درخت حوزه‌های تخصصی

بحث های پیرامون سازه هوش فرهنگی، چهارچوب نظری توانمندی را برای تحلیل مسائل بین المللی نظیر صلح جهانی و یا پدیده هایی در سطح ملی نظیر توسعه اقتصادی و اجتماعی فراهم می آورد. در این مقاله نویسندگان تلاش کرده اند تا با تمرکز بر یکی از موضوعات طرح شده در این حوزه به آزمون فرضیه ای بپردازند که عنوان می کند تماس های بین فرهنگی می توانند در تقویت هوش فرهنگی انسان ها یا گروه های اجتماعی موثر واقع شوند. در متن حاضر ضمن طرح مبانی نظری پیرامون هوش فرهنگی و ابعاد چهارگانه آن شامل هوش های فرهنگی انگیزشی، شناختی، فراشناختی و رفتاری و با تدوین چهارچوب نظری و تجربی پیرامون فرضیه تاثیر تماس های بین فرهنگی بر هوش فرهنگی، مدل ساختاری مورد آزمون قرار گرفته که بر اساس آن سطح بالاتر تماس های بین فرهنگی به هوش فرهنگی بالاتر منجر خواهد شد. داده های پیمایش برای 396 نفر نمونه آماری که بر اساس طرح نمونه ای سهمیه ای مبتنی بر گروه سنی، جنس و منطقه محل زندگی از بین افراد 20 تا 49 ساله ساکن در شهر اصفهان انتخاب شده بودند، گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده ها مقیاس های استاندارد هوش فرهنگی انگ و داین و ابزار گردآوری برای سنجش تماس های بین فرهنگی مقیاس محقق ساخته و دارای دقت اندازه گیری قابل قبول بوده است. نتایج نشان می دهد سازه تماس های بین فرهنگی دارای تاثیر قوی، مثبت و معنی داری بر سازه هوش فرهنگی است ( ). به این ترتیب با اینکه در شرایط خاصی تماس های بین فرهنگی می تواند تاثیری بر بهبود هوش فرهنگی نداشته باشد و یا حتی فرد را با شوک فرهنگی مواجه کند اما در مجموع احتمال تاثیر مثبت تماس های بین فرهنگی بر هوش فرهنگی بیشتر است.

پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان گرایش به اعتیاد در افراد بالای ده سال در سال 1381 انجام گرفته است. میزان گرایش به اعتیاد با آزمون محقق ساخته که در آن ابعاد مختلف گرایش (شناختی، عاطفی، عملی) در نظر گرفته شده بود و براساس پارامترهایی از قبیل سن، جنسیت، وضعیت تاهل، سابقه مصرف مواد، سابقه مصرف سیگار، میزان درآمد خانواده و محل سکونت، در مجموع با 16 نوع متغیر مستقل و با 77 سطح از این متغیرها، سنجیده شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه افراد بالای ده سال استان اردبیل در سال 1381 بود و با استفاده از روش "توصیفی پیمایشی" استفاده شد. در بخش توصیف داده ها، از شاخصهایی از قبیل نمرات، واریانس نمرات و انحراف استاندارد نمرات گرایش به اعتیاد؛ و در بخش تحلیل اطلاعات، از روش تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) و آزمون توکی (HSD) بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان گرایش به اعتیاد در گروه هایی از قبیل بیکاران، بی سوادان، روستاییان، حاشیه نشینان شهرها، خانواده های دارای سابقه مصرف مواد و خانواده های پرجمعیت، و در برخی از شهرستانهای استان از قبیل مشگین شهر، نسبت به سایر سطوح گروه های خود، بالا و دارای تفاوت معنی دار است.

همگام با جهانی شدن و با رشد فنآوری اطلاعات و توسعه شبکه های ارتباطی، شهرها درفضایی متشکل ازجریانها به بازیگران اصلی حوزه ارتباط واقتصاد جهانی تبدیل شده اند. تمرکز و همگرایی حوزه های مختلف درشهرها نشان دهنده حرکت سریع جهان به سمت شهری شدن و توسعه هرچه بیشتر کلانشهرها و تبدیل آنها به شهرهای جهانی و در نهایت جهان شهرها است. دراین فضا، شهرها باارتقاء جایگاه اقتصادی، سیاسی، فن آوری، فرهنگی و زیر ساختی خود از توان، نفوذ و اعتبار کافی برای اجرای فعالیت های دیپلماتیک برخوردار می شوند و درراستای فعالیت های خود شکل نوینی از دیپلماسی را نمایان می سازند که از آن با عنوان دیپلماسی شهری یاد می شود. این مقاله از حیث ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است و تلاش دارد به شیوه اسنادی و در چارچوب بحث دیپلماسی شهری، نقش و کارکرد شهرها را به عنوان بازیگران جدید روابط بین الملل مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهرها با ایفای نقش فراملی خود در زمینه های امنیت، توسعه, اقتصاد، فرهنگ، شبکه سازی، و حضور در سازمانهای بین المللی به بازیگرانی فعال در عرصه روابط بین الملل تبدیل شده اند.

در قرن حاضر حمل و نقل هوایی در روابط کشورهای مختلف جهان، تبادل فرهنگ، نمایش قدرت های اقتصادی و نظامی و تسریع امورحیاتی یک کشور نقش حساسی بر عهده دارد، و در این بین فرودگاه ها بخش حیاتی و مهمی از سیستم حمل و نقل هوایی را تشکیل می دهند و در واقع زیربنایی­ترین بخش در صنعت حمل و نقل هوایی محسوب می شوند. در حال حاضر با توجه به اهمیت فرودگاه ها در جابه جایی مسافران و درگیر بودن مسایل اقتصادی، صنعتی و گردشگری و ... در این صنعت، لازم است به بررسی نقش فرودگاه در تسریع فعالیت های فوق پرداخته شود. بدین منظور در این مقاله فرودگاه مهرآباد، به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است و با استفاده از اطلاعات مربوط به تعداد مسافران هوایی داخلی ورودی و خروجی ماهیانه فرودگاه مهرآباد، (از20 شهر)، طی سال های 85-1380، رتبه بندی فعالیت های اقتصادی و صنعتی شهرهای مذکور، تعداد گردشگران وارد شده به مهرآباد و با کاربرد مدل های جاذبه، رگرسیون و سری های زمانی و نرم افزار Spss و Itsm به تحلیل نقش عامل فاصله در تقاضای سفر هوایی به تهران (مدل جاذبه)، تاثیر فعالیت های اقتصادی، صنعتی و گردشگری در تقاضای سفر هوایی به تهران (مدل رگرسیون)، و پیش بینی تعداد مسافران ورودی و خروجی مهرآباد طی سال های 90- 1388 (مدل سری های زمانی) پرداخته شده است. نتیجه تحلیل فوق مشخص می کند عامل فاصله سایر شهرهای کشور تا تهران در تقاضای سفرهای هوایی به تهران طی سال های فوق 17% دخالت دارد (17% R2= ) و بین عوامل اقتصادی، صنعتی و گردشگری، عامل فاصله و فعالیت صنعتی بیشترین تاثیر را در تقاضای سفرهای هوایی به فرودگاه مهرآباد داشته است. همچنین تعداد مسافران ورودی و خروجی فرودگاه مهرآباد در سال های آینده رو به افزایش است.

خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی، همواره توجه بسیاری از اندیشمندان و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است. به جهت اهمیت و گستردگی نقش خانواده، بسیاری از تحلیل گران و نظریه پردازان سرمایه اجتماعی، خانواده را به عنوان یک منبع مهم تولید یا فرسایش سرمایه اجتماعی ذکر کرده اند.این پژوهش با هدف تعیین چگونگی تاثیر خانواده بر سرمایه اجتماعی صورت گرفته است. به منظور دست‌یابی به این هدف از بین عوامل و متغیرهای گوناگونی که در خانواده برسرمایه اجتماعی تاثیر گذار است، متغیرهای خانواده دموکراتیک، خانواده استبدادی، سرمایه انسانی خانواده ها و میزان وقت صرف شده برای فرزندان به عنوان متغیرهای مستقل انتخاب شده است. مبانی نظری متغیرها و پارامترهای این پژوهش، بر مبنای نظریات پاتنام، کلمن، وینتر، فوکویاما و بوردیو تدوین شده است.روش تحقیق در این پژوهش پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسش‌نامه دارای قابلیت اعتماد و اعتبار است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دبیرستان های نواحی پنج‌گانه شهر اصفهان در سال 1387 می باشد. حجم نمونه 384 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران و با روش خوشه ای چندمرحله ای به دست آمده است. روش اصلی در تحلیل داده ها، رگرسیون و مدل سازی معادله ساختاری است.نتایج نشان می دهد بین حجم سرمایه انسانی، نوع خانواده و میزان وقت صرف شده والدین برای فرزندان رابطه معنا داری وجود دارد.

از آن جایی که در تحقیقات اجتماعی غالباً تمایل داریم اثر هم زمان چندمتغیر مستقل را بر چند متغیر وابسته بسنجیم و یا این که مفاهیم مورد بررسی، به طور معمول سازه-هایی هستند که خود دارای چندین بعد هستند و از طرفی اعتبار استنباط آماری تکنیک-های رایج چندمتغیره در چنین مواردی محل تردید است، استفاده از تکنیک تحلیل همبستگی کانونی، اجتناب ناپذیرمی شود. هدف نوشتار حاضر نیز اثبات ضرورت استفاده از این تکنیک در وضعیت هایی است که محقق درصدد بررسی روابط میان دو مجموعه از متغیرهاست و دیگر تکنیک های چندمتغیره پاسخگو نیستند؛ لذا ضمن معرفی منطق و کاربرد تکنیک تحلیل همبستگی کانونی با ارایه یک مثال روشن کاربردی با استفاده از نرم افزار SPSS و تفسیر خروجی های مربوط، سعی در نشان دادن نقاط قوت این تکنیک داشته است و همزمان، محدودیت ها و الزامات استفاده از این تکنیک در تحقیقات کمّی اجتماعی را گوشزد می کند. در عین حال همانند دیگر روش های آماری چند متغیره، نتایج تحلیل همبستگی کانونی نیز باید در معرض روش های اعتبارسنجی برای کسب اطمینان از نتایج، گذاشته شود که در این نوشتار به آن ها اشاره شده است.

هدف نهایی این مقاله تبیین نظام فکری علّامه طباطبائی در موضوع «مطالعات زنان» به منزلة یک رشتة میان رشته ای قابل مقایسه با رشته های رایج علمی است. این کار باید در قالب پارادایمی مقایسه پذیر با پارادایم های رایج رشته های علمی صورت پذیرد تا امکان داوری و گزینش را فراهم سازد. تهافت مبنایی در پارادایم های رایج الهیاتی (وحی محور) با پارادایم های رایج دانشگاهی (عقل تجربه محور) از یک سو و لزوم فراگیر بودن الگو و ساختار ارائه شده برای همة موضوعات مطرح در آن علم به گونه ای که با مبانی پارادایمی ارتباطی منسجم و قابل دفاع برقرار کند، خبر از صعوبت چنین الگویی می دهد. علّامه بر اساس یک الگوی چهاروجهی که دربرگیرندة مباحث تاریخی و جامعه شناسانه، هستی شناسانه، ارزش شناسانه و آسیب شناسانه است، شاکلة اصلی این رشتة میان رشته ای را صورت بندی کرده و با مدد از برخی از مفاهیم و سازه های بنیادین فلسفی به دفاع از این ساختار می پردازد.

سابقه و هدف: آسیب های اجتماعی، نوعی بی سازمانی اجتماعی است که به شکل مستمر و فزاینده ای ارزش های محوری جامعه را مورد چالش قرار می دهد که در بستر اجتماعی متاثر از اختلال کارکردی در نظم اجتماعی و نابرابری در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می باشد که در عمق، مسایل اساسی نظیر تورم، بیکاری و فقر را تولید و در سطح، انحرافات اجتماعی را در حوزه امنیت عمومی باز تولید می کند هدف این مقاله تلاشی است تا آسیب های اجتماعی را به عنوان مساله امنیت عمومی مورد تاملی کوتاه قرار دهد. مواد و روش ها: در این مطالعه با استفاده از تعاریف، تحلیل ها و نظریه های موجود در کتب و منابع علمی و از طریق روش قیاسی و روش استقراء نظری به مطالعه مفهومی و مروری مساله آسیب های اجتماعی و امنیت عمومی و توصیف و تحلیل آن می پردازد. یافته ها: پلیس به عنوان محور اصلی مدیریت امنیت عمومی نیازمند مشارکت های عمومی، مدنی و سازمانی است؛ لذا در صورت فقدان این مشارکت سه گانه، پلیس در برخورد با آسیب ها و انحرافات اجتماعی فزاینده ناگزیر از انتخاب یکی از دو شیوه ایجابی نرم افزاری یا شیوه سلبی و سخت افزاری است که انتخاب شیوه اول، پلیس را دچار بحران ناکارآمدی و انتخاب شیوه دوم، پلیس را با توجه به راهبرد جامعه محوری آن، دچار بحران مشروعیت می کند. نتیجه گیری: مدیریت امنیت عمومی، مدیریتی جمعی است که مستلزم مشارکت فعال و همه جانبه سازمان های دولتی، سازمان های مردم نهاد (سمن) و مردم در عرصه فرهنگ عمومی است، بنابراین بایستی از سویی با توسعه فرهنگی به اصلاح، تعدیل و تغییر نگرش نخبگان سیاسی و ادراک عمومی پرداخت تا کنترل و کاهش آسیب ها و انحرافات اجتماعی را صرفا وظیفه پلیس تلقی نکنند و همزمان به توسعه و جذب مشارکت سه گانه مورد نظر با پلیس اقدام نمود و از سوی دیگر به افزایش سطح انتظارات عمومی از پلیس بدون امکانات و ملزومات ضروری دامن نزد.

"طرح مساله: با رشد روزافزون جرم و جنایت در جامعه بشری، جرم شناسان تاکنون برعلل بی شماری در این باره انگشت نهاده اند. این تحقیق به بررسی برخی از اختلالات روانی در مرتکبان قتل عمد می پردازد. روش: این مطالعه به صورت مقطعی در طی سالهای 79 - 80 بر روی 136 زندانی با جرم اثبات شده قتل عمد در زندانهای شهر تهران صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از Rـ90ـ SCL اختلالات روان این مجرمان بررسی شده است. اطلاعات و داده های به دست آمده از این آزمون، تحت بررسی توصیفی و آزمون آماری خی دو قرار گرفت. یافته ها: بر طبق نتایج به دست آمده، سن اکثر مجرمان بین 30 تا 37 با میانگین 33.6 سال بوده از نظر وضعیت سلامت روان، حدود 87% آنان از نوعی اختلال روان رنج می بردند که در این میان پرخاشگری، اضطراب و شکایات جسمانی، بیشترین و وسواس و ترس مرضی کمترین آنان را شامل می شد (P<0.01). نتایج: به رغم آنکه مطابق قانون، این اختلالات روانی رافع مسوولیت کیفری نیست و فقط جنون، محجوریت و نظایر آن مسوولیت جزایی (کیفری) فرد را ساقط می کند، ولی باید توجه کرد که ممکن است در زمینه اختلالات خفیف روان شناختی، احتمال ارتکاب جرایم سنگین افزایش یابد. "

"کودکان و نوجوانان، تأثیرپذیرترین مخاطبان تلویزیون به شمار می‌آیند. این مسئله نگرانی‌های عمده‌ای را بین والدین، متخصصان و صاحبنظران علوم اجتماعی و رقبا برانگیخته و تحقیقات زیادی را به خود اختصاص داده است. یکی از مهم‌ترین مباحثی که در این گستره مطرح است، تناسب محتوا و پیام‌های رسانه‌ای با ظرفیت‌ها و توانایی‌های تحولی (developmental) کودکان و نوجوانان است. پژوهشگران معتقدند کودکان در مراحل مختلف رشد و تحول شناختی و عاطفی دارای ظرفیت‌ها و محدودیت‌های ویژه‌ای هستند، بنابراین در انتقال مفاهیم باید میزان درک کودکان از این مفاهیم به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. این مقاله با بررسی ویژگی‌های شناختی کودکان و نحوة مفهوم‌سازی آنان از پیام‌های تلویزیونی، موضوع آموزش مفاهیم مذهبی را مورد واکاوی قرار می‌دهد. شاکله اصلی این مقاله را چکیدة دو پژوهش انجام شده در این حوزه با عناوین «نقش تلویزیون در شکل‌گیری و تقویت مفاهیم مذهبی و اخلاقی کودکان دورة ابتدایی» (دادستان و همکاران، 1377) و «کودک، تلویزیون و مفهوم مرگ» (رضایی‌بایندر، 1378) تشکیل می‌دهد. "