درخت حوزه‌های تخصصی

در این نوشتار ضمن طرح ایده داده های پیوندی، رویکرد انتشار، اشتراک و برقراری پیوند میان پاره های داده ، اطلاعات و دانش در وب معنایی، بخشی از اشکالات احتمالی در تبدیل رکوردهای مستند سرعنوانهای موضوعی فارسی به داده های پیوندی با روش پیمایشی شناسایی شد. 11233 رکورد مستند موضوع فارسی در سه نظام – فهرست پیوسته کتابخانه ملی ایران، فهرست پیوسته کتابخانه کنگره و گنجینه کتاب های نوسا – مورد کاوش قرار گرفت و چگونگی برقراری پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی در 9519 رکورد مشترک در فارسی و کنگره، ثبت گردید. نتایج نشانگر آن است که برقراری پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی در 20 درصد رکوردها با خطا مواجه می شود. بیش ترین بروز خطا مربوط به نامشخص بودن نظام موضوعی (6/7%) در پایگاه مستند موضوعی کتابخانه ملی ایران است. پیشنهاد می شود جهت تبدیل صحیح و فراهم ساختن امکان پیوند میان موضوعات فارسی و انگلیسی، قبل از تبدیل رکوردهای مستند موضوع به داده های پیوندی، خطاهای موجود در جریان پیش پردازش ها شناسایی و برطرف گردد.

انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش به عنوان یکی از مهمترین عوامل موفقیت پیاده سازی مدیریت دانش یاد شده است. انتخاب استراتژی مدیریت دانش یک مسئله تصمیم گیری است که نیاز به ملاحظه تعدادی عوامل پیچیده دارد. در ارزیابی و انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش ، عوامل مختلفی در سازمان باید مورد توجه قرار بگیرند. این در حالی است که عوامل شناسایی شده و نحوه تاثیر آنها بر استراتژی مدیریت دانش در ذات خود دارای ابهام می باشند. در این پژوهش ابتدا مروری بر مبانی نظری تحقیق در ارتباط با استراتژی های مختلف مدیریت دانش شده و عوامل تاثیر گذار بر انتخاب استراتژی مدیریت دانش سازمانی از چارچوب ها و مدل های مفهومی موجود استخراج شده اند. نحوه تاثیر این عوامل بر انتخاب استراتژی مدیریت دانش از طریق دلفی فازی استخراج شده است. سپس یک سیستم خبره فازی جهت انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش با توجه به عواملی که بر استراتژی مدیریت دانش تاثیر دارند ، طراحی شده است. عواملی که در این سیستم بر انتخاب استراتژی مدیریت دانش در سازمان تاثیر گذار هستند شامل موارد : استراتژی عمومی کسب و کار، ساختار سازمانی ، عوامل فرهنگی ، استراتژی های فناوری اطلاعات ، استراتژی های مدیریت منابع انسانی، سطح اجتماعی سازی، انواع دانش و فرآیندهای خلق و انتشار آن می باشند. با توجه به عوامل تاثیر گذار شناسایی شده بر استراتژی های مدیریت دانش ، استراتژی نهایی بر اساس طیفی از انسان گرایی تا سیستم گرایی و با هدف حفظ توازن سطح دانش آشکار و ضمنی سازمان پیشنهاد می شود. عملکرد سیستم طراحی شده با اطلاعات مربوط به سه سازمان ایرانی مورد تست و ارزیابی قرار گرفته است.

بر اساس روش تجزیه و تحلیل هم رخدادی واژگان می توان موضوعات علمی را استخراج و ارتباط میان آنها را به صورت مستقیم از محتوای موضوعی کشف کرد. با این دیدگاه این پژوهش در صدد است با استفاده از روش هم واژگانی به این مسئله که دانش اطلاع سنجی از چه زیرحوزه های موضوعی تشکیل شده است و ارتباط این زیرحوزه ها با یکدیگر چگونه است؟ پاسخ داده و بدین ترتیب کاربرد این روش و میزان کارآیی آن را در ترسیم ساختار حوزه های علمی بررسی نماید. این پژوهش از نظر نوع کاربردی است و در آن از روش های مختلف علم سنجی، تحلیل هم واژگانی و تحلیل شبکه استفاده می شود. به منظور احصای مفاهیم اصلی حوزه اطلاع سنجی و جنبه های مختلف موضوعی آن، پس از استخراج کلیه مقالات علمی محققان حوزه اطلاع سنجی در عرصه بین المللی (نمایه شده در پایگاه «وب آو ساینس» از سال 1991 تا 2012 شامل 7375 رکورد) و انجام پالایش های لازم بر روی کلیدواژه های این مقالات واستانداردسازی آنها، فهرست منتخبی از واژه ها تهیه شد. با استفاده از نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها، ابتدا روند رشد انتشارات در حوزه اطلاع سنجی و هریک از زیرحوزه های آن شناسایی شد. سپس با ترسیم نقشه موضوعی این حوزه به کمک نرم افزارهای Vosviewer و Nodexl ، کار تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از نقشه ها، ساختار و خوشه های تشکیل شده و روابط درونی آنها و نیز پردازش هایی برای رسیدن به نقشه های مطلوب تر، انجام شد. بر اساس نقشه های حاصل شده از تحلیل مدارک مورد مطالعه، مفاهیمی از قبیل: علم اطلاعات، کتابخانه، تحلیل کتاب سنجی، نوآوری و متن کاوی از جمله پرکاربردترین موضوعات در حوزه اطلاع سنجی در سطح بین المللی بشمار می روند. ترسیم نقشه های هم واژگانی در مقاطع زمانی مختلف مورد بررسی، تغییرات و پایداری هایی را در مفاهیم و واژه های مرتبط با حوزه اطلاع سنجی نشان می دهد. برخی از واژه ها نظیر «تحلیل کتاب سنجی» در تمامی سال های مورد مطالعه حضور دارند درحالی که برخی دیگر در طول زمان ناپدید می شوند. مفاهیم جدید بعنوان بازترکیبی از واژه های موجود و در تعامل با تحولات و فناوری های جدید پدید می آیند.

در این پژوهش از یک استراتژی سه مرحله ای (کیفی-کمی-کمی) استفاده شده است. در بخش اول، با استفاده از مرور و تحلیل پژوهش های مرتبط، به خصوص بررسی موشکافانه اسناد مربوط به مدل استقرار مدیریت دانش ""مرکز کیفیت و بهره وری آمریکا""، اصول راهنمای پیشنهادی برای هریک از مراحل مدل تدوین شده است. در مرحله دوم، اعتبار اصول استخراج شده به نظرسنجی خبرگان قرار داده شد و درنتیجه این اصول به لحاظ اهمیت، رتبه بندی گردید. براساس نتایج این نظرسنجی، در مجموع، 42 اصل راهنما مورد تایید خبرگان قرار گرفته و رتبه دهی شد. سه مورد از مهمترین اصول راهنما از نظر خبرگان « اشتباه نکنید! دانش تنها در بخش تحقیق و توسعه سازمان خلق نمی شود، بلکه دانش در هر زمانی در هر یک از فرآیندهای روزمره نیز می تواند خلق شود»، « استراتژی مدیریت دانش می بایست با اهداف کلی سازمان همراستا باشد.» و«تنها یک بهترین مکانیزم وجود ندارد، بلکه باید سبدی از مکانیزم های مدیریت دانش را مورد استفاده قرار داد.» می باشد. در مرحله سوم پژوهش نیز، میزان کاربرد و توجه به این اصول راهنما در پروژه های مدیریت دانش شرکت مگفا مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی این مرحله نشان می دهد 36 اصل راهنما (از مجموع 42 اصل تایید شده توسط خبرگان)، مورد توجه بخش مدیریت دانش شرکت مگفا می باشد. دو مورد از پرکاربردترین این اصول در شرکت مگفا «استراتژی مدیریت دانش می بایست با اهداف کلی سازمان همراستا باشد.» و «از جزیره ای شدن پروژه های مدیریت دانش بپرهیزید. برنامه های مدیریت دانش موجود را به هم متصل کرده و اهرم یکدیگر قرار دهید.» می باشد.

هدف : باتوجه به تأثیرگذاری ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی بین دانش آموزان در تحقق توسعه همه جانبه و فراگیر جامعه، این پژوهش به بررسی راهکارهای اجرایی ارتقاء فرهنگ مطالعه در بین دانش آموزان می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش : تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر روش، توصیفی است. یافته ها: از مجموع 8 راهکار در قالب 60 سؤال فرعی و باتوجه به ارزش شاخص ها از لحاظ آماری، به ارائه مدلی برای ارزش گذاری وارزشیابی ترویج فرهنگ مطالعه در بین دانش آموزان، ارائه راهکارهای اجرایی- کابردی، راهکارهای سازمانی و کلان، راهکارهای عمده اجتماعی- فرهنگی، راهکارهای برنامه ای- کاربردی به منظور غنی سازی فرهنگ مطالعه دانش آموزان، و راهکارهای نوآورانه و به روز برای تقویت مهارت های مطالعه پرداخته شده است. نتیجه گیری: به منظور ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، بایستی نگاهی همه جانبه و کلی در به کارگیری روش های متنوع ازجمله راهکارهای اجرایی- کاربردی، سازمانی و کلان، اجتماعی- فرهنگی و برنامه ای- کاربردی داشت؛ و نیز به نقش رسانه، مسئولین، و مدیران اجرایی در ترویج مطالعه توجه کافی کرد.

هدف: بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و اشتراک دانش درون و برون سازمانی در میان اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی رشته پزشکی. روش/رویکرد پژوهش: داده های این پیمایش را 423 نفر عضو هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز پژوهشی علوم پزشکی کشور با پرکردن پرسشنامه تأمین کرده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS15 و Amos Graphics و آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شده است. یافته ها: حدود 13 درصد از پاسخگویان فرهن گ سازمانی را مناسب و 48 درصد تاحدودی مناسب ارزیابی کردند. نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی با اشتراک دانش درون و برون سازمانی رابطه معنادار قطعی دارد.

ارزیابی نظامهای بازیابی اطلاعات یکی از چالشهای بزرگ متخصصان علم اطلاعات است چون تعیین کارآیی یک نظام به قضاوت در مورد ربط مدارک ارائه شده با نیاز اطلاعاتی کاربر بستگی دارد و این موضوع دارای پیچیدگی های خاصی است. از طرفی نظامهای بازیابی وبی، بسیار متفاوت تر از نظامهای بازیابی سنتی هستند. در محیط وب نیز با نظامها با مجموعه های رتبه بندی شده و نظامها با مجمو عه های رتبه بندی نشده مواجه هستیم که هر کدام معیار و مقیاس ارزیابی خود را دارند. به همین دلیل، سنجش ربط بر اساس نوع رتبه بندی نتایج در این نظامها، متفاوت است. در این مقاله، معیارهای سنجش ربط در نظام های بازیابی اطلاعات به تفکیک نظامهای رتبه بندی نشده(شامل دقت، بازیافت، معیار اف ) و نظامهای رتبه بندی شده (شامل منحنی های دقت و بازیافت، دقت افزوده، میانگین دقت افزوده در نقطه 11، میانگین دقت متوسط، دقت در K ، دقتR و منحنی راک و افزایش تجمعی) تشریح شده و ضمن اشاره به مقیاسهای ارزیابی ربط، یک مقیاس ارزیابی دقت 4 درجه ای معرفی گردیده است که با استفاده از آن می توان به ارزیابی غیردودیی دقت در نظام بازیابی اطلاعات وب شامل دقت کامل، برتر، مفید، واقعی و در نهایت دقت متغیر پرداخت.

هدف: هدف آن است که با آگاهی از فعالیت های صورت گرفته برای به کارگیری آر.دی.ای.، روند به کارگیری آر.دی.ای. در ایران تسهیل شود. روش: این مقاله با رویکرد تحلیلی و تاریخی به بیان علت ها، زمینه ها و روند تغییر قواعد فهرست نویسی در جهان پرداخته و در ادامه اقدامات کمیته مشترک راهبردی و کتابخانه کنگره به عنوان متولیان این امر آورده شده است. یافته ها: تولید پیشینه های کتابشناختی، به منظور توصیف و تحلیل منابع اطلاعاتی، از مهم ترین فعالیت هایی است که از گذشته های دور در کتابخانه ها انجام است. با پیشرفت روزافزون فناوری اطلاعات، تغییراتی در محمل های اطلاعاتی پدید آمد که این امر منجر به ایجاد تغییراتی در شیوه های دسترسی به اطلاعات شد و به تبع آن تغییراتی در شیوه های بازیابی اطلاعات از سوی کاربران در جهت بازیابی هرچه سریعتر و در عین حال دقیق منابع اطلاعاتی به وجود آورد که فهرستهای رایانه ای را نیز دستخوش تغییر کرد. بر این اساس، تغییر در روش های سازماندهی اطلاعات و به کارگیری روش های جدیدی برای توصیف و تحلیل مدارک ضروری می نمود. متخصصان حوزه سازماندهی اطلاعات، همزمان با رواج فن آوری ها به فکر تغییر و تحول در شیوه های سازماندهی اطلاعات افتادند و اقدامات متعددی طی سالیان اخیر در این زمینه انجام شده است. در این راستا استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) برای فهرست نویسی توصیفی منابع اطلاعاتی در محیط جدید ارائه شده و کتابخانه های گوناگون در سطح جهان جایگزینی آن با قواعد انگلوامریکن را در دستور کار خود قرار داده اند. مقاله حاضر به بررسی این تحولات در جهان با تأکید بر کتابخانه کنگره، پیشگام این عرصه، می پردازد. در پایان، پیشنهادهایی در رابطه با فراهم کردن زمینه به کارگیری آر.دی.ای. از جنبه های نیروی انسانی، بستر فناوری و پیشینه های کتابشناختی ارائه شده است.

افزایش تعداد آسیب پذیری ها و پیچیدگی آنها در حوزه تبادل داده و اطلاعات، اهمیت مسئله کمی سازی آسیب پذیری ها را هم به جهت تعیین میزان آن و هم از نظر اولویت دهی و مدیریت منابع، بیش از پیش حائز اهمیت ساخته است. شبکه های رایانه ای به دلیل داشتن جایگاه پر اهمیت در زیر ساخت ارتباطی و تبادل داده ها و اطلاعات همواره در معرض آسیب پذیری های متعددی قرار داشته اند و این مسئله لزوم محاسبه کمی میزان آسیب پذیری ها را به منظور امکان دستیابی به شبکه هایی امن، بیش از پیش معطوف نظر محققان ساخته است. در این مقاله تلاش شده به منظور محاسبه کمی آسیب پذیری های شبکه، یک روش توسعه یافته بر پایه معماری امنیت 805 ITU-TX-و بر پایه ویرایش دوم سیستم امتیاز دهی آسیب پذیری متعارف (CVSS) پیشنهاد گردد. هدف روش پیشنهادی در این تحقیق، فراهم آوردن یک ساختار کمی سازی به منظور امکان شناسایی میزان آسیب پذیری ها و مدیریت مؤثر آنها می باشد.

مقدمه: رفتار اطلاع یابی از مهمترین موضوع های مورد توجه پژوهشگران، برای شناسایی نیازهای واقعی و مشکلات استفاده کنندگان در بازیابی و استفاده از اطلاعات است و در این میان پیامد نگاه فرایندی به جست وجوی اطلاعات، بازنگری در نحوه و نوع خدمات اطلاعاتی است که می توان به مراجعه گنندگان ارائه کرد. هدف این پژوهش مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان در تدوین پایان نامه بر اساس الگوی فرایند جست وجوی اطلاعات Kuhlthau در سال 1391 خورشیدی و در محیط کتابخانه ای و الکترونیکی بوده است. روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه نارمنجی است که بر اساس پرسشنامه «کراکر» با عنوان «پرسشنامه فرایند پژوهش» بومی سازی شده است. روایی ابزار توسط متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی تأیید و نارمنجی(1389) میزان Cronbach's alpha را جهت پایایی پرسشنامه، برای جنبه های شناختی (اندیشه ها) 78درصد و برای جنبه های عاطفی 87درصد ذکر نموده است (6). جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد در حال تحصیل ورودی سال 1390 تا 1388 خورشیدی ، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان بودند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 196 نفر تعیین شده و نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ای انجام گرفت. نوع آمار، توصیفی (میانگین و توزیع فراوانی) و استنباطی (آزمون تی مستقل و همبستگی پیرسون) و نرم افزار مورد استفاده SPSS20 بوده است. یافته ها: دانشجویان دو دانشگاه مورد بررسی، مراحل الگوی Kuhlthau را با تفاوت های عمده ای طی کرده اند؛ به طوری که فقط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در یک یا چند مرحله از ترتیب مراحل این الگو تبعیت کرده است. در حیطه احساسات، در مراحل اول (شروع) و ششم (ارائه) تفاوت معناداری بین دانشجویان دو دانشگاه مشاهده شد. تفاوت در حیطه کنش ها (مجموع مراحل) بین دو دانشگاه معنادار بود. بررسی رابطه جنسیت با مراحل الگوی Kuhlthau نشان داد که تنها بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) و نمره کل حیطه احساسات بین دو جنس اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین بین مرحله سوم (بررسی اطلاعات) حیطه احساسات با سن دانشجویان رابطه معکوس و معناداری مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانشجویان دانشگاه اصفهان در تدوین پایان نامه مطابق با مراحل الگوی Kuhlthau عمل نکرده اند و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز تنها از یک پنجم ترتیب آن پیروی کرده اند. در برخی مراحل حیطه احساسات و حیطه کنش ها بین رفتار اطلاع یابی دانشجویان دو دانشگاه تفاوت معناداری وجود دارد. بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) حیطه احساسات الگوی Kuhlthau با جنسیت رابطه معناداری وجود دارد به نحوی که مردان اطمینان بیشتری در فرایند جست وجوی اطلاعات از خود نشان می دهند. همچنین بین احساسات مرحله سوم (بررسی اطلاعات) با سن رابطه معکوس و معناداری وجود دارد به طوری که با افزایش سن دانشجویان تردید کمتری در فرایند جست وجوی اطلاعات از خود نشان می دهند.

مزایا خاص معماری خدمت گرا موجب گسترش روزافزون این نوع معماری در سراسر جهان گردیده است. اما بعضی از ویژگی های خاص این نوع معماری موجب گردیده است تا امنیت این نوع نظام اطلاعاتی نسبت به سایر نظام های اطلاعاتی بیشتر در معرض مخاطره قرار گیرد. هدف این مقاله، شناسایی و بررسی رابطه عوامل و ابعاد تاثیر گذاربر امنیت نظام های اطلاعاتی است که با روش معماری خدمت گرا توسعه یافته اند. در این پژوهش ابتدا از روش تحلیل عاملی به منظور شناختن متغیرهای مکنون و آشکار استفاده گردید، سپس مدل معادلات ساختاریافته با استفاده از نرم افزار Amos به دست آمد و در نهایت مقدار تاثیر گذاری هر یک از ابعاد امنیتی بر امنیت کل معماری خدمت گرا با استفاده از مدل معادلات ساختار یافته مشخص گردید. نتایج تحقیق نشان دهنده این است که امنیت در سطح شبکه و خدمات وب و امنیت در سطح پیام بر روی امنیت معماری خدمت گرا تاثیر معناداری دارد و خروجی نرم افزار نشان دهنده مناسب بودن مدل ساختار برازش یافته است.

هدف: ارزیابی ویژگی های رابط کاربر و قابلیت جستجوی نرم افزارهای اسلامی سه حوزه قرآن، حدیث، و فقه و احکام در شهر قم و برپایه تجربه کاربران. روش/ رویکرد پژوهش: با روش پیمایشی و استفاده از پرسشنامه و مصاحبه به کسب نظر کاربران نرم افزارهای اسلامی براساس 14 ویژگی پرداخته شده است. یافته ها: رعایت مقیاس های مربوط به رابط کاربر و قابلیت جستجو، خوب (57/3) ارزیابی شده است. برترین نرم افزارها از این لحاظ ""پایگاه تخصصی اصول فقه"" و ضعیف ترین آنها نرم افزار ""معجم فقهی"" است. نتیجه گیری: در بیشتر نرم افزارها، جستجو مسأله اساسی است، بنابراین حل مشکلات جستجو مانند کوتاه کردن مسیر جستجو، استفاده از عملگرها و قابلیت های متنوع جستجو در صفحات نرم افزارها و امکان ذخیره سازی جستجوهای قبلی می تواند تأثیرگذار باشد.

هدف:پژوهش حاضر با هدف تبیین کاربرد روش جزیره داده ها در تولید پیشینه های فراداده ای مبتنی بر طرح های فراداده ای هسته دوبلین، مارک 21، و طرح فراداده ای توصیف شیء در قالب زبان نشانه گذاری گسترش پذیر با قابلیت نمایه پذیری و پیدانمایی نام های برچسب عناصر در محیط موتورهای کاوش انجام شد. روش:پژوهش با روش تجربی انجام شد.جامعه پژوهش را 600پیشینه فراداده ای در قالب دو گروه گواه و آزمون تشکیل می دادند.گروه گواه دارای 300 پیشینه، کاملاً مبتنی بر فرانماهای استاندارد طرح های فراداد ه ای مورد مطالعه، و گروه آزمون، مبتنی بر فرانماهای یاد شده اما با ویژگی های خاص، دارای 300 پیشینه جاسازی شده در برچسب زبان نشانه گذاری فرا متن بر اساس شیوه ""جزیره داده ها""بودند. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که نام های برچسب تمامی عناصر فراداده ای مربوط به پیشینه های عضو گروه آزمون که بر اساس روش جزیره داده ها تولیدشده بودند، توسط موتورهای کاوش گوگل و یاهو نمایه شده، و در نتایج جست وجو پدیدار می شوند .اما گروه گواه فاقد این ویژگی بود.بر خلاف گروه گواه، امکان بازیابی پیشینه های فراداده ای گروه از طریق نام های برچسب آن ها در موتورهای کاوش وجود دارد.

هدف: هدف این مقاله، ارائه طرحی پیشنهادی به عنوان جایگذینی برای اف. آر. بی. آر. است. روش: مقاله حاضر به روش مطالعه سندی انجام گرفته است. یافته ها: در این طرح، هر پدیده از جمله پدیده های کتابشناختی از طریق چند رویکرد مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد. ابتدا موجودیت هر پدیده مطرح می شود و طبیعی است که موجودیت هر پدیده نیازی به استدلال ندارد بلکه واقعیتی است که با سه عنصرِ عنوان، مؤلف (تنالگان) و موضوع در عالم معرفت شناسی قوام و موضوعیت می یابد. آنگاه با رویکرد پنداری به توصیف و بیانِ بیشتر درباره هر سه عنصر فوق پرداخته می شود و چنانچه شناسه های اضافی در مسیر سه عنصر وجود داشته باشد ذکر می گردد. در ادامه با توجه به رویکرد مکانی و زمانی، زمینه حضور و ظهور پدیده مورد بررسی قرار می گیرد و شناسه ها و مطالبی که روشنگر این دو ویژگی پدیده است ذکر می شود. آنگاه به اصلی ترین رویکرد درباره پدیده که همانا ویژگی ها و چگونگی حضور و ظهور آن است پرداخته می گردد و اینکه با توجه به مخاطبان نوع جلوه اثر ( متن اثر، ترجمه، چکیده، گزیده، ویرایش، شرح و حاشیه) و مسیر تحول آن مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین نحوه برخورد مخاطبان با آن از قبیل اقبال و یا اِدبار، نمایه شدن، ضریب تأثیر و هر آنچه که ویژگی این موجودیت را بهتر می نمایاند مطرح می شود. در ادامه در تأثیر و تأثری که پدیده کتابشناختی در فرد و جمع داشته است، ذکر می گردد. در آخرین بخش، دو رویکرد ساختاری و مقداری که حاوی دقیق ترین اطلاعات ساختاری و مقداری به لحاظ نوع، سبک، کم و کیف و مانند آن است، مطالعه می شود. اصالت/ارزش: انواع قالب های سازماندهی و رده بندی چون دابلین کور، مارک، تی. آی. ای. و مودس، تاکسونومی ها، فولکسونومی ها به بازار آمده اند که هر یک گوشه ای از مشکلات را حل نموده اند و مشکلات و محدودیت هایی هم به همراه دارند. اف .آر. بی. آر نیز نمونه ای از آن است که آن هم به دلیل مشکلات اجرایی کمتر عملیاتی شده و مجریان رغبتی اندک برای استفاده از آن از خود نشان داده اند. نویسنده در این مقاله رویکردی جدید به مسئله هستی شناسی ها و یا بهتر است گفته شود هستی نگاشت ها دارد که می تواند جایگزینی برای اف آربی آر باشد.

عنوان ابزار « ام سی کیو » چکیده: هدف این مقاله مقایسه ضریب استناد ریاضیات در دو بخش « جی آی اف » استنادسنجی موضوعی ریاضی با ضریب تأثیر مجلات ضریب تأثیر 2 ساله و 5 ساله است. مقایسه هم پوشانی نسبی نشان م ی دهد که درصد معادل « جی سی آر » در مجلات « آر ال جی » هم پوشانی نسبی مجلات فهرست مرجع « ام سی کیو » 72/2 درصد است. همچنین، مقایسه میانگین ضریب تأثیر مجلات فهرست به دو شکل کلی و دهک بندی شده نشان می دهد « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » با همواره « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » که میانگین ضریب تأثیر مجلات در فهرست است . مقایسه ضریب « ام سی کیو » بیشتر از میانگین ضریب تأثیر مجلات فهرست همبستگی کلی و دهک بندی شده نیز حاکی از این است که میزان همبستگی کل قوی و مستقیم بوده، اما « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » با « ام سی کیو » ضریب تأثیر همین شاخص با دهک بندی مجلات تغییر می کند و نشان می دهد که ضریب همبستگی در بسیاری از دهک ها به طرز محسوسی « جی آی اف 5 » و « جی آی اف 2 » با « ام سی کیو » تغییر کرده و حتی منفی نیز می شود.

هدف: بررسی کارکرد و معنای تکنیکی اصطلاح ""تعلیق"" به عنوان نوعی خاص اما ناشناخته از کتابت در نزد کاتبان مسلمان ایرانی با اتکا به مستندات درون متنی و برون متنی است. روش/ رویکرد پژوهش: نخست اصطلاح ""تعلیق"" در متون کهن فارسی و سپس در انجامه های نسخه خطی سفینه تبریز و چند نسخه خطی دیگر بررسی شد. یافته ها: واژه ""تعلیق"" را کاتبان نسخه های خطی در استنساخ اولیه آثارِ نیازمند مقابله و تصحیحِ دوباره در انجامه به کار می برده اند. نتیجه گیری: مصححان باید در تصحیح متون، از نسخی که در انجامه آنها اصطلاح ""تعلیق"" به کار رفته است با احتیاط استفاده کنند.

دامنه فعالیت حوزه های مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش و به ویژه سهم علم اطلاعات در این حوزه ها به دلیل تعدد تعاریف و همپوشانی موجود میان این دو حوزه ، همواره مورد بحث بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تولیدات علمی در حوزه های مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش در پایگاه وب او ساینس و تعیین سهم علم اطلاعات و دانش شناسی در هر یک از این حوزه ها انجام گرفته است. این پژوهش با استفاده از روش علم سنجی انجام شده و جامعه پژوهش دربرگیرنده 1457 مدرک حوزه مدیریت اطلاعات، 5993 مدرک حوزه مدیریت دانش و 183 مدرک است که در هر دو حوزه مدیریت اطلاعات و دانش در پایگاه وب آو ساینس ثبت شده اند. تحلیل داده ها نشان داد با این که از لحاظ تاریخی مدیریت دانش از مدیریت اطلاعات پیشینه کوتاه تری دارد، تعداد تولیدات علمی آن بیش از مدیریت اطلاعات است. بر اساس طبقه بندی پایگاه وب آو ساینس در حوزه مدیریت اطلاعات، علم اطلاعات و دانش شناسی رتبه اول و در حوزه مدیریت دانش، مدیریت رتبه اول و علم اطلاعات و دانش شناسی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. تحلیل موضوعی مدارک ایران و نیز وابستگی سازمانی نویسندگان پرتولید ایران در این حوزه نشان می دهد که این نسبت کمابیش با وضعیت جهانی هم خوانی دارد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی قابلیت های نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی پاپیروس و آذرخش از نظر بازیابی اطلاعات است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و برای انجام آن از روش های تحلیل محتوا و پیمایشی - مقایسه ای استفاده شده است . برای این منظور از سیاهه وارسی 81 گویه ای برای سنجش، بررسی، شناسایی و ارزیابی ابعاد پژوهش استفاده شد و وضعیت نرم افزارهای دیجیتالی در 5 شاخص قابلیت جستجو و مرور، فرمول بندی جستجو، امکان انواع جستجو، ویژگی نمایش و استاندارد های بازیابی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از استفاده شده است . یافته ها SPSS آزمون های تی مستقل و تک نمونه ای در نرم افزار حاکی از آن است که میزان تحقق نرم افزار کتابخانه دیجیتالی آذرخش از نظر بازیابی 60 درصد است . بنابراین، / 83 درصد و نرم افزار دیجیتالی پاپیروس 4 / اطلاعات 37 نرم افزار دیجیتالی آذرخش از این نظر در وضعیت مطلوب تری نسبت به نرم افزار دیجیتالی پاپیروس قرار دارد.

هدف: هدف بررسی میزان رضایت مندی اعضای هیئت علمی از راهنماها و فیلم آموزشی به هنگام ذخیره آثار در ساعد می باشد. درصورتی که سامانه استفاده پذیر شود اعضای هیئت علمی با مشکلات کمتری روبرو می شوند و این امر می تواند در کاهش خطاها در هنگام ذخیره تأثیرگذار باشد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع ارزیابانه، و از نظر رویکرد، پژوهش پیمایشی با راهبرد قوم نگاری می باشد. در این پژوهش از روش ""مقایسه جایگزین نمونه اولیه"" بهره گیری شد .جامعه آماری، اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی هستند که 10 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شد. یافته ها : رضایت مندی اعضای هیئت علمی با دو مفهوم مفید بودن و کارآمدی ارزیابی شد. آزمون آماری t مستقل برای هر دو فرضیه نشان داد که راهنماها و فیلم های آموزشی توانسته اند نظر اعضای هیئت علمی را نسبت به خود جلب کنند. نتایج نشان داد معیارهایی مانند: در دسترس بودن راهنماها، واضح و قابل درک بودن آن ها و قرار دادن آموزش های مورد نیاز در نقاط مختلف کاربرگه ها و معیارهایی چون وضوح بالای صدا، اضافه کردن متن به فیلم ها، حرکت مکان نما در نقاط در مورد فیلم آموزشی می تواند تا حد زیادی میزان رضایت مندی کاربران در استفاده از سامانه ها را افزایش دهد.

نمایه سازی از شیوه های نوین سازماندهی اطلاعات می باشد که با گسترش روزافزون مجراهای تولید اطلاعات و نیز لزوم افزایش سرعت و دقت دسترسی به اطلاعات تولید شده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان آشنایی و استفاده از نمایه های پایانی کتاب در میان اعضای هیأت علمی دانشگاه های دولتی شهر اصفهان بر اساس نظریه ی اشاعه و نشر نوآوری انجام شد. روش بررسی: روش این پژوهش توصیفی-پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ی محقق ساخته بود. جامعه ی آماری شامل 1727 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه های دولتی شهر اصفهان در سال تحصیلی 92-1391 خورشیدی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 176 نفر تعیین شد. با توجه به احتمال ریزش به دلیل عدم بازگشت، پرسشنامه برای 300 نفر ارسال شد که در مجموع 191 مورد برگشت داده شد و مورد بررسی قرار گرفتند. روایی پرسشنامه توسط 10 نفر از متخصصان و صاحبنظران علم اطلاعات و دانش شناسی، علوم اطلاعات و ارتباطات، و علوم اجتماعی مورد تأیید قرار گرفت و ضریب پایایی آن با استفاده از فرمول Cronbach's alpha 6/97 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی (فراوانی، درصد، و میانگین) و استنباطی(ضریب همبستگی اسپیرمن) و با کمک نرم افزار SPSS-20 انجام شد. یافته ها: میزان آشنایی و استفاده ی اعضای هیأت علمی اصفهان از نمایه های پایانی کتاب، پایین تر از حد متوسط بود (37/2). بیشترین آشنایی از طریق دانشگاه و استفاده از نمایه در کتاب های فارسی و لاتین دارای اولویت دوم بود. بین میزان استفاده ی اعضای هیأت علمی مورد بررسی از انواع نمایه در بازیابی اطلاعات درون کتاب با متغیرهای جمعیت شناختی رابطه ای وجود ندارد؛ بین استفاده ی اعضای هیأت علمی مورد بررسی از انواع نمایه در تالیف و ترجمه ی کتاب (شیوه ی چاپ) با سن، رابطه ی معکوس وجود دارد (019/0 P-value=و 308/0- r=)؛ بین استفاده ی اعضای هیأت علمی مورد بررسی از انواع نمایه به طورکلی با سنوات تدریس، رابطه ی معکوس وجود دارد (023/0 P-value= و 296/0- r=). نتیجه گیری: با توجه به اینکه رسالت اصلی اعضای هیأت علمی انجام فعالیت های آموزشی و پ ژوهشی می باشد و انجام این مهم نیازمند شناخت ابزارهای تحقیق است که نمایه از اساسی ترین آنهاست به نظر می رسد، شناخت اندک و استفاده ی محدود اعضای هیأت علمی دانشگاه های دولتی شهر اصفهان از نمایه ممکن است فرصت انجام کارهای علمی عمیق را از آن ها بگیرید. لذا در جامعه ی علمی ما نیاز به متخصصان حرفه ای در این زمینه می باشند و این خلل می تواند توسط کتابداران، جبران شود.