پژوهش های برنامه درسی

هدف از مطالعه ی حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و علوم تجربی دوره ی راهنمایی بر اساس مؤلفه های هوش هیجانی می باشد. به همین منظور کتاب های مطالعات اجتماعی و علوم سال اول، دوم و سوم با توجه به مؤلفه های هوش هیجانی بر اساس چک لیست دیوید گلمن که شامل 5 مؤلفه و 26 زیرمجموعه می باشد، با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که متداول ترین مؤلفه ی هوش هیجانی در متن کتاب مطالعات اجتماعی، مؤلفه ی آگاهی اجتماعی، در تمرین ها، مؤلفه ی خودمدیریتی و در تصویرها، مؤلفه ی مهارت اجتماعی و در متن و تمرین های کتاب علوم، مؤلفه ی خودمدیریتی می باشد. بیشترین میزان توجه در متن کتاب اجتماعی سال اول شامل مؤلفه ی خودمدیریتی و در سال دوم و سوم، مؤلفه ی آگاهی اجتماعی و در متن کتاب علوم سال اول مؤلفه ی انگیزش و در سال دوم و سوم مؤلفه ی مهارت اجتماعی و خودآگاهی، در تمرین های کتاب اجتماعی هر سه سال، مؤلفه ی خودمدیریتی و در تمرین های کتاب علوم سال اول و دوم مؤلفه ی خودمدیریتی و در سال سوم، مؤلفه ی مهارت اجتماعی و در تصویرهای کتاب اجتماعی هر سه سال شامل مؤلفه ی مهارت اجتماعی بوده است. به هیچ کدام از مؤلفه های هوش هیجانی در تصویرهای کتاب های علوم توجه نشده است. با توجه به نتایج پژوهش در کل می توان گفت که به مؤلفه های هوش هیجانی در کتاب مطالعات اجتماعی توجه شده است، در حالی که به این مؤلفه ها در کتاب علوم بسیار کم توجه شده است. همچنین مؤلفه های هوش هیجانی در کتاب های مطالعات اجتماعی و علوم تجربی به طور منطقی و از یک پایه به پایه ی دیگر مرتب نشده است.

این پژوهش با هدف ساخت، و بررسی روائی و پایائی آزمون تشخیصی خواندن و درک مطلب برای دانش آموزان کلاس های سوم و چهارم ابتدایی شهر شیراز انجام شد. به این منظور 1200 دانش آموز از کلاس های سوم، چهارم و پنجم به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند، آزمون تشخیصی سطح خواندن و درک مطلب در دو بعد خواندن و درک مطلب با 11 خرده آزمون که شامل سلیس خوانی، توسعه واژگان، آگاهی واج شناختی ایده اصلی متن، ارجاعات محتوایی، حقایق و ایده ها در متن، ارتباطات علی و معلولی در متن، توالی وقایع، گرفتن نتایج بر اساس شواهد، تفسیر و هدف نویسنده بود. پس از بررسی مقدماتی اجرا شد و بر اساس شاخص های روان سنجی تحلیل و اصلاح شد. سپس برای بررسی روایی آن، از شیوه های روائی وابسته به ملاک روائی محتوایی و همبستگی نمره های خرده آزمون با یکدیگر و پایایی آن به روش بازآزمایی بررسی گردید که در سطح مطلوب بود. تحلیل عامل انجام شد که نشانگر روش مطلوب آزمون بود. یافته ها بیانگر آن بود که روائی ملاکی در سطح بالا و پایایی در سطح مورد قبول بود. از نظر پایایی بالاترین خرده آزمون ها به ترتیب سلیس خوانی، واژگان و ایده اصلی متن و ارجاعات محتوایی بودند و از نظر روایی بهترین خرده آزمون ها سلیس خوانی و واژگاه و ایده اصلی متن بود. نتایج نشان داد آزمون تشخیصی خواندن در مورد خواندن و میزان درک مطلب اطلاعات لازم، را ارائه می دهد و می تواند در جهت تشخیص و سرند مشکلات خواندن و میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کاربرد داشته باشد.

هدف کلی از انجام این پژوهش، بررسی رابطه بین میزان اثربخشی (انسجام، توازن و تناسب) برنامه درسی با شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری دانشجویان رشته های مدیریت (بازرگانی، صنعتی و آموزشی) دانشگاه شیراز بود. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بوده که جامعه آماری آن را تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته های (مدیریت بازرگانی، صنعتی و آموزشی) دانشگاه شیراز (560 نفر) تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی و بر اساس جدول مورگان نمونه پژوهش (376 نفر) انتخاب گردید. در تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای آماری SPSS16 و LISREL استفاده شد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه اثربخشی برنامه درسی (علی نیا، 1391) و پرسش نامه محقق ساخته مبتنی بر مدل چشم شایستگی بود که پس از محاسبه روایی و پایایی، بین افراد نمونه توزیع گردید. با استفاده از روش های آمار استنباطی داده ها تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین انسجام، توازن و تناسب برنامه درسی و نیز بین شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری دانشجویان رشته های مورد نظر تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین مشخص گردید اثربخشی برنامه درسی با شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری دانشجویان این سه رشته رابطه مثبت و معناداری دارد.

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه ی تأثیر روش آموزش مبتنی بر الگوی طراحی آموزشی دیک و کری و الگوی طراحی آموزشی گانیه بر انگیزش و یادگیری دانش آموزان سال اول دبیرستان در درس علوم بوده است. تحقیق حاضر از نوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون با 2 گروه است. جامعه ی مورد مطالعه ی این پژوهش را کلیه ی دانش آموزان دختر پایه ی اول دبیرستان شهر شیراز که در سال تحصیلی 93-92 مشغول به تحصیل بوده اند تشکیل می دهد. حجم نمونه در این پژوهش 54 نفر از دانش آموزان دختر پایه ی اول دبیرستان بودند که نمونه گیری به دلیل محدودیت اجرا به صورت نمونه گیری در دسترس انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ی انگیزش پیشرفت هرمنس (1977) و آزمون یادگیری محقق ساخته (1392) بود و به منظور محاسبه ی پایایی پرسش نامه ی انگیزش پیشرفت، از آلفای کرونباخ استفاده شد و میزان پایایی آن 87/. به دست آمد و به منظور محاسبه پایایی آزمون یادگیری، از کودرریچاردسون 20 استفاده شد و میزان پایایی آزمون یادگیری 73/. به دست آمد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون آماری کوواریانس استفاده شد و نتایج زیر به دست آمد: روش مبتنی بر الگوی گانیه و الگوی دیک و کری تفاوتی در میزان تأثیر بر انگیزش ندارند، اما مشخص شد که بین روش های آموزشی (گانیه و دیک کری) ازنظر میزان یادگیری تفاوت معنی داری وجود دارد و روش مبتنی بر الگوی گانیه، بر یادگیری دانش آموزان اثربخش تر است.

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل محتوای کتب درسی به عنوان مهم ترین عنصر آموزش می باشد تا میزان توجه به هریک از مفاهیم مورد نظر در زمینه ی ورزش مشخص گردد. مؤلفه های این پژوهش شامل آگاهی از اهمیت ورزش در سلامت و پیشگیری از بیماری ها، زمان مناسب انجام ورزش، انجام ورزش متناسب با سن نوجوانان، آگاهی از مضرات عدم تحرک بدنی، آشناساختن نوجوانان با انواع ورزش، آموزش ورزش های مختلف، آگاه ساختن در زمینه ی تغذیه ی مناسب پس از انجام ورزش، توجه به ورزش های بومی و محلی، آشنا ساختن با ورزشکاران نامی و حیطه های ورزشی مربوط به آنان می باشد. روش مورد استفاده در تحلیل حاضر، آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل نیز متن موجود در صفحات می باشد. جامعه ی این پژوهش شامل، کتاب های فارسی، تعلیمات اجتماعی، علوم، دینی و قرآن دوره راهنمایی در سال تحصیلی1388- 1387 می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که به مؤلفه ی آگاهی از اهمیت ورزش در سلامت و پیشگیری از بیماری ها بیش از سایر مؤلفه ها توجه شده است و کمترین میزان توجه مربوط به مؤلفه های زمان مناسب انجام ورزش، آگاهی از مضرات عدم تحرک بدنی، آموزش ورزش های مختلف، آگاه ساختن در زمینه ی تغذیه مناسب پس از انجام ورزش و توجه به ورزش های بومی و محلی است.

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمانی پایه ی ششم ابتدایی (متن، پرسش ها و تصاویر) از منظر فعال و غیر فعال بودن بر اساس روش ویلیام رومی در سال تحصیلی 92-1391 بود. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، کتاب هدیه های آسمانی پایه ی ششم بود. کل کتاب به عنوان نمونه، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه ی تحلیل مبتنی بر روش ویلیام رومی است که براساس مبانی نظری تهیه و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی تأیید شد. واحد مطالعه درس های مندرج در کتاب و واحد تجزیه و تحلیل، متن، پرسش ها و تصاویر کتاب است که بر اساس مقوله های فعال و غیرفعال توسط فرمول ویلیام رومی تحلیل و ضریب درگیری آن ها مشخص شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که متن کتاب هدیه های آسمانی با ضریب درگیری 02/0 ، متنی غیرفعال و غیر پویاست و بیشتر به بیان حقایق و ارائه ی اطلاعات می پردازد. پرسش های کتاب با ضریب درگیری 36/1 نشان می دهد که پرسش ها فعال و پویا هستند و زمینه را برای یادگیری فعال فراهم می کنند، اما تصاویر کتاب هدیه های آسمانی با ضریب درگیری 25/0 نشان دهنده ی غیر فعال و غیر پویا بودن تصاویر است و زمینه را برای فعالیت فراهم نمی کند. بنابراین، متن و تصاویر کتاب هدیه های آسمانی پایه ی ششم ابتدایی 92-1391 به روش غیرفعال و پرسش های کتاب به روش فعال تدوین شده اند.