درخت حوزه‌های تخصصی

کنترل عمل یکی از فرایندهای خودتنظیمی است که به افرد اجازه می دهد مقاصدشان را شکل دهند، نگهداری کنند و آنها را اجرا کنند، و اهدافشان را به اعمال عینی تبدیل کنند. یک مکانیزم های روان شناختی ویژه است که موجب می شود افراد به مجموعه ای از اعمال در برابر اعمال دیگر متعهد شوند. کنترل عمل، یکی از فرایندهای خودتنظیمی است که در حوزه های تحصیلی، خانوادگی، مهارت های زندگی، و سلامت روان نقش بسزایی دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شاخص های روان سنجی مقیاس تجدیدنظر شده کنترل عمل در جامعه ایرانی بود.ترجمة فارسی مقیاس کنترل عمل بر روی 422 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز اجرا شد. پایایی مقیاس به روش همسانی درونی، و روایی آن به شیوه تحلیل عاملی و روایی همگرا (از طریق همبستگی مقیاس با پرسشنامه خودتنظیمی) محاسبه شد. محاسبة ضریب آلفای کرونباخ، حاکی از پایایی مطلوب ابزار بود. بررسی ساختار عاملی مقیاس نیز حاکی از وجود 3 عامل کناره گیری/ اشتغال ذهنی، آغازگری/ دودلی، و پافشاری/ بی ثباتی بود که مجموعاً 93/35 درصد از واریانس کل را تبیین می کرد. مقیاس کنترل عمل از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و ابزار سودمندی برای سنجش کنترل عمل در فرهنگ ایرانی می باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی ازجمله روایی درونی و پایایی نسخة فارسی پرسش نامة هیجان های تحصیلی- مدارس ابتدایی (AEQ-ES) در جامعة دانش آموزان ابتدایی شهر تبریز بود. این پرسش نامه، هیجان های لذت، اضطراب و خستگی را در سه موقعیت تحصیلی (هنگام حضور در کلاس، انجام تکالیف خانگی و آزمون دهی) می سنجد. در این پژوهش، ابتدا AEQ-ES به زبان فارسی ترجمه شد. بعد از مطالعة مقدماتی و رفع اشکالات، پرسش نامه بر دانش آموزان گروه نمونه (426 نفر از دانش آموزان پایه پنجم شهر تبریز- 216 دختر و 210 پسر) اجرا شد. در این پژوهش، برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی، آزمون ضریب همبستگی و همچنین تحلیل واریانس چندمتغیری (MANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد که مقیاس های AEQ-ES به طور قابل قبولی پایا هستند. همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که ساختار مقیاس های پرسش نامه برازش قابل قبولی با داده ها دارد. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که نسخه فارسی AEQ-ES یک ابزار اندازه گیری روا و پایایی است که می توان برای اهداف پژوهشی و کاربردی در محیط های کلاسی مورداستفاده قرار داد.

زمینه: تنظیم و تعادل در هیجان ها راهبردی است سازگارانه برای ایجاد و سازمان دادن هیجان ها که به الگوی رفتارهای مراقبه ای منجر می شود و می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در سلامت و بهزیستی روان شناختی دانشجویان داشته باشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی، اعتبار و تحلیل عاملی پرسشنامه خوددلسوزی نف (2003) در بین دانشجویان کارشناسی پیوسته و ناپیوسته صورت گرفت. روش: در این پژوهش توصیفی پیمایشی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای نمونه ای 353 نفر (182 پسر و 171 دختر) از دانشجویان انتخاب شدند و پرسشنامه خوددلسوزی را تکمیل کردند. روایی سازه و روایی عاملی این پرسشنامه ارزیابی شد و اعتبار این پرسشنامه نیز از طریق همسانی درونی و روش تنصیف (دو نیمه کردن) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که این مقیاس 6 عامل دارد که 112/75 این سازه را تبیین می کند که حاکی از روایی سازه این مقیاس است و نتایج تحلیل عاملی تأییدی و شاخص های آن نیز بیانگر برازش مطلوب این مقیاس است. ضرایب اعتبار این مقیاس با روش آلفای کرونباخ 779/0 و با روش دو نیمه کردن 76/0 برآورد شد. همبستگی بین خرده مقیاس های خوددلسوزی نشان دهنده روایی همگرایی آن است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان اذعان داشت نسخه فارسی پرسشنامه خوددلسوزی در میان جامعه دانشجویان کارشناسی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن برای سنجش خوددلسوزی و در پژوهش های روان شناختی بهره برد.

مدلِ مقابله همخوان با منبع، یکی از مدل های مقابله با استرس است که در انتخاب سبک های مقابله ای، بر نقش طرحواره های فرهنگی و همین طور چندگانگی الگوهای مورد استفاده برای مقابله با استرس، تاکید دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی ساختار عاملی پرسشنامه «طرحواره های مقابله با استرس» است که براساس مدل مقابله همخوان با منبع، ساخته شده است. در این پژوهش 1۰۴۶ نفر از دانشجویان ایرانی که به زبان های فارسی، کردی، ترکی، لری و گیلکی سخن می گفتند به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. برای بررسی ویژگی های روانسنجی از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملیِ تأییدی استفاده شد. یافته ها نشان داده اند، مدل شش عاملی هم در تحلیل اکتشافی و هم تأییدی، بهترین برازش را با داده ها داشته است که در کل 38 % از واریانس نمره ها را تبیین کردند. طرحواره های مقابله مذهبی، موقعیتی، انفعال هیجانی، پذیرش و حمایت اجتماعی و ابراز هیجانی فعال به ترتیب بر روی سؤال های بیشتری، بارعاملی نشان دادند. ضرایب همسانی درونی (آلفای کرونباخ) برای این شش خرده مقیاس در دامنه ای بین ۶۵/۰تا ۸۴/۰ به دست آمد. به نظر می رسد در فرهنگ ایرانی طرحواره های موقعیتی، مذهبی، انفعال هیجانی، حمایت اجتماعی، پذیرش و ابراز هیجانی فعال برای مقابله با استرس پرکاربردتر و دسترس پذیرتر از طرحواره های اصلاح خود، معنایابی و کاهش تنش هستند. این الگو تا حدودی با پیش بینی های مدل مقابله همخوان با منبع مطابقت دارد.

این مقاله به منظور بررسی شاخص های روانسنجی و هنجاریابی پرسشنامه 6 عامل HEXACO-FFI-R انجام گرفته شده است. این پرسشنامه که از مطالعات فرهنگ واژگان هفت کشور جهان تهیه شده است بیست و چهار زیر مقیاس را در 6 عامل شخصیتی صداقت - فروتنی، هیجان پذیری ، برونگرایی ، توافق، وظیفه شناسی و باز بودن به تجربه مورد بررسی قرار می دهد. این مقیاس دارای 60 سوال است. این پژوهش از نوع زمینه یابی می باشد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی، ارشد و دکتری در حال تحصیل در دانشگاه های تحت نظارت وزارت علوم و فناوری تشکیل می دهند. حجم نمونه مورد مطالعه این تحقیق 884 نفر دانشجو می باشد که از 5 دانشگاه کشور( اصفهان، شیراز، فردوسی مشهد، ارومیه و کردستان) انتخاب گردیده شده اند. نتایج این مطالعه نشان داد که ساختار شش عاملی مفروض بر شخصیت دانشجویان نمونه ی مورد مطالعه را تایید کرد. پایایی های بدست آمده و اعتبار سازه از ضریب بالا و مطلوبی برخوردار است که نشان دهنده کاربردی و قابل اعتماد بودن پرسشنامه است. همتراز سازی این پرسشنامه با پرسشنامه NEO-FFI-R و همچنین هنجاریابی پرسشنامه در طبقات دیگر جامعه پیشنهاد می شود.

طی سال های اخیر علاقه به استفاده از تکنیک ذهن آگاهی جهت کاهش آسیب پذیری به استرس در غیاب تعریف عملیاتی هماهنگ رشد کرده و این تمرین در رویکرد های درمانی مختلف، ادغام شده و در مراکز درمان طبی و روان شناختی در دسترس است، اما سوال مهمی که وجود دارد این است که آیا ذهن آگاهی سازه ای واحد است یا اجزای متمایزی دارد و اگر دارای ابعادی است این ابعاد کدامند؟ مطالعه حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی و ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس پنج عاملی ذهن آگاهی (بائر، اسمیت، هاپکینز، کریتمیر و تونی، 2006) در ایران انجام شد. 247 (دختر: 188، پسر: 53، نامشخص: 6) دانشجوی دانشگاه های استان تهران به مقیاس های پنج عاملی ذهن آگاهی(بائر، اسمیت، هاپکینز، کریتمیر و تونی، 2006)، خودشناسی انسجامی(قربانی، واتسون و هارگیس، 2008)، فرم کوتاه مقیاس خود مهارگری (تانجنی و همکاران،2004)، مقیاس نشخوار ذهنی(تراپنل و کامپ بل، 1999)، مقیاس حالت نگرانی(می یر، میلر، متزگر و برکوک، 1990)، مقیاس احساس سرزندگی(ریان و فردریک، 1997)، چک لیست علائم جسمانی(بارتون، 1995)، استرس ادراک شده(کوهن. کاماراک و مرمل اشتاین، 1983) و مقیاس اضطراب و افسردگی(کاستلو و کمری، 1967) پاسخ دادند. یافته های تحلیل عامل تأییدی مرتبه دوم نشان داد مدل پنج عامل مرتبه اول و یک عامل سطح دوم با داده ها برازش ندارد. تحلیل عامل اکتشافی پنج عامل مرتبه اول مشابه عوامل به دست آمده در نمونه خارجی و دو عامل مرتبه دوم را آشکار کرد. نتایج بر تمایز اجزای ذهن آگاهی تاکید کرد. همبستگی های این عوامل با متغییر های پژوهش روایی همگرا و واگرای این ابعاد را نشان داد. یافته ها حاکی است مفهوم سازی چند وجهی ذهن آگاهی به فهم این سازه و ارتباط آن با سایر متغییر ها کمک می کند و بر لزوم بازنگری نظریه ها و پژوهش در وجوه مختلف ذهن آگاهی صحه گذاشت.

اهداف:  هدف پژوهش حاضر اعتباریابی و رواسازی یک پرسشنامه جهت اندازگیری فراشناخت، مبتنی بر نظریات موجود است. روش ها:جامعه موردمطالعه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد بودند. تعداد نمونه که به صورت در دسترس انتخاب شده بودند شامل 344 نفر است. برای رواسازی پرسشنامه از روایی صوری محتوایی (نظرات متخصصین) و سازه (تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی) و پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد . یافته ها: در نتایج تحلیل عاملی سه عامل (آگاهی شناختی-هیجانی، عدم ابهام شناختی-هیجانی و راهبرد) شناسایی شد. همچنین با توجه به ضرایب آلفای کرونباخ می توان پرسشنامه ساخته شده را دارای پایایی مطلوبی قلمداد کرد. همبستگی بالا بین خرده مقیاس ها با نمرهٔ کل مقیاس نشان می دهد که همهٔ آن ها بر روی هم حوزه رفتاری واحدی به نام فراشناخت را اندازه می گیرند. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد می توان مبتنی بر نظریات مختلف درباره فراشناخت یک پرسشنامه حامع تر درباره فراشناخت اعتباریابی رو رواسازی کرد که هم بتواند بعد شناحتی و هم بعد هیجانی فراشناخت را ارزیابی نماید.

هدف ازاین پژوهش بررسی پایایی و اعتبار پرسشنامه نگرش افراد نسبت به کمک طلبی پزشکی بود. روش پژوهش حاضر هنجاریابی از نوع آزمون سازی و بر این اساس روش مورد استفاده توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه پیام نور تهران جنوب که در 1395 مشغول به تحصیل می باشند، تشکیل دادند که تعداد آنها 1100 نفر بود. جامعه مذکور نمونه ای به تعداد 220 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها روش های آماری آلفای کرونباخ، دو نیم سازی آزمون جهت بررسی پایایی و تحلیل عاملی اکتشافی و تایید و ضریب همبستگی جهت بررسی روایی پرسش نامه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد مقدار آلفای کرونباخ 0/85 و باز آزمایی 0/85 و دونیمه کردن آزمون 75 /0 به دست آمده که می توان بیان کرد پرسش نامه از پایایی قابل قبولی برخوردار است. در بررسی روایی پرسش نامه از دو روش روایی سازه و روایی همزمان استفاده شد. با توجه به درصد تبیین بالای که مقیاس از واریانس می توان گفت پرسش نامه اعتبار مناسبی برخوردار است. در ادامه نتایج تحلیل عاملی تأییدی نیز نشان داد این عوامل به دست آمده با مؤلفه های خود مدل معناداری را می سازند و از بار های عاملی قابل قبولی برخوردارند. در پژوهش حاضر علاوه بر روایی سازه از روایی همزمان نیز استفاده شد که در آن همبستگی بین نگرش افراد نسبت به کمک طلبی پزشکی و رفتار کمک طلبی موردبررسی قرار گرفت که نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان دهند رابطه معنادار مثبت بین نگرش افراد نسبت به کمک طلبی پزشکی و رفتار کمک طلبی بود.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر، بررسی پایایی، روایی و هنجاریابی سیاهه گرایش به تفکر انتقادی (CTDI) بین یک نمونه بهنجار از دانشجویان ایرانی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های جامع شهر تهران (دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تهران و دانشگاه شاهد) بود که از این بین 330 نفر (175 زن، 155 مرد) از دانشجویان با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در ابتدا پرسشنامه به روش ترجمه مضاعف ترجمه شد و توسط متخصصان تأیید شد. برای بررسی روایی سازه ی پرسشنامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به روش تجزیه به مؤلفه های اصلی و نیز روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) استفاده گردید. برای بررسی روایی همگرا از ضرایب همبستگی آن با آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTDI) استفاده گردید. همچنین به منظور بررسی پایایی این پرسشنامه از روش های بازآزمایی پس از دو هفته (40 N=) و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد.

این تحقیق، ویژﮔﯽهای روان سنجی نسخه ایرانی مقیاس مقابله مذهبی را با در نظر گرفتن بافتار فرهنگی و اجتماعی ایران در دو پژوهش گزارش می کند. پژوهش 1: اطلاعات مقدماتی از طریق مصاحبه با یک گروه 50 نفری از دانشجویان درخصوص راهبردهای مقابله مورد استفاده هنگام رویارویی با یک موقعیت استرس زا گردآوری شد. بعد از این که تحلیل محتوایی صورت گرفت، از یک نمونه دیگر از دانشجویان (365N= ) خواسته شد نسخه بزرگسال مقیاس پاسخ های مقابله، گزاره های راهبردهای مقابله ایرانی به دست آمده از تحلیل کیفی و همچنین مقیاس مقبولیت اجتماعی را تکمیل کنند. مقابله مذهبی به عنوان یک بُعد مستقل استخراج شد و در کل هفت عامل خالص توسط تحلیل عاملی پاسخهای آزمودﻧﯽها به دست آمد. در پژوهش 2، با حضور 176 شرکت کننده، روایی تشخیصی و همگرای مقیاس مقابله مذهبی تأیید شد. احتمال همپوشی سازهﻫﺎی مقابله مذهبی با مقبولیت اجتماعی یک مسأله قابل بررسی در پژوهشﻫﺎی آتی است. بر اساس نتایج این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که مقیاس مقابله مذهبی از پایایی و روایی مناسب برای استفاده در مطالعات پژوهشی برخوردار است.

زمینه و هدف: هدف از انجام مطالعه توسعه ای حاضر، بررسی اعتبار و روایی (Validity) پرسش نامه ادراک پیری (Aging Perception Questionnaire یا APQ) در سالمندان شهر تهران بود. مواد و روش ها: برای برآورد شاخص های روان سنجی پرسش نامه، 502 نفر (373 آزمودنی با طیف سنی 80-60 سال و 129 آزمودنی با طیف سنی 59-50 سال) که 4/49 درصد آنان را مردان و 6/50 درصد را زنان تشکیل می دادند، به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس پرسش نامه چند بعدی APQ که شامل دو بخش می باشد، برای آن ها اجرا شد. بخش نخست پرسش نامه، دیدگاه نسبت به بالا رفتن سن (پیری) و بخش دوم تجربیات مربوط به تغییرات سلامتی را مورد سنجش قرار داد. یافته ها: همسانی درونی (Internal consistency) پرسش نامه APQ برای بخش نخست مشتمل بر 32 ماده، 82/0 و برای بخش دوم متشکل از 17 ماده دو بخشی، 88/0 به دست آمد. این ضریب برای مؤلفه های پرسش نامه بین 63/0 تا 81/0 برآورد شد. ضریب پایایی (Stability) آزمون از طریق بازآزمایی (Test-retest) در فاصله زمانی دو ماه برای دو بخش پرسش نامه و تمام مؤلفه ها، معنی دار بود (01/0 > P). برای بررسی روایی سازه (Construct validity)، از روش تحلیل مؤلفه های اصلی استفاده گردید. میزان کفایت نمونه برداری در دو بخش به ترتیب 871/0 و 728/0 و معنی دار بودن آزمون کرویت Bartlett نیز نشانگر شرایط مطلوب برای انجام تحلیل عاملی بود. بخش نخست پرسش نامه APQ از هفت عامل اشباع شد که در مجموع 24/50 درصد از واریانس کل را تبیین کرد. بخش دوم در ساختار تک عاملی، برای بررسی تجربیات مربوط به تغییرات سلامتی دارای روایی بود که در این شرایط حدود 36/21 درصد از واریانس کل را تبیین نمود. وجود همبستگی معنی دار بین نمره مؤلفه های پرسش نامه APQ و نمره مقیاس های پرسش نامه کیفیت زندگی (01/0 > P)، بیان کننده روایی ملاکی (Criterion-referenced validity) پرسش نامه بود. نتيجه گيري: پرسش نامه APQ اعتبار و روایی مناسبی را برای سنجش ادراک پیری سالمندان ایرانی داشت.

زمینه: برای تحقیق درخصوص روش مناسب برای پرورش مهارت تفکر انتقادی در نظام یادگیری بر خط ضروریست در ابتدا فرایند مفهوم سازی تفکر انتقادی ، درقالب بحث های همزمان و غیر همزمان مورد بررسی قرارگیرد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارائه گزارشی از روایی سنجی و اعتباریابی مراحل منتهی به پرورش مهارت تفکر انتقادی به واسطه تبیین ساخت دهی زنجیره یادگیری مفاهیم تا بالاترین سطح و فرایند رشد مهارتهای شناختی در نظام یادگیری برخط با استفاده از مدل بحث سقراطی صورت پذیرفت.روش: برمبنای روش تحقیق طولی در طول دو ترم تحصیلی- دانشگاهی به بررسی روایی و پایایی مراحل پرورش مهارت تفکر انتقادی(بر اساس مقیاس آزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا) از طریق روش بحث سقراطی وبررسی تاثیرات آن بر 42 دانشجو در محیط برخط پرداختیم.یافته ها: روایی سازه یا ارتباط بین اجزاء سازنده این مهارت و روایی عاملی در مرحله روایی سنجی و سنجش پایایی مهارت در پایان اجرای آزمون تائید شد. نتیجه گیری: بازسازی مفاهیم و پرورش مهارت تفکر انتقادی از طریق روش بحث سقراطی و با به کارگیری مشوق های مدل بحث سقراطی در فرایند پرورش این مهارت ودر محیط برخط امکانپذیر است#,