فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۲٬۷۲۸ مورد.
۸۱.

بنیان های انسان شناختی سیاست خارجی امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسان فطرت امام خمینی سیاست خارجی روابط بین الملل انسان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۳۶
انسان پایه و زمینه و اساس نظریه های علوم انسانی و اجتماعی است. به همین ترتیب با وضوح بیشتری می توان توجه به انسان و ماهیت او را بن مایه نظریه های سیاست خارجی و روابط بین الملل دانست. با وجود غفلت از انسان و جایگاه او در بخش مهمی از عصر سیطره نظریه های ساختارگرایی، با احیای حوزه مطالعاتی تحلیل سیاست خارجی بار دیگر اهمیت پرداختن به انسان در نظر یه های سیاست خارجی و روابط بین الملل موردتوجه قرار گرفت. در آثار مهم این حوزه می توان توجه به ابعاد و وجوه مختلف انسان را دید. در اندیشه امام خمینی انسان جایگاه کانونی و محوری دارد. به نظر می رسد انسان و ماهیت او، بن مایه بسیاری از افکار و اندیشه های او و به شکل خاص در حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل را شکل می دهد و هدف این پژوهش تحلیلی از این منظر به دیدگاه ایشان در سیاست خارجی است. برخلاف نظریه های سیاست خارجی و روابط بین الملل که می خواهند دیدگاه ایشان در سیاست خارجی را از منظر قالب های نظری خویش تحلیل کنند. با این وصف سؤال اصلی پژوهش این است که با تکیه بر چه مفهوم انسان شناختی می توان به اندیشه امام در سیاست خارجی پی برد؟ به نظر می رسد در اندیشه ایشان فطرت و احتجاب فطرت دو مقوله بنیادی در فهم ایشان از انسان و ماهیت جوامع و نظام بین الملل است. از این زاویه ایشان به عنوان یک متفکر صدرایی یک سطح تحلیل خرد و انسان شناختی را اتخاذ و با ادامه این روند و تزریق و تسرّی آن به سطح جامعه شناختی به بحث در باب انواع جوامع، ماهیت جوامع و نظم حاکم بر نظام بین الملل می پردازد.
۸۲.

The Safavid Dynasty and Chronogram

نویسنده:

کلید واژه ها: chronogram History The Safavids Encryption

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۵
Chronogram is the conversion of numbers and figures of history into letters, words and terms. Due to its development and growth, especially in the Safavid period, this technique has become a complex form and has gradually attracted politicians` attention and has been used directly in historical developments to prove their legitimacy, as well as their confrontation against their opponents. The use of the chronogram and the attempt to reconcile it with the rise of the Safavids, the accession of Shah Ismail, the formation of Shah Tahmasb's army, some of the Indian conquests during the reign of Shah Abbas and accession of Nader are some of these historical approaches which will be discussed in this study. In addition to stating a specific part of history, some of these chronograms, also indirectly reveal some hidden social and historical issues that can be used in historical analysis.
۸۳.

بازاندیشی در سیر تحول مفهوم «بربر» در یونان عصر عتیق (از نبرد ترویا تا جنگ های یونانی-پارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یونان باستان دیگری سازی بربر برده هومر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۲۱
در متون بازمانده از عصر کلاسیک یونان (حدود 507-323پ.م) به واژه ای پُربسامد -به ویژه برای اشاره به پارسیان هخامنشی- برمی خوریم که امروز هم در ادبیات سیاسی جهان کاربرد دارد: «بربر» یا براساس تلفظ تاریخی آن، «بَربَرُس» ( βάρβαρος ). این واژه که نخستین بار در سرود دوم از «ایلیاد» هومر به صورت βαρβαρόφωνος (= بربر-زبان/ بربر-آوا) برای اشاره به کاریاییان به کار رفته است، تنها دلالت بر «ناهم سانیِ زبانی» داشت و «بیگانه» معنا می داد. طی سده هفتم تا ششم پیش از میلاد، استعمال این واژه فزونی یافت و از آن نه تنها برای «دیگری سازی»[1] زبانی، بلکه برای اشاره به «تمایزاتِ فرهنگی» و «ارزش گذاری نظام اجتماعی اغیار» استفاده شد. در پژوهش پیش رو، نگارندگان بر آن بوده اند تا با تدقیق در ایلیاد هومر و پاره نوشته های یونانی بازمانده از سده ششم پیش از میلاد (عصر عتیق: حدود 800-507پ.م)، دلالت های معنایی واژه بربر را -به مثابه مفهومی غیریّت ساز- وا پژوهیده، نقاط عطف تحول آن را برجسته سازند. یافته های پژوهش حاضر که با تکیه بر منابع کتابخانه ای و با بهره گیری از روش تبیین عقلانی فراهم آمده، نشان می دهد که واژه بربر از همان سپیده دمان یادکردش در چکامه هومر، با دلالت های (تلویحاً یا صراحتاً) منفی عجین بوده است. همچنین با اصلاحات سولون در آتن و رشد فزاینده «به بردگی گیری» غیریونانیان در جهان یونانی سده ششم پیش از میلاد، رفته رفته مرز میان دو مفهوم «بربر» و «برده» برداشته شد و تحقیر «بردگان بربر» به شکل گیری ایده «برتری یونانی بر غیریونانی» انجامید.   [1]. Othering
۸۴.

The Territory of Iran in the Late Safavid Dynasty according to Gilles Robert de Vaugondy and Didier de Vaugondy’s Etats du Grand-Seigneur en Asie: Empire de Perse, Pays des Usbecs, Arabie et Egypte (The First Half of the 12th Century AH/ 18th Century CE)

کلید واژه ها: Historical Geography Territory of Iran Map The Safavids Gilles Robert de Vaugondy

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۷۶
Historical maps are one of the most important sources for studying the historical geography of lands, borders of dynasties and territories, historical names and border changes. also, by studying historical maps, one can discover the geographical vision and view of people throughout the centuries and in different societies, and in this way achieve a correct understanding of concepts such as the world, geography, territorial boundaries and things like these. on the other hand, the researcher of Iranian history, especially the researcher of the Safavid era, is bound to refer to various maps that have been drawn about the geographical boundaries of Iran. by studying the elements and data included in the historical maps, one can get a visual understanding of the borders of Iran's territory and the correct recording of specific geographical names. the map of the "Etats du Grand-Seigneur en Asie : Empire de Perse, Pays des Usbecs, Arabie et Egypte" was drawn in the first half of the 12th century AH/18th CE by the efforts of two of the most prominent European cartographers of that era, namely Gilles Robert de Vaugondy and his son Didier Robert de Vaugondy. Vaugondies were prominent cartographers in the 17th and 18th centuries whose scientific activities were largely acknowledged in the French court and across Europe, and European rulers tended to acquire maps and geographical globes developed by the Vaugondies. Now the question is, how did a European cartographer describe the geographical area of Iran in the early 18th century? Did he look at the territory of Iran from a dynastic lens or did he consider it as a whole unit? Adopting a descriptive-analytical approach and qualitative methodology, the present study strives to outline the domain of Iran in the late Safavid period based on the information provided on the map drawn by Gilles Robert de Vaugondy and Didier de Vaugondy. Analysis of obtained data unveils that Vaugondy, alike his contemporaries, regarded Iran as a unit and distinct geography. The image that he provided of the boundary of Iran also aligns with Persian texts of the given era.
۸۵.

واکاوی جغرافی نگاری یعقوبی در «مختصر البلدان»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یعقوبی مختصرالبلدان جغرافی نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۲۰۵
با توجهِ روزافزون مسلمانان به علم جغرافیا در قرن سوم هجری، تألیف آثار در این زمینه افزایش یافت؛ از آن جمله، کتاب «مختصر البلدان» ابن واضح یعقوبی، مورّخ و جغرافی دان شیعی ایرانی است. وی علاوه بر تاریخ نگاری عمومی از پیشگامان جغرافی نگاری نیز به شمار می رود. در این پژوهش، تلاش می شود با روش تاریخی و رویکرد توصیفی - تحلیلی و نیز تعیین معیارهایی نظیر گونه شناسی، شیوه و ویژگی های جغرافی نگاری به واکاوی جغرافی نگاری یعقوبی در این کتاب پرداخته شود. بر اساس یافته ها، وی پیرو مکتب عراقی بوده و کتابش ازنظرِ گونه شناسی به علت تمرکز بر «خراج و نژاد» به جغرافیای اقتصادی و انسانی نزدیک تر است؛ ضمن آنکه از شیوه جغرافی نگاری ایرانی با رعایت مقتضیات مکتب عراقی پیروی کرده است. ویژگی های جغرافی نگاری یعقوبی نیز شامل نیاوردن نقشه، خردگرایی، دوری از عجایب نگاری و دخالت ندادن نگرش مذهبی اش (تشیع امامی) در جغرافی نگاری است. ازنظرِ منابع اطلاعاتی نیز وی بر مشاهدات و مسموعات خود متّکی بوده و جزو پیشگامان این عرصه است.
۸۶.

ارزیابی انتقادی خوانش عقل ستیزانه از اخباریان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استرآبادی عقل اخباری گری اصولی گری فقه شیعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۶۱
مکتب فقهی اخباری در سده یازدهم هجری درون نظام فقاهت امامیه پدید آمد و منشأ تحول های فراوانی در تاریخ اجتهاد امامیه شد، به طوری که در اغلب پژوهش های مرتبط با تاریخ ایران، فصلی به منازعه اصولی-اخباری اختصاص داده شده است. محققان متعددی از رشته های مختلف در شکل گیری حوزه مطالعاتی اخباری پژوهی مشارکت داشته اند که به رغم تفاوت دیدگاه و گوناگونی حوزه های پژوهشی چند مضمون مشترک در آرای آنها مشخص است که «عقل ستیزی اخباریان» از مشهورترین آنهاست و به اشکال مختلف در ادبیات نظری پژوهشی این حوزه بازتولید می شود؛ از جمله اینکه اخباریان علاوه بر علم اصول فقه با فلسفه، کلام و عرفان نظری و در سطحی بالاتر با هر شکل از استدلال منطقی مخالف بوده اند و گاه گامی فراتر نهاده آنان را از اساس مخالف تفکر دانسته اند. گروهی با نسبت دادن ویژگی های ذاتی به این مکتب آن را معادل کم تحرکی اندیشه ای انگاشته اند و بعضی دیگر گفته اند اندیشه اخباری به کار فرونشاندن مخالفت های مردمی در سال های پایانی دوره صفوی می آمده است. گروهی از محققان نیز این مکتب را مشابه سلفی گری و نص گرایی دانسته اند. در این مقاله با هدف ترسیم مختصات خوانش عقل ستیزانه از اخباریان، با استفاده از روش اسنادی و تحلیل متنی، آرای هفت صاحب نظر تجزیه و تحلیل، مقوله بندی و بررسی انتقادی شده است؛ افرادی که به نحوی در شکل گیری، توسعه و بازتولید خوانش عقل ستیزانه نظریه اخباری سهمی داشته اند. یافته این تحقیق آن است که در تمام آثار پژوهشی این حوزه خوانش ویژه ای از مضمون نظریه اخباری محوریت دارد که می توان آن را «تِم عقل ستیزی» نامید. در این پژوهش با نقادی این خوانش عقل ستیزانه سعی شد الگوی جدیدی برای اخباری پژوهی معرفی شود.
۸۷.

رواداری سوداگرانه؛ بررسی تأثیر روحیه تاجرمآبانه سغدی ها در انتشار دین های گوناگون در آسیای میانه و چین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دین بودا دین مانی سغد آسیای میانه مزدیسنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۷۱
با رونق گرفتن جاده ابریشم، از سده نخست میلادی، سغدی ها که سرزمینشان در آسیای میانه بر سر راه این جاده تجاری قرار داشت، به تجارت رو آوردند و قومی سوداگر شدند که برای تجارت به سرزمین های دیگر سفر می کردند. سغدی ها که پیش از آن دین مزدیسنا را پذیرفته بودند، از طریق تجارت با مردمان دیگر، با دین ها و عقاید گوناگونی چون دین مانی، بودا، مزدک و مسیحیت نسطوری آشنا شدند. برخی از سغدی ها به آن دین ها گرویدند و مبلغ آن دین ها شدند. از دیگر سو، جدا از اینکه سغدی ها در سرزمین شان با دین های گوناگونی برخورد داشتند و کوشش می کردند که اصول عقاید آنها را دریابند، مصالح تجاری و سیاسی شان سبب شد تا در قلمرو آنها این دین ها آزادانه در کنار یکدیگر و بدون هیچ مناقشه مذهبی تبلیغ و ترویج شوند، پدیده ای که می توان از آن با عنوان «رواداری سوداگرانه» یاد کرد. در این مقاله با بهره گیری از منابع باستانی، پژوهش های نوین و همچنین کاوش های باستان شناسی وجوه گوناگون این رواداری سوداگرانه بررسی شد. این پدیده در هیچ دوره تاریخی و جغرافیایی دیگری تا دوران معاصر که ملت های گوناگون با دین های متفاوت در کنار یکدیگر زیسته اند، دیده نشده است و به نتایج بدیعی چون «ایجاد یگانگی میان دین ها» در سغد در میانه سده های ششم تا هشتم میلادی انجامید، بر اساس این تفکر سغدی ها کوشیدند تا میان دین های گوناگونی که در قلمرو خود یا مهاجرنشین هایشان رواج داشت، سازگاری ایجاد کنند.
۸۸.

The "Pastille Affair" in Ottoman-Safavid Relations, 1705-1709

نویسنده:

کلید واژه ها: Ottoman-Safavid relations Muhammad Mumin Xan Beygdili-Shamlu Medina Hajj Shah Sultan-Husayn

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۹۸
This article presents documents on the aftermath of a diplomatic affair from 1705, which was engineered by Safavid Iran’s grand vizier Muhammad Mumin Shamlu and which was the last of his undertakings to reorient relations with the Ottoman Empire. It was a part of his policy played out as several faits This article presents documents on the aftermath of a diplomatic affair from 1705, which was engineered by Safavid Iran’s grand vizier Muhammad Mumin Shamlu and which was the last of his undertakings to reorient relations with the Ottoman Empire. It was a part of his policy played out as several faits accomplis unfolding at the same time and aiming to embitter Ottoman-Safavid relations, which had reached a formal alliance over the last decade. Starting out under the guise of a religious gift-giving, this initiative from the Iranian capital Isfahan to Prophet Muhammad’s shrine in Ottoman-controlled Medina first slighted the Ottomans’ lordship rights in the Hejaz and therefore became blocked by the Ottoman authorities in Medina as well as the digninaties in Constantinople. But soon, it grew into a subject of diplomatic correspondenceand thenbecame entangled in a robbery reaching out to Mecca and Baghdad, whose prosecution spread further to Constantinople, Cairo, Damascus, and the eastern Mediterranean waters. Even after the affair was put to rest, Ottoman-Safavid dealings did not heal from the harm done by Muhammad Mumin Shamlu’s succesive thrusts to undermine the cooperation of the 1690s.The peace outlived Beygdilli-Shamlu’s term as grand vizier, but he succeeded in downgrading it from an official brotherhood to a bare state of nonaggression. accomplis unfolding at the same time and aiming to embitter Ottoman- Safavid relations, which had reached a formal alliance over the last decade. Starting out under the guise of a religious gift-giving, this initiative from the Iranian capital Isfahan to Prophet Muhammad’s shrine in Ottoman-controlled Medina first slighted the Ottomans’ lordship rights in the Hejaz and therefore became blocked by the Ottoman authorities in Medina as well as the digninaties in Constantinople. But soon, it grew into a subject of diplomatic correspondenceand thenbecame entangled in a robbery reaching out to Mecca and Baghdad, whose prosecution spread further to Constantinople, Cairo, Damascus, and the eastern Mediterranean waters. Even after the affair was put to rest, Ottoman-Safavid dealings did not heal from the harm done by Muhammad Mumin Shamlu’s succesive thrusts to undermine the cooperation of the 1690s.The peace outlived Beygdilli-Shamlu’s term as grand vizier, but he succeeded in downgrading it from an official brotherhood to a bare state of nonaggression.
۸۹.

اسکندر مقدونی و خاطره تاریخی کورش بزرگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: هخامنشیان کورش بزرگ اسکندر مقدونی خاطره بنیان گذار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۱۹۵
مورخان اسکندر گزارش داده اند فاتح مقدونی هنگام گشودن سرزمین های ایرانی، به خاطره کورش بزرگ بنیان گذار شاهنشاهی هخامنشیان، ادای احترام می کرد. اینکه نابود کننده فرمانروایی هخامنشیان هواخواه بنیان گذار آن شاهنشاهی باشد، درخور تأمل است؛ هر چند پیشتر برخی مورخان اشاره کرده بودند که فاتح مقدونی همزمان با نبرد هایش، می کوشید شایستگی خود را برای جانشینی شاهان هخامنشی نشان دهد. مسئله این است که بررسی کارنامه اسکندر مقدونی در برخورد با خاطره بنیان گذار شاهنشاهی هخامنشیان، تا چه اندازه اجازه چنین برداشتی را که مورخانش ادعا کرده اند، به ما می دهد؟ آیا به راستی اسکندر دوست دار کورش بزرگ بود؟ نگارنده مقاله پیش رو با استفاده از منابع کهن و با تمرکز بر گزارش هایی که به گونه ای جهانگشای مقدونی را در پیوند با خاطره کورش بزرگ قرار داده اند، نشان داده است که فاتح مقدونی با توجه به تربیت یونانی اش و آگاهی گسترده ای که از ساختارهای قدرت و مشروعیت شاهان هخامنشی داشته، نسبت به موقعیت سیاسی خود، پیش و پس از مرگ داریوش سوم برخوردی کاملاً دوگانه و درواقع سیاسی، با خاطره بنیان گذار شاهنشاهی هخامنشیان کورش بزرگ داشته است.
۹۰.

بررسی عملکرد شریدان آمریکایی، مستشار وزارت خواربار ایران (1321 - 1322ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شریدان وزارت خواربار جنگ جهانی دوم اشغال ایران مستشار خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۳۷
یکی از پیامدهای اولیه اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم، کمبود و گرانی شدید ارزاق عمومی بود. دولت برای تهیه و توزیع مواد غذایی مورد نیاز مردم به قیمت مناسب، وزارتخانه مستقلی به نام خواربار تشکیل داد و شریدان امریکایی را به عنوان مستشار آن استخدام کرد. هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد شریدان در وزارت تازه تأسیس خواربار است و می خواهد به این سؤال پاسخ دهد که شریدان در زمان حضور خود در ایران چه سیاست ها و اقداماتی را برای تهیه و توزیع خواربار انجام داد و عملکرد او در این حوزه چگونه ارزیابی می شود. یافته های پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است، نشان می دهد شریدان عملکرد موفقی در وزارت خواربار ایران نداشت. چنانکه این وزارتخانه خیلی سریع منحل و وظایف آن به وزارت دارایی منتقل شد و شریدان مجبور گشت قبل از اتمام مدت سه ساله قرارداد استخدامش، بدون آنکه مشکل ارزاق عمومی را حل کرده باشد، ایران را ترک کند. البته باید توجه داشت که شرایط بحرانی سال 1321 که ناشی از قحطی و خشکسالی شدید، شعله ور بودن آتش جنگ در اغلب جبهه ها، دخالت و کارشکنی نیروهای متفقین و سودجویان داخلی و اختلافات سیاسی میان دولت قوام، دربار و مجلس سیزدهم بود، در عملکرد ضعیف شریدان تأثیر داشت.
۹۱.

دلایل گسترش روسپیگری در جامعه اصفهانِ عصر صفوی و سیاست شاه عباس اول در مدیریت آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عصر صفویه شاه عباس اول اصفهان روسپیگری آتش و آتش بازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۳۶۴
روسپیگری در جامعه ایران همواره پدیده ای مذموم و ناهنجار بوده است. براساس اطلاعات تاریخی، در دوره شاه عباس اول (حک . 996-1038ق/ 1578-1629م) این پدیده اجتماعی در اصفهان (پایتخت) رشد و گسترش می یابد. هدف این مقاله مطالعه وضعیت و دلایل رواج روسپیگری در این دوره و تبیین سیاست مدیریتی شاه عباس در مواجهه با آن است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و مبتنی بر جامعه شناسیِ تاریخیِ تفسیری است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. یافته ها نشان می دهد قبح این پدیده در این دوره از بین رفت و سه عامل «رشد و توسعه جامعه شهرنشینی و تنوع جمعیتی فرهنگی در اصفهان»، «افزایش ثروت رجال درباری»، و «مهاجرت اجباری زنان قفقازی به اصفهان» باعث گسترش آن در جامعه شد. شاه عباس به جای منع شرعی و قانونی روسپیگری، دو سیاست در پیش گرفت: اخذ مالیات از روسپیان به عنوان خرده فرهنگ انحرافی یا معارض و صَرف پول حاصل از آن در مراسم آتش و آتش بازی. این اقدامات با پیشینه دینی ایرانیان و شرع اسلام سنخیتی نداشت، اما شاه عباس در سایه قدرت بلامنازع سیاسی، مذهبی و اجتماعی اش موفق به اجرای آن شد. 
۹۲.

The Iran-Ottoman Conflicts Over the Caucasus in the Era of Safavid Interregnum (1576- 1587)

کلید واژه ها: Caucasus Safavid Ottoman Shah Ismail II Shah Muhammad Khudābanda

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۴
In the sixteenth century, the strategic region of the Caucasus had a set of political, economic, transportation, and religious benefits for both the Safavid and Ottoman governments that led the two powers to compete for profound influence and attention in the region. During this period, when some weak and unstable kings such as Ismail II and Muhammad Khudābanda came to power, lack of strength and better performance caused the Ottoman government to grasp the most of the opportunity to extend their influence over the Caucasus. This study aims at investigating the geographical location of the Caucasus considering the Safavid diplomatic policies and the challenges between the Safavids and the Ottoman Empire through analyzing historical data and library studies. Descriptive data analysis has been considered as the method utilized for this research. The research findings indicate that the ineffectiveness of Safavid foreign policy at this time and the consequence of this policy would have an inevitably negative impact on maintaining and controlling the Caucasus. As a result, this policy would provoke the Ottoman invasions, leading to the occupation of some parts of the Caucasus.
۹۳.

روند کسری بودجه و راهکارهای تأمین آن در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کسری بودجه قاجار مشروطه مالیات استقراض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۸۲
یکی از موضوعات مهم جهت شناخت اوضاع مالی دوره قاجار، روند کسری بودجه است. دراین باره تاکنون مطالب مستند و مستقلی ارائه نشده است و این پژوهش با جمع آوری اسناد و مدارک و ارائه آمار و ارقام به روند کسری بودجه و شناسایی و بررسی راهکارهای دولت برای تأمین آن می پردازد. روش تهیه و گردآوری تحقیق، اسنادی و کتابخانه ای است و نوع تحقیق تبیینی - تحلیلی است. این مقاله ضمن بررسی میزان تغییر و نوسانات در کسری بودجه دوره قاجار به این سؤال پاسخ خواهد داد که علل کسری بودجه و راهکارهای دولت برای تأمین آن چه بوده است و آیا با انقلاب مشروطه تغییر مثبت یا منفی معناداری در کسری بودجه ایجاد شد یا نه. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دولت در اواخر حکومت محمدشاه و در اواسط حکومت مظفری، به علت صدور برات های بی محل، استقراض های متعدد و افزایش مخارج درباریان و نظامیان، دچار کسری بودجه شد و پس از انقلاب مشروطه، کسری بودجه کلان و مداوم تر شد. علت اصلی کسری پس از مشروطه وسعت دیوان سالاری، استقراض های متعدد، تعطیلی مجلس و بی انضباطی مالی و اشغال نظامیان خارجی بوده است که با کم رنگ شدن برخی از این عوامل در اواخر دوره قاجار منجر به تعدیل بودجه شد.
۹۴.

تکاپوهای زنان تبریز در قحطی های نان عصر مظفری (۱۳۱۳ – ۱۳۲۴ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کمبود نان معیشت عصر قاجار عصر مظفری زنان تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۱۹۶
بحران ها و مشکلات اقتصادی در عصر قاجار، همواره عرصه را برای زندگی مردم تنگ می کرد. گرانی نان، ازجمله مهم ترین و حیاتی ترین مشکل اقتصادی مردم در این دوره بود. منابع تاریخی در اواخر دوره ناصری و در عصر مظفری از کمبود و گرانی نان در شهر تبریز و به تبع آن از اعتراضات مردمی در این شهر گزارش می دهند. شورش ها و اعتراضات عمومی در مورد کمبود نان، غالباً با حضور جدی زنان همراه می شد. در تبریز دوره مظفری نیز حضور زنان در اعتراضات بحران نان بسیار مشهود بود. پیروزی های زنان در بلواهای نان که بعضاً باعث عقب نشینی حاکمان و تغییر برخی مسئولان حکومتی در ایالات می شد، به زنان اعتمادبه نفسی می بخشید تا در مطالبات دیگر اجتماعی نیز وارد شوند و این اعتراض های جمعی به الگویی برای مبارزات بعدی زنان تبریز با حکومت قاجار در وقایع دوران مشروطه تبدیل شد. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای بر آن است تا به نقش و تکاپوهای زنان تبریز در اعتراضات بر علیه بحران نان در عصر مظفری پرداخته و برخی نتایج و تأثیرات مبارزات آنان را در این زمینه بررسی کند.
۹۵.

ارزیابی رویکرد مجلس شورای ملی در قبال برنامه های توسعه 1356-1327ش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محمدرضاشاه مجلس شورای ملی سازمان برنامه کمیسیون برنامه هیئت نظارت برنامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۱۷۲
تعاملات قوای مجریه و مقننه (13۲۷-13۵۶ش/ 194۸-۱۹۷۷م) در پیشبرد برنامه های توسعه مبین این امر بود که سازندگی فرایندی پرهزینه، زمان بر و چالش برانگیز است و برنامه ریزی به عنوان روندی سیاسی اقتصادی در پرتو قانون گذاری تحقق می یابد. از این رو، ارزیابی مذاکرات مجلس شورای ملی، روایتی نوین از چگونگی تحقق برنامه های توسعه و گفتمان حاکم بر این نهادها را نشان می دهد. به همین خاطر، این نوشتار به دنبال پاسخ این پرسش است که اساساً قوه مقننه در صورت بندی و فرایند سیاست گذاری برنامه های توسعه در دوره محمدرضاشاه ایفاگر چه نقشی بود؟ برای یافتن پاسخ باید دریافت هم گرایی نهادهای مذکور در چه سطوحی در پیشرفت برنامه های توسعه و تغییرات سازمان برنامه قابل ملاحظه بود و چه عواملی سبب می شد واگرایی آن ها در قبال برنامه ها افزایش یا تقلیل یابد. سپس ارزیابی کرد که مجلس با توجه به شرایط اقتصادی، در بررسی لوایح برنامه تا چه اندازه انعطاف نشان می داد. همچنین به نقش کمیسیون برنامه در ساختار درونی مجلس و ایجاد هیئت نظارت برنامه، اشاره کرد. یافته ها نشان می دهد هم سویی و تباین میان این نهادها در لزوم برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت های لازم در چند سطح قابل مشاهده است. ابتدانهادها در نیازمندی کشور به برنامه ریزی اقتصادی اجتماعی و تصویب قوانین کلیدی، سپس همکاری در ایجاد سازمان برنامه و درنهایت بروز اختلافات در مسائلی همچون تخصیص اعتبارات و صرف هزینه ها، تمرکززدایی، توسعه منطقه ای و کوچک سازی دولت. این پژوهش به روش علّی مقایسه ای، با بهره گیری از مذاکرات مجلس، اسناد و منابع کتابخانه ای، این مسائل را ارزیابی می کند.
۹۶.

نسبت تعالی ارزش ها و عدالت اقتصادی در عصر نبوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نسبت عدالت اقتصادی ارزش اعتلای ارزش ها عصر نبوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۵۳
این مقاله با رویکرد توصیفی و تحلیلی، تأثیر ارزش های معنوی را بر جریان عدالت اقتصادی و نیز نقش شکل گیری عدالت اقتصادی را در اعتلای ارزش ها به عنوانِ بخشی از وضعیت فرهنگی تاریخ عصر نبوی مورد تحقیق قرار می دهد. برای تحلیل، از مفهوم ارزش در دانش روانشناسیِ اخلاق بهره گرفته شده و چینش مطالب با استفاده از مبحث عوامل انگیزشی در این دانش، رقم خورده است. ضمن آنکه پیش فرض کلامیِ روشنی داشته و اطلاعات با در نظر گرفتنِ نقش هدایت گری رسول الله (ص) در تقویت باور و امید نسبت به هدایت تشریعی الهی، طرح گردیده اند. نتیجه چنین شد که ابتدا عدالت اقتصادی در عصر نبوی با واسطه ایجاد ارزش های معنوی در اثر تبلور باور نسبت به هدایت تشریعی الهی رخ داده و از سوی دیگر، این توان را داشت که مجدداً با تقویت باور فوق و تقویت بنیان حاکمیت توحیدی، زمینه ساز اعتلای ارزش ها گردد.
۹۷.

بررسی تأثیرات اجتماعی و اقتصادی ظهور استعمار بر شیعیان سواحل جنوبی خلیج فارس در عصر صفوی (سده 10 و 11 هجری قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شیعیان بحرین احسا و قطیف صفویه استعمار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۷۵
شیعیان سواحل جنوبی خلیج فارس طی دوران اسلامی میراثی فرهنگی و تمدنی را بنیان نهادند، اما طی سده 10 و 11 قمری، تغییر شرایط و ظهور دو جریان هم زمان استعمار با مبانی فکری و سیاسی جدید و استبداد حکمرانان نورسیده عثمانی بر حیات اجتماعی آنان تأثیراتی گذاشت. این تأثیرات عمیق بیش از هر چیز ناشی از این مبنای اساسی بود که به واسطه تمرکز بینش و روش نوین اقتصادی و فرهنگی عناصر استعماری بر حوزه دریاها، تأثیر استعمار بر ساحل نشینان خلیج فارس از نظر کمی و کیفی عمیق تر و گسترده تر بوده است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر پدیده استعمار بر جوامع شیعی حوزه خلیج فارس، با رویکردی تحلیلی و براساس مطالعات کتابخانه ای به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که تأثیر ظهور استعمار بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی شیعیان سواحل جنوبی خلیج فارس چه بود؟ وجود تعارض میان آموزه های ظلم ستیزی شیعه با رویه های استعماری سبب رویارویی این دو جریان و بروز تأثیرات عمیقی بر حیات اقتصادی و اجتماعی شیعیان طی سده 10 و 11 هجری بوده است.
۹۸.

Structural Explanation (Physical Dimensions) of the Manuscript of Ahmad Gholam`s Jung (Date of writing: 1722 - 1729AD/1135-1142 AH)

کلید واژه ها: manuscript Jung Ahmad Gholam Safavids Historical Documents

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۱۱۶
Jungs are manuscripts or collections of documents that contain a selection of historical, literary, religious, and scientific documents and texts. Ahmad Gholam’s Jung is from the second half of the Safavid period, especially from the late Safavid period (simultaneous with the Afghan invasion) and contains documents from this period and earlier periods. Its structural features consist of physical and formal dimensions such as the components used, the way letters are written and arranged, and their explanation.The achievement of the present article expresses the importance of historical values of the mentioned manuscript from a structural point of view. The research method used in this research is formal analysis with a phenomenological approach (analysis and empirical analysis and direct with a critical approach) and with reference to the present manuscript.
۹۹.

مشروطه مبدأ تاریخ معاصر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوره بندی تاریخی تاریخ معاصر مدرنیته مشروطیت ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۲۴۸
در صد سال اخیر بر سر تعیین مبد أ تاریخ معاصر ایران اختلاف نظرهای فراوانی پدید آمده و این موضوع را به مسئله ای مناقشه آمیز تبدیل کرده است چنان که از رخدادهایی چون تأسیس حکومت صفویه، جنگ های ایران و روسیه، پادشاهی ناصرالدین شاه، انقلاب روسیه، کودتای 1299 و ... به عنوان مبد أ تاریخ معاصر ایران یاد شده است. بنابراین، مسئله اصلی این است که تاریخ معاصر ایران از چه زمانی آغاز می شود؟ کدام رویداد تاریخی ایران از چنان شایستگی و اهمیتی برخوردار است که بتوان آن را مبد أ تاریخ معاصر ایران شمرد و در دفاع از آن دلایل استواری اقامه کرد؟ نگارنده با روش توصیفی تبیینی و با رهیافتی انتقادی به بحث درباره مهم ترین ایده های مطرح شده درباره مبد أ تاریخ معاصر ایران می پردازد. نگارنده مدرنیته را عامل اصلی پدید آمدن جهان جدید و مبنای شکل گیری تاریخ معاصر می شمارد و معتقد است مدرنیته سرنوشت گریزناپذیر همه ملت های جهان است. در ایران مواجهه با مدرنیته از جنگ های ایران و روسیه آغاز شد؛ اما گسترده ترین سطح تغییرات و اصلاحات مدرن در جامعه ایران تنها به مدد مشروطیت رقم خورد. مشروطه تنها رخدادی بود که می توانست همه عرصه های حیات سیاسی، اجتماعی، فکری، مذهبی، اقتصادی ایران را دگرگون سازد و انسان ایرانی مدرن و تمدن جدید ایرانی را پدید آورد. از همین رو، مشروطیت مبد أ تاریخ معاصر ایران است.
۱۰۰.

تحلیل نسبت شریعت و قانون از دیدگاه ثقه الاسلام تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قانون استبداد فقه شریعت قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۱۸۰
در عصر قاجار برای اولین بار تعابیر و کلماتی وارد ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران شد که از یک سو نشانه آشنایی ما با غرب بود و از سوی دیگر باعث تحول در تعابیر و مفاهیم گذشته شد. کاربرد این تعابیر و ترکیبات از سوی روشنفکران و روحانیون مؤثر در مشروطه بیشتر نمایان بود. مهم ترین واژه و تعبیر این دوره یا چالش فکری رابطه «شریعت» و «قانون» بود که در نوشته ها و روزنامه های آن دوره از سوی روشنفکران و اندیشمندان به جامعه انتقال یافت. این مفاهیم جدید را روحانیون نیز در اندیشه های خود به کار بردند. در پژوهش حاضر با مطالعه آثار و کتاب های ثقه الاسلام تبریزی درباره اصول اعتقادی، اندیشه های جدید و افکار مدرن وی، نسبت جایگاه شریعت و قانون مورد بررسی قرار گرفته است. مفهوم قانون در باور او نه تنها در تضاد با پایه های اساسی شریعت و اصول مذهبی نیست بلکه همسو با آن و مورد تأیید اصول دین نیز می باشد. متدولوژی این پژوهش تحلیلی- تبیینی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان