درخت حوزه‌های تخصصی

هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه مدل مفهومی پیشنهادی یکپارچه سازی معنایی کتابخانه های دیجیتالی در ایران است. پژوهش حاضر در سه گام مستقل به اجرا درآمده است. در گام نخست از روش سندی برای شناسایی منابع مرتبط، تولید پرسشنامه پژوهشگر ساخته و پاسخ به پرسش اساسی اول پژوهش حاضر استفاده شده است. جامعه پژوهش را تمامی منابع اطلاعاتی مرتبط در دسترس تشکیل داده و از فنون تحلیل محتوا برای تحلیل منابع استفاده شده است. در گام دوم از پیمایش تحلیلی برای بررسی وضعیت موجود کتابخانه های دیجیتالی استفاده شده است. جامعه پژوهش را تمامی کتابخانه های دیجیتالی فعال به تعداد 32 کتابخانه تشکیل می دهد که از این تعداد 26 کتابخانه در پژوهش حاضر مشارکت داشته اند. ابزار گردآوری اطلاعات نیز در این بخش از پژوهش پرسشنامه پژوهشگر ساخته است. در گام سوم پژوهش نیز از روش تحلیل سیستم استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در یکپارچه سازی معنایی نیاز به عناصری مانند زیرساخت فناورانه، نظام های کدگذاری و شناساگر، استانداردهای فراداده، مسائل قانونی، سازمانی و پایگاه های دانشی معنایی و سیستم های سازماندهی دانش است. همچنین روش استفاده از مترجم ها و برقراری روابط معنایی می توانند در یکپارچه سازی معنایی مورد استفاده قرار گیرند. از نظر ابزارهای مهم مورد نیاز در یکپارچه سازی معنایی نیز ابزارهایی مانند هستی نگاری ها، سیستم های سازماندهی دانش، پایگاه دانشی، مترجم ها، و زبان های توصیفی و تحلیلی می توانند مورد استفاده قرار گیرند. همچنین یافته های دیگر پژوهش در ارتباط با پرسش اساسی دوم پژوهش حاضر نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی مورد مطالعه از نظر پوشش منابع دیجیتالی و تکمیل فیلدهای فراداده در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین از نظر مستندسازی محتوای فیلدهای فراداده نیز وضعیت چندان رضایت بخشی را شاهد نیستیم. بنابراین برای ایجاد قابلیت یکپارچه سازی معنایی نیازمند تقویت تمامی نقاط ضعف شناسایی شده در این پژوهش هستیم. در نهایت مدل مفهومی پیشنهادی این پژوهش در سه لایه داده، استنتاج ماشینی و برنامه کاربردی پیشنهاد شده است.

ایجاد و گسترش فناوریهای نوین اطلاعاتی باعث بازنگری کتابداران در تعاریف مربوط به خدمات مرجع شده است. روش های نوین مبتنی بر فناوریهای نوین، قالب سنتی ارائة خدمات مرجع را تغییر داده است. هدف از تهیة این رهنمودها ترویج بهترین شیوه های اجرایی مرجع دیجیتالی بر یک مبنای بین المللی است. به کمک این رهنمودها، کتابداران میتوانند با کمک گرفتن از خدمات متنوع سنتی برای ایجاد استانداردهای مشترک در مرجع دیجیتالی اقدام نمایند.

هدف: مطالعه رفتار جستجوی کاربران در وب و تأثیر سبک های شناختی کلی نگر و جزئی نگر، نوع وظیفه، و میزان تجربه بر عملکرد جستجو. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش ترکیبی و از نوع کاربردی است. در بخش کیفی، تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا بود و در بخش کمّی از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شد. جامعه پژوهش 44 پژوهشگر در حوزه های مختلف علوم بودند. از آزمون سبک شناختی رایدینگ، پرسشنامه تجربه وب، و سه وظیفه جستجو به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد. یافته ها:در رفتار جستجوی اطلاعات افراد با سبک های شناختی کلی نگر و جزئی نگر از نظر توصیفی تفاوت هایی وجود دارد؛ کلی نگرها از تعداد راهبرد های بیشتری نسبت به جزئی نگرها برای تکمیل سه وظیفه استفاده کردند. در عملکرد جستجوی افراد با سبک شناختی کلی نگر و جزئی نگر تفاوت هایی وجود دارد. افراد با سبک شناختی جزئی نگر نسبت به کلی نگر زمان بیشتری را صرف و تعداد گره های بیشتری را برای تکمیل وظایف بازدید کردند. تحلیل آماری بین سبک های شناختی کلی نگر و جزئی نگر در مدت زمان تکمیل وظایف و در تعداد گره های بازدیدشده برای تکمیل وظایف تفاوت معناداری نشان نداد. بین سطوح وظایف و بین سبک شناختی و میزان تجربه در مدت زمان تکمیل وظایف و تعداد گره های بازدیدشده تفاوت معناداری وجود نداشت. هیچ تفاوت معناداری بین نوع وظیفه و سبک های شناختی در مدت زمان تکمیل وظایف و تعداد گره های بازدیدشده مشاهده نشد. نتیجه گیری: انتظار می رود نتایج این مطالعه از یک سو بتواند به بهبود درک رفتار جستجوی کاربران در وب بر مبنای سبک های شناختی رهنمودهایی برای آموزش کاربر و طراحی ابزارهای جستجو در وب فراهم نماید و از سوی دیگر بتواند به ایجاد و توسعه مدل های رفتار جستجوی کاربران وب کمک کند.

از میان فناوری های مختلفی که برای آموزش و یادگیری هستند دارای مزایای بسیار زیادی است . این روش یادگیری با وجود داشتن « مبتنی بر وب مزایا، چالش های جدی نیز به همراه دارد . از جمله اینکه در حال حاضر، نظام های آموزش الکترونیکی در سطح زیرساخت از مقیاس پذیری بسیار کمی برخوردارند و این، هزینه های مدیریت منابع را به شدت افزایش می دهد . یکی دیگر از چالش های کلیدی، مسئله بهره وری کارآمد از منابع است . علاوه بر این چالش ها، لازم است هزینه های دیگری را نیز در نظر گرفت که برای ارائه سیستم یادگیری الکترونیکی باید پرداخت شوند، از جمله: هزینه های نگهداری سایت و سیستم های رایانه ای، و هزینه های نصب و پشتیبانی فنی از بسته های نرم افزاری. همان طور که در این مقاله بحث راهکار « آموزش و یادگیری الکترونیکی مبتنی بر مدل های رایانش ابری » ، خواهد شد مناسبی برای پرداختن به مسائل و چالش های مطرح شده است . ما در این مقاله به بررسی و ارزیابی کارایی مدل های رایانش ابری در ارائه سرویس های یادگیری و آموزش الکترونیکی خواهیم پرداخت. به این منظور، پس از معرفی کوتاهی از سرویس های رایانش ابری، مزایای استفاده از آنها را در نظام های یادگیری و آموزش الکترونیکی بررسی می کنیم. سپس بر اساس مدل های رایانش ابری به ارائه و طراحی معماری این نظام ها می پردازیم . در نهایت، با پیاده سازی معماری طراح ی شده، با استفاده از ابزار شبیه سازی کلُدسیم به ارزیابی کارایی سیستم یادگیری الکترونیکی مبتنی بر مدل های رایانش ابری می پردازیم. نتایج آزمایش های انجام گرفته نشان می دهد که به کارگیری راهکار پیشنهادی ضمن افزایش بهره وری و کارایی منابع، نظام را از مقیاس پذیری بسیار بالایی در سرویس دهی برخوردار می سازد.

هدف: تعیین کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی مؤسسه های پژوهشی ایران براساس مدل دیجی کوال. روش/ رویکرد پژوهش: ابزار پژوهش مصاحبه و مشاهده نظام مند با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگرساخته براساس پروتکل دیجی کوال است. جامعه آماری را 8 کتابخانه دیجیتال فعال در مؤسسه های پژوهشی ایران تشکیل می دهد. یافته ها: هر 8 کتابخانه کمتر از 60 درصد امتیاز کل ابزار ارزیابی پروتکل دیجی کوال را به دست آورده اند. ارتباط کاربران با کتابداران با پست الکترونیکی و دیگر راه های غیرمستقیم ممکن است. هیچ یک از کتابخانه ها از تراکنش هم زمان برای ارتباط و پشتیبانی استفاده نمی کند. به خاطر آنکه کاربران و کتابخانه های دیجیتال حق مالکیت معنوی را رعایت نمی کنند، ناشران تمایل کمی برای تولید نسخه های الکترونیکی دارند. در نتیجه کتابخانه های دیجیتال برای مجموعه سازی و تأمین منابع، بیشتر مشترک پایگاه های اطلاعاتی برخط می شوند و کمتر قادر به منابع اطلاعاتی به ویژه به زبان فارسی هستند. نتیجه گیری: کتابخانه های دیجیتال مؤسسه های پژوهشی ایران از لحاظ غنای منابع از استانداردهای جهانی دیجی کوال فاصله بسیار دارند.

پس از ارائه برخی خدمات کتابخانه ای بر روی اینترنت، اکنون ارائه خدمات مرجع مجازی در کتابخانه ها و مراکز اطّلاع رسانی مورد توجه قرار گرفته است. تفاوت مهم و بارز این نوع خدمات مرجع با نحوة سنّتی آن، عدم حضور فیزیکی مراجعهکننده در محل میز مرجع میباشد. با بیانی ساده در این نوع خدمات مرجع، مخاطبان میتوانند از طریق پست الکترونیکی و سایر امکانات موجود پرسشهای خود را برای کتابدار مرجع ارسال کنند. در این میان به دو نکته باید توجه شود. یکی ارائه تعریفی مشخص از نقشهای مختلفی که در جریان کار حضور دارند و نحوة تقسیم کار و دیگری توجه کتابخانه ها به این مسئله که در ارائه خدمات مرجع مجازی لازم است از رهنمودهایی که مسائل مختلف از جمله مدیریت، خدمات، کارکنان، زیرساختها و... را دربر گیرد، استفاده شود. مزایا و معایب این نوع خدمات مرجع نیز فهرست شده است.