فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۲۸۲ مورد.
۸۱.

تولید محتوا و سواد رسانه ای یاریگران حکمرانی نوین و تاب آوری سایبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تولید محتوا سواد رسانه ای حکمرانی نوین تاب آوری سایبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۲۳۹
حکمرانی دربردارنده نهادها، فرایندها و قواعدی است که برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت، اجرای تصمیمات و کنترل نتایج یا به عبارتی مدیریت جامعه در حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را بر عهده دارد. مفهومی که با گسترش وب جهان گستر و فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات دچار تغییرات اساسی شده و تحت تأثیر فضایی به نام سایبر است که به دلیل بی مکانی و بی زمانی، جهانیان را در برگرفته و با ارمغان هایی نظیر جامعه شبکه ای مؤلفه های حکمرانی یعنی اقتدار، انحصار و قلمرو قدرت را به چالش کشیده است. آنچه در این شرایط، ضامن بقا و تاب آوری دولت هاست؛ نخست درک حکمرانی نوین و تلاش برای تاب آوری سایبری است؛ زیرا در این فضا حکمرانی سنتی معنایی ندارد و تاب آوری سایبری به معنای راهبرد مقاومت، انعطاف پذیری، واکنش سریع و برگشت به حالت اولیه با کمترین خسارت، حیاتی است. دوم آنکه این تاب آوری منوط به تولید محتوای متناسب و ایجاد قدرت درک، تحلیل و کشف معانی نهفته در پیام های دیگران و جایگذاری صحیح پیام های خود در محیط سایبری و به عبارت دیگر سواد رسانه ای است. در این مقاله، محقق سعی نموده تا نقش یاریگری تولید محتوا و سواد رسانه ای در حکمرانی نوین و تاب آوری سایبری را توصیف و ضمن تبیین، با نگاه جهانی راهکارهایی بومی ارائه نماید. در این تحقیق ضمن مطالعات کتابخانه ای با شیوه گرانددتئوری و پرسش از صاحب نظران و فعالان رسانه و سایبر، مدل مفهومی تعامل چهار عنصر تولید محتوا، سواد رسانه ای، حکمرانی نوین و تاب آوری سایبری ترسیم شده است. توفیق در تولید محتوای اثربخش و کارا و مدیریت سواد رسانه ای مخاطبین، ضامن مشروعیت و مقبولیت در حکمرانی نوین و تاب آوری سایبری حاکمیت خواهد بود.
۸۲.

شناسایی وظایف و الزامات اخلاقی رسانه های اسلامی در حوزه خبر و اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه اسلامی کارکرد خبر و اطلاع رسانی الزامات اخلاقی رسانه اخلاق اسلامی در اطلاع رسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۱۸۹
رسانه ها نهاد هایی هستند که با اصلاح آنها امید است تقوا در جامعه انتشار یابد و کل جامعه اصلاح شود. پژوهش در باب رسانه های اسلامی از سویی به دلیل شناسایی و ایجاد رسانه های منطبق بر جهان بینی و ارزش های اسلامی و از سویی دیگر برای استفاده صحیح و حداکثری از توانمندی های رسانه در مسیر تحقق آرمان های الهی و در نهایت نیل به سعادت حقیقیِ دنیوی و اخروی امری ضروری است. اگرچه رسانه ها کارکردهای مختلفی چون آموزش، تفریح و سرگرمی دارند، اما درمقایسه با سایر بخش ها، نیاز محسوس تر به اخبار، اهمیت آن را دوچندان کرده است. می توان گفت خبر و اطلاع رسانی مهم ترین کارکرد رسانه درباره درگیری و هدایت افکار عمومی محسوب می شود. در پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل محتوای کیفیِ آیات و روایات اسلامی و باتکیه بر درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی تلاش شده است تا مبنایی برای کارکرد اطلاع رسانی در رسانه تنظیم شود. نتایج به دست آمده را می توان در دو بخش وظایف و الزامات اخلاقی دسته بندی کرد. از مهم ترین وظایف رسانه های اسلامی در حوزه اطلاع رسانی، می توان به «تبیین هدف آفرینش انسان»، «تبیین نگاه انسان به دنیا»، «عقلانی کردن جامعه» و «ارائه رویکرد تحلیلی» اشاره کرد و از مواردی همچون «پرهیز از علم بی عمل و عمل بی علم»، «پرهیز از رویکرد ماکیاولی»، «پرهیز از ریا و شهرت طلبی» و «عدم تجسس در امور دیگران» به عنوان اهم الزامات اخلاقی یاد کرد.
۸۳.

شناسایی مسائل صداوسیما در سیاست گذاری برای تعامل با رسانه های جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه های جدید سیاست گذاری رسانه ای صداوسیما تعامل مسئله شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۱۹۱
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مسائل صداوسیما در تعامل با رسانه های جدید است. بدین منظور پژوهشگر ضمن مطالعه منابع و اسناد مرتبط، برای دست یافتن به پاسخی برای پرسش اصلی پژوهش، به مصاحبه کیفی نیمه ساختاریافته با تعدادی از مدیران و کارشناسان حوزه فضای مجازی و سیاست گذاری صداوسیما، اساتید و کارشناسان دانشگاهی حوزه ارتباطات و رسانه و مدیران و کارشناسان فعال در عرصه فضای مجازی پرداخته است. در این پژوهش از روش تحلیل مضمون استفاده شده است و طی سه مرحله کدگذاری توصیفی، تفسیری و یکپارچه سازی، سیزده مسئله در پنج بخشِ مسائل مدیریتی، مسائل ناشی از تغییرات محیطی، مسائل مرتبط با قوانین و مقررات، مسائل ناشی از نوع رویکرد و نگاه به فضای مجازی، و مسائل ناشی از ضعف دانش و تخصص شناسایی شدند.
۸۴.

نقد و بررسی مبانی فقهی سیاست جمهوری اسلامی ایران در پالایش فضای مجازی (فیلترینگ)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پالایش اینترنت فیلترینگ پالایش فضای مجازی وجوب نهی از منکر حرمت کتب ضاله قاعده نفی سبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۲۰۷
اینترنت به‌رغم مزایا و فرصت‌هایش، برای کلیه کشورها به‌ویژه ایران که ویژگی‌های منحصربه‌فرد فرهنگی، دینی و سیاسی دارد، آسیب‌هایی نیز به همراه دارد. یکی از راه‌های مقابله با این آسیب‌ها، پالایش (فیلترینگ) است که از بدو ورود اینترنت به کشور، به شکل جدی دنبال شده است. بررسی ابعاد مختلف نظام پالایشی جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد با «یک سیاست پالایش حداکثری» مواجهیم که البته در عمل به طور ناقص و حداقلی اجرا می‌شود. مبنای اتخاذ این سیاست استناد به برخی ادله فقهی از جمله «وجوب نهی‌از‌منکر»، «حرمت کتب ضاله» و «قاعده نفی سبیل» است که از آن‌ها جواز یا وجوب پالایش نتیجه گرفته شده است. پژوهش حاضر می‌کوشد استنادهای صورت‌گرفته به ادلۀ فقهی را نقد و بررسی کند. این پژوهش نشان می‌دهد از میان ادله‌، تنها وجوب نهی‌از‌منکر می‌تواند مبنای پالایش قرار گیرد که البته موفقیت آن در مرحله اجرا در گروی پیش‌بینی مقدمات و لوازمی است. مرور آثار و نتایج اتخاذ سیاست کنونی، حاکی از لزوم به‌روزرسانی این سیاست از باب «مصلحت» و «حفظ نظام» است. این پژوهش نشان می‌دهد جایگزین‌کردن یک سیاستِ حداقلی‌تر که به صورت کامل اجرا شود، از سیاست فعلی مطلوبیت بیشتری دارد. در این سیاست پیشنهادی، محدودۀ پالایش متناسب با نیاز عمومی بازتعریف می‌شود، بسترها و رسانه‌های داخلی توسعه می‌یابند و از ظرفیت خانواده‌ها برای حمایت از کودکان استفاده می‌شود. بررسی صورت‌گرفته اثبات می‌کند چنین تغییری از منظر فقهی با مانعی مواجه نیست.
۸۵.

زمینه ها و نقش سیاست های دولت در توسعه خلاقیت فرهنگی ایران عصر صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خلاقیت فرهنگی تاریخ ایران تمدن اسلامی دوره صفویه سیاست فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۴۷۷
خلاقیت به معنای عام شرط پویایی فرهنگ و تحقق تمدن است. یکی از نقاط قوت تمدن غربی معاصر نیز جذب و به کارگیری نخبگان است. خلاقیت فرهنگی که به تولید محصولات نمادین می انجامد و یکی از انواع خلاقیت است که به ویژه در آثار هنری تجلی می یابد. هدف مقاله حاضر، تبیین مسیر خلاقیت فرهنگی در دوره تاریخی صفویه است. به لحاظ آثار تاریخی و هنری، دوره صفویه در تاریخ میانه ایران کم نظیر است که نشان از توسعه خلاقیت فرهنگی در این دوره می باشد. این مقاله با رویکردی سیاستی به خلاقیت فرهنگی، نقش دولت در گسترش آن را بررسی می کند. سؤال اصلی این است چه سیاست هایی منجر به رشد و توسعه خلاقیت فرهنگی در دوره صفویه شد؟ برای پاسخ به این سؤال زمینه فرهنگی پیشاصفویه که زیربنای سیاست های بعدی قرار گرفته بررسی شده است. همچنین با استناد به گزاره های تاریخی تلاش شده سیاست های فرهنگی و عمومی دولت صفویه که مستقیم و غیرمستقیم بر خلاقیت فرهنگی تأثیر گذاشته اند استخراج و مقوله بندی شود. نتایج این تحقیق که با روش کتابخانه ای انجام شده مجموعه ای از سیاست ها و اقدامات دولت صفویه را شناسایی کرده است که بر گسترش خلاقیت فرهنگی تأثیرگذار بوده اند. سیاست های فرهنگی در چهار مقوله: هویتی، دینی، توسعه ای و حمایتی دسته بندی شده اند. همچنین سیاست تعامل فرهنگی و مواجهه با تنوع فرهنگی نیز به عنوان سیاست های مؤثر بر زمینه تولید و مصرف محصولات فرهنگی و رشد خلاقیت شناسایی شده اند. مجموعه این سیاست های فرهنگی و دیگر سیاست های عمومی در دوره صفویه که به بهبود شرایط اقتصادی و شکل گیری طبقات اجتماعی جدید انجامید به رشد و توسعه خلاقیت فرهنگی منجر گردید.
۸۶.

الگوی هنجاری ارتباطات انسانی در اندیشه آیت ا... جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ارتباطات هنجار الگو انسان جامعه حسن معاشرت وحدت عدالت آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۲۶۷
تأمل در نظام خلقت، حاکی از مجموعه ای از روابط اعم از روابط بین موجودات مادی و غیرمادی و همچنین موجودات ذی روح و بی روح به عنوان مبنا و محور عالم می باشد. از بین این روابط، ارتباطات اجتماعی انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده چرا که روابط انسانی و مناسبات اجتماعی دشوارترین رابطه به لحاظ معرفتی و سخت ترین مناسبات به لحاظ عملی است. در این میان شناخت نظرات اندیشمندان جامعه زمینه های کاهش دشواری های معرفتی و سختی های مناسبات عملی ارتباطات انسانی را فراهم می سازد. در این مقاله برای بررسی و شناخت اندیشه ارتباطات انسانی آیت ا... جوادی آملی از روش پژوهش فراترکیب آثار موجود آیت ا... جوادی آملی استفاده شده است. به طورکلی روابط انسان مؤمن از منظر آیت ا... جوادی آملی در سه حوزه «اسلامی»، «توحیدی» و «انسانی» تبیین می شود. منظور ایشان از روابط در حوزه اسلامی، ارتباط با کلیه مسلمانان جهان است. ارتباطات در حوزه توحیدی همان ارتباط با موحدان (مسیحی ها، یهودی ها، زردشتی ها و همه کسانی که خدا را قبول دارند) بوده و ارتباطات در حوزه انسانی، مربوط به انسانیت فارغ از هرگونه دین و آیین ایشان است. ارتباط انسان مؤمن در هر یک از این حوزه ها از چهار اصل کلی و شاخصه کلان «توحید، عدالت، وحدت و حسن معاشرت» پیروی می کند. بر اساس دیدگاه آیت ا... جوادی آملی هر حوزه شامل قلمروهای ارتباطی خاص با شاخصه ارتباطی ویژه خود است، ضمن اینکه بعضی از قلمروها در هر سه حوزه مشترک می باشند. در حوزه اسلامی، قلمروهای ارتباطی به ترتیب عبارت اند از: ارتباط با پیامبر (امام و نایب خاص و عام ایشان) با شاخصه محبت و اطاعت (پذیرش ولایت)، ارتباط با والدین با شاخصه احسان و مصاحبت، ارتباط با همسر، فرزندان و خویشان با شاخصه مودت و رحمت، ارتباط با یتیمان و مساکین با شاخصه احسان و مصلحت، ارتباط با همسایه، همنشین و همراه، با شاخصه احسان و نصرت، ارتباط با مؤمنین و مسلمانان با شاخصه اخوت. در حوزه توحیدی ارتباط با اهل کتاب با شاخصه اتحاد و مسالمت موردتوجه آیت ا... جوادی آملی قرارگرفته است. توصیه آیت ا... جوادی آملی در حوزه بین المللی این است که مسلمین ضمن زندگی مسالمت آمیز با کفار نسبت به ایشان ولایت و اطاعتی نداشته باشند. در خصوص ارتباط با طاغوت در خارج و منافقین در داخل جامعه اسلامی، برائت و جهت ارتباط با مستکبرین که با مسلمانان جنگ دارند دستور به مبارزه عادلانه می دهد.
۸۷.

قوم نگاری فرهنگ پیاده روی اربعین حسینی علیه السلام: تحلیل ها و راهبردهای تصمیم گیری در نهادهای انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اربعین حسینی قوم نگاری دینی مدیریت فرهنگی نهادهای انقلاب اسلامی پژوهش کیفی راهبردهای تصمیم گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۰ تعداد دانلود : ۴۰۲
پیاده روی عظیم اربعین حسینی علیه السلام به صورت یک نماد جهانی، به قدرت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان تبدیل شده است. این مقاله با روش شناسی تفسیری و رویکرد پژوهش کیفی بر اساس استراتژی قوم نگاری و مشاهده مستقیم قوم نگار، به توصیف و تحلیل رفتارهای فرهنگی زائرین این کنگره عظیم پرداخته و راهبردهایی را به منظور تقویت و توسعه فرهنگ زیارت اربعین ارائه می کند. قوم نگاری این پژوهش در چهار مقطع زمانی انجام می شود؛ آمادگی زائرین برای سفر، مسافرت زمینی تا مرز چذابه، پیاده روی زائرین در مسیر نجف - کربلا و قوم نگاری برگشت از سفر. دو هدف پژوهش " تحلیل و توصیف فرهنگ اربعین" و "راهبردهای تصمیم گیری برای ترویج فرهنگ اربعین" به چهار مقطع فوق عرضه شده و تحلیل و تفسیر می شوند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اربعین نوعی همگرایی را بین فرهنگ ها ایجاد کرده و منجر به تقویت و گسترش فرهنگ عظیم جهانی مسلمانان و تشیع (بدون توجه به قوم، نژاد، سن و سایر تفاوت های فرهنگی) می شود. بنابراین ضرورت دارد که از سوی نهادها و سازمان های داخلی و البته با همکاری سازمان های عراق در توسعه و تعمیق این فرهنگ تلاش شود. بر اساس مطالعات انجام شده، نیروی انتظامی، وزارت راه و شهرسازی، سازمان های فرهنگی (صداوسیما، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان حج و زیارت)، شهرداری ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه ها، اداره اوقاف و امور خیریه و همچنین سایر نهادهای انقلاب اسلامی می توانند با به کارگیری راهبردهای پیشنهادی این پژوهش، نقش مهمی در توسعه و ترویج این فرهنگ داشته باشند.
۸۸.

آسیب شناسی سیاستگذاری مطبوعاتی در ایران بر اساس گفتمان رهبران انقلاب (تحلیل گفتمان بیانات امام خمینی و حضرت آیت الله خامنه ای درباره مطبوعات)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اندیشه رهبران انقلاب تحلیل گفتمان سیاستگذاری مطبوعاتی رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۲۵
سیاستگذاری مطبوعاتی در ایران تابع بسیاری از متغیرهاست. از دستگاه های اجرایی متولی مدیریت و نظارت بر رسانه ها گرفته تا فضای عمومی جامعه و سایر گروه های ذی نفع و نهادهای موجود در نظام سیاسی جمهوری اسلامی که به عنوان بازیگرانی فعال بر فرایندهای سیاستگذاری اثرگذار هستند. بااین همه در تاریخ 40  ساله جمهوری اسلامی نمی توان نقش ساختاری و گفتمانی رهبران انقلاب در تبیین فرایندهای سیاستگذاری مطبوعاتی را نادیده گرفت. این مقاله با تحلیل گفتمان دیدگاه های امام خمینی (ره) و حضرت آیت الله خامنه ای درباره مطبوعات و رسانه ها تلاش کرده تا الگوی مطلوب سیاستگذاری رسانه ای را در پرتو اندیشه های این دو شخصیت بازطراحی کند. این مقاله با استفاده از روش تلفیقی، از نظریه سیستمی در سیاستگذاری بهره گرفته و از داده های تحلیل گفتمان رهبران انقلاب بر اساس مدل نورمن فرکلاف، به عنوان ورودی های سیستم استفاده کرده و خروجی سیستم را بر اساس این ورودی ها آسیب شناسی کرده است. سابقه قریب به دو دهه روزنامه نگاری پژوهشگر از یک سو و استفاده از روشی تازه برای تحلیل گفتمان بیانات رهبران انقلاب در حوزه رسانه، فرصتی فراهم کرده تا در این پژوهش، مدلی مطلوب برای تعریف رسانه انقلابی در سپهر گفتمانی رهبران انقلاب ارائه شود و پس از آن، مدل مطلوب سیاستگذاری در این حوزه به دست آید.
۸۹.

جستاری فقهی در مواجهه حکومت اسلامی با تهدیدات امنیتی عرصه فرهنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه اخلاق اسلامی اعتماد سیاسی خبر صداوسیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۲۶۲
تهدید علیه حکومت ها گرچه غالباً سخت افزاری و با هدف تغییر ساختار سیاسی بوده است ولی روزبه روز باتوجه به درک اهمیت عرصه فرهنگ توسط دشمن، جنبه نرم افزاری تهدیدها بیشتر شده است. در این رویکرد فرهنگ به عنوان یکی از کلان نظام های اجتماعی که تأثیرات گسترده ای بر سایر نظام ها از جمله ساختار سیاسی، امنیت و ... دارد، موردتوجه دشمن قرار گرفته و بدین وسیله در عصر حاضر و به طور خاص پس از پیروزی انقلاب اسلامی هجمه ها به فرهنگ اسلامی در قالبی سازماندهی شده و هدفمند بروزیافته و عناصر رکنی فرهنگ اسلام را به منظور ازبین بردن حاکمیت مکتب اسلام بر جامعه، مورد تهدید قرار داده است. گرچه در اسلام با وجود احکامی از جمله امربه معروف و نهی ازمنکر، نقشی به سزا برای مردم در صیانت از فرهنگ اسلامی تعریف شده ولی باتوجه به سازمان مند بودن اقدامات بسیاری از مهاجمان فرهنگی، مواجهه با آنها جز با پشتوانه و قدرتی حاکمیتی جهت رصد و حذف ریشه های تهدید قابل تحقق ناست. این در حالی است که باتوجه به توسعه مفهوم امنیت در عصر حاضر به عرصه های فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و ...، مواجهه با تهدیدات امنیتی عرصه فرهنگ، اضافه بر مواجهه با تهدیدات سخت و نیمه سخت، از وظایف اساسی حکومت ها از جمله حکومت اسلامی محسوب می شود. نگارنده با پژوهشی میان رشته ای از نوع تحقیقات تحلیلی - اسنادی با روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، ضمن موضوع شناسی بعد امنیتی عرصه فرهنگ و مؤلفه های مواجهه با تهدید امنیتی، پس از بررسی در منابع فقهی و ادله نقلی و عقلی و بازخوانی الگوی گروه های حسبه، معتقد است همان طور که حکومت اسلامی برای مواجهه با تهدیدهای سخت و نیمه سخت دارای تشکیلاتی منسجم تحت عنوان دستگاه امنیتی اطلاعاتی است، ضروری است برای مواجهه با تهدیدهای نرم نیز به تأسیس نهاد حکومتی امنیت فرهنگی بپردازد که سه نوع مأموریت اساسی را به عنوان نقش آفرینی حکومت اسلامی برای مواجهه با تهدیدات امنیتی عرصه فرهنگ متصور می سازد.
۹۰.

کنکاشی در مدل های ذهنی جامعه مداحی ایران؛ تحلیل کیفی با رویکرد راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مدل ذهنی مداح مداحی تحلیل راهبردی پژوهش داده بنیاد تصویر ذهنی تصور مفروض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۲۹۶
هدف این پژوهش، استخراج و تحلیل مدل های ذهنی بخشی از جامعه مداحی ایران امروز با رویکرد راهبردی است. مدل های ذهنی تعیین کننده شیوه ادراک افراد از کارکرد هر سیستم – و در این پژوهش  نظام مداحی – است. مدل ذهنی سه مؤلفه دارد: تصویر ذهنی، تصور و مفروض. مداح مذهبی – با مفاهیم معادل نائح، مرثیه سرا، مرثیه خوان، روضه خوان - فردی است که برای ائمه اطهار (ع) خاصه امام حسین (ع)، مدح می گوید یا در سوگ آنان نوحه می خواند و یاد و خصوصیات آنها را زنده نگاه می دارد. در فراز و فرود تاریخ مذهب شیعه،  مداحان زیادی بوده اند که یاد و افکار [مدل ذهنی] ده ها تن از آنها زنده مانده است. در نیم هزاره  اخیر، مداحی و مداحان در جامعه ایران رونق فراوانی یافته و اکنون، جامعه مداحان، یکی از نمودهای برجسته و نقش آفرین مذهبی– فرهنگی جامعه شیعه مذهب  ایران است؛ لذا تحلیل شناختی افکار و اذهان این جامعه، خاصه با رویکرد پژوهش کیفی، یک اقدام پژوهشگرانه شایسته و بایسته است. این یک پژوهش کیفی داده بنیاد و اعضای جامعه هدف آن مداحان فعال در چهار استان شمال غرب ایران اند که با دو تکنیک نمونه گیری هدفمند و نمونه گیری قوی انتخاب و تعداد آنها بر اساس تکنیک اشباع، تعیین شد. داده ها از طریق مصاحبه ساخت یافته حاوی یازده سؤال بازپاسخ و طی دو ماه گردآوری و با تکنیک تحلیل مقایسه ای مداوم و تکنیک سنخ شناسی تحلیل و دسته بندی و با دو تکنیک کدگذاری توصیفی، و کد گذرای خصیصه، کدگذاری و مضمون ها استخراج شدند. هر سه نوع اعتبار «توصیفی، تفسیری و تئوری» احراز گردید. از تحلیل 700 گزاره اطلاعاتی، شانزده نتیجه حاصل و تعداد یازده مدل ذهنی استخراج شد. یافته ها نشان داد که مدل های ذهنی مداحان از نظام مداحی و مداحان عمدتاً ساده، دقیق، شفاف، نسبتاً سطحی، ایستا، نسبتاً محدود، درون مذهبی و درون حرفه ای است. به گذشته مداحی مفتخر و از آینده آن نگران اند. یک راهبرد تحول در مدل های ذهنی جامعه مداحان، نیاز است.
۹۱.

گفت وگوی امام موسی صدر از منظر اخلاق ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق ارتباطی ارتباط اخلاق گفت وگو امام موسی صدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۵۴
جهان معاصر با بحران های بی سابقه ای نظیر: رکود اقتصاد جهانی، فقر گسترده، نابودی زیست محیطی، نظامی گری و افزایش روزافزون استبداد و حتی افت کلی در استانداردهای اخلاقی پیرامون ما روبرو است و برای بررسی این مسائل نیازمند پرداختن به گفت وگو، برقراری ارتباط صحیح، شکستن تقسیم بندی ها و تشویق به درک متقابل به جای نفرت هستیم و درواقع نیازمند اقدام خلاقانه برای معرفی روش های جدید برقراری ارتباط هستیم. اخلاق ارتباطی به دنبال پاسخگویی به دو سؤال اساسی است؛ یکی خیر مرکزی که در هر ارتباط به دنبال رسیدن به آن هستیم و دوم روش برقراری ارتباط. این مقاله به بررسی دو سؤال اساسی اخلاق ارتباطی اندیشمند مسلمان امام موسی صدر برآمده است که با روش تحلیل مضمون به استخراج از 12 کتاب گام به گام با امام می پردازد. پس از بررسی روش های ارتباطی ایشان از میان شیوه های برقراری ارتباط صدر نظیر به میان مردم رفتن، تحصن، به دست گرفتن اسلحه، سکوت، توازن فرهنگی آنچه به عنوان روش غالب ایشان مطرح بود «گفت وگو» شناخته شد؛ در پاسخ به سؤال دیگر اخلاق ارتباطی یعنی خیر مرکزی ارتباط چیست؟ به تقریب در گفت وگوی صدر دست یافتیم که پس از تحلیل مضمون گفت وگوی صدر به دودسته موانع تقریب که شامل بعد فردی و اجتماعی و عوامل مؤثر در تقریب که یکتاپرستی، ملی گرایی، اعتماد و صداقت است، منتج شد.
۹۲.

بررسی ابعاد و اجزای ذهنی مشارکت جمعی در پیاده روی اربعین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اربعین ایستارها ایماژها انگاره ها و تفسیرها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۳۴۸
در طول تاریخ تشیع؛ مناسک عاشورایی، آمیختگی شدیدی با وجدان جمعی پیروان این مذهب داشته است. در این میان آیین پیاده روی اربعین که در سال های اخیر تحولات شگرفی را به خود دیده، یک پدیده اجتماعی - فرهنگی ویژه و چندوجهی است که از زوایا و مناظر مختلف پژوهشی از جمله معنا و سازوکارهای درونی شایسته تأمل و توجه است. ازاین رو مقاله حاضر قصد دارد با تمرکز بر میدان مشارکت جمعی در پیاده روی اربعین ضمن تفکیک این میدان به سه لایه آشکار، نیمه آشکار و پنهان به توصیف ویژگی های متمایز و منحصربه فرد ابعاد و اجزای پنهان این میدان اجتماعی و یا به عبارتی جهان ذهنی مشارکت کننده بپردازد. برای نیل به این هدف 17 مصاحبه با خادمین و موکب داران ایرانی به عنوان گروهی که بیشترین سطح و حوزه درگیری را با پدیده پیاده روی اربعین دارا هستند؛ پیش گرفته شده است. بررسی و واکاوی محتوای مصاحبه ها با کمک ترکیبی از روش های تحلیل مضمون و نمونه سازی آرمانی صورت گرفت. در نهایت پس از سه مرحله کدگذاری، 13 مضمون فرعی در توضیح جهان ذهنی مشارکت کننده پیاده روی اربعین استخراج شد که ذیل چهار مضمون اصلی ایستارها، ایماژها، انگاره ها و تفسیرها جای گذاری و تشریح گردید.
۹۳.

رابطه میان مصرف و سواد رسانه ای خبری دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سواد رسانه ای خبری مصرف رسانه ای خبری دانش آموزان دبیرستانی والدین مداخله رسانه ای تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۸۵
با ظهور و فراگیر شدن رسانه های نوین، مسئله اخبار نادرست بیش از پیش اهمیت یافته است. جوان ترها و به خصوص دانش آموزان، به واسطه استفاده بیشتر از فضای مجازی در معرض آسیب پذیری بیشتری هستند. هدف این تحقیق بررسی نوع و میزان مصرف و سواد رسانه ای خبری دانش آموزان دبیرستانی، و همچنین رفتار مراقبتی والدین آنان است. جامعه آماری دانش آموزان پایه یازدهم شهر تهران است که تعداد 466 نفر از آنان به روش خوشه ای انتخاب شدند. داده ها به وسیله پرسش نامه تهیه شده مبتنی بر تحقیق کرافت، اشلی و مکسل و در قالب الگوی سواد رسانه ای شناختی جیمز پاتر جمع آوری شد. نتایج نشان داد که سواد رسانه ای خبری دانش آموزان در حد متوسط است. میان تنوع و میزان مصرف رسانه ای، منطقه آموزشی و شغل والدین با سواد رسانه ای دانش آموزان رابطه وجود دارد. اما میان جنسیت و سواد رسانه ای خبری رابطه معناداری مشاهده نشد. یافته ها نشان داد که 38 درصد والدین برای مراقبت فرزندان در برابر رسانه ها هیچ اقدامی نمی کنند، و عمده ترین فعالیت مابقی صحبت کردن در مورد محتوای رسانه است. در نهایت 57 درصد دانش آموزان درس تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم را غیرمفید ارزیابی کردند.
۹۴.

مطالعه تطبیقی ارتباط درون فردی در دیدگاه های دنا وکیت و فیض کاشانی (مورد بررسی کتاب های ارتباطات درون فردی؛ صداها و ذهن های متفاوت و المحجه البیضاء)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارتباط درون فردی محاسبه نفس گفتگو با خود سخن درونی مرابطه دناوکیت فیض کاشانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۳۰۶
ارتباط درون فردی یکی از سطوح اصلی ارتباطات است که بر اساس آن یک فرد هم فرستنده پیام و هم گیرنده آن است. در تحقیق حاضر باهدف شناخت ارتباط درون فردی در دیدگاه های دو اندیشمند مطرح در این حوزه، دنا وکیت و فیض کاشانی این مسئله که چیستی ارتباط درون فردی در اندیشه دنا وکیت به عنوان اندیشمند غربی حوزه ارتباطات و فیض کاشانی به عنوان اندیشمند اسلامی اخلاق فردی چیست و چه شباهت ها و تفاوت هایی در نظرات آن ها وجود دارد مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر در مرحله جمع آوری داده ها با روش اسنادی یا کتابخانه ای انجام گرفته است و در مرحله بررسی، تفسیر و تحلیل داده ها از روش تطبیقی استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که در اندیشه وکیت اصل صحبت از ارتباط درون فردی تعمدی و آگاهانه بررسی خود یا نفس فی نفسه نیست بلکه بحث از ارتباط درون فردی برای نیل به شخصیت بهتر و برقراری ارتباط های بعدی و یا تصمیم گیری درباره ی آن هاست. درحالی که در اندیشه فیض کاشانی ارتباط درون فردی بر توانایی فرد در شکست دادن نفس برای بهبود شخصیت دلالت دارد. در تحقیق پیشرو به این نتیجه رسیده شده است که تفاوت اساسی ارتباط درون فردی نزد وکیت و فیض کاشانی در نوع نگاه آن هاست به طوری که اولی ارتباط درون فردی را در چارچوب فرد - جامعه و دومی در چارچوب خدا - فرد - جامعه در نظر می گیرند.
۹۵.

شاخص های اخلاق اسلامی در اخبار صداوسیما جهت افزایش اعتماد سیاسی مخاطبان به حکومت (مطالعه موردی: خبر 21 شبکه اول سیما)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه اخلاق اسلامی اعتماد سیاسی خبر صداوسیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۳۰۷
اعتماد سیاسی یکی از انواع اعتماد است که به رابطه دولت و مردم می پردازد. افزایش اعتماد سیاسی موجب تعامل بیشتر مردم و دولت و افزایش مشارکت سیاسی می شود. به دلیل اهمیت رسانه ملی در هدایت افکارعمومی، پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوای کیفی و با رویکرد قیاسی به مطالعه چگونگی پوشش خبریِ مهم ترین شاخص های اخلاقیِ توصیه شده در دین اسلام به حاکمان اسلامی به منظور افزایش اعتماد سیاسی مخاطبان به حکومت سیاسی، در اخبار تلویزیونی صداوسیما پرداخته است. برای تحلیل دقیق تر و عینی ترِ نمونه های موردمطالعه، از داده های کمی نیز استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، بخش های خبر تلویزیونی ساعت 21 شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران است که هر یک از اخبار در این بخش خبری، به عنوان واحد مشاهده و واحد تحلیل در نظر گرفته شده است. بر اساس یافته های پژوهش، 92/25درصد از کل اخبار ساعت 21 شبکه اول سیما، به شاخص های افزایش اعتماد سیاسی به حکومت بر اساس معیارهای اخلاق اسلامی پرداخته است و از این میزان، 09/38درصد مقوله ها، به ویژگی های فردیِ مسئولانِ حکومت اسلامی در جهت اعتماد افزاییِ مخاطبان به حکومت سیاسی در جامعه اشاره داشته اند و مابقی یعنی 90/61درصد، رفتار مسئولین حکومت با مردم را موردتوجه قرار داده اند. یافته ها نشان می دهد در همه تولیدات خبر تلویزیونی 21 شبکه اول شیما، به زیر مقوله های «داشتن تقوای الهی»، «پرهیز از رفاه زدگی و دنیا پرستی مسئولین حکومت»، «مدارا کردن و رفق با مردم» و «قرارگیری هر شخص یا نهاد در جای خود» هیچ توجه و اشاره ای نشده است.
۹۶.

بازنمایی پیاده روی اربعین در فضای مجازی: تحلیل نشانه شناسی اجتماعی عکس های پیاده روی اربعین در اینستاگرام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اینستاگرام پیاده روی اربعین عکس معنا نشانه شناسی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۰ تعداد دانلود : ۸۰۲
در این پژوهش، به عکس های منتشر شده در شبکه اجتماعی اینستاگرام پیرامون پیاده روی اربعین، به عنوان بستری برای ساخت معنای مناسک اربعین و بازنمایی آن در فضای مجازی پرداختیم. استفاده از روش نشانه شناسی اجتماعی در خوانش این عکس ها امکان بررسی عمیق تصاویر عکاسانه، نمادها، منابع نشانه شناختی و بسترهای اجتماعی و فرهنگی را برای محقق فراهم کرد و محقق با به کارگیری این روش و متأثر از نظریاتی چون جامعه ی نمایش دوبور، به نحوه ی بازنمایی پیاده روی اربعین در اینستاگرام دست یافت. این معنای برساخته شده که متأثر از مناسبات قدرت سیاسی نیز هست، ذیل مقولاتی چون: رفتن رسیدن است، دشواری و رنج سفر، خانواده، سلبریتی ها، پرچم ها و پوسترها، فراجنسیتی بودن و عکاسی سلفی، تحلیل شد. حوادث کربلا منبع بسیار غنی از معانی و رمزهاست که نشانه سازها برای ساخت فراواقعیت ِ ایده آل و الصاق آن به واقعیت، از آن منتفع می شوند. نهایتاً پیاده روی اربعین به عنوان یک آیین آمیخته با فرایندهای عکاسانه که تصویری شدن بخشی از آن است، تعریف می شود. این آیین، به مثابه کنشی فعال و مطالبه گر بازنمایی می شود و با نمایش پیوندهای خانوادگی و اجتماعی، مفهوم امت را بازتعریف و به نمایش می گذارد. پیاده روی اربعین ضمن اینکه ابعاد زنانه ی فعالی دارد و به لحاظ فرهنگی و ملیتی تنوع پذیر است، به سوی تبدیل شدن به امر معمولی و سطحی شده پیش می رود.
۹۷.

بازنمایی تصویر سبک زندگی ایرانیان در تبلیغات تلویزیونی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصویرسازی سبک زندگی ایرانیان تبلیغات تلویزیونی خانواده ایرانی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۳۲۷
بررسی تصویرسازی تبلیغات تلویزیونی از سبک زندگی ایرانیان از آنجا اهمیت می یابد که باتوجه به حجم مخاطب عمومی تلویزیون، این رسانه تأثیر ویژه ای در تغییرات الگوی سبک زندگی ایرانیان دارد. ازاین رو هدف پژوهش حاضر بررسی تصویر بازنمایی شده از سبک زندگی ایرانیان با استفاده از الگوی استخراج شده از پیشینه تحقیقات است. این پژوهش با رویکرد کیفی و بر مبنای نظریه تحلیل گفتمان و نظریه بازنمایی، تبلیغات تلویزیونی با موضوع «مواد غذایی» در بازه زمانی زمستان 1397 جمع آوری و تحلیل کرده است. تبلیغات تلویزیونی در این دوره زمانی، برای تحقق اهداف و بنابر سیاست های کلان سازمان صداوسیما، از نظریه های برجسته سازی و کاشت و حاشیه رانی استفاده کرده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سبک زندگی ایرانیان با محوریت «دین به عنوان راه و روش زندگی» در تبلیغات تلویزیونی به حاشیه رانده شده است و از طرفی سبک زندگی مصرف گرا، برجسته شده است که مشخصه اصلی آن نمایش نوعی رفتار مصرفی در روش زندگی است؛ در این پژوهش نمی توان میزان اثرگذاری تبلیغات بر مصرف و خرید را تبیین کرد؛ اما در فرم و محتوای تبلیغات، باتوجه به بافت موقعیتی آن زمان، میزان تمایل به مصرف را نشان داده شده است. گزاره های «مصرف گرایی، نمایش کالاهای غیر لازم، محصولات خارجی، اشرافی گری و تجمل» از گزاره های غالب در سبک زندگی تصویرسازی شده در تبلیغات تلویزیونی در ایران است.
۹۸.

دگرگونی های نظری لازم در بررسی مسائل اجتماعی سایبر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تقسیم کار انسانی تقسیم کار ماشینی نظریه عملگر - شبکه سایبر فضا اشتغال جامعه شبکه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۲۲۲
رویدادهای فضای سایبر حائز بالاترین اهمیت در زمینه علوم اجتماعی و رفتاری هستند، چرا که مرزهای تئوریک علم اقتصاد و علوم اجتماعی در مورد منشأ انسانی ثروت ملل و تقسیم کار انسانی را دگرگون می کنند. برای مدت های مدید، بیش از سیصد سال، ملهم از آدام اسمیت، «اشتغال» به عنوان منشأ ثروت و قدرت ملی از یک سوی، و به مثابه ابزار منحصربه فرد توزیع ثروت، در مرکز همه تحلیل های اقتصادی و اجتماعی قرار داشت. ولی امروز، دیگر تنظیم و توزیع اشتغال، مرکز تدابیر اقتصادی و سیاست ها نیست، بلکه توزیع فراغت و خلاقیت و به تبع آن، تأمین قدرت ملی و توزیع ثروت و رفاه و امداد است. اصل بحث ما در تحلیل جامعه شناختی مسائل ناشی از ظهور فضای سایبر، در به رسمیت شناختن حضور دوشادوش یا فائق ماشین ها در زندگی اجتماعی است؛ و در پاسخ به شش سؤال اصلی مقاله که ملهم از جان اشترن هادی تحقیق بوده اند، در سی و سه جنبه تأمل شده است. نهایتاً مقاله با جابه جایی های تئوریک ضروری در مورد آینده بدون اشتغال فرجام یافته است. آینده ”بدون اشتغال“، نسبت افول کار و تکنولوژی، تأمل در بلوغ اتوماسیون، آینده نگری اشتغال محدود، آموزش نسل خلاق آینده، از کار نیفتادگی بزرگ سالان، و تغییر شکل بخش خدمات، اهم مضامین جابه جایی های ضروری را شامل می شود.
۹۹.

پیش بینی میزان دین داری دانش آموزان بر اساس وابستگی به اینترنت و باور به دنیای عادلانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وابستگی به اینترنت میزان دین داری ابعاد دین داری باور به دنیای عادلانه دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۳۱
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی میزان دین داری بر اساس وابستگی به اینترنت و باور به دنیای عادلانه در میان دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال 1398 انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی، تکنیک آن، پیمایش و ابزار اندازه گیری، پرسش نامه است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 384 نفر و به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده است. یافته های پژوهش بر اساس مطالعه رگرسیونی گام به گام نشان داد که «ابعاد اعتقادی، عاطفی و پیامدی، از ابعاد دین داری» فقط بر اساس باورهای ناعادلانه با ضریب تبیین به ترتیب 6.9 و 5.6 و 3 درصد به صورت منفی قابل پیش بینی بوده، یعنی با صرف اندازه گیری میزان «باورهای دنیای ناعادلانه» در افراد می توان میزان ابعاد اعتقادی، عاطفی و پیامدی دین داری در آنان را پیش بینی نمود، تأثیر سایر ابعاد باورهای عادلانه و حتی میزان وابستگی به اینترنت در پیش بینی بعد اعتقادی دین داری، حذف می شود. «بعد مناسکی، از ابعاد دین داری» بر اساس «باورهای دنیای ناعادلانه» به صورت منفی و باورهای دنیای عادلانه برای خود به صورت مثبت و در مجموع با ضریب تبیین 14.3 درصد قابل پیش بینی بوده، یعنی با اندازه گیری میزان باورهای ناعادلانه و باورهای دنیای عادلانه برای خود در افراد، می توان میزان بعد مناسکی دین داری در آنان را پیش بینی نمود، تأثیر سایر ابعاد باورهای عادلانه و میزان وابستگی به اینترنت در پیش بینی بعد مناسکی دین داری، حذف می شود. «دین داری، همه ابعاد» بر اساس «باورهای ناعادلانه» به صورت منفی و «باورهای دنیای عادلانه برای خود» به صورت مثبت و در مجموع با ضریب تبیین 6.6 درصد قابل پیش بینی بوده است. تأثیر سایر ابعاد باورهای عادلانه و میزان وابستگی به اینترنت در پیش بینی بعد مناسکی دین داری، حذف شده است.
۱۰۰.

پیامدشناسی فرهنگی اینترنت اشیاء(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضای مجازی اینترنت اینترنت اشیاء تأثیرات و پیامدهای فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۳۴۲
اینترنت اشیاء فناوری ای است که قادر به تغییر گسترده فرهنگ جامعه است؛ بنابراین باتوجه به ورود این فناوری در کشور و گسترش هرچه بیشتر آن در آینده نزدیک به سبب مزایای فوق العاده اقتصادی، لازم است که تأثیرات و پیامدهای فرهنگی آن شناسایی شوند. در این پژوهش از روش مصاحبه برای گردآوری داده ها و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل داده ها استفاده شده است. از طریق مصاحبه با خبرگان، «الگوی تأثیرات فرهنگی سازنده (مثبت) اینترنت اشیاء» و «الگوی تأثیرات فرهنگی مخرب (منفی) اینترنت اشیاء» حاصل شده است. مطابق با این دو الگو، تأثیرات انبوه فرهنگی اینترنت اشیاء در حوزه های کلی «باورها، ارزش ها و مناسک دینی»، «نظام های باور و ارزش های فرهنگی»، «نظام های کردار و سبک های رفتاری»، «بیان های شفاهی»، «بیان های رفتاری»، «ارتباطات انسانی»، «نهاد خانواده»، «میراث و تنوع فرهنگی، هنر و رسانه»، «ساختارها و صورت های سازمانی اجتماعی»، «نظام آموزش»، «ساختارهای تصمیم گیری»، «ساختار و صورت های سازمان سیاسی و حکمرانی»، «نظام های بهره برداری از منابع» و «نظام های دانش، خرد، مهارت ها و ظرفیت های بومی» قرار گرفته و این حوزه ها را تغییر می دهد

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان