنعت ها‘ جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند. شیوه نمونه گیری محقق از نوع خوشه ای دو مرحله ای است و برای قراردادن نظامهای بهره برداری در شرایط اجتماعی و طبیعی همگن و ناهمگن به طبقه بندی 28 استان کشور دست زده و از بین آنها‘ براساس معیارهای طبیعی و توسعه ای (درصد باسوادان‘ امید زندگی و ...) هفت استان خراسان‘ گلستان‘ خوزستان‘ اصفهان‘ لرستان‘ سیستان و بلوچستان و همدان را انتخاب کرده است. در انتخاب این هفت استان علاوه بر توجه به موقعیت آنها از لحاظ کشاورزی‘ سعی شده است حالتهای ممکن از لحاظ شرایط طبیعی در مرتبه بالا و استان سیستان و بلوچستان که از دو جنبه طبیعی و توسعه در مرتبه بسیار پایین قرار دارد. یا استان لرستان که از لحاظ شرایط طبیعی در مرتبه بالا ولی از لحاظ سطح توسعه در مرتبه بالا ولی از لحاظ سطح توسعه در مرتبه پایین است و استانهایی که در وضعیت بینابینی قرار دارند. در انتخاب نهایی این هفت استان به وجود واحدهای بهره برداری کمیابتر‘ مثل شرکتهای سهامی زراعی‘ کشت و صنعت ها و تعاونیهای تولید هم توجه شده است. در مرحله بعدی شهرستانهای تابع هر یک از استانهای انتخاب شده نیز از لحاظ تعداد واحدهای بهره برداری و شرایط طبیعی و سطح توسعه‘ طبقه بندی و بر طبق ضوابط اعمال شده در انتخاب استانها‘ تعدادی از شهرستانهای هر استان نیز انتخاب شده اند.

هدف مقاله حاضر، تبیین و تحلیل وضعیت هویت ملّی با تأکید بر ابعاد ششگانه آن، در بین ساکنان شهر اصفهان است. بدین منظور، پس از مطالعه متون نظری مرتبط با مباحث هویت، ابعاد آن بررسی و چارچوب نظری مناسب انتخاب شد و با توجه به تحقیقات انجام شده در گذشته، شش بعد فرهنگی، زبانی، اجتماعی، سیاسی، سرزمینی و دینی به عنوان مهمترین ابعاد هویت ملی استخراج شدند. روش مطالعه حاضر پیمایشی بوده و با استفاده از پرسشنامه، داده های مورد نظر جمع آوری شدند. جامعه مورد مطالعه نیز کلیه ساکنان بالای 18 سال شهر اصفهان بوده که 385 نفر از آنها به عنوان نمونه ارزیابی شدند. داده های به دست آمده نیز با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که میانگین هویت ملی پاسخگویان در حد متوسط و تعلق افراد به ابعاد فرهنگی، زبانی و سرزمینی هویت ملی از ابعاد سیاسی، اجتماعی و دینی، قویتر بوده است. همچنین، بین احساس نابرابری، فردگرایی، سرمایه فرهنگی و مصرف رسانه ای با هویت ملی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. در نهایت، نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که متغیرهای مستقل تحقیق 31 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند.

پژوهش حاضر، فراتحلیلی بر مطالعات انجام شده در زمینه فقر در جامعه روستایی ایران است. مسئله اصلی در بررسی حاضر این است که رویکرد نظری غالب و متغیرهای اصلی در پژوهش های مذکور چیست؟ و تا چه حد به رهیافت مشارکتی توجه شده و از چه موضوعاتی غفلت شده است؟ روش گردآوری داده ها، مطالعه اسنادی و کتابخانه ای است، به طوری که ابتدا هفتاد پایان نامه و پژوهش در زمینه فقر در دهه 80، بررسی شد که از بین آنها، سی و دو پژوهش درباره فقر روستایی، به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. برخی از متغیرهای مهم پژوهش حاضر عبارت اند از: تعاریف فقر، شیوه جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روند فقر در جوامع روستایی، عوامل تاثیرگذار، نتایج و استراتژی ها برای کاهش فقر. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با روش تحلیل محتوا انجام شد. طبق یافته های تحقیق، بیشتر داده های موجود، با استفاده از داده های ثانویه مرکز آمار ایران به دست آمده است و عمدتاً با روش های مختلف کمی و اقتصادسنجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در زمینه فقر روستایی، بیشتر بر جنبه های پولی و مالی تاکید شده است. طبق نتایج تحقیق، فقر را باید از جنبه های اجتماعی و با رویکردهای انسانی و مشارکتی نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در اغلب مطالعات مذکور، به این موضوع چندان توجه نشده است. علاوه براین، در مطالعات یادشده، موضوعاتی مانند آثار گوناگون فقر بر اقشار مختلف جامعه روستایی، سیاست های فقرزدایی و ارزیابی آثار آنها و نیز اثر پدیده-های کلان مانند جهانی شدن بر فقر روستایی بررسی نشده است.