فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۱۴۱ تا ۳٬۱۶۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
منبع:
مطالعات تاریخ اسلام سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۱
109-132
حوزه های تخصصی:
مَکُّران منطقه ای وسیع در جنوب شرقی فلات ایران بود که مرزهای آن از کرمان در غرب تا حدود سند در شرق کشیده شده بود. این ناحیه وسیع از شمال به سیستان و از جنوب به دریای عمان محدود بود. ماکا، میکا، موکران و... نامهایی است که در دوره های مختلف تاریخی به این ناحیه اطلاق می شده است . این سرزمین، از موقعیت جغرافیایی ویژه ای برخوردار است و بنادر آن از دیرباز، جایگاه تجاری ممتازی داشته اند. مکران، از تاریخی چندهزار ساله و تمدنی ارزشمند بهره مند است. درباره ریشه لغوی مکران و محدوده آن سرزمین و نیز پیوستگی اداری و سیاسی آن جا با ایالت های مجاور، نظرات گوناگونی وجود دارد. همچنین، در مورد شهرها، بنادر و آبادی های مربوط به مکران، اختلاف آراء بسیار است .
مدیریت بحران صدور نفت ایران در دوران جنگ تحمیلی
حوزه های تخصصی:
ایران در دوران جنگ تحمیلی، بحران های متعددی را سپری کرد که از آن جمله می توان به بحران صدور نفت و تلاش های رژیم بعث عراق و متحدانش در جلوگیری از صادرات نفت ایران و تکاپو برای تنزل منابع مالی اشاره کرد. در این راستا، تمرکزگرایی تأسیسات صادرات نفت ایران در جزیره خارک به منزله نقطه آسیب پذیر ایران در این جنگ به شمار می رفت و عراق نیز با عنایت به همین موضوع در پی به صفر رسانیدن منبع درآمد ارزی کشور بود. کاهش منابع ارزی و به پای میز مذاکره کشاندن ایران در هنگامه ای که ایران هیچ گونه قدرت چانه زنی دیپلماتیک نداشت، از جمله اهداف عراق در حملات مکرر به تأسیسات جزیره خارک بود. بدین ترتیب سؤال اصلی تحقیق این است: به چه نحوی ایران توانست بحران صدور نفت خود را در جنگ ایران و عراق سپری و مهار کند؟ نویسندگان درصدد هستند با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، مدیریت بحران صدور نفتی ایران در دوران دفاع مقدس را مورد تحلیل قرار دهند. یافته های پژوهش نشان از این دارد که مقامات بلند پایه کشور به پشتوانه مردم و ابتکارات متخصصان و نیز فداکاری قوای مسلح، با تدبیر نیز این بحران را از طریق تمرکززدایی و انبوه زدایی از مراکز صدور نفت ایران مهار کردند. در واقع آنان مجموعه عواملی را برای مقابله با پیامدهای صدمه های ایجاده شده بحران صادرات نفت ایران و تخفیف عواقب منفی آن طراحی کرده بودند تا همزمان با کاهش آسیب پذیری فزاینده، ظرفیت های رشد یابنده فزونی یابد و امکانات و تمهیدات رژیم بعث عراق برای وادار کردن ایران به قبول شرایط و وضع مورد نظر بی اثر شوند. بدین ترتیب مدیریت بحران، فشارهای طرف مقابل را برای اعمال قدرت خنثی و زمینه گذار از وضعیت اضطراری و بحرانی را به عادی فراهم کرد.
Türkiye Kütüphanelerinde Elyazmasi Eserleri Bulunan Kazvinli Âlimler(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جایگاه امپراتوری طرابوزان و امیرنشین قرامان در روابط آق قویونلوها و عثمانی در زمان حسن بیگ آق قویونلو(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دو امپراتوری طرابوزان و امیر نشین قرامان، در منطقه آناتولی، به لحاظ سیاسی و اقتصادی تأثیر بسزایی در مناسبات و سیاست خارجی حکومت های آق قویونلو و عثمانی داشتند. سیاست توسعه طلبی ارضی و دستیابی به شاه راه های تجارتی مناطق آناتولی، تضاد منافع راهبردی دو حکومت آق قویونلو و عثمانی را آشکار ساخت که سرانجام منجر به پدید آمدن مناسبات خصمانه میان دو طرف شد. سؤال اصلی این پژوهش این است که امپراتوری طرابوزان و امیر نشین قرامان چه نقشی در روابط آق قویونلوها و عثمانی در دوره حسن بیگ آق قویونلو داشتند؟ یافته های این پژوهش، با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع تاریخ نگاری ایرانی و عثمانی، نشان می دهد حسن بیگ برای پیشبرد مقاصد خود در آناتولی و مقابله با سلطان عثمانی، سیاست اتحاد با امیرنشین های محلی آناتولی را برگزید. اما درگیری آق قویونلوها با دیگر دول همجوار و ضعف قدرت نظامی آن دو حکومت محلی، در نهایت به شکست حسن بیگ و الحاق قلمرو طرابوزان و قرامان به حکومت عثمانی منجر گردید.
نظم نوین سلطان سلیم سوم؛ نقطه عطف گرایش امپراطوری عثمانی به اصلاحات نوین (1807 1789 م)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سلطان سلیم سوم (1807 1789 م) در زمره سلاطین اصلاح گر عثمانی به شمار می رود که با افکار و ایده های نوگرایانه خویش و همراهی نخبگان متجدد درصدد بود به سان گذشته، دولت عثمانی را در عرصه رقابت های جهانی مطرح سازد و با سازماندهی اوضاع داخلی و ایجاد اصلاحات بنیادین، امپراطوری را از بحران و رکود نجات دهد. علاوه بر آن توانست مسیر اصلاحات نوین را برای جانشینان خویش هموارتر سازد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای در پی تبیین و تحلیل سیر تحولات امپراطوری عثمانی در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عصر سلیم سوم و نوع عملکردهای اصلاح گرایانه و واکنش های جامعه عثمانی نسبت به اقدامات وی است تا بتواند چرایی ناکامی پروژه اصلاحات سلطان نوگرای عثمانی را دریابد.
تحلیلی بر نقش رقابت های درباری، در برآمدن و افول فتحعلیخان داغستانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۵
177 - 199
حوزه های تخصصی:
در اواخر حکومت صفویان به دلیل ضعف پادشاهان این سلسله رقابت ها برای کسب مقامات مختلف بالا گرفت. دراین بین مهم ترین منصبی که افراد درصدد کسب آن بودند مقام اعتمادالدوله بود که بعد از شاه نفر دوم محسوب می شد. فتحعلیخان داغستانی در زمان شاه سلطان حسین توانست این منصب را به دست بیاورد. او از قوم لزگی و سنی مذهب بود. رسیدن او به چنین مقام مهمی در حکومت شیعی صفویان نشان از آن دارد که وی به خوبی با راهکارهای رسیدن به قدرت در حکومت صفویان آشنا بوده است. عاملی که سبب ترقی او شد کسب مقام قوللرآغاسی (منصبی نظامی مختص غلامان) بود. صاحب این منصب می توانست با ابراز لیاقت و یا به هر نحو دیگری که دل شاه را به دست بیاورد، هم صاحب نفوذ سیاسی و هم صاحب ثروت شود. نمونه برجسته این مورد الله وردیخان و پسرش امامقلی خان در دوران شاه عباس اول می باشند. فتحعلیخان داغستانی نیز از طریق این مقام به مقام بالاتر (اعتمادالدوله) رسید. فتحعلیخان را می توان آخرین فرد تقریباً کاردان دربار صفویان دانست. با این روی سیاست های وی با مخالفت و دشمنی گروه های دیگر (بخصوص ترکان و تاجیکان) مواجه شد که درنهایت منجر به کودتایی از سوی دشمنان علیه وی شد. این پژوهش باهدف بررسی و تبیین رقابت های درباری و نقش این رقابت ها در صعود و سقوط فتحعلیخان داغستانی در زمان شاه سلطان حسین، به انجام رسیده است. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای انجام شده است.
بررسی تطبیقی مغازی یونس بن بُکَیر با زیاد بن عبدالله بَکّائی در تقریر سیره ابن اسحاق(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
تاریخ اسلام سال بیستم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۷)
47 - 72
حوزه های تخصصی:
یونس بن بُکَیر (د. 199ق) و زیاد بن عبدالله بَکّائی(د.183ق) از شاگردان ابن اسحاق(د. 150ق) بودند و مغازی او را نوشتند. با وجود همسانی بیشتر گزاره های این دو کتاب، مغازی بکائی بیشتر مورد توجه قرار گرفت و شرح های گوناگون آن بر ماندگاری این کتاب، تأثیری بسزا گذاشت. این مقاله در صدد تبیین چرایی عدم توجه به مغازی یونس با وجود هم شاگردی بودن او با بکائی و داشتن شاگردی برجسته چون احمد بن جبار عطاردی (د. 270- 272ق) است. برای پاسخ به این پرسش افزون بر مقایسه سند، متن و شیوه نگارش اثر هر دو نویسنده، شخصیت و جایگاه علمی آنان با یکدیگر مقایسه می شود. بر اساس یافته های این پژوهش، راز ماندگاری مغازی بکائی را باید در فضای سیاسی و مذهبی نیمه دوم سده دوم هجری و برتری شاگرد بکائی بر شاگرد یونس جست وجو کرد.
ایران ساسانی و مرزهای شمال شرقی آن: جنگ، دفاع و روابط دیپلماتیک
حوزه های تخصصی:
در حدود سال 233 میلادی، حاکم ایران ساسانی، یعنی اردشیر اول (242-224م.)، مبارزات نظامی خود را در سکستان، گرگان، ابرشهر (در نزدیکی نیشابور)، مرو، بلخ و خوارزم پی گرفت. تعداد زیاد سکه های برنزی ضرب شده از زمان اردشیر اول در مرو و سکستان، فتح آن مناطق در دوران او را تأیید می کنند، و تاریخ های مربوط به این فتوحات، با توجه به لیست پادشاهان خراج گذار اردشیر اول، به صورت ضمنی قابل تعیین است. اسامی آن ها در کتیبه سه زبانِ پسرش شاپور اول (272-240 م.) در برج مربع مانند کعبه زرتشت در نقش رستم که به قرن پنجم ق.م تعلق دارد ثبت گردیده است. با این حال، ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا این فتوحات، منافع واقعی برای دولت ساسانی به همراه داشته است؟ آیا مالیات و عوارض ناشی از هزینه های سنگین مربوط به انجام حملاتی دوره ای با هدف سرکوب نیروهایی که به مثابه تهدیدی برای عبور از جیحون و حمله به مناطق مرکزی سرزمین ایران بودند، بیش از این فتوحات بود؟ آیا یک قلمرو حائل پایدار ایجاد شده است که امنیت جمعیت یکجانشین (غیرمهاجر) ایرانی را تامین کند؟ آیا اتحادهایی که ایجاد شدند، به شکست دشمن مشترک کمک کردند؟ این ها تنها برخی از سوالاتی است که در رابطه با روابط ایران ساسانی با همسایگان شمال شرقی این کشور به وجود می آید.
بررسی آداب وعادات اجتماعی آسیب زننده براقتصاد دوره قاجار با تکیه بر مندرجات روزنامه «حبل المتین کلکته»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در هر سرزمین، مردم دارای گونه هایی به خصوص از آداب و عادات اجتماعی هستند که تقریباً در تمامی آنها کم و بیش دیده می شود. طبیعی است که این خصوصیات و عادات دارای نتایج جامعه شناسی در بسیاری از ابعاد است. هدف پژوهش حاضر بررسی برخی از این این عادات و رفتارهای اجتماعی در جامعه روزگار قاجار است. که از منظر آسیب رسانی به اقتصاد آن روزگار در کنار علل اصلی مورد پژوهش قرار گرفته است. از جهتی نیز مطبوعات به دلیل نقش آنها به عنوان مهم ترین منابع اطلاع رسانی در زمانه خویش، در تحقیق های تاریخ معاصر حائز اهمیت می باشند، این مقاله نیز منبع مطالعات خویش را براساس مندرجات هفتگی «حبل المتین کلکته» قرار داده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی ریشه ها، عوامل و پی آمدهای بازدارنده رشد اقتصادی این گونه خصائص و رفتارها در ایران دوره قاجار است. این مقاله که به روش توصیفی-تبیینی و با مطالعه بیش از صدها شماره از روزنامه حبل المتین این نتیجه رسیده است که از دیدگاه نشریه این خصوصیات و رفتارها ریشه در باورهای کهن، سنت گرایی ، خرافه پرستی و برداشت های نادرست از آموزه های دینی، عدم علم و آگاهی کافی و در برخی از آن ها فخر و مباهات و زیاده خواهی است.
معرفی تازه های ایران شناسی
منبع:
پژوهش در تاریخ سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۵ و ۲۶
99 - 111
حوزه های تخصصی:
کلیمیان دوره قاجار؛ یک بررسی اجتماعی-اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در اواخر سده هجدهم و اوایل سده نوزدهم، هنگامی که دولت ایران برای توسعه کشور به قدرتهای اروپایی روی آورد، نفوذ این قدرتها در ایران بیش از پیش فزونی گرفت. یکی از شیوه های معروف این قدرتها برای گسترش نفوذ، حمایت از اقلیت های مذهبی و گسترش فعالیت های میسیونری بود. در حالی که دولت در روابط گسترده با قدرتهای اروپایی، برنامه های اصلاحی نوین و غرب گرایانه ای در پیش گرفته بود، کلیمیان ایران نیز با درک شرایط بین المللی و اوضاع داخلی، گام های مؤثری در جهت تحول حیات اجتماعی و اقتصادی خود برداشتند. حکومت قاجار نیز زیر فشار قدرتهای اروپایی و نهادهای بین المللی هوادار یهودی ها، با تحولات مهمی در زندگی کلیمیان ایران موافقت کرد. این مقاله در پی بررسی این پرسش است که در سال های 1264 تا 1324ق چگونه شرایط زندگی اجتماعی و اقتصادی کلیمیان ایران متحول شد. فرضیه مقاله این است که کلیمیان با کمک نهادهای بین المللی هوادار یهودیها و کشورهای قدرتمند اروپایی، حکومت قاجار را ترغیب کردند تا فرصتهای بیشتری در جهت بهبود حیات اجتماعی و اقتصادی شان در زمینه های مختلف واگذارد.
تأثیر ایرانی گرایی مأمون عباسی بر قیام های عصر خود (مطالعه موردی: قیام نصر بن شبث)
حوزه های تخصصی:
در پی درگیری بین امین و مأمون عباسی بر سر خلافت، چون مأمون به سبب این که از مادری ایرانی-تبار بود و نتوانست در برابر برادرش، امین، که مادری عرب تبار داشت، حمایت اشرافیت عربی را به دست آورد، به ایرانی ها گرایش پیدا کرد. این عامل در کنار حضور مأمون در خراسان، دوری وی از بغداد و سپردن امور آن به ایرانی ها از نظر مردم عراق نشانه بی توجهی به عنصر عربی اطلاق می شد که اعتراض برخی از جمله نصر بن شبث را به دنبال داشته است. در این پژوهش نخست گرایش مأمون به ایرانیان و سپس قیام نصر بن شبث که پس از یازده سال به شکست انجامید، تحلیل و بررسی خواهد شد.
معرفی نسخ و ویژگی های سبکی و محتوایی مولود النبی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بررسی عوامل ناپایداری حضور نظامی روس ها در کرانه های جنوبی دریای خزر از اواخر صفویه تا اوایل قاجار (1077تا1211ق/1667تا1797م)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جغرافیای دریای خزر و سواحل آن به علت موقعیت استراتژیک خود، از دیرباز در کانون توجه دشمنان این مرزوبوم و به خصوص همسایه شمالی، یعنی روسیه بوده است. از اواخر عصر صفویه، هم زمان با ظهور پتر کبیر در روسیه، تسلط کامل بر دریای خزر و سواحل آن به صورت جدی در برناﻣه نظامی روس ها قرار گرفت. از همین رو آنها برای نیل به اهداف خود، در مقاطع مختلف و به بهانه های گوناگون، به جزایر و سواحل متعلق به ایران هجوم می آوردند و تعرض می کردند؛ ولی باوجود تصاحب قسمت هایی از خاک ایران، هیچ گاه موفق نشدند برای مدت طولانی در کرانه های جنوبی دریای خزر دوام آورند و هر بار به ﺗﺨﻠیه این مناطق مجبور می شدند. نوشتار حاضر در نظر دارد با رویکردی توصیفی تحلیلی به این پرسش بنیادین پاسخ دهد که در بازه زمانی مدنظر، چه عواملی به ناپایداری حضور نظامی روس ها در کرانه های جنوبی دریای خزر منجر شده است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی، در کنار برخورداری این منطقه از ویژگی های منحصربه فرد جغرافیایی و اقلیمی و اجتماعی موجب شد کرانه های جنوبی دریای خزر در مقابل مهاجمان به مانند دژی استوار عمل کند؛ تا آنجا که حتی مهاجمان در صورت دستیابی به آن، توانایی اقامت بلندمدت در آنجا را نداشته باشند.
سیاست های نوگرایانه دولت پهلوی در ساختار شهری و تاثیر آن بر بافت تاریخی بین سالهای 1304 – 1340 شمسی (مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۲ (پیاپی ۱۳۲)
173 - 197
حوزه های تخصصی:
به چالش کشیده شدن چارچوب های قدرت سیاسیِ کهن در انقلاب مشروطه، منجر به تحولات عدیده در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی ایران شد که بخشی از نوگرایی و نوزایی آن، تشکیلات شهری را نشانه رفت. این پژواکِ تجددگرایی، شهرسازی قدیم را نماد عقب ماندگی می دانست که در هماهنگی با بخش های دیگر جامعه، می بایست ظاهری نو به خود می گرفت. اندیشه های تجددگرایانه در دوره رضاشاه، سنت زدگی را ترویج، و جایگزینی انگاره ها و طرح های نوین شهرسازی را دنبال می کرد. وجود زیرساخت های مدیریت شهری همچون بلدیه ها برای اجرای چنین طرح هایی الزام آور بود. بنابراین با تشکیل بلدیه شهر یزد در سال 1310ش، طرح های نوسازیِ شهری، که نماد آن خیابان های صلیب شکل بود، در نقاط مختلف شهر یزد اعمال شد که نمونه آن ساخت دو خیابان پهلوی و شاه و گذر این خیابان ها درست از وسطِ بافتِ تاریخی بود. شتابزدگی در پیاده سازی طرح های شهرسازی بخش مهمی از آثار تاریخی را از میان برد، کالبد تاریخی را مورد اهانت قرار داد و باعث چیرگیِ عناصر جدید در برابر هویت اجتماعی شد. این تحقیق سعی کرده است اقدامات دولت پهلوی در توسعه فیزیکیِ بافت تاریخی شهر یزد را با استفاده از اسناد تاریخی در قالب نرم افزار جغرافیایی GIS مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
وضعیت و جایگاه اجتماعی نظامیان در دوره پهلوی اول و تاثیر آن بر واقعه شهریور 1320(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تشکیل قشون متحدالشکل توسط رضاخان تحولی اساسی و نوین در تاریخ ایران بود. اگرچه در پژوهش های تاریخ معاصر بطور مفصل به نقش و عملکرد سیاسی و نظامی قشون رضاشاه پرداخته شده اما تاکنون هیچ کاوشی در اوضاع و شرایط داخلی ارتش و همچنین روابط و مناسبات موجود میان سربازان و درجه داران و افسران و امرای آن و نیز جایگاه اجتماعی آنان صورت نگرفته است. پژوهش حاضر برای نخستین بار درصدد است با تکیه بر منابع موثق بویژه روایات خود نظامیان و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی وضعیت درونی ارتش بپردازد و روشن سازد که واقعه شهریور 1320 تا چه اندازه متاثر از وضعیت نظامیان بود. در این راستا پژوهش نشان می دهد برخلاف اقتدار ظاهری، ارتش در درون خود دچار معضلات و بحران هایی جدی بود که از جملة آنها عدم امنیت جانی سربازان، ثروت اندوزی افسران، دزدی، ارتشاء و حتی انواع تجاوزات بود و اگرچه رضاشاه تلاش خود برای کنترل ارتش را به کار بست اما نه تنها توفیقی نیافت، بلکه در پاره ای جهات خود مسبب اصلی مشکلات بود و افسران و امرای ارتش با اطمینان از حمایت های او، به ثروت اندوزی، غارت، اختلاس، و چپاول اقدام کرده و تنها بخش محدودی از آنان از آموزه های وطنپرستانه برخوردار بودند، و در نتیجه این وضعیت، ارتش ایران به علت فقدان فرماندهان وطن پرست کافی نتوانست در شهریور 1320عملکرد قابل انتظاری از خود نشان دهد.
نظم کیهانی و نسبت آن با عدالت در اندیشه سیاسی ساسانیان مطالعه موردی نامه تنسر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نظم و عدالت از مهمترین مفاهیم اندیشه سیاسی است که ریشه در جهان بینی هر ملّت و حکومت دارد.بر همین اساس اندیشه ساسانیان و تنسر، متأثر از دین و دیدگاه ایشان به کیهان است. نظمی کیهانی، غایتمند و قائم محور که آیینه آن در زمین، سیستم رئیس محوری می شود که شاه آرمانی، سلسله مراتب اجتماعی و قانون اَزلی به نام اَشه، ارکان آن هستند و موجد نظم و عدالت. بنابراین در این مقاله سوأل این است که نظم کیهانی حاکم بر نامه تنسر چه ارتباطی با عدالت برقرار می کند؟ و فرضیه مقاله هم این است که در بررسی هستی شناسانه نامه تنسر با توجه به هرم هستی، مؤلّفه هایی چون شاه فرهمند، دین رسمی تحت نظر شاه، اندیشه طبقاتی و قانون اَزلی موجد نظم هستند و عدالتی می سازند که در آن هر کس و هر چیز بر اساس استعدادش در جای خود با وظیفه ای خاص در کمال خرسندی برای محقق شدن غایت دنیا یعنی پیروزی خیر بر شر فعالیت می کنند.روﺷﻰ ک ﻪ در این مقاله با استناد بر نامه تنسر از آن اﺳ ﺘﻔ ﺎده ﺷﺪه، روش هرمنوتیک ترکیبی متن محور– زمینه محورِ اسکینراﺳ ﺖ.با ارائه مدل بسیار کوچکی تلاش کرده ایم تا نشان دهیم که اندیشه تنسر را همزمان باید در دو سطح متن و زمینه به فهم درآورد.نشان دادیم اندیشه تنسر مانند هر متفکر دیگری در درون دوران و زمانه خودش است . اندیشه متحول کننده ای که هنجار مرسومِ قبلی که همانا تکثرگرایی و عدم تمرکز بود را به هنجار مرسومِ متمرکز، منظم و مقدس تغییر داد و عدالتی شکل گرفت بر اساس اَشه، که نتیجه چندین دهه تحقیق و فعالیت فکری او بوده و از آبشخورهای زیادی مانند دین، فلسفه، حکمت و سنّت بهره برده است که اثرش تا به امروز ماندگار است.
باقرخان اعظم السلطنه کاکاوند در مناسبات سیاسی اواخر دوره قاجاریه (1324-1340ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
استقرار مشروطیت و کمرنگ شدن تدریجی قدرت دولت مرکزی به ظهور قدرت های محلی با پشتوانه ایلی در مناطق مختلف ایران منجر شد. این قدرت های نوظهور نقش مهمی در تحولات سیاسی اواخر دوره قاجاریه ایفا کردند. باقرخان اعظم السلطنه، رئیس ایل کاکاوند، از کسانی بود که با اتکا به ایل خود توانست به یکی از قدرت های مهم در کرمانشاه و لرستان تبدیل شود و در مناسبات سیاسی غرب کشور نقش آفرینی کند. ایل کاکاوند که پیش از مشروطه جایگاه چندانی در معادلات سیاسی غرب کشور نداشت، با استقرار مشروطیت، تحت رهبری اعظم السلطنه، به یکی از قدرتمندترین عناصر نظامی منطقه تبدیل شد و توانست این جایگاه را تا زمان مرگ اعظم السلطنه حفظ کرد. این پژوهش، با نگاهی توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد آرشیوی در پی پاسخ به این سؤالات است: اعظم السلطنه کاکاوند چگونه به یکی از قدرت های منطقه غرب ایران تبدیل شد؟ و چه جایگاهی در مناسبات سیاسی اواخر دوره قاجاریه داشت؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که اعظم السلطنه کاکاوند از طریق ازدواج با خاندان های صاحب نفوذ، غارت کاروان ها و ایجاد ناامنی در منطقه و شرکت در شرکت در جنگ ها به منظور فعال نگه داشتن قوای تحت امر خود به یکی از قدرت های مهم غرب کشور تبدیل شد. خان کاکاوند در شورش سالارالدوله، دوشادوش شاهزاده یاغی قاجار علیه دولت مشروطه جنگید و در ادامه به یکی از متحدان دولت موقت در جنگ با متجاوزان روسیه تبدیل شد. در نهایت پس از پایان جنگ های داخلی و پراکنده شدن بخش بسیاری از قوای نظامی ایل کاکاوند، اعظم السلطنه توسط نیروهای ژاندارمری سرکوب شد.
ایران گرایی در تاریخ نگاری محلی عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در عصر ناصری، با طرح دربار و با هدف ثبت قلمرو جغرافیایی ایران، شمار زیادی تاریخ محلی نوشته شد. این آثار در نگاه نخست، تداوم گفتمان سنت تاریخ نگاری محلی و بازتاب هویت های بومی مناطق مختلف جغرافیایی ایران هستند، اما با نگاه عمیق تر به فرایند تکوین این طرح بزرگ، باید آن را کوششی آگاهانه و توأم با حس وطن دوستی از سوی درباریان و نخبگان فرهنگی برای ثبت و تحدید قلمرو سیاسی عصر قاجار در ذیل «ایران»، به عنوان وطن تحلیل کرد. پژوهش حاضر با روش تاریخی و رویکرد توصیفی - تحلیلی، با تکیه بر منابع و پژوهش های تاریخی به این پرسش ها پاسخ داده است که چه عواملی در دوره ناصری سبب نگارش تاریخ های محلی با رویکرد ایران گرایانه شد؟ و چه اشخاص و نهادهایی و با کدام رویکرد، در تدوین تاریخ های محلی ایران گرایانه نقش داشتند؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد که سه فرایند تاریخی نهضت بازگشت ادبی، تحولات علمی جدید و سیاست تمرکزگرایی دولت قاجاریه سبب توجه و بازنگری دربار و نخبگان، درباره تصور ایران به عنوان وطن ایرانیان گردید. این تحولات سبب نگارش تاریخ های محلی با تمرکز بر ثبت حدود و ثغور جغرافیایی ایران شد.
تحلیل تبعید ایلات و عشایر در دوره رضاشاه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
حکومت رضاشاه با هدف کنترل ایلات و عشایر، تعدادی از ایلات متمرد را از مناطق خود به جاهای دیگر تبعید کرد تا آن ها در تبعیدگاه ، شیوه زندگی و معیشت خود را از کوچ روی به کشاورزی و شهری تغییر دهند و جذب زندگی جدید گردند. این سیاست به علل گوناگون با شکست مواجه شد. این پژوهش به دنبال واکاوی این علل است. پرسش اصلی این است که آیا تضاد اقلیم زادگاه و تبعیدگاه تبعیدیان ایلات و عشایر، تفاوت فرهنگی بین ایلات و عشایر و مردم تبعیدگاه و تضاد نوع زندگی کوچ روی با کشاورزی خرده مالکی مناطق کویری از عوامل شکست سیاست تبعید ایلات و عشایر در دوره رضاشاه بود؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با کمک فراوان از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع اصلی تهیه شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تفاوت اقلیم مناطق کوهستانی و سرد غرب و شمال غرب با مناطق گرم و کویری شرق، جنوب و جنوب شرق کشور و نیز تفاوت های فرهنگی ناشی از تفاوت مذهب، آداب ورسوم و نیز مشکل زبان و برقراری ارتباط بین تبعیدیان ایلات و عشایر و مردم تبعیدگاه و نیز تفاوت تأمین معیشت به شیوه زندگی کوچ روی با کشاورزی خرده مالکی مناطق کویری از علت های شکست سیاست تبعید ایلات و عشایر در دوره رضاشاه بود. تبعیدگاه ها، توان جذب نیروی کار جدید در قالب تبعیدی را نداشتند. تعویض املاک تبعیدیان نیز نتوانست مانع از ازجاکندگی آنان از مناطق خود شود. حوادث بعد از شهریور 1320 نشان از شکست این سیاست دارد. ایلات املاکشان را در تبعیدگاه فروختند، احشامشان را بخشیدند حتی در تل خسرو تأسیساتی را که برای رفاه آن ها ساخته شده بود ویران کردند و رو به سوی مناطق خود و زندگی کوچ روی آوردند.