مطالب مرتبط با کلیدواژه

درمان یکپارچه توحیدی


۱.

بررسی اثر بخشی درمان یکپارچه توحیدی در کاهش بزهکاری زندانیان

نویسنده:
منبع: روانشناسی واطلاع رسانی ۱۳۸۶ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: بزهکاری درمان یکپارچه توحیدی اصلاح رفتار زندانیان روان‌درمانی یکپارچه روان‌درمانی دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۶ تعداد دانلود : ۱۱۸۹
"چکیده: یکی از مشکلات زندان‌های کشور نرخ بالای وقوع بزهکاری و رفتارهای غیرقانونی زندانیان در داخل زندان است. این رفتارها عمدتاً عبارتند از: پرخاشگری و درگیری، سرپیچی از مقررات و قوانین، مصرف مواد و نگهداری داروهای غیرمجاز، خودآزاری و خودزنی، آشوبگری و تخریب اموال. برای بررسی میزان کارآمدی درمان یکپارچه توحیدی در کاهش بزهکاری زندانیان، 100 نفر از زندانیان زندان مرکزی قم به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه ساماندهی شدند. گروه اول به مدت 9 ماه در معرض درمان یکپارچه توحیدی قرار گرفت، ولی گروه گواه به‌جز موارد بحرانی، مداخله سازمان یافته‌ای دریافت نمی‌کرد. تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از پیش‌آزمون و پس‌آزمون نشان داد که نرخ وقوع رفتارهای مجرمانه در گروه درمان یکپارچه توحیدی 90درصد کاهش یافت، اما در گروه گواه کاهش معناداری مشاهده نگردید."
۲.

اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر مولفه های شخصیتی و بالینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: توحید معنویت درمان یکپارچه توحیدی مولفه های شخصیت مولفه های بالینی روان درمانی یکپارچه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴۶ تعداد دانلود : ۱۹۵۴
درمان یکپارچه توحیدی، یکی از رویکردهای درمانی است که ضمن اصل قرار دادن معنویت، به دنبال آن است که با یکپارچه سازی شخصیت و وحدت بخشیدن به آن در سایه توحید، زمینه انجام جرم و ارتکاب مجدد آن را از بین ببرد و راهی برای بازگشت سعادتمندانه مجرمان به جامعه فراهم آورد. در این تحقیق، اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر مؤلفه های شخصیت و بالینی مددجویان زندان مرکزی قم بررسی شده است. جامعه آماری، از میان 112 نفری که مراحل درمان را پشت سرگذاشته اند، 42 نفر به صورت تصادفی برگزیده شدند و نتایج پیش آزمون و پس آزمون حاصل از اجرای پرسش نامه تحلیل بالینی کتل، در این افراد مقایسه شد. در پنج مورد از مؤلفه های شخصیت، یعنی ثبات عاطفی، سازگاری، جسارت، ناایمنی روانی و اضطراب، و همچنین ده مورد از مؤلفه های بالینی یعنی خود بیمارانگاری، افسردگی با افکار خودتخریبی، افسردگی همراه با اضطراب، افسردگی با کمبود انرژی، احساس گناه و رنجش، بی حوصلگی و گوشه گیری، پارانویا، اسکیزوفرنیا، ضعف روانی، و بی کفایتی روانی، این روش درمانی اثربخشی معناداری داشته است.
۳.

اثربخشی آموزش گروهی به شیوه یکپارچه توحیدی بر سطح پرخاشگری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال هفتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلیدواژه‌ها: پرخاشگری درمان یکپارچه توحیدی زندانیان مرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۶ تعداد دانلود : ۸۴۴
هدف این پژوهش، شناسایی میزان اثربخشی آموزش گروهی به شیوه یکپارچه توحیدی بر سطح پرخاشگری زندانیان مرد زندان مرکزی شهرکرد بود. این پژوهش، یک مطالعه آزمایشی با گروه کنترل است که جامعه آماری آن را کلیه زندانیان مرد زندان مرکزی شهرکرد در سال 1391 تشکیل می دادند. حجم نمونه پژوهش، 40 نفر زندانی بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده چند مرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی 20 نفر در گروه آزمایش و 20 نفر در گروه کنترل جایگزین گردیدند. از پرسش نامه عمومی پرخاشگری (AGQ)، به عنوان ابزار غربالگری استفاده گردید. سپس برنامه آموزش گروهی به شیوه یکپارچه توحیدی، به مدت 12 جلسه یک و نیم ساعته بر روی اعضای گروه آزمایشی اجرا شد. پس از پایان مداخله درمانی پس آزمون و بعد از یک ماه آزمون پیگیری از هر دو گروه اخذ گردید. نتایج نشان داد که بین میانگین نمره پرخاشگری دو گروه در مرحله پس آزمون و پیگیری، تفاوت معنی دار وجود دارد. در نتیجه، می توان گفت: آموزش گروهی به شیوه یکپارچه توحیدی بر کاهش پرخاشگری زندانیان مرد زندان مرکزی شهرکرد مؤثر است.
۴.

بررسی اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر میزان پرخاشگری زندانیان قم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال هفتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلیدواژه‌ها: پرخاشگری درمان یکپارچه توحیدی زندانیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۶ تعداد دانلود : ۷۴۰
این پژوهش، با هدف بررسی اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر میزان پرخاشگری زندانیان زندان مرکزی قم انجام شده است. بدین منظور، نمونه ها به صورت تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. از کل جامعه آماری تعداد 30 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه 15 نفره، شامل یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت هشت جلسه گروه درمانی 90 دقیقه ای به شیوه یکپارچه توحیدی به منظور کاهش رفتارهای پرخاشگرانه قرار گرفت. گروه کنترل تحت هیچ برنامه ای قرار نگرفت. بلافاصله بعد از پایان جلسات درمانی، پس آزمون و دو ماه پس از پایان جلسات، آزمون پیگیری صورت گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان یکپارچه توحیدی موجب کاهش معنی دار میزان پرخاشگری آزمودنی ها در مراحل پس آزمون و پیگیری می گردد (P < 0/01).
۵.

اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی (IT) بر اضطراب و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دختر پیش دانشگاهی استان یزد

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در علوم رفتاری دوره چهارم خرداد ۱۳۹۸ شماره ۳۲ ۴۰-۶۰

کلیدواژه‌ها: درمان یکپارچه توحیدی سرزندگی تحصیلی اضطراب دانش آموزان پیش دانشگاهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۴۶۸
در شرایط کنونی موفقیت تحصیلی برای خانواده ها، دانش آموزان و جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین شناخت عوامل مؤثر بر پیشرفت و سرزندگی تحصیلی ضروری به نظر می رسد. معنویت، یکی از عواملی است که پیش بینی می شود بر سرزندگی تحصیلی و همچنین اضطراب تأثیرگذار باشد. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر سرزندگی تحصیلی و اضطراب دانش آموزان دختر دوره پیش دانشگاهی استان یزد بود. روش این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، تمامی دانش آموزان دختر پیش دانشگاهی استان یزد در سال 97-96 بودند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه سرزندگی تحصیلی دهقانی زاده و حسین چاری (1391) و اضطراب اشپیلبرگر (1970) بود. از دانش آموزانی که نمرات پایینی در پرسشنامه سرزندگی تحصیلی و همچنین نمرات بالایی در پرسشنامه اضطراب به دست آوردند، 30 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. درمان یکپارچه توحیدی به مدت 8 جلسه 120 دقیقه ای به گروه آزمایش ارائه شد. پس از اتمام جلسات درمانی داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره در نرم افزار آماری SPSS-22 تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نشان داد که درمان یکپارچه توحیدی به میزان معناداری باعث افزایش سرزندگی تحصیلی و کاهش اضطراب دانش آموزان شده است؛ بنابراین توصیه می شود که به منظور افزایش سرزندگی تحصیلی و کاهش اضطراب دانش آموزان از این درمان استفاده شود.
۶.

مقایسه اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی و درمان روابط موضوعی بر خود متمایزسازی و خشونت زوجین

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 31-47

کلیدواژه‌ها: درمان یکپارچه توحیدی درمان روابط موضوعی خودمتمایزسازی خشونت زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۴۳۲
پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی و درمان روابط موضوعی بر خود متمایزسازی و خشونت زوجین شهر مشهد انجام شده است. از جامعه مذکور نمونه ای به حجم 30 نفر به روش در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش هر گروه پنج زوج (10 نفر) و در گروه کنترل پنج زوج (10 نفر) به صورت ساده جایگزین شدند. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی (پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه تمایز- خود و پرسشنامه خشونت زناشویی استفاده شد. مداخلات بر روی 2 گروه به صورت 10 جلسه دوساعته در هفته انجام شد و گروه کنترل، هیچ درمانی را دریافت نکرد. داده ها با استفاده از آمار استنباطی شامل تحلیل کواریانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که درمان یکپارچه توحیدی و درمان روابط موضوعی با اثربخشی معناداری در خود متمایزسازی و خشونت زوجین همراه بودند، علاوه بر آن نتایج نشان داد که درمان روابط موضوعی در مقایسه با درمان یکپارچه اثربخشی بهتری در افزایش خودمتمایزسازی داشته است و نیز درمان یکپارچه در مقایسه با درمان روابط موضوعی اثربخشی بهتری در کاهش خشونت زناشویی داشته است.
۷.

اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر مؤلفه های اضطراب وجودی، صبر و امید در زنان افسرده(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۷ 95 - 115

کلیدواژه‌ها: افسردگی زنان درمان یکپارچه توحیدی امید صبر اضطراب وجودی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۴۷۴
از آنجا که افسردگی جزء شایع ترین اختلالات روانی در زنان به شمار می رود و مؤلفه های صبر و امیدواری نقش مهمی در تسکین این اختلال دارند، هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر بهبود سه مؤلفه صبر، امید و اضطراب وجودی در زنان افسرده بود. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون−پس آزمون و گروه گواه است. گروه نمونه را 40 نفر از زنان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه آزاد بندرعباس تشکیل می دهند که براساس مقیاس افسردگی بک، افسرده تشخیص داده شدند. سپس این افراد به شیوه گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. برای گردآوری داده های مورد نیاز از مقیاس های افسردگی بک، امید، صبر و اضطراب وجودی استفاده شد. اعضای گروه آزمایش طی دوازده جلسه مشاوره فردی، تحت درمان یکپارچه توحیدی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده های حاصل از پیش آزمون و پس آزمون، تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد پس از مداخله، در متغیرهای صبر (37/376=F و 0001/0=p)، امید (91/22=F و 0001/0=p) و اضطراب وجودی (37/27=F و 0001/0=p)، بین گروه های آزمایش و کنترل تفاوت معنا داری حاصل شده است؛ بنابراین با توجه به نتایج پژوهش می توان ادعا کرد که درمان یکپارچه توحیدی در بهبود مؤلفه های صبر، امید و اضطراب وجودی در زنان افسرده مؤثر بوده است.
۸.

مطالعه تاثیر روان درمانی گروهی با رویکرد یکپارچه توحیدی بر افسردگی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال ۱۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۵ 229 - 248

کلیدواژه‌ها: درمان یکپارچه توحیدی افسردگی گروه درمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۹۵
افسردگی یک بیماری شایع روانی است و در زنان بیش از مردان شیوع دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان اثربخشی الگوی روان درمانی یکپارچه توحیدی بر افسردگی زنان بود. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. از میان زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر کرمان در سال 1400، سی نفر انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش، طی12جلسه تحت گروه درمانی با رویکرد یکپارچه توحیدی قرارگرفتند. ابزار گردآوری، پرسشنامه افسردگی بک بود که پیش از شروع گروه درمانی و یک هفته پس از پایان جلسات گروه درمانی بر روی هر دو گروه اجرا شد. نتایج تحلیل کواریانس تک متغیری داده ها نشان داد میزان افسردگی گروه آزمایشی پس از انجام مداخله درمانی به طور معناداری کمتر از گروه کنترل بود (5/8=F و 006/0=p). همچنین شاخص اثر (مجذور اتا) حاکی از آن است که 19درصد واریانس افسردگی در گروه آزمایش به وسیله متغیر مستقل یعنی گروه درمانی یکپارچه توحیدی تبیین می شود. بنابراین، مراکز مشاوره و روان درمانی می توانند از این روش برای درمان افسردگی زنان استفاده نمایند.
۹.

تاثیر درمان یکپارچه توحیدی بر دشواری تنظیم هیجان و خودمهارگری نوجوانان پسر در معرض آسیب های اجتماعی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تعالی مشاوره و روان درمانی دوره ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 1-10

کلیدواژه‌ها: درمان یکپارچه توحیدی دشواری تنظیم هیجان خودمهارگری آسیب های اجتماعی نوجوانان پسر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۴۴
مقدمه و هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر درمان یکپارچه توحیدی بر دشواری تنظیم هیجان و خودمهارگری دانش آموزان پسر در معرض آسیب های اجتماعی بود. روش: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی و با اهداف کاربردی است که در چهارچوب طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از دانش آموزان پسر نوجوان در معرض آسیب های اجتماعی شهر میبد بود که با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس، 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دوگروه 15 نفری (آزمایش و کنترل) جایگزین شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه های دشواری تنظیم هیجان گرتز و روئمر (2004) و خود مه ارگری تانج ی (2004) در مراحل پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. گروه آزمایش مداخله درمان یکپارچه توحیدی را در 10 جلسه 5/1 ساعته و هرهفته دو جلسه دریافت کردند، درصورتی که گروه کنترل هیچگونه مداخله ای را در طول مدت آزمایش دریافت ننمود. داده ها روش تحلیل کوواریانس چند متغیری و با بهره گیری از بسته نرم افزاری spss26 و در سطح ۰۵/۰ مورد تجریه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان یکپارچه توحیدی بر دشواری تنظیم هیجان و خودمهارگری در دانش آموزان موثر بوده است (۰۵/۰>P). نتیجه گیری: درمان یکپارچه توحیدی با توجه به نزدیکی با فرهنگ ایرانی - اسلامی و تمرکز آن بر ابعاد مختلف زندگی می تواند به عنوان یک روش آموزشی درمانی موثر در مراکز مشاوره، مدارس و مراکز درمانی استفاده شود.
۱۰.

اثربخشی روان درمانگری یکپارچه توحیدی بر عزت نفس و تاب آوری همسران زندانیان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۸ 63 - 86

کلیدواژه‌ها: درمان یکپارچه توحیدی عزت نفس تاب آوری خانواده فرد زندانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۲۳
زندان، تأثیر منفی بسیاری در خانواده زندانیان می گذارد و همسران زندانیان عزت نفس و تاب آوری پایینی دارند. یکی از درمان های چندوجهی که ابعاد مختلف درمان را در نظر می گیرد درمان یکپارچه توحیدی است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر عزت نفس و تاب آوری همسران زندانیان است. جامعه آماری پژوهش، کلیه همسران زندانیان مراجعه کننده به انجمن حمایت زندانیان در سال 9۶ - 139۷ شهرستان میبد است. نمونه شامل ۵ نفر از این همسران است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با تکمیل پرسشنامه های عزت نفس روزنبرگ، تاب آوری کانر و دیویدسون انتخاب شدند. داده ها با استفاده از روش های آماری تحلیل نگاره ای و با نرم افزار SPSS تجزیه وتحلیل شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که پس از درمان، عزت نفس و تاب آوری هر پنج آزمودنی نسبت به قبل از درمان بهبود داشته است. اثربخشی درمان در عزت نفس، تاب آوری و ابعاد تاب آوری هر ۵ آزمودنی معنادار بود.
۱۱.

اثربخشی آموزش شفقت با رویکرد درمان یکپارچه توحیدی بر کاهش افسردگی زنان خانه دار(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 55 - 66

کلیدواژه‌ها: شفقت درمان یکپارچه توحیدی افسردگی زنان خانه دار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۲
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش شفقت با رویکرد درمان یکپارچه توحیدی بر کاهش افسردگی زنان خانه دار بود. این مطالعه با رویکرد کمّی و به روش نیمه آزمایشی و با به کارگیری طرح پیش آزمون - پس آزمون و گروه گواه انجام شد. جامعه آماری پژوهش، کلیه زنان خانه دار شهرستان کرمان بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 30 نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ نفری (آزمایش و کنترل) جایگزین شد. شرکت کنندگان به پرسشنامه های استاندارد افسردگی بک، در مراحل پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. آموزش شفقت با رویکرد یکپارچه توحیدی در 10 جلسه 90 دقیقه ای به اعضای گروه آزمایش ارائه شد ولی گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را در طول مدت آزمایش دریافت نکرد. در پایان نیز داده های پژوهش با روش تحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش شفقت با رویکرد درمان یکپارچه توحیدی بر افسردگی زنان خانه دار مؤثر بوده و باعث کاهش افسردگی در زنان شده است.
۱۲.

اثربخشی آموزش معنادهی به رنج با رویکرد یکپارچه توحیدی بر افزایش تاب آوری مادران دارای فرزند معلول شهر یزد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 27 - 37

کلیدواژه‌ها: معنادهی به رنج درمان یکپارچه توحیدی تاب آوری مادران فرزند معلول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۳۱
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش معنادهی به رنج با رویکرد درمان یکپارچه توحیدی بر افزایش تاب آوری مادران دارای فرزند (فرزندان) معلول بود. این مطالعه با رویکرد کمّی و به روش نیمه آزمایشی و با به کارگیری طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری متشکل از کلیه مادران دارای یک یا چند فرزند معلول در شهر یزد بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب و در دو گروه 15 نفری (آزمایش و کنترل) جایگزین شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه استاندارد تاب آوری کونور - دیویدسون، در مراحل پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. آموزش معنادهی به رنج با رویکرد یکپارچه توحیدی در 8 جلسه 90 - 120 دقیقه ای به اعضای گروه آزمایش ارائه شد ولی گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را در این خصوص در طول مدت آزمایش دریافت نکرد. در پایان نیز داده های پژوهش با روش تحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش معنادهی به رنج با رویکرد درمان یکپارچه توحیدی بر افزایش تاب آوری مادران دارای فرزند(های) معلول مؤثر بوده است.