درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: سرزندگی به عنوان احساس اشتیاق، طراوت و سرشار بودن از انرژی، شناخته شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی پایایی و اعتبار آزمون ترسیمی سرزندگی کودکان بود. روش کار: این مطالعه از نوع سنجش روایی پیش بین با روش باز آزمایی انجام گردید. نمونه ی پژوهش شامل 281 (54%) دختر و 239 (46%) پسر بین 6 تا 12 سال از مدارس شهر تهران و به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند. این مقیاس در سه مرحله ساخته و ویژگی های روان سنجی آن مورد مطالعه قرار گرفت. سطح اول شامل تحلیل کیفی ترسیم کودکان، مصاحبه و ساخت مقیاس بود. در سطح دوم، روایی محتوایی مقیاس محاسبه شد. سپس در سطح سوم، پایایی بازآزمایی مقیاس آزمون ترسیمی سرزندگی (نتایج دو بار اجرای آزمون) بررسی گردید. یافته ها: نتایج پایایی بازآزمایی مقیاس، معنی دار به دست آمد (83/0=r و 001/0P<). ضریب آلفای کرونباخ برای ارزیابی همسانی درونی 89/0 شد. اعتبار مقیاس ترسیمی سرزندگی کودکان با استفاده از تشخیص چهره ها به عنوان مقیاس تصویری (93/0=r و 001/0P<)، مقیاس کوتاه افسردگی-شادی کودکان به عنوان مقیاس قلم و کاغذی (72/0=r و 05/0P<)، ارزیابی معلم (91/0=r و 001/0P<) و نمره ی ورزش به عنوان مقیاس رفتاری (95/0=r و 001/0P<) محاسبه گردید. نتیجه گیری: نتایج پژوهش با یافته های پیشین در مورد نشانگرهای هیجانی در ترسیم کودکان هم خوانی داشت. این ابزار می تواند برای ارزیابی بالینی و کاربرد در حوزه ی روان شناسی سلامت کودکان، کارآمدی خوبی داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر، هنجاریابی و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس دلبستگی دوره نهفتگی است. این پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. 340 نفر از دانش آموزان 7 تا 12 ساله مدارس شهر اصفهان به عنوان نمونه انتخاب شدند و والدین آنها به مقیاس دلبستگی دوره نهفتگی پاسخ دادند. با استفاده از آلفای کرونباخ، پایایی هر یک از عوامل مقیاس مطلوب گزارش شد (83/0 برای عامل اول، 83/0 برای عامل دوم، 77/0 برای عامل سوم و 58/0 برای عامل چهارم). روایی مقیاس با استفاده از روش های روایی سازه و روایی صوری تأیید شد. تحلیل عاملی اکتشافی، وجود چهار عامل مجزا در سؤال های مقیاس را با نام های اجتناب مراقبت کننده، اجتناب همگنان، اضطراب مراقبت کننده و اضطراب همگنان مشخص نمود. با استفاده از محاسبه نقاط درصدی، بهترین نقطه برش معادل با نقطه درصدی 90 برای هر عامل پیشنهاد شد (به ترتیب 56 و 72 ، 73 و49). در پایان، به دلیل تعداد زیاد مؤلفه های مقیاس، مؤلفه های دارای بیشترین بار عاملی به منظور استفاده در فرم کوتاه مقیاس معرفی گردید. با توجه به نتایج حاصل از روایی و پایایی مقیاس دلبستگی دوره نهفتگی، می توان گفت این مقیاس ابزاری پایا و روا برای بررسی اختلال دلبستگی است و قابلیت استفاده در جامعه ایرانی را داراست.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه سبک پردازش هویت بود. بدین منظور تعداد 539 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. از این تعداد 253 دختر و 286 پسر در پژوهش شرکت داشتند. برای بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ی سبک پردازش هویت از پرسشنامه وایت و همکاران(ISI-6G) استفاده شد. جهت بررسی روایی پرسشنامه از دو شیوه ی تحلیل عاملی و روایی همگرا استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که پرسشنامه از سه عامل سبک پردازش هویت اطلاعاتی، سبک هنجاری و سبک سردرگم- اجتنابی تشکیل شده که دارای روایی مطلوبی است. همچنین برای تعیین پایایی پرسشنامه از روش همسانی درونی(آلفای کرونباخ) استفاده شد.

هدف از این پژوهش تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی محتوای قضاوت اخلاقی در ورزش ورزشکاران ایرانی است.تعداد 196 ورزشکار (66/21= M) دو پرسش نامه: ارزیابی محتوای قضاوت اخلاقی (پرسش نامه محتوای قضاوت اخلاقی در ورزش) و ارزیابی خشم و پرخاشگری (مقیاس خشم و پرخاشگری رقابتی) تکمیل کردند. داده ها با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی، آلفای کرونباخ، همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تحلیل عامل اکتشافی مناسب بودن چهار عامل از پنج عامل را نشان داد. نتایج نشان دادند که چهار عامل 54/55 درصد واریانس را تبیین می کند. پایایی درونی با استفاه از آلفای کرونباخ برای کل و خرده مقیاس ها به ترتیب 91/0، 85/0، 70/0، 76/0 و 85/0 بدست آمدند. رابطه بین کل و خرده مقیاس ها نشان می دهند پرسش نامه ترجمه شده دارای همسانی درونی قابل قبولی می باشد. روایی سازه همگرا همبستگی مناسبی را بین پرسش نامه ترجمه شده و پرسش نامه خشم و پرخاشگری رقابتی در ورزش (219/0-=r) را نشان می دهد. بنابراین، پرسش نامه محتوای قضاوت اخلاقی در ورزش از روایی و پایایی قابل قبولی در بین ورزشکاران برخوردار است و قابلیت این را دارد در ورزشکاران، مربیان و پژوهشگران مورد استفاده قرار گیرد.

هدف این پژوهش ساخت و بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس غفلت بر مبنای آیات قرآن کریم بود. بدین منظور بر اساس مفاهیم ظاهری آیات قرآن کریم در مورد غفلت عباراتی تدوین و در قالب مقیاس غفلت آورده شد. برای بررسی ویژگی های روانسنجی این مقیاس از بین دانشجویان دانشگاه شیراز تعداد 518 دانشجوی کارشناسی به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای سنجش روایی سازه این مقیاس از تحلیل عاملی اکتشافی و روایی ملاکی استفاده شد. هم چنین برای تعیین پایایی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. نتایج وجود چهار عامل را در مقیاس غفلت مورد تایید قرار داد. با توجه به مفهوم گویه های بارگذاری شده بر هر عامل، این مولفه ها با عناوین غفلت از خداوند و آخرت، غفلت از دیگران، بی توجهی و روزمرگی و غفلت از خطرات نامگذاری شدند. همبستگی این مولفه ها با پرسشنامه هشیاری فرایبورگ نشان داد که هر چهار مولفه با نمره کل پرسشنامه هشیاری همبستگی منفی معنادار دارد. ضرایب آلفای کرونباخ نیز نشان داد که این مولفه ها از پایایی مطلوبی برخوردارند. بنابراین مقیاس غفلت پایایی و روایی مناسبی برای استفاده در فعالیت های پژوهشی دارد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه فراشناخت شناور بودن بر روی جامعه دانشجویی صورت پذیرفت. برای این منظور تعداد 390 نفر از دانشجویان دانشگاه ارومیه به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسش نامه فراشناخت شناور بودن، پرسش نامه فرا هیجان های مثبت و فراشناخت های مثبت و باورهای فراشناختی به منظور پاسخ دهی بین شرکت کنندگان پژوهش توزیع شد. پس از گردآوری داده ها، جهت تعیین ویژگی های روان سنجی پرسش نامه فراشناخت شناور بودن ابتدا اعتبار این پرسش نامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ و باز آزمایی و دو نیمسازی سنجیده، روایی ملاکی آن با پرسش نامه فرا هیجان های مثبت و فراشناخت های مثبت و باورهای فراشناختی مورد بررسی قرار گرفت، همچنین ساختار عاملی آن با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی ارزیابی شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد پرسش نامه فراشناخت شناور بودن دارای دو عامل است و بررسی پایایی پرسش نامه با استفاده از ضرایب آلفا، باز آزمایی و دو نیمسازی نشان دهنده ثبات پرسش نامه بود، همچنین روایی ملاکی پرسش نامه با دیگر مقیاس ها حاکی از روایی تفکیکی و همگرایی مطلوب بود. در مجموع یافته ها نشان داد که پرسش نامه فراشناخت شناور بودن دارای ویژگی روان سنجی مطلوبی در نمونه جمعیتی دانشجویی و بهنجار بوده و می توان از این ابزار در مطالعات صورت گرفته در فرهنگ ایرانی استفاده کرد.

زمینه: هیجانهای یادگیری بخشی از هیجانهای پیشرفت هستند که در چارچوب «نظریه کنترل- ارزش هیجانهای پیشرفت» تبیین می شوند. لذت، اضطراب، شرم، رهایی، امید و نا امیدی هیجانهایی هستند که دانش آموزان و دانشجویان در جریان تحصیل بارها آنها را تجربه می کنند. با این حال تمرکز صرف بر هیجان اضطراب و عدم توجه به این دسته از هیجانها در نظام آموزشی و فقدان ابزار مناسب جهت سنجش آنها در ایران از مهمترین مسایل این حوزه است. روش: جامعه آماری شامل کل دانشجویان مقطع لیسانس دانشگاه شهید بهشتی در سال تحصیلی 94-93 به تعداد 9421 و نمونه آماری 221 نفر دانشجوی رشته های مختلف تحصیلی بودندکه با استفاده از روش«نمونه گیری تصادفی» گزینش و با روش «توسعه ای پیمایشی» مورد مطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش سوالات پرسشنامه «مقیاسهای هیجان مرتبط با یادگیری» (LRES) با هدف رواسازی آن برای مطالعه هیجانهای پیشرفت جامعه دانشجویان ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تائیدی نشان داد که اکثریت شاخصهای مقیاسهای مذکور از جمله CFI، GFI، PGFI برازش دارند، ضرایب مسیر (بارهای عاملی) آنها معنی دار بوده و از ضریب اعتبار بالای برخودارند. همسانی درونی مقیاسها معنی دار برآورد گردید. نتیجه گیری: بنابراین با توجه به برازش مدل و اعتبار بالایی مقیاسهای پرسشنامه، از آن می توان جهت مطالعه و سنجش هیجانهای یادگیری دانشجویان ایرانی استفاده کرد.

مقدمه: در مطالعات آسیب شناسی روانی تحولی در دوره نوجوانی، تمرکز بر کنش وری روزانه نوجوان از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به عدم دسترسی به ابزاری غیرسودار، روا و پایا و همچنین آسان برای اجرا به منظور اندازه گیری کنش وری روزانه نوجوان، مطالعه حاضر با هدف آزمون ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس چندبُعدی کنش وری نوجوان انجام شد. روش: 479 نوجوان (234 پسر و 245 دختر) که با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند به نسخه فارسی مقیاس چندبُعدی کنش-وری نوجوان پاسخ دادند. به منظور آزمون ساختار عاملی مقیاس چندبُعدی کنش وری نوجوان از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که در نمونه نوجوانان ایرانی، ساختار سه عاملی مفروضِ مقیاس چند بُعدی کنش وری نوجوان، شامل کنش وری عمومی، کنش وری مربوط به خانواده و کنش وری مربوط به همسالان با داده ها برازش خوبی داشت. همچنین، همسانی درونی سه زیرمقیاس پرسشنامه چندبُعدی کنش وری نوجوان خوب بود. نتیجه گیری: در مجموع، یافته های مطالعه حاضر درباره ویژگی های روان سنجی مقیاس چند بُعدی کنش وری نوجوان نشان می دهد که نسخه فارسی مقیاس چندبُعدی کنش وری نوجوان، برای گستره وسیعی از کاربردهای تحقیقاتی آتی بویژه وقتی یک شاخص چندبُعدی و غیرسودار درباره کنش وری بهنجار نوجوان ایرانی نیاز است، مناسب می باشد.

هدف این مطالعه، بررسی ساختار تاییدی یک عاملی و دو عاملی نسخه فارسی مقیاس عزت نفس روزنبرگ بر روی نمونه ای از دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز بود. در این مطالعه 129 (74 پسر و 55 دختر) دانشجو از بین دانشجویان سال اول ساکن در خوابگاه های دانشجویی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و آنها مقیاس عزت نفس روزنبرگ را تکمیل نمودند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار 16-AMOS انجام شد. یافته نشان داد که مدل یک عاملی برازنده داده ها نیست و میزان خطا (REMSE) برابر با 1/0 است. اما مدل دو عاملی اقتباس شده از رجبی و بهلول (1386) با دو شاخص اصلاح و میزان خطای 05/0 برازنده داده ها است. در نتیجه پژوهشگران می توانند از ساختار دو عاملی ایجاد شده نسخه فارسی مقیاس عزت نفس روزنبرگ در زمینه های مختلف پژوهشی، آموزشی و درمانی استفاده کنند.

زمینه: مطالعه عزت نفس یکی از فراوان ترین روش های مطالعه تفاوت های فردی در روانشناسی است. در سال های اخیر در نتیجه گسترش «مدل فرایند دوگانه[1]» که هم بر اهمیت فرایندهای خودکار وهم بر فرایندهای تأملی تأکید می کند، مطالعات روانشناسی شناختی توجه خود را معطوف معرفی دو نوع عزت نفس آشکار[2] و عزت نفس نا آشکار[3] نموده است. هدف: هدف از اجرای تحقیق حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی (پایایی و روایی) مقیاس ترجیح حروف الفبای نام برای سنجش عزت نفس ناآشکار و انطباق آن با حروف الفبای زبان فارسی بود. روش: تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود که بر روی نمونه ای 420 نفری (239 مرد و 181 زن) از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام شد. در مرحله اول پایایی مقیاس آی پی تی به روش دو نیمه کردن و آلفای کرونباخ و باز آزمایی به فاصله 14 روز بر روی 280 آزمودنی به دست آمد و در مرحله دوم به منظور بررسی روایی مقیاس آی پی تی، همزمان با اجرای آن، مقیاس های عزت نفس روزنبرگ، مقیاس عاطفه مثبت عاطفه منفی و مقیاس سلامت عمومی بر روی 140 آزمودنی اجرا شد. یافته ها: میزان همبستگی بین نمرات مقیاس آی پی تی به روش باز آزمایی 84/0 و ضرایب همسانی درونی آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن به ترتیب، 87/0 و 89/0 به دست آمد. همچنین همبستگی معنادار آی پی تی با مقیاس های سلامت عمومی (56/0)، عواطف مثبت (44/0)، عزت نفس روزنبرگ (30/0) و عواطف منفی (36/0-) نشان دهنده روایی همگرا و واگرای بالای مقیاس بود. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج پژوهش نشان داد که روایی و پایایی مقیاس آی پی تی از شایستگی و کفایت لازم برای سنجش عزت نفس نا آشکار در جامعه ایرانی کردستان برخوردار است. با توجه به مناسب بودن شاخص های روان سنجی این مقیاس می توان گفت که این ابزار یک مقیاس مفید و مناسب برای ارزیابی عزت نفس نا آشکار در جوامع غیر بالینی است. همچنین تشابه نتایج گزارش شده در پژوهش حاضر با پژوهش های حاصل از زبان های خارجی حاکی از مناسب بودن برگردان زبان این مقیاس به فارسی است.

زمینه: طی سال های اخیر روان شناسان معنویت را به عنوان یکی از سازه های بسیار موثر بر حوزه های مختلف زندگی معرفی نموده اند. پژوهشگران در نقاط مختلف دنیا نیز این پدیده را از جهات مختلف مورد بررسی و پژوهش قرار داده اند. هدف: هدف این پژوهش تهیه مقیاس سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی سالمندان بود. روش: جامعه آماری پژوهش سالمندان شهر اصفهان بودند، که از میان آن ها، 245 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی محقق ساخته بود. داده ها از طریق تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی، محاسبه ضریب پایایی (آلفای کرونباخ)، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس چند متغیری تحلیل گردید. یافته-ها: نتایج نشان داد که مقیاس سرمایه معنوی با بیست و یک سوال و مقیاس بهزیستی معنوی با هشت سوال از روایی سازه مناسبی برخوردار هستند. آلفای کرونباخ خرده مقیاس های سرمایه معنوی (ارزش-گرایی معنوی، خلوت با خدا، اهمیت معنویت و تاثیر گذاری معنوی) به ترتیب برابر با 9/0، 87/0، 84/0 و86/0 و آلفای کرونباخ مقیاس بهزیستی معنوی برابر با 89/0 به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بین سرمایه معنوی و بهزیستی معنوی سالمندان غیر ساکن در سرای سالمندان، و سالمندان ساکن در سرای سالمندان دولتی و خصوصی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0p<). بحث و نتیجه-گیری: با توجه به نقش موثر و سازنده سرمایه معنوی در زندگی سالمندان، پژوهشگران می توانند پرسشنامه های ساخت و ارائه شده در این پژوهش را برای مقاصد پژوهشی و کاربردی در ایران مورد استفاده قرار دهند.

با توجه به گسترش روز افزون به کارگیری فن آوری در آموزش، مطالعه سازه های مرتبط با نحوه تعامل دانش آموزان با رایانه و سایر ابزار های فن آوری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از این سازه های مرتبط، اضطراب رایانه است که باعث ایجاد دلهره، سردرگمی، ترس و در نهایت اجتناب از کار با رایانه می شود. نظر به اهمیت سنجش این سازه در بین کاربران فن آوری در محیط های آموزشی، پژوهش حاضر، به بررسی اعتبار یابی و رواسازی مقیاس درجه بندی اضطراب رایانه (Weil & Rosen, 1995) که اساساً برای کاربران محیط های آموزشی، خصوصاً دانش آموزان طراحی شده، پرداخته است. بدین منظور، نسخه فارسی مقیاس درجه بندی اضطراب رایانه بین 789 دانش آموز دبیرستانی که توسط روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده بودند، توزیع شد و تحقیق به روش پیمایشی انجام شد. به منظور بررسی ساختار عاملی و اعتبار و روایی پرسش نامه، از روش تحلیل گویه ها (محاسبه ضریب تمییز و روش لوپ)، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تأییدی و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسش نامه و عامل ها استفاده شد. نتیجه تحلیل گویه ها نشان داد که 18 گویه از 20 گویه پرسش نامه مناسب استفاده در محاسبات هستند. تحلیل عاملی اکتشافی، 3 عامل را شناسایی نمود. تحلیل عاملی تأییدی نیز نشان داد که الگوی سه عاملی این پرسش نامه برازندگی قابل قبولی با داده ها دارد. اعتبار ابزار با استفاده از روش همسان سازی درونی محاسبه شد و آلفای 90/0 نشان داد که مقیاس از اعتبار خوبی برخوردار است. در نتیجه می توان گفت نسخه ترجمه شده پرسش نامه برای استفاده در پژوهش های مربوط به فن آوری در بین دانش آموزان ایرانی مقیاس قابل قبولی است.

هدف این پژوهش، طراحی، ساخت و اعتباریابی مقیاس پایبندی به حجاب بر اساس آموزه های قرآن کریم و روایات اهل بیت بوده است. برای این منظور، ابتدا آیات و روایات مرتبط مورد مطالعه، دسته بندی و مفهوم سازی قرار گرفت و پس از طی مراحل سنجه سازی، در ضمن پرسشنامه ای 10 گویه ای بین 385 نفر دانش آموزان دبیرستان های دخترانه که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا شد. یافته ها نشانگر آن است که مقیاس دارای دو عامل نگرش به حجاب و پایبندی به حجاب بوده و از همسانی درونی مطلوبی برخوردار است (آلفای کرونباخ برابر 812/0). اعتبار پرسش نامه از طریق دو نیمه کردن با روش اسپیرمن براون و گاتمن 781/0 و 780/0 است. میانگین095/0 موافقت کارشناسان در بررسی روایی محتوا نشان داد که پرسش نامه دارای روایی مناسبی است.