درخت حوزه‌های تخصصی

زبان انگلیسى و ترجمه از این زبان، به عنوان جزء لاینفک جامعهء ایران و زبان فارسى درآمده است. کثرت و گستردگى ترجمه سبب شده تا زبان فارسى آماج آسیب ها و صدمات متعدد و گوناگونى گردد. مقالهء حاضر به دو موضوع توجه دارد: یکى آن که آسیب شناسى زبان فارسى باید از حد واژگان که معمولآ بحث رایج محافل است، فراتر رفته و واحدهاى مهم تر و بزرگ ترى همچون عبارات و جملات نیز مد نظر قرار گیرد. مسئلهء دیگر آن که تعامل با زبان انگلیسى، لزوما موجب تخریب زبان فارسى نخواهد شد، بلکه اگر از ویژگى هاى زیبایى شناختى زبان انگلیسى توسط مترجمان زبردست بهره برده شود، مى تواند حتى در غنابخشى به زبان فارسى مفید واقع شود و این همان چیزى است که ادیبان و شعراى ما با زبان عربى انجام داده اند. در هر یک از این زمینه ها مثال هایى از مطبوعات رایج کشور ارانه شده است.

سیر تحول و شکل گیری نهضت و شکوفایی ترجمه در عصر عباسی و عواملی که موجب این نهضت علمی در جهان اسلام گردید، در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد. از جمله این عوامل، توسعه روابط دولت اسلامی با سایر کشورها، امنیت اهل کتاب، وجود امکانات، بهبود وضع اقتصادی، اعزام گروه های علمی به دیگر کشورها و غیره است، ولی مهمتر از همه، انگیزه نیاز بوده که مترجمان را وادار به ترجمه آثار دیگران می نموده است؛ چه نیاز مادی یا معنوی. البته تشویق خلفای عباسی به امر ترجمه نیز موجب رونق بازار ترجمه و پیدا شدن مترجمان مشهور در عصر عباسی گردیده است.

بحث اصلی این مقاله‘ مطالعه و بررسی تعادل واژگانی و چالش ها و راهکارهای آن با تاکید بر ترجمه متون دینی است . بدین منظور‘ ابتدا چند تعریف از ترجمه ارائه گردیده و به اجزای تشکیل دهنده تعادل ترجمه ای‘ منجمله تعادل واژگانی ‘ اشاره شده است. سپس آحاد تعادل واژگانی را برشمرده و چالش هایی را که مترجم در راه نیل بدان با آن ها روبروست نشان داده شده است. این تحقیق نشان میدهد که تعادل واژگانی ‘ بطور کلی واخص‘ در ترجمه متون مذهبی و دینی از چه پیچیدگی ها و ظرافت های فرهنگی برخوردار است که به وقت ‘ حوصله و دانش فراوان نیاز دارد. در پایان‘ ضمن مرور راهکارهایی که صاحب نظران مختلف در این زمینه ارائه داده اند‘ چند رویکرد عملی برای حل این مشکل ارائه گردیده است

مقاله حاضر به بازیهای زبانی و صنایع لفظی و چگونگی ترجمه آن می پردازد. پس از معرفی موضوع، مطالب کلی مربوط به ترجمه صنایع لفظی از جمله ترجمه ناپذیری مطرح می شود. آن گاه هفت شیوه مهم ترجمه صنایع لفظی با توجه به کار مترجمان ایرانی و انگلیسی استخراج و انتزاع می شود و مثال هایی برای هر کدام عرضه می گردد. از آنجا که جناس مهم ترین و پربسامدترین گونه بازی زبانی به شمار می رود، به این مبحث به تفصیل بیشتری پرداخته ایم و مثالهایی از کار مترجمان ایرانی و انگلیسی آورده ایم.

مقاله حاضر ضمن مرور ادبیات تحقیق در زمینه نقش ایدئولوژی در ترجمه، ابتدا ماهیت مفهومی ایدئولوژی را مورد بررسی قرار می دهد و سپس در چارچوب نظری تحلیل انتقادی گفتمان بر ابعاد ایدئولوژیک ترجمه و وجوه اقتدار منشانه آن متمرکز می شود و در نهایت به ذکر نمونه وار مصادیقی از فرآیندهای تعدیل ایدئولوژیک خواهد پرداخت.

"کسانی که به نحوی در امر تدریس ترجمه متون مشغولند اغلب با این شکایت دانشجویان مواجهند که استاد! فان لغت را در فرهنگ لغات نیافتیم. فرومیکن و رودمن 1988 Fromian & Rodman)، ص 123) بر این باورند که رشته آواهای کلامی در یک زبان را می توان به سه گروه موجود (existing)، غیرممکن (impossible) و ممکن اما بدون بسامد (possible but non-occuring) تقسیم بندی نمود. نیومارک Newmark) 1988، صص 176 و (177 نیز کلماتی را که ممکن است در یک زبان به طور بالقوه موجود باشند ولی دسترسی به معنای آنها مشکل باشد تحت عنوان کلمات نایافتنی (unfindable words) به هجده مقوله تقسیم می نماید، اما در این مقاله قصد بر آنست که فقط به قسمتی از یک مقوله مهم تر تحت عنوان نوواژگان یا واژگان بدیع (neologisms) پرداخته شود. در واقع، نوواژگان یا واژگان بدیع می توانند هر نوع ساخت جدید از واژه ها یا عبارات (newly-coined words)، هماینده های جدید (new collocations)، اسامی مرکب (compound words)، اصلاحات جدید (new terminology)، عبارات قدیمی با کاربردهای جدید (old phrases with new senses)، سرواژه ها (aconyms)، اختصارات (abbrevional)، ترکیبات (blends)، کلمات مشتق از اسامی خاص (eponymous words) و ترکیبات اشتقاقی(derivational combinations) را در بر گیرند. در این مقاله واژگان نو بر حسب نوع ساختار به نوزده گروه مختلف تقسیم بندی شده، سپس تلاش بر اینست که با بررسی روند ترجمه برخی از آنها با توجه به شفافیت و ویژگیهای زیبایی شناختی آوایی (phonaesthetic) و زیبایی شناختی معنایی (synaesthetic)، مثالهای بیشتری از هر مقوله ذکر گردیده تا راهگشای بحث مبسوط تری در این زمینه برای علاقمندان گردد. "

"زبان و ادبیات فارسی بی گمان جلوه گاه عالمی و جهانی است که ایرانیان در درازنای سده های پیاپی در آن به معنی ژرف فلسفی به سخن پرداخته و خویش را در چهارچوب و قالب ادب فارسی متجلی و نمایان ساخته اند. آنچه، شاید ادب فارسی را از دیگر زبانها به ویژه زبانهای اروپایی متمایز می سازد، گستردگی و فراخی ساحت تخیل و به سخن دیگر ""عالم تخیل و خیال"" و بروز و ظهور آن در شعر است. بی گمان علاقمندان ناآشنا به زبان فارسی را برای ورود به چنین عالمی گریزی نبوده است جز از طریق برگردان های گونگون به زبانهای اروپایی. منبع شناسی گرد آمده، کوششی است متواضعانه برای هویداسازی چنین تلاشی برای آشنایی با شعر فارسی و به تبع آن ورود به ""عالم خیال"" جهان ایرانی."

در این مقاله ابتدا رویکردهای گوناگون به نظریه ترجمه، هدف و موضوع آن مطرح می شود و سپس رابطه بین میان مترجم و نظریه پرداز در رشته مطالعات ترجمه شناسانده می شود. در ادامه مقاله با معرفی چند ابزار مفهومی نشان داده می شود که یکی از ضروریات رشته مطالعات ترجمه وضع اصطلاحات معیار و در نتیجه آن ایجاد زبانی مشترک است تا مترجمان، نظریه پردازها و مدرسان ترجمه با بهره گیری از آن زبان مشترک به تبادل مفاهیم با یکدیگر و آموزش آنها بپردازند.

"آنچه معمولا به عنوان ""ادبیات فارسی"" شناخته می شود همان است که بعد از فتح ایران به دست اعراب در این سرزمین متداول شده است. همین ادب فارسی بعد از اسلام است که به انگلیسی ترجمه شده، و با معمول شدن در ادبیات انگلیسی برخی از ادیبان برجسته آن را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. گرچه بیان مجدد تمام محسنات شعری اشعار فارسی در ترجمه انگلیسی امکان پذیر نیست اما انعکاس افکار و عقاید ادب فارسی در ادبیات انگلیسی نشانگر این حقیقت است که دانشمندان انگلیسی بسیاری عمیقا تحت تاثیر سروده های غزل سرایان نامی ایران به ویژه سعدی و حافظ شیرازی قرار گرفته اند. مقاله حاضر تلاشی است در جهت تبیین موقعیت ترجمه شعر فارسی در ادبیات انگلیسی، و نیز بیان اینکه چگونه و چرا برخی از شرق شناسان نام آور بریتانیا، مانند سر ویلیام جونز و همکاران و پیروان وی، سعی کردند وسایل آشنایی با زبان و فرهنگ فارسی را برای کارکنان کمپانی هند شرقی فراهم کنند. "

"این مقاله تحقیقی درباره مفاهیم «ترجمه» و «متن اصلی» در نوشته های والتر بنیامین است تا رابطه پیچیده بین متن اصلی با متن برگردانده شده را بررسی و سوال زیر را مطرح نماید: آیا ترجمه به رشد «خویشاوندی زبانها» کمک می کند یا در عوض متن اصلی را کشته و متنی زوال یافته به جا می گذارد؟ بنیامین در مقاله سال 1923 خود به نام «وظیفه مترجم» اعتقاد دارد که وظیفه مترجم می تواند از نقش نویسنده متن اصلی مهم تر باشد. او می نویسد که مترجم، از میان موانع زوال یافته زبان خود، «زبان خالص» را رها می سازد. به زعم وی، مترجم زبان محصور شده در اثر را با خلق دوباره آن آزاد می سازد. بنابراین، استدلال من در این مقاله این است که بنیامین سلسله مراتب سنتی را واژگون کرده و نشان می دهد که چگونه متن اصلی و متن برگردانده شده برای بقا و حیات دوباره خود «موانع زوال یافته» را از میان بر می دارند. چنان که خود بنیامین می گوید: «در ترجمه زبان اصلی به فضای اعلی تر و خالص تر اوج می گیرد، جایی که قبلا در آن جای داشته است». "

زبان انگلیسى و ترجمه از این زبان، به عنوان جزء لاینفک جامعهء ایران و زبان فارسى درآمده است. کثرت و گستردگى ترجمه سبب شده تا زبان فارسى آماج آسیب ها و صدمات متعدد و گوناگونى گردد. مقالهء حاضر به دو موضوع توجه دارد: یکى آن که آسیب شناسى زبان فارسى باید از حد واژگان که معمولآ بحث رایج محافل است، فراتر رفته و واحدهاى مهم تر و بزرگ ترى همچون عبارات و جملات نیز مد نظر قرار گیرد. مسئلهء دیگر آن که تعامل با زبان انگلیسى، لزوما موجب تخریب زبان فارسى نخواهد شد، بلکه اگر از ویژگى هاى زیبایى شناختى زبان انگلیسى توسط مترجمان زبردست بهره برده شود، مى تواند حتى در غنابخشى به زبان فارسى مفید واقع شود و این همان چیزى است که ادیبان و شعراى ما با زبان عربى انجام داده اند. در هر یک از این زمینه ها مثال هایى از مطبوعات رایج کشور ارانه شده است.

پژوهش حاضر به بررسی ترجمه آزمایی به عنوان یکی از بحث برانگیزترین مسایل در پژوهشهای زبان می پردازد. سوال پژوهشی این بررسی آن است که آیا میان شکل آزمون و عملکرد بهتر ترجمه آموزان در آزمون رابطه ای وجود دارد یا خیر. برای پاسخ به این سوال، 45 دانشجوی سال آخر تربیت مترجم زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. هر گروه با آزمونی متفاوت در ترجمه (ولی محتوای یکسان) مورد آزمایش قرار گرفتند. داده ها توسط روش آماری تحلیل واریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و نتیجه گرفته شد که میان متغیرهای این پژوهش رابطه وجود دارد.

مقاله حاضر توصیف راهبردهایی ارتباطی است که در فرایند ترجمه شعر "خطاب به مارگریت- دنباله"، سروده آرنولد، اتخاذ شده اند (کولی نیا، 101 :1381). این توصیف عمدتا بر طبقه بندی کرینگز )1986(Krings، یعنی درک متن، استخراج معادل (equivalent retrieval)، تعدیل معادل (equivalent monitoring) تصمیم گیری، و تقلیل (reduction)، مبتنی است؛ هر چند تعیین مرز بین تعدیل معادل و تصمیم گیری و حتی ترتیب سلسله مراتبی آنها مجادله آمیز می نماید. به هر حال، در برخی موارد از الگوهای پیشنهادی دیگران نیز تبعیت شده که در جای خود مورد اشاره قرار خواهند گرفت

ادبیات به عنوان جزئی از یک نظام کلان به نام فرهنگ، درگیر انتظام های گوناگون است و درنظام زبان شکل می گیرد، در نظام ادبیات تعین می یابد، و در نظام اجتماعی- فرهنگی هویت پیدا می کند . تعامل این نظامها متن ادبی را وارد فرایندی از تقید- آزادی می کند و باعث می شود که ادبیات در عین پذیرش نوعی انتظام، میل به فرا رفتن ازآن را داشته باشد، و از این رو موجودیتی سیال و متغیر بیابد.

در این مقاله سعى شده است ترجمه لغات و اصطلاحات اسلامى در زبان فرانسه بررسى و نقاط ضعف و قوت آن ها با تجزیه و تحلیل فرهنگ هاى لغت معتبر مشخص شود. یکى از شاخص هاى مهم تفاوت ترجمهء متون وجود لغات و اصطلاحات تخصصى است. در نتیجه مترجم متون اسلامى باید به این اصطلاحات تسلط داشته باشد و به درستى از آن ها استفاده کند. استفاده از نویسه گردانى و آوانگارى لغات و اصطلاحات، به فهم بهتر مطالب کمک مى کند، در نتیجه دانشجویان باید با این قواعد و فنون آشنا شوند. در صورتى که قواعد نویسه گردانى رعایت نشود، خواندن متن دشوار و گاه نادرست خواهد بود. در نویسه گردانى اسامى و اصطلاحات اسلامى از اسلوبى متفاوت از اسلوب هاى پذیرفته شده در سایر علوم استفاده مى شود. دسته بندى و بررسى لغات و اصطلاحات از ویژگى هاى این مقاله است. براى بررسى دقیق تر واژه ها از فرهنگ هاى تخصصى استفاده شده است.