فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۸۱ تا ۳۰۰ مورد از کل ۳۹۱ مورد.
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر از دیدگاهی در زمانی پیشینه مطالعاتی موجود در زمینه نیل به تعادل سبکی در ترجمه متون ادبی را مد نظر قرار می دهد. بدین منظور، ابتدا اصطلاح «سبک» در مفهوم زیبایی شناختی آن از دو منظر «نظریه ادبیات» و «نظریه زبانشناسی» مورد کنکاش قرار می گیرد و سپس، به مرور دیدگاههای موجود در خصوص «تعادل ترجمه ای» و مشخصا «تعادل سبکی» پرداخته خواهد شد.
نظر: ترجمه آفرینش دوباره یک اثر
منبع:
آزما خرداد ۱۳۸۳ شماره ۳۰
حوزه های تخصصی:
مغالطه روش برتر در ترجمه ادبی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
از دیرباز دو روش عمده در ترجمه ادبی وجود داشته است ؛ این دو روش که تحت عناوین مختلف از جمله لفظ گرا و معنی گرا شناخته می شوند ، رقیب یکدیگر بوده و در هر مقطع تاریخی یک روش بر روش دیگر غلبه داشته است. کسانی که یکی از دو روش را از روش دیگر برتر می شمارند ، برای اثبات برتری روش مورد نظر خود به عواملی استناد می کنند که مبنای فردی و یا منشا بیرونی دارد. برخی از این عوامل عبارتند از خواننده ترجمه ، زبان ، فرهنگ و اخلاق . نویسنده ، تعاریف موجود از روش های ترجمه را مغلطه آمیز می شمارد و براساس عواملی درونی و عام ، تعریفی از روش ترجمه ادبی ارائه می کند که تابع ذوق افراد و نیازهای فرهنگی در مقطع زمانی خاصی نیست و از اعتباری همیشگی برخوردار است.
اهمیت تطبیق معنایی و ساختاری کلمات در هنگام ترجمه و تالیف لغت نامه
حوزه های تخصصی:
ترجمه به عنوان بازیابى و انتقال مطالب از زبانى به زبان دیگر مواجه با سطوح مختلف زبانى اعم از صرف، نحو، لغت سازى و معنا مى گردد. توجه به سبک متن و معناشناسى آن از جدیدترین مقوله هاى زبان شناسى است که ذهن اندیشمندان این رشته را به خود مشغول داشته است. در تنظیم لغتنامه هاى روسى مجموعه اى از بخش هاى گفتار که از نظر دستورى نقش هاى متفاوتى دارا مى باشند مورد توجه قرار مى گیرند. این اجزاء عبارتند از فعل- اسم- صفت- حروف اضافه- حروف ربط و قید. معمولا ضمایر و اعداد به ترتیب در مجموعه اسامى و صفات قرار داده مى شوند، صفت فعلى و قید فعلى نیز چون از مشتقات فعل هستند مدخل جداگانه اى در لغتنامه هاى روسى ندارند. از موارد خاص که فقط اختصاص به روسى دارد و در زبان فارسى جایگاهى ندارد ذکر اختصارات اسم بر اساس جنس دستورى و نوشتن گونه و یا نوع افعال است و صفت در شکل مذکر مفرد ثبت مى شود. در ارائه معانى مواردى یافت مى شود که به علل فرهنگى و یا سبک رایج در روسى مصداق برابر تک کلمه اى یافت نمى شود، در چنین مواردى چاره اى باقى نمى ماند که نزدیک ترین مفهوم انتخاب و ارائه شود در مورد ترکیبات نحوى غیر استاندارد و ضرب المثل ها کار مؤلف به مراتب مشکل تر خواهد شد و در صورت نداشتن اطلاعات نحوى دقیق و احاطه بر فرهنگ و ادب زبان مبدا و مقصد، خطاهاى متعددى روى خواهد داد که به برخى از آنها در این مقاله پرداخته مى شود.
معنا در ترجمه
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر که به بررسی معنا در ترجمه می پردازد، ضمن تردید در کارآیی و اعتبار فنون تقلیل گرای تحلیل معنا، یعنی تحلیل مولفه ای و تحلیل گزاره ای در ترجمه، برای معنا دو بخش ثابت و پویا قائل می شود. این مقاله بر آن است که آنچه تمامی ترجمه های یک متن مبدا را به یکدیگر مربوط می کند، اشتراک آنها در بخش ثابت معناست، و آنچه آنها را از هم متمایز می کند، بخش پویای معناست که تغییرپذیر است، و موجب تنوع و تکثر ترجمه هایی است که از هر متن مبدا پدید می آید.
سفر به شهر حقایق/ مروری بر ترجمه انگلیسی رساله سیر و سلوک خواجه نصیر طوسی
حوزه های تخصصی:
راهکار پیش بینی در ترجمه همزمان
حوزه های تخصصی:
پیش بینی به عنوان یک راهکار پویا در فرایند ترجمه همزمان به ارائه مطلبی توسط مترجم در زبان مقصد قبل از دریافت معادل اولیه آن در زبان مبدا اطلاق می گردد. مجموعه ای از سرنخهای راهگشا، هر چند ناچیز، معمولا نقطه اتکائی برای مترجم جهت فرضیه پردازی در مورد جملات ناتمام سخنران محسوب می شود. مقاله حاضر کار خود را با این پیش فرض اساسی آغاز می کند که پیش بینی در ترجمه همزمان به خصوص در مورد دو زبان نامتقارن از نظر ساختاری امری ضروری است. این تحقیق با قبول چنین فرضی و سپس با ارائه یک مقدمه، توضیحی تفصیلی در خصوص چگونگی و ماهیت انواع مختلف اطلاعات موجود در دست مترجم در لحظه پیش بینی و هنگام ترجمه ارائه می دهد و با ذکر مثالهای مختلف از ترجمه های زنده، روند کلی را به اثبات می رساند. در پایان از جنبه ارائه پیشنهاد، این مقاله نکاتی را در خصوص نحوه تقویت راهکار فوق برای یک پیش بینی صحیح پیشنهاد می کند.
مشخصه های آلفا، بتا و گاما در ترجمه
حوزه های تخصصی:
هدف از نگارش این مقاله معرفی الگویی نسبتا جدید است که از طریق آن می توان ترجمه را هر چه دقیق تر و عینی تر از پیش تصحیح و نمره گذاری نمود. مفاهیم اصلی این پژوهش عبارتند از: صحت ترجمه، وضوح ترجمه، و طبیعی بودن ترجمه که هر کدام به طور جداگانه با ارائه مثال مورد بحث قرار گرفته است. با استفاده از مقادیر پارمتری ریاضی سه مفهوم اصلی فوق مجددا تعریف گردیده و روابط میان آنها از طریق معادله های فرمولی توضیح داده شده است. باید توجه داشت که کاربرد اینگونه مدلها به گونه ای نیست که بتواند طیفی وسیع از اقلام واحد ترجمه را پوشش دهد اما مقصود اصلی، از دیدگاه ترجمه آزمایی، بیان این واقعیت است که منصفانه نیست اگر بگوییم دقیق نمره دادن به ترجمه به طور کامل غیرممکن است. در این مقاله سعی گردیده است که مفاهیم در منتهای سادگی بیان گردد تا خوانندگان ارجمند بتوانند مباحث را بدون مشکل دنبال نمایند.
ترجمه متون علمی
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله به تصویر کشیدن ماهیت متون علمی از دیدگاههای متفاوت است و اینکه چگونه بین نویسنده و خوانندگان تعامل صورت می گیرد. لذا راقم این سطور امیدوار است بتواند با این پژوهش راهگشای ترجمه متون انگلیسی برای اهداف ویژه باشد. در مقدمه، واژه ”ترجمه“ به عنوان عملی پویا و فرایند محور تعریف می شود سپس روشهای مختلف ترجمه به طور اعم و ترجمه متون فنی به طور اخص بحث خواهد شد. با توضیح ویژگیهای متون علمی از نظر عوامل متنی، جامعه شناسی زبان و زبان شناسی که در تکامل این متون دخیلند، تلاش به عمل می آید تا مشخص شود مترجمان در ترجمه متون علمی با چه مشکلاتی مواجهند و چه گزینه هایی در برخورد با این مسائل بر اساس نوع متن در اختیار دارند. در پایان، برخی از ویژگیهای مترجمان کارآمد و موفق در حل مسائل موجود توضیح داده خواهد شد.
بحثی در مبانی نظری ترجمه متون دینی
حوزه های تخصصی:
"با توجه به اهمیت دقت در ترجمه متون دینی، در این مقاله ابتدا بحث کوتاهی درباره مبانی نظری ترجمه ارائه شده است. سپس دو دیدگاه در خصوص ترجمه پذیری و ترجمه ناپذیری متون دینی ارائه شده است. در دیدگاه اول با توجه به ارتباط متون دینی با وحی و اینکه تعیین ظرف زبانی وحی و هر گونه دخل و تصرف در آن از حیطه اختیارات انسان خارج است، ترجمه متون دینی غیرممکن قلمداد شده است. در دیدگاه دوم به عکس با توجه به ضرورت آگاهی همه انسانها از پیام وحی و اختصاصی نبودن پیام وحی به گویشوران زبانی خاص، ترجمه متون دینی غیرقابل اجتناب فرض شده است.
نگارنده در این مقاله کوشیده است با توجه به استدلال هر دو دیدگاه به طرح نظریه سومی بپردازد که بتواند نیازها و محدودیتهای مورد نظر هر دیدگاه را رعایت کند. بر اساس نظر ارائه شده در این مقاله که به اصطلاح نظریه «ترجمه پذیری مشروط متون دینی» نامیده شده است تعریف های جدیدی از مترجم متون دینی، خوانندگان متون ترجمه شده دینی، متن دینی و انواع آن ارائه شده است.
"
نقش ترجمه در توسعه علوم انسانی در ایران
حوزه های تخصصی:
"آنچه معمولا از ترجمه به معنی مرسوم کلمه به ذهن می آید ترجمه بین زبانی، یعنی انتقال یک معنی یا پیام از «صورت» یک زبان به «صورت» یک زبان دیگر است. ترجمه، چه به صورت درون زبانی و چه به صورت بین زبانی، نقش مهمی در بیان افکار و توسعه علوم و معارف بشری داشته و دارد. ترجمه درون زبانی که بیان معنی به عبارت دیگر در همان زبان است در توسعه افکار در درون یک جامعه اهمیت دارد، و ترجمه بین زبانی برای گسترش ارتباطات و توسعه علوم و فنون در بین ملتها در عرصه جهانی ارزشمند است. مروری بر سیر و تحول ترجمه در تاریخ به وضوع نشان می دهد که ترجمه به معنی متداول آن نقش بسیار ارزنده ای در انتقال علوم و فنون و نشر و توسعه علم و فرهنگ ایفا کرده است.
این مقاله تلاشی است در جهت تبیین نقش ترجمه در توسعه علوم انسانی. در این راستا، ضمن اشاره به ماهیت ترجمه از دیدگاههای مختلف به بررسی سیر ترجمه در تاریخ با توجه به تاثیر آن در شکوفایی علوم و معارف بشری پرداخته می شود.
"
نگاهی به رمز گردانی و رمز آمیزی در میان دوزبانه ها
حوزه های تخصصی:
"ایجاد ارتباط در میان افراد دو زبانه و یا حتی چند زبانه همواره به یک صورت ثابت انجام نمی پذیرد. در واقع، این دسته از افراد به دلیل و تجویز شرایط حاکم ممکن است به گونه های مختلفی با یکدیگر گفتگو نمایند. از اینرو، به هنگام بررسی گفتگوی افراد دوزبانه، دو شیوه استفاده از زبان را می توان مشاهده کرد: ’رمزگردانی‘ و ’رمزآمیزی‘. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که هر یک از این دو عملکرد می تواند دلایلی خاص داشته باشد و مهم تر آنکه گفتگوی میان دو نفر که از نظام زبانی یکسان استفاده می کنند ممکن است صورتهای ویژه ای به خود گیرد.
در نوشتار حاضر سعی بر آن است تا ضمن معرفی اجمالی دوزبانگی، دو عملکرد بسیار مهم فرد دوزبانه، یعنی رمزگردانی و رمزآمیزی به دقت مورد بحث و بررسی قرار گیرد و در مواردی چند بر حسب نیاز، مثالهایی نیز ارائه شود. در پایان نیز ضمن نتیجه گیری ویژه ای که به عمل خواهد آمد، تلاش خواهد شد تا آنجا که ممکن است ارتباط تنگاتنگ این دو پدیده با ترجمه شفاهی روشن گردد."
چکونگی بیان معانی پیشوندهای فعلی روسی در زبان فارسی
حوزه های تخصصی:
از ویژگى هاى بارز زبان روسى، تعداد زیاد افعال پیشوندد ار است. به کمک پیشوندها معانى زیادى که اغلب براى زبان آموزان ایرانى بسیار مشکل اند، بیان، مى شوند. از آنجاکه پیشوندهاى فعلى فارسى، معانی کمترى نسبت به پیشوندهاى روسى بیان مى کنند، در ترجمهء روسى به فارسى مشکلات عمد ه ا ى بوجود مى آیند که اغلب این گونه پیشوندها تحت اللفظى ترجمه مى شوند. در برخى موارد، حتى لازم است که برخى از معانى مربوط به پیشوندها تفسیر شوند، یا از "کلمات تکمیلى- توضیحی "دیگرى، از قبیل: قیدها، حروف اضافه، افعال و غیره استفاده شود. در زبان روسى، معانى مختلف هرگونه عنصر زبانى، با توجه به بافت جمله مشخص مى شود و با توصیف دقیق موقعیت هاى خاص جمله است که مى توان به معانى مورد نظر دست یافت. با توجه به نقش بافت جمله، برخى معانى را فقط از کل جمله مى توان فهمید. آشنایى با شیوه هاى بیان معانى پیشوندهاى روسى، این امکان را به وجود مى آورد تا زبان آموزان درک صحیحى نسبت به معانى افعال پیشوندد ار پیدا کنند.
عصر ترجمه: گرامیداشت رضا سیدحسینی
منبع:
آزما مرداد ۱۳۸۳ شماره ۳۱
حوزه های تخصصی:
نقش ترجمه در گفتگوی تمدنها
حوزه های تخصصی:
ن"ترجمه فرهنگها را به یکدیگر نزدیک می سازد. در دنیای جهانی شده کنونی ما، ترجمه کلید درک و فهم فرهنگهای خارجی است. در این تحقیق سعی شده است که رابطه متقابل بین فرهنگ و زبان نشان داده شود و نظرات مختلف در این مورد مرور شود.
تفاوت بین فرهنگها و تمدنها و همچنین تاثیر ترجمه در برقراری ارتباط بین اعتقادات، زبانها، ادیان، اندیشه ها و فرهنگهای مختلف و در تسهیل فرایند گفتگوی تمدنها با در نظر گرفتن جنبه های قوم شناختی تفاوتهای فرهنگی و مساله ترجمه پذیری در برابر ترجمه ناپذیری عناصر فرهنگی بر اساس نظریه های وورف و چامسکی مورد مطالعه قرار گرفته است."
از واژه به مفهوم: اقتباس یا ترجمه ادبی
حوزه های تخصصی:
هر نوشته ادبى در جریان پیام رسانى به خواننده، شیوه بیان ویژه خود را با توجه به صورت هاى ساختارى و معنایى زبان خود دارد، ولى تعداد بى شمارى از این صورت هاى ساختارى، درگذر از صافى ترجمه، قلب یا تعدیل مى شوند، اگر چه غالبا معنا به جاى خود باقى مى ماند. در ترجمه بسیارى از آثار ادبى، از جمله نوشته هاى شکسپیر، مترجم در برگردان واژه ها معنا را حفظ مى کند، ولى براى حفظ زیبایى کلام نویسنده همیشه با متن در کشمکش است. نیاز به تغییر عناصرى در متن اصلى، براى دستیابى به ترجمه اى مطلوب از آن متن، ناگزیر ترجمه ادبى را با اقتباس ادبى در هم مى آمیزد، تا آنجا که هیچ ترجمه زیبایى بدون این اقتباس مکان پذیرنیست. اصالت گرایی لازمه هر ترجمه است، ولى چنانچه بخواهیم قالب هایى را عینا وارد زبان مقصد کنیم، به نظر خواننده ناهنجار و غیر قابل درک جلوه خواهد کرد. از این رو تعدیل زبانى و بلاغى در ترجمه، به نحوى که آسیبى به معناى جمله نرسد، قابل پذیرش است.
تجزیه و تحلیل اصطلاحات برای استفاده در ترجمه ماشینی
حوزه های تخصصی:
زبان هاى زنده دنیاى معاصر مواجه با پدیده اشباع لغات آن با اصطلاحات علمى و فنى شده اند. سابق بر این وقتى از اصطلاحات علم خاص، براى مثال پزشکى به میان مى آمد، این توقع و برداشت وجود داشت که اصطلاحات موجود در این حیطه علمى داراى یک معناى واحد و استاندارد مى باشند، اما امروزه دیگر چنین تصورى مصداق ندارد و اصطلاحات دراین علم و یا علوم دیگر محدود به یک معنا نمى شود و به همین جهت اصطلاح شناسى مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است، درک صحیح از اصطلاحات و معانى مختلف آن امروزه هم در زندگى عادى و روزمره، مانند عرصه هاى حقوقى و قضایى و هم در علوم کاربردى و تجربى، بسیار اهمیت دارد. امروزه اصطلاحات جزء لاینفکى از امور مربوط به رسانه هاى گروهى مى باشند و علماى زبان شناس متعددى و من جمله آکادمیسمین پ. و راژ دستنوسکى پژوهشهاى گسترده اى را در این ارتباط انجام داده اند. با گسترش ترجمه ماشینى و نیاز به تحلیل هاى نحوى رایانه اى این سؤال مطرح شد که چگونه مى بایست اصطلاحات را مدخل بندى و دسته بندى نمود. یادآور مى شویم که براى آنالیز در سطح مورفولوژى این کار ساده تر خواهد بود، به خصوص این که زبان روسى یک زبان صرفى مى باشد و برنامه نویسى براى درک درست موقعیت صرفى کلمات با دقت لازم میسر مى شود. اما تعیین معناى کلمات و انتخاب گزینه درست کارى به مراتب مشکل تر است، زیرا قبل از آن در یک مرحله میانى مى بایست روابط نحوى کلمات نیز مشخص شده باشند. اینجانب در این مقاله راهکارهاى عملى خود را که حاصل سالیان دراز فعالیت بر روى پروژه هاى ترجمه ماشینى بوده است بیان مى نمایم.
صحت، صراحت و سلاست در ترجمه متون دینی
حوزه های تخصصی:
مفهوم بودن معنی متن، معمولی بودن سبک، و طبیعی بودن زبان، همه از اهمیت خاصی در ترجمه برخوردارند، اما اینها تنها عواملی نیستند که در ارزشیابی یک ترجمه به حساب می آیند. متن اصلی است که در ارزشیابی درستی و مناسب بودن ترجمه نقش اساسی را ایفا می کند. ممکن است یک ترجمه از نظر معنی صریح و قابل فهم، از نظر سبک معمولی، و از نظر زبان طبیعی باشد، اما از نظر محتوای پیام مطابق با متن اصلی نباشد. و این بدان معنی است که نه قابل فهم بودن و نه طبیعی بودن ترجمه هیچکدام دلیلی بر مطابقت آن با متن اصلی نیست. این پژوهش تلاشی است برای بحث در مورد اهمیت صحت، صراحت و سلاست در ترجمه های متون دینی تا روشن شود که این معیارها تا چه اندازه در ارزشیابی چنین ترجمه هایی مهم و موثرند.
خردگرایی و کلان نگری در ترجمه داستان: رهیافتی نقش گرا به تعادل سبکی
حوزه های تخصصی:
مترجم ادبیات داستانی در مسیر نیل به «کفایت سبکی» هر چه بیشتر، نیازمند انجام تحلیل سبک شناسی در دو سطح «خرد» و «کلان» است. در تحلیل سبکی کلان، تحلیلگر/ مترجم در پی کشف «چگونگی» یا «کیفیت» متن است و در تحلیل سبکی خرد به دنبال تبیین «چرایی» و «نحوه» تحقق آن کیفیت. تحلیل کلان معمولا با تفحص در «برونه» (سطح) داستان صورت می گیرد و نمایی کلی از راهبرد(های) سبکی «عام» منتهی به فرانقش اندیشگانی زبان بدست می دهد اما در تحلیل خرد، مترجم/ تحلیلگر علاوه بر سطح داستان ناگزیر از تعمق در «درونه» (عمق) اثر نیز خواهد بود و در این مسیر، از یک سو، متن را به مثابه یک «محصول» مد نظر قرار می دهد و از رهگذر شیوه های عموما مکانیستی «تحلیل متن»، مولفه های سبکی منتهی به کارکرد زیبایی شناختی زبان را در آن شناسایی می کند و از سوی دیگر، با اثر داستانی به منزله یک «فرایند» مواجه می شود و با توسل به روش شناسی معمول در «تحلیل گفتمان» و استفاده از ابزارهای «تاویل متن» و «تحلیل بینامتنی»، به بازشناسی مراحل «تولید»، «دریافت»، «درک» و «تاثیر» مولفه های متنی دست می یازد و مصادیق عینی راهبرد(های) سبکی کلان مورد نظر نویسنده را در فرانقش متنی زبان تعیین می نماید. آنچه در نهایت از این تحلیل دو جانبه حاصل می گردد، راهکارهای عملیاتی مترجم را در انتخاب «گزینه های هم نقش: با کارکرد سبکی مشابهی در متن مقصد رقم خواهد زد.
فرهنگ در ترجمه و ترجمه عناصر فرهنگی
حوزه های تخصصی:
در این گفتار به ترجمه و فرهنگ و ترجمه عناصر فرهنگی می پردازیم. پس از ذکر مثالهایی، فرهنگ و واژگان فرهنگی را تعریف می کنیم و شرح می دهیم و بعد از آن به روشها و شگردهای گوناگون ترجمه اقلام فرهنگی می پردازیم و در پایان نمونه هایی از انطباق فرهنگی افراطی در ترجمه های دوره قاجار از ادبیات غرب می آوریم.