درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمانی پایه ی ششم ابتدایی (متن، پرسش ها و تصاویر) از منظر فعال و غیر فعال بودن بر اساس روش ویلیام رومی در سال تحصیلی 92-1391 بود. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، کتاب هدیه های آسمانی پایه ی ششم بود. کل کتاب به عنوان نمونه، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه ی تحلیل مبتنی بر روش ویلیام رومی است که براساس مبانی نظری تهیه و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی تأیید شد. واحد مطالعه درس های مندرج در کتاب و واحد تجزیه و تحلیل، متن، پرسش ها و تصاویر کتاب است که بر اساس مقوله های فعال و غیرفعال توسط فرمول ویلیام رومی تحلیل و ضریب درگیری آن ها مشخص شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که متن کتاب هدیه های آسمانی با ضریب درگیری 02/0 ، متنی غیرفعال و غیر پویاست و بیشتر به بیان حقایق و ارائه ی اطلاعات می پردازد. پرسش های کتاب با ضریب درگیری 36/1 نشان می دهد که پرسش ها فعال و پویا هستند و زمینه را برای یادگیری فعال فراهم می کنند، اما تصاویر کتاب هدیه های آسمانی با ضریب درگیری 25/0 نشان دهنده ی غیر فعال و غیر پویا بودن تصاویر است و زمینه را برای فعالیت فراهم نمی کند. بنابراین، متن و تصاویر کتاب هدیه های آسمانی پایه ی ششم ابتدایی 92-1391 به روش غیرفعال و پرسش های کتاب به روش فعال تدوین شده اند.

برنامه درسی مطالعات اجتماعی سال ششم ابتدایی، با توجه به رویکرد کلی برنامه درسی ملی مبنی بر فطرت گرایی و اهتمام به شکوفایی آن، سعی دارد زمینه های تربیت فردی و اجتماعی کودکان و نوجوانان را فراهم آورد. هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفه های مهارتهای اجتماعی در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی است. این پژوهش از پژوهش های ترکیبی است و در دو بخش کیفی و کمّی انجام گرفته است. در بخش کیفی، ابزار شناسایی مهارتهای اجتماعی با استفاده از روش مطالعه موردی کیفی تدوین شده است. در بخش کمّی، ابتدا با استفاده از روش تحلیل عامل تاییدی، اعتبار و پایایی ملاکها و شاخصهای شناسایی شده بررسی و برمبنای آن و با روش تحلیل محتوای کمّی، مهارتهای اجتماعی شمارش شده است. جامعه آماری شامل همه معلمان ابتدایی شهر شیراز و کتاب تعلیمات اجتماعی سال ششم ابتدایی در سال تحصیلی 94- 93 است. نتایج نشان داد که مهارتهای گروهی بیشترین فراوانی و مهارتهای ارتباطی کمترین فراوانی را دارند. همچنین بیشترین و کمترین ضریب اهمیت، به ترتیب به مهارتهای جرأت ورزی و مهارتهای ارتباطی مربوط بود. همچنین مشخص شد که پراکندگی مهارتهای اجتماعی در این کتاب یکسان نیست و بیشتر بر مهارتهای ارتباطی، مهارتهای پرورش حس همکاری و شناسایی ارزشهای جامعه تأکید شده است. لذا توجه به سایر مهارتهای اجتماعی ضروری است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل میزان توجه به مباحث سبک زندگی اسلامی در کتب درسی دین و زندگی دوره متوسطه اجرا شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و رویکرد پژوهش کاربردی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه کتاب های درسی دین و زندگی دوره متوسطه در سال تحصیلی 92- 1391 بود که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر شده، کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بود و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی بررسی و تحلیل شد. عمده ترین نتایج پژوهش بیان کننده آن است که: 1. از مجموع 4912 واحد ضبط شمارش شده در چهار کتاب دین و زندگی، 732 فراوانی یا 9/14% به مباحث و مؤلّفه های سبک زندگی اسلامی مبتنی بر سوره مبارکه حجرات توجه شده و میزان آن در کتاب های دین و زندگی پایه اول، دوم، سوم و چهارم دوره متوسطه به ترتیب 213، 139، 154 و 226 مرتبه است. 2. محور آداب زندگی ایجابی و مؤلّفه عدالت خواهی و حق طلبی به ترتیب با 584 و 68 مرتبه تکرار بیش ترین و محور آداب زندگی سلبی و مؤلّفه بلند سخن نگفتن به ترتیب با 148 و 17 مرتبه تکرار کم ترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.

پژوهشحاضربا هدف تعیین میزان مناسب بودن خطوط کتاب فارسی اوّل دبستان(تحریری، نسخ و شبه نستعلیق) برای خواندن و نوشتن دانش آموزان این پایه، دستیابی به نتایج حضور این خطوط در کتاب و نیز تعیین میزان تطابق خط تحریری کتاب با اصول خوش نویسی انجام شده است. روش انجام این پژوهش، ارزشیابی، و جامعه آماری آن همه معلمان، سرگروههای آموزشی و دانش آموزان پایه اوّل دبستان، متخصصان خوش نویسی و متخصصان آموزش زبان فارسی در کل کشور در سال تحصیلی91-1390بوده است. پنج استان تهران، خوزستان، زنجان، کرمانشاه و یزد به صورت نمونه گیری هدفمند، 720معلّم، 165 سرگروه آموزشی و 840 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای و سه متخصص خوش نویسی و چهار متخصص آموزش زبان فارسی به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه های پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و آزمون پیشرفت تحصیلی املا و ابزار سنجش ""خوانانویسی"" استفاده شد. پایایی ابزار از طریق تعیین ضریب آلفای کرانباخبرآورد شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از تکنیکهای آمار استنباطی و آزمونهای استنباطی Tگروههای مستقل، تحلیل واریانس و خی دو، و برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش هولستی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد استفاده همزمان از سه خط در پایه اوّل دبستان نامناسب بوده است، دانش آموزان را دچار دوگانگی و سردرگمی کرده و موجب ابداع و به کارگیری خطی میانه خطوط نسخ و تحریری از سوی آنان شده است. استفاده از خط تحریری برای پایه اوّل دشوار است. خط نسخ به دلیل سادگی آن، به تنهایی برای این پایه ترجیح دارد.

هدف از مطالعه ی حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و علوم تجربی دوره ی راهنمایی بر اساس مؤلفه های هوش هیجانی می باشد. به همین منظور کتاب های مطالعات اجتماعی و علوم سال اول، دوم و سوم با توجه به مؤلفه های هوش هیجانی بر اساس چک لیست دیوید گلمن که شامل 5 مؤلفه و 26 زیرمجموعه می باشد، با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که متداول ترین مؤلفه ی هوش هیجانی در متن کتاب مطالعات اجتماعی، مؤلفه ی آگاهی اجتماعی، در تمرین ها، مؤلفه ی خودمدیریتی و در تصویرها، مؤلفه ی مهارت اجتماعی و در متن و تمرین های کتاب علوم، مؤلفه ی خودمدیریتی می باشد. بیشترین میزان توجه در متن کتاب اجتماعی سال اول شامل مؤلفه ی خودمدیریتی و در سال دوم و سوم، مؤلفه ی آگاهی اجتماعی و در متن کتاب علوم سال اول مؤلفه ی انگیزش و در سال دوم و سوم مؤلفه ی مهارت اجتماعی و خودآگاهی، در تمرین های کتاب اجتماعی هر سه سال، مؤلفه ی خودمدیریتی و در تمرین های کتاب علوم سال اول و دوم مؤلفه ی خودمدیریتی و در سال سوم، مؤلفه ی مهارت اجتماعی و در تصویرهای کتاب اجتماعی هر سه سال شامل مؤلفه ی مهارت اجتماعی بوده است. به هیچ کدام از مؤلفه های هوش هیجانی در تصویرهای کتاب های علوم توجه نشده است. با توجه به نتایج پژوهش در کل می توان گفت که به مؤلفه های هوش هیجانی در کتاب مطالعات اجتماعی توجه شده است، در حالی که به این مؤلفه ها در کتاب علوم بسیار کم توجه شده است. همچنین مؤلفه های هوش هیجانی در کتاب های مطالعات اجتماعی و علوم تجربی به طور منطقی و از یک پایه به پایه ی دیگر مرتب نشده است.