درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر با هدف مقایسه وضعیت طلاب حوزه های علمیه ورودی سیکل و دیپلم در سه متغیر عوامل شخصیتی، خودکارآمدی و موفقیت تبلیغی به روش علی - مقایسه ای انجام شد. جامعه آماری،  طلاب سطح دو حوزه علمیه قم بود که تعداد 130 نفر از آنان بر اساس فرمول کرک و به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. برای انجام این پژوهش، از سه پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو فرم کوتاه، خودکارآمدی شرر و مبلّغ موفق جوانشیر استفاده شد. اطلاعات به دست آمده از طریق آزمون T دو نمونه مستقل و آزمون تحلیل واریانس چند متغیره مانوا تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین طلاب ورودی سیکل و دیپلم ازنظر عوامل شخصیتی، خودکارآمدی و موفقیت تبلیغی تفاوت معناداری وجود ندارد. به نظر می رسد، محیط و مواد آموزشی، فرهنگی، تربیتی و معنوی یکسان، معنویت و پایبندی های مذهبی ازجمله عوامل تشابه و یکسانی طلاب ورودی سیکل و دیپلم در سه متغیر مذکور است.

این پژوهش، با هدف تهیه نسخه کوتاه مقیاس دینداری بر اساس فرم بلند مقیاس دینداری صورت گرفت. نمونه پژوهش، 4000 نفر از دانشجویان شهر تهران بود که با بهره گیری از نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. نتایج تحلیل آیتم و تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی نشان داد مقیاسی با 36 آیتم، دارای بهترین ساختار به لحاظ روان سنجی است که بیشترین برازش و مناسبت را با الگوی نظری سه مؤلفه ای آن دارد. ضرایب اعتبار آیتم ها، خرده مقیاس ها و کل مقیاس مدل سه مؤلفه ای نسخه کوتاه شده نشان داد که کلیه زیرمقیاس ها از ضرایب مناسب همگونی برخوردارند. مقدار آنها 92/0 برای باور دینی، 81/0 برای عواطف دینی و 91/0 برای رفتار دینی است. بررسی ضرایب همبستگی نمره آیتم ها، با نمره کل زیرمقیاس مربوطه نشان می دهد که این ضرایب بین 41/0 (آیتم 37) و 77/0 (آیتم 25) متغیر است. به این نسخه از ابزار، پنج آیتم وانمود اجتماعی نیز اضافه شد. ابزار نهایی با 40 آیتم از ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی مناسب برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری روا و معتبر در پژوهش ها استفاده کرد.

هر یک از همسران در خانواده و به ویژه در روابط زناشویی، نقش ها و کارکردهای خاصی دارند و برای افزایش کارایی شان نیازمند الگوهای تعاملی مناسب اند. با هدف بررسی سبک رفتاری و ارتباطی زن و شوهر در آموزه های اسلامی، محتوای متون اسلامی با محوریت حدیث نثرالدّرر، تحلیل کیفی شد. با به کارگیری روش فهم روان شناختی متون اسلامی و با استفاده از فن «گسترش متن هسته ای»، الگوی ارتباطی متناظرِ سه گانه برای هر یک از زن و مرد (همراهی در مدیریت مقتدرانه، خوش رفتاری در حمایت گری، گشاده دستی در مهیاکنندگی برای مردان و صیانت در مراقبت کنندگی، رسیدگی در پرورش دهندگی و دلربایی در مهرورزی برای زنان) به دست آمد. همسران می توانند با به کاربستن این الگو، توان کارکردهای اختصاصی خود و درنتیجه سازگاری، رضایت و کیفیت زندگی مشترکشان را افزایش دهند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش شفقت با رویکرد درمان یکپارچه توحیدی بر کاهش افسردگی زنان خانه دار بود. این مطالعه با رویکرد کمّی و به روش نیمه آزمایشی و با به کارگیری طرح پیش آزمون - پس آزمون و گروه گواه انجام شد. جامعه آماری پژوهش، کلیه زنان خانه دار شهرستان کرمان بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 30 نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ نفری (آزمایش و کنترل) جایگزین شد. شرکت کنندگان به پرسشنامه های استاندارد افسردگی بک، در مراحل پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. آموزش شفقت با رویکرد یکپارچه توحیدی در 10 جلسه 90 دقیقه ای به اعضای گروه آزمایش ارائه شد ولی گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را در طول مدت آزمایش دریافت نکرد. در پایان نیز داده های پژوهش با روش تحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش شفقت با رویکرد درمان یکپارچه توحیدی بر افسردگی زنان خانه دار مؤثر بوده و باعث کاهش افسردگی در زنان شده است.

هدف این پژوهش، تعیین رابطه سبک زندگی اسلامی، معنای زندگی و هوش هیجانی با سلامت روان دانشجویان بود. این پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی است. نمونه پژوهش 238 دانشجوی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بود که به صورت در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسش نامه های سلامت عمومی، سبک زندگی اسلامی، معنای زندگی و هوش هیجانی استفاده شد. این داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان داد که سبک زندگی اسلامی و هوش هیجانی، با سلامت روان دانشجویان رابطه مثبت و معنادار دارد، اما بین معنای زندگی و سلامت روان دانشجویان رابطه معناداری به دست نیامد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که 7/16 درصد از واریانس سلامت روان توسط متغیرهای سبک زندگی اسلامی، معنای زندگی و هوش هیجانی تبیین می شود. بنابراین، این متغیرها در پیش بینی سلامت روان دانشجویان نقش مهمی دارند و با برنامه ریزی و آموزش های لازم می توان در جهت ارتقای سلامت روان دانشجویان اقدام نمود.

اندیشمندان در رویکردهای مختلف در روان شناسی، به مطالعه دین و سازه های هیجانی آن پرداخته اند و سرآغازی برای مطالعه روان سنجی در خصوص دین و پدیده های دینی ایجاد نموده اند. هدف این پژوهش، تدوین مدل پدیدآیی خوف از خدا، مبتنی بر دیدگاه علامه طباطبائی است. برای تدوین مدل پدیدآیی، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده شد. جامعه متنی پژوهش، آثار مکتوب علامه طباطبائی و نمونه متنی تحقیق، 12 جلد از تفسیر المیزان است. یافته های پژوهش نشان داد که مدل پدیدآیی هیجان خوف از خدا، مبتنی بر دو حیطه کلی هستی شناختی و روان شناختی است و دارای چهار سطح (آگاهی، شناخت، هیجان و رفتار) است. همچنین، در فرایند پدیدآیی خوف از خدا، عنصر شناختی شامل شناخت هدف، شناخت ویژگی های خدا و آگاهی از خصوصیات انسان؛ عنصر انگیزشی شامل انگیزه دفع ضرر و عنصر رفتاری شامل اجتناب از منشأ ترس و پیشروی به سمت هدف می شود. بنابراین، هیجان خوف از خدا، مبتنی بر اندیشه علامه طباطبائی از تعریف و دارای مدل پدیدآیی روان شناختی برخوردار است.

سابقه و هدف: یکی از مباحث مبنایی در طب اخلاطی طبایع چهارگانه است که شامل بلغم، سودا، صفرا و خون می شود. همین عناوین در احادیث طبی اهل بیت (علیهم السلام) نیز به چشم می خورد. حال این سؤال پیش می آید که آیا طبایع که در احادیث مطرح شده، همان طبایع طب سنتی است؟ این پژوهش برای پاسخ به همین سؤال سامان یافته است. روش کار: این پژوهش مطالعه یی تبیینی - تطبیقی، ازنوع تحلیل محتوا است که در آن «طبایع» از منظر احادیث اهل بیت (ع) تبیین؛ و با دیدگاه بقراط در مکتب طب اخلاطی مقایسه شده است. برای این منظور از کتب مرجع در حدیث و طب اخلاطی استفاده شده است. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که در احادیث، واژه ی «طبایع» به معنای ترکیب های وجودی انسان به کار رفته است. طبق این احادیث، ترکیب های چهارگانه ی وجودی انسان عبارت است از: «ریح، مرّه، خون و بلغم». در احادیثی که طبایع انسان در آن بیان شده، عنوان صفراء و سوداء مشاهده نشده است؛ در عین حال، برخی از صاحب نظران سوداء و صفراء را زیر عنوان کلیِ «مرّه» جای می دهند. در طب اخلاطی با توجه به چهار عنصر اصلیِ خاک، آب، هوا و آتش؛ اخلاط چهارگانه ی سوداء، بلغم، خون و صفراء در بدن شکل می گیرد و ماده ی بسیار لطیف دیگری نیز با عنوانِ «روح بخاری» از اخلاط اربعه به وجود می آید. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، بین آنچه در طب اخلاطی با عنوانِ «اخلاط اربعه و روح بخاری» مطرح شده و آنچه در احادیث طبی با عنوان طبایع و ترکیب وجودی انسان ذکر شده است؛ مشابهت هایی مشاهده شد.

مقدار، شرایط، موقعیت و حدود آسان گرفتن و مهلت دادن به کودکان از جمله مهم ترین مباحث اثرگذار در فرزندپروری است. هدف این پژوهش تدوین مدل آسان گیری در فرزندپروی بر اساس منابع اسلامی است. برای رسیدن به این هدف حوزه معنایی آسان گیری بر اساس کتب لغت و متون دینی استخراج شد. با استفاده از واژگان و اصطلاحات این حوزه متون دینی (قرآن و حدیث) جستجو و واحدهای تحلیل مرتبط با موضوع مشخص شد. با طبقه بندی و مرکزی سازی متون مشخص شده تحلیل گردید و مولفه های مفهومی استخراج و معین شد. مولفه های اصلی الگوی آسان گیری در متون اسلامی عبارت بودند از: امهال، رهاسازی، تناسب سنی و عقلانی در امر به آموزه های دینی، مانع نشدن از بازتاب های غیر ارادی بدنی، پذیرش کار کم، پرهیز از واداری به کار سخت، شفقت ورزی، سازگاری و مدارا، یاریگری و گذشت از خطا. تحلیل داده ها نسبت به مؤلفه های الگوی سهل گیری در فرزندپروی نشان داد کودک در هفت سال اول باید آزاد باشد تا به بازی بپردازد. تادیب کودک در هفت سال دوم، همواره باید با احترام و حفظ کرامت وی، بدون اجبار و توام با خطاپذیری و چشم پوشی از کاستی های کودک باشد. آموزه های دینی نیز به صورت محدود در سنین خاصی به کودک آموزش داده شود و سپس او را رها کرد تا رسیدن به سنین بالاتر. در تعامل با کودک، در عین توجه و محبت کافی و نظارت مسئولانه؛ اصل مسامحت، رحمت و شفقت ورزی باید مورد توجه قرار گیرد.

امروزه بشر با وجود برخورداری از امکانات رفاهی و پیشرفت تکنولوژی، هنوز نتوانسته است به آرامش غایی و مطلوب خود دست پیدا کند. بسیاری از موارد در دنیای درونی و بیرونی انسان وجود دارد که در صورت مواجهه با آن بدون معنابخشی و اتصال به تعابیر معنوی، هر یک آزاردهنده هایی در جهت استهلاک روانی بلکه جسمی خواهد بود و در نهایت بهداشت روان وی متأثر از همین کوچک های به ظاهر قدرتمند (موانع شناختی - رفتاری)، بدین سو پیش می رود که نبض حیات خویش را از دست دهد.

سابقه و هدف: تعارض های زناشویی به دلیل اختلاف زوجین در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، رفتار غیرمسئولانه و تناقض در خواسته ها به وجود می آید. سازگاری اجتماعی عبارت است از رفتارهای انطباقی فراگرفته به منظور برآورده ساختن نیازهای محیطی؛ که غالباً مستلزم اصلاح تکانه ها، هیجان ها و نگرش ها است. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار مبتنی بر آموزه های دینی در افزایش سازگاری اجتماعی و کاهش تعارض های زناشویی زوجین است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع کارآزمایی بالینی است که در آن از طرح آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. جامعه ی آماری پژوهش را کلیه ی زوج های مراجعه کننده به درمانگاه خانواده ی دانشگاه شهید بهشتی در سال 1395 تشکیل می دهند که از بین آنان 40 زوج به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در گروه های زوج درمانی هیجان مدار مبتنی بر آموزه های دینی و کنترل (هر یک 2 نفر) قرار گرفتند. برای شرکت کنندگان گروه آزمایش 10 جلسه رویکرد هیجان مدار مبتنی بر آموزه های دینی (هر جلسه 90 دقیقه)، به صورت هفته یی یک جلسه برگزار شد. به منظور جمع آوری داده ها نیز از مقیاس سازگاری اجتماعی بل (BAI) و پرسش نامه ی تعارض های زناشویی (MCQ) استفاده شد. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها : یافته ها نشان داد که آموزش زوج درمانی هیجان مدار مبتنی بر آموزه های دینی بر سازگاری اجتماعی زوجین (34/0)، سازگاری عاطفی (59/0) و سازگاری شغلی (24/0) اثر معناداری داشت (05/0 > P). همچنین این تغییرات برای زیرمقیاس های کاهش همکاری، کاهش رابطه ی جنسی، افزایش جلب حمایت فرزندان، کاهش رابطه ی فردی با خویشاوندان همسر، کاهش ارتباط مؤثر و جدا کردن امور مالی به ترتیب 37/0، 25/0، 15/0، 48/0، 43/0 و 17/0؛ و در سطح 05/0 > P معنادار بود. نتیجه گیری: دین داری در خانواده و روابط زوجین، اعمال و مراسم های مذهبی و پایبندی به باورها و ارزش های دینی از تضاد در گرایش های فردی و تعارض های زناشویی ممانعت می کند و موجب حرکت به سوی الگوهای رفتاری مشترک و سازگاری اجتماعی در خانواده می شود. Shamsipour H, Norouzi Kouhdasht R, Mohammadi H, Azari E, Norouzi M. The Effect of Emotion-focused Couple Therapy Based on Religious Teachings on Social Compatibility and Marital Conflicts. J Res Relig Health. 2018; 4(4): 44- 58. DOI: https://doi.org/10.22037/jrrh.v4i4.16720

سابقه و هدف: این مطالعه با هدف بررسی رابطه ی فعالیت بدنی با هوش معنوی و بهزیستی روان شناختی در سالمندان شهر تهران صورت گرفته است. روش کار: این پژوهش ازنوع توصیفی - مقطعی است. جامعه ی آماری آن شامل تمام سالمندان (افراد 60 سال و بالاتر) ساکن شهر تهران است که از میان آنان 200 نفر با روش نمونه گیری در دسترس مبتنی بر هدف انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه ی هوش معنوی کینگ، پرسش نامه ی بین المللی فعالیت بدنی، پرسش نامه ی بهزیستی روان شناختی ریف و سؤا ل های جمعیت شناختی در میان سالمندان گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها نیز از آزمون های پیرسون و رگرسیون خطی استفاده گردید. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که بین هوش معنوی و تمام ابعاد آن با فعالیت بدنی منظم ارتباط مستقیم و معنی داری وجود داشت (05/0≥P). همچنین از میان مؤلفه های بهزیستی روانی؛ رشد شخصی، ارتباط مؤثر با دیگران و پذیرش خود با فعالیت بدنی منظم ارتباط معنی دار داشت (05/0≥P). از سوی دیگر نتایج مطالعه نشان داد که هوش معنوی با بهزیستی روانی سالمندان نیز رابطه ی مستقیم و معنی داری داشت (05/0≥P). نتیجه گیری: با توجه به ارتباط مثبت فعالیت بدنی منظم با هوش معنوی و برخی مؤلفه های بهزیستی روانی می توان برای ارتقاء سلامت روان در این افراد از عامل فعالیت بدنی بهره برد.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های درسی هدیه های آسمانی، دوره ابتدایی براساس مؤلفه های هوش های چندگانه است. این پژوهش از نوع تحلیل محتوا با به کارگیری روش «آنتروپی شانون» است. نمونه آماری آن کلیه کتاب های درسی هدیه های آسمانی دوره ابتدایی می باشد؛ به این منظور از «چک لیست مؤلفه های هوش های چندگانه» (گاردنر و فلیتهم) استفاده شد که روایی محتوایی آن را پنج نفر از متخصصان احراز کرده اند. نتایج به دست آمده، ضریب اهمیت هرکدام از مؤلفه ها را به این ترتیب نشان داد: هوش هستی گرایانه (121/0)، هوش جنبشی−بدنی، زبانی−کلامی و طبیعت گرایانه (119/0)، هوش تصویری−فضایی (118/0)، هوش میان فردی (116/0)، هوش درون فردی (115/0)، هوش ریاضی−منطقی (108/0) و هوش موسیقیایی (064/0) بود. بیشترین ضریب اهمیت مربوط به پایه های چهارم و ششم ابتدایی با ضریب اهمیت (206/0) و کمترین ضریب اهمیت مربوط به پایه پنجم ابتدایی با ضریب اهمیت (191/0) است؛ بنابراین در تنظیم محتوای کتاب های هدیه های آسمانی، دوره ابتدایی توازن رعایت نشده است

«سلامت روان»، مفهومی روان شناختی است که مورد توجه پژوهش های دینی قرار گرفته است. هدف این پژوهش، ارائه یک مدل مفهومی در سلامت روان از طریق شناسایی و بررسی مفاهیم مرتبط به حوزه سلامت و مرض در منابع اسلامی بود که با روش تحلیل مفهومی محتوایی انجام شد. ده مفهوم مرتبط شناسایی شد. برای مقایسه بین مفاهیم، ابتدا هر یک از آنها در هفت شاخص تحلیل شد، سپس ارتباط آنها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، با شناسایی عناصر کلیدی، مدل پیشنهادی سلامت روان ارائه شد. یافته ها نشان داد که از تحلیل و ارتباط شناسی پنج مفهوم حوزه سلامت و شش مفهوم حوزه بیماری، سه عنصر کلیدی «توانمندی»، «معیارپذیری توحیدی»، و «سازش پذیری توحیدی» به دست می آید که از ترکیب دو عنصر اخیر، با محوریت توانایی؛ به چهار سنخ در سلامت می توان دست یافت که عبارتند از: «عدم سلامت»، «سلامت ناکامل»، «سلامت»، و «سلامت کامل». هر یک از سنخ ها با بخشی از مفاهیم اسلامیِ حوزه سلامت و بیماری قابل تبیین خواهند بود.

سابقه و هدف: دوره ی سالمندی با چالش ها و تنش های متنوع و متعددی همراه است که می تواند کیفیت زندگی مرتبط با سلامت سالمندان را تحت تأثیر قرار دهد. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی روان درمانی معنوی - مذهبی بر افزایش کیفیت زندگی، کاهش اضطراب و افسردگی سالمندان است. روش کار: پژوهش حاضر ازنوع کارآزمایی بالینی با گروه دریافت کننده ی مداخله ی مبتنی بر روان درمانی معنوی - مذهبی (آزمایش) و گروه بدون درمان (کنترل) است. در این پژوهش از طرح شبه آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گمارش تصادفی استفاده شده است. بدین صورت که 40 سالمند (29 مرد و 11 زن) به صورت تصادفی انتخاب شدند و در گروه های آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) قرار گرفتند. شرکت کنندگان در گروه آزمایش 12 جلسه (هر جلسه 90 دقیقه) روان درمانی معنوی و مذهبی دریافت کردند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش عبارت است از: پرسش نامه های کیفیت زندگی و اضطراب و نیز پرسش نامه ی افسردگی بک. داده های به دست آمده با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس) تحلیل شد. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که روان درمانی معنوی - مذهبی بر افزایش کیفیت زندگی و کاهش اضطراب و افسردگی سالمندان تأثیر معناداری داشت. میزان تأثیر گروه آزمایش (معنادار بودن عملی) بر متغیّر کیفیت زندگی در مؤلفه های فیزیکی و روانی به ترتیب 25/0 و 81/0 بود. همچنین 60 درصد تغییرات در متغیّر افسردگی و 54 درصد در نمره های اضطراب مربوط به مداخله ی معنوی - مذهبی بود. نتیجه گیری: سالمندان با بحران های روحی و جسمی بسیاری روبه رو هستند که به کاهش کیفیت زندگی و افزایش علائم روان شناختی در آنان منجر می شود. در این مرحله از زندگی راهبردهای معنوی و مذهبی می تواند موجب افزایش بهداشت روان آنان شود.

خرد در متون فلسفی و دینی، قدمتی دیرینه دارد. مطالعات روان شناختی خرد از دهه 1970 آغاز شد و طی دو دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است. کتاب راهنمای خرد کمبریج را می توان نشانه این تحول مهم دانست. این کتاب جامع ترین مجموعه از گزارش های مربوط به موضوع خرد در سال های اخیر است که انتشارات دانشگاه کمبریج در سال 2019 منتشر کرده است. رابرت جی استرنبرگ و جودیت گلاک ویراستاران اصلی کتاب اند و این مجموعه را در 8 بخش، 34 فصل و 797 صفحه، تدوین و تنظیم کرده اند. گزارش حاضر، معرفی اجمالی این کتاب است که شامل مقدمه، معرفی مؤلفان، ساختار کتاب، توضیح اجمالی بخش ها و فصل ها به همراه نقد آن است. عناوین بخش های کتاب عبارت اند از: مبانی خرد، مفاهیم و برداشت های خرد، سنجش خرد، تحول خرد، دیدگاه فرهنگی پیرامون خرد، خرد و سایر سازه های روان شناختی، خرد در عمل و در نهایت، نتیجه گیری است.

سلامت معنوی [1] عنوانی جدید در حوزه ی سلامت است که در چند دهه ی اخیر ذهن بسیاری از پژوهشگران و محققان حوزه ی سلامت را به خود معطوف داشته است. این پدیده در دهه های اخیر در جوامع غربی مطرح شده و گسترش پیدا کرده است. پیرو آن، نظام سلامت جامعه ی ما نیز به این مقوله ورود پیدا کرده است.

سابقه و هدف: بیماران بستری به علت ترس از عمل جراحی یا علائم ناتوان کننده ی بیماری و مرگ دچار اضطراب و افسردگی می شوند که می تواند عملکرد آنها را مختل کند. مراقبت مذهبی روحانیون با هدف برآوردن نیازهای مذهبی بیماران می تواند موجب افزایش توانایی آنان برای مقابله با بیماری شود. ازاین رو، پژوهشگران بر آن شدند برنامه ی مراقبت مذهبیی تدوین کنند که فرد روحانی آن را بر بالین بیمار اجرا کند، تا اثربخشی برنامه را در افسردگی و اضطراب بیماران بستری ارزیابی کنند. روش کار: در این مطالعه ی کارآزمایی بالینی با گروه کنترل، 142 بیمار بستری در بیمارستان نکویی شهر قم به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند و پرسش نامه های مربوط به اطلاعات جمعیت شناختی و سطح افسردگی و اضطراب بیمارستانی را تکمیل کردند. پس از آن روحانی همکار برنامه ی مراقبت مذهبی را بر بالین بیماران گروه آزمون اجرا کرد و دو گروه پس از مداخله پیگیری شدند. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه بر این، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: آزمون آنکووا نشان داد که مداخله ی صورت گرفته مؤثر بود و دو گروه بعد از مداخله از نظر نمره ی کلی اضطراب و افسردگی بیمارستانی و حیطه های آن (اضطراب - افسردگی) (001/0p< و 75/35F=)، با هم تفاوت آماری معنی داری داشتند. آزمون تی زوجی نیز نشان داد که در گروه مداخله اضطراب و افسردگی بیمارستانی بعد از مداخله به طور معنی داری کاهش پیدا کرده بود (001/0p=)؛ درحالی که در گروه کنترل، تفاوت معنی داری مشاهده نشد (10/0P= و 48/0P=). نتیجه گیری: حضور افرادی نظیر روحانی متعهد و آشنا به مسائل درمانی در کنار افراد دیگر؛ و دادن مراقبت مذهبی می تواند موجب کاهش اضطراب و افسردگی بیماران شود و نقش بسزایی در کاهش آلام و تقویت روحیه ی بیماران و بهبودی آنان داشته باشد.

سابقه و هدف: اعتقادات مذهبی یکی از عوامل بسیار مهم در زندگی انسان است و می تواند بر سلامت روانی او تأثیرگذار باشد. ازاین رو، مطالعه ی حاضر با هدف بررسی رابطه ی نگرش مذهبی با علائم روان شناختی در زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی - درمانی شهر ارومیه در سال 1395 صورت گرفته است. روش کار: این پژوهش توصیفی - مقطعی و از نوع همبستگی است. در این مطالعه تعداد 350 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی - درمانی روستایی شهر ارومیه در سه ماهه ی چهارم سال 1395 با روش نمونه گیری خوشه یی تصادفی دو مرحله یی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده ی پژوهش پرسش نامه یی دارای سه قسمت بود که بخش اول در مورد اطلاعات جمعیت شناختی با 8 سؤال، بخش دوم نگرش مذهبی دارای 25 سؤال و بخش سوم مربوط به سنجش افسردگی، اضطراب و استرس، دارای 21 سؤال بود. زنان باردار پس از توضیح اهداف پژوهش و رضایت نمونه ها پرسش نامه ها را تکمیل کردند. داده ها با آزمون های تی، کای دو، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی تحلیل شد. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: در پژوهش حاضر همبستگی معکوس و معناداری بین نگرش مذهبی با افسردگی، اضطراب و استرس مشاهد شد. بدین معنی که هر چه نگرش مذهبی افزایش یابد افسردگی، اضطراب و استرس زنان باردار کاهش پیدا می کند (001/0P<). همچنین بین سازه های افسردگی، اضطراب و استرس همبستگی مثبت و معنادار مشاهده شد؛ بدین صورت که با افزایش افسردگی، اضطراب و استرس نیز افزایش می یابد (001/0P<). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، نگرش های مذهبیِ قوی تر می تواند موجب ارتقای سلامت روان زنان باردار شود.

هدف این پژوهش، تعیین رابطه تاب آوری و خودمهارگری با بخشودگی بین فردی و کیفیت زندگی همسران شهدای استان البرز بود. روش پژوهش حاضر توصیفی به شیوه همبستگی و جامعه آماری آن کلیه همسران شهدای استان البرز در سال 139۶ - 139۵ به تعداد 2000 نفر بود. به همین منظور 120 نفر بر اساس جدول مورگان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های تاب آوری کونور و دیویدسون، خودمهارگری تانجنی، بخشودگی بین فردی و کیفیت زندگی استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. بخشودگی بین فردی و کیفیت زندگی به عنوان متغیرهای ملاک و تاب آوری و خودمهارگری به عنوان متغیر پیش بین وارد معادله رگرسیون و به صورت همزمان تحلیل شد. یافته ها نشان داد بین تاب آوری و خودمهارگری با کیفیت زندگی و بخشودگی بین فردی همسران شهدا رابطه وجود دارد. نتایج نشان داد با آموزش تاب آوری و خودمهارگری، کیفیت زندگی و بخشودگی بین فردی همسران شهدا ارتقا می یابد.

هدف این پژوهش، مطالعه اثربخشی گروه درمانی به شیوه شناختی رفتاری، بر شاخصه های مدل کنار آمدن با فقدان امیدواری و سلامت معنوی در دانشجویان سوگ دیده است. پژوهش از نوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. از دانشجویان سوگ دیده در دانشگاه محقق اردبیلی، 30 دانشجوی سوگ دیده، با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. از پرسش نامه امیدواری اشنایدر و پرسش نامه سلامت معنوی، به عنوان پیش آزمون پس آزمون در این پژوهش استفاده شد. داده ها با روش آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها حاکی از آن بود که درمان شناختی رفتاری گروهی بر افزایش امیدواری و سلامت معنوی افراد سوگ دیده سودمند می باشد و بین دو گروه مورد مطالعه، تفاوت معناداری حاصل شده است (P</001). براین اساس، می توان گفت: گروه درمانی به شیوه شناختی رفتاری، در بهبود شاخصه های مدل کنار آمدن با فقدان اثربخش است و با کمک به افراد سوگ دیده، در تخلیه هیجانی و پذیرش مرگ، امیدواری و سلامت معنوی آنان را می توان افزایش دهد.