فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۲۹۶ مورد.
حوزه های تخصصی:
بی شک تحقیقات و پژوهش های عظیمی در زمینه حافظ و اشعارش (حافظ پژوهی) توسط شارحان و حافظ پژوهان زیادی صورت گرفته که هر یک به نوبه خود تأثیر به سزایی در تکریم مقام حافظ داشته که به زعم خود توانسته اند خوانشی نو و برداشتی تازه از اشعارش ارائه دهند. به این اعتبار می توان گفت که اشعار وی به لحاظ ابعاد پیچیده ذهنی او، به دلیل درون مایه های پر رمزوراز و خوانش های گوناگون بیشتر به منشوری هزارپهلو همانندند و دارای کیفیات و ویژگی هایی اند که قابلیت خوانش های متعدد و امکان کاویدن از جوانب مختلف را میسر می سازند. در همین زمینه، این نوشتار پژوهشی است در گستره نقد ادبی معاصر، در پرتو رویکرد منطق مکالمه میخاییل باختین تا برداشتی دیگر و خوانشی نو از فلسفه وجودی اشعار حافظ ارائه کند. با عنایت به این نکته نفس عمل از نحله ای مکالمه ای برخوردار است که از یک سو مکالمه و گفت وشنودی است با خواجه حافظ از دریچه اشعار وی و بررسی آن در سطوح و جنبه های مختلف و ازسوی دیگر مکالمه ای مابین جنبه تئوری منطق مکالمه و جنبه عملی آن میان شاعری پارسی گو و نظریه نقد ادبی معاصر.
بررسی علل بازخوانی اسطوره در تئاتر قرن بیستم فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بی شک یکی از عناصر غنی موجود در گنجینه فرهنگ و آیین های بشری، اسطوره است و اسطوره پردازی نیز از قدیمی ترین شیوه های داستان پردازی به شمار می رود. در فرانسه، به تبعیت از تراژدی نویسان سترگ باستان، استفاده از اسطوره های کهن، به خصوص در ادبیات و هنرهای نمایشی، از دیرباز مرسوم بوده است. اما رویکرد قرن بیستم به مقوله اسطوره، با توجه به شمار آثاری که در آن ها داستانی اسطوره ای مورد بازنگری و بازخوانی قرار گرفته، رویکردی خاص به نظر می رسد، چرا که ظهور چنین پدیده ای، آن هم در عصر مدرنیته و نوگرایی، نمی تواند اتفاقی تلقی شود و قطعا تامل برانگیز است. در این بحث موضوعاتی که به صورت اجمالی مدنظر قرار گرفته اند، عبارتند از بررسی علل بازگشت اسطوره به عرصه ادبیات نمایشی فرانسه در نیمه اول قرن بیست و همچنین شناسایی ویژگی های اسطوره نو، یعنی اسطوره ای که با نگاهی تازه باز آفرینی شده؛ مباحثی که پرداختن به آن ها بدون شناخت ضمنی زمینه های اجتماعی و تاریخی ممکن نیست. از این رو دیدگاه مقاله به طور اهم، دیدگاهی اجتماعی- تاریخی است.
تشریح دوگانگی نماد آتش در آیین زرتشتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بررسی جایگاه متمایز آتش و تاثیر ژرف آن بر زندگی روزمره و تاریخ جوامع بشری، آن چنان که مد نظر گاستون باشلار و دیگر نظریه پردازان نقد مضمونی است مستلزم این است که از گستره های مختلف دانش مدد بجوییم. تاریخ، روانشناسی، جامعه شناسی، شاخه های مختلف علم فیزیک، قوم شناسی و مردم شناسی تاریخی، هر یک بخشی از این گستره هستند. مقاله حاضر بدون بهره گیری از همه این زمینه ها به این نکته می پردازد که آتش به صورت بالقوه می تواند طیف گسترده ای از معانی را به همراه داشته باشد. همین امر، این عنصر را به مجموعه ای معنایی و به دنبال آن مجموعه ای از مفاهیم نمادین مبدل می سازد. از ورای این ویژگی های نمادین است که ما به بررسی این پدیده خواهیم پرداخت و توصیفات و تحلیل های خود را بر پیرامون محور دوگانگی و تناقض بزرگ این پدیده پیش خواهیم برد (آتش مخرب / بارور کننده؛ نماد زندگی / نماد مرگ). در این راستا، اساس کار خود را بر پایه آیین زرتشت بنا می نهیم که بیش از دیگر آیین ها و سنن، ویژگی های نمادین آتش را بارز و ارزشمند می سازد.
نمایش خیابانی؛ رویکردها، دغدغهها و راهبردها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تئاتر خیابانی یکی از اشکال نمایشی است که کمتر در جامعه ما و حتی در میان هنرمندان مورد توجه واقع شده است. این نمایش که غالباً در فضای باز انجام می شود، به واسطه صمیمیت حاکم بر فضای آن، و نیز به خاطر بیان دردهای اجتماعی، می تواند در جامعه مؤثر واقع شود. تئاتر خیابانی کارکردی دوگانه دارد، نخست، کارکرد جشنواره ای آن است که به صورت نمایش های دسته جمعی و کارناوالهای شادی برگزار می شود و سبب ایجاد همدلی در میان شهروندان می شود؛ اما کارکرد دیگر آن، اجرای نمایش هایی است که دارای ویژگی های اعتراض آمیز و عصیانگرانه ای است، که بیانگر تناقض های فرهنگی و یا کاستی های اجتماعی است. در این مقاله، ضمن شناسایی رویکردهای گوناگون موجود در عرصه این گونه نمایش، به بررسی ویژگی ها و دغدغه های موجود در آن می پردازیم، و راهبردهای لازم را برای رسیدن به قابلیت های مؤثر آفرینش هنری بررسی می کنیم.
بررسی ویژگیهای قهرمانان آثار آنتون چخوف و نقش طبابت و علوم پزشکی در شکلگیری افکار و دیدگاههای وی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
آنتون چخوف نویسنده شهیر قرن نوزده روسیه برخلاف نویسندگان بزرگی چون داستایفسکی و تالستوی که معمولاً در آثار خود قهرمانان خارق العاده جامعه خود را توصیف کردند، زندگی روزمره مردم اطراف خود را به تصویر کشیده است. حوادث و قهرمانان آثارش بسیار زنده و واقعی اند؛ همسانی فوق العاده ای بین آثار وی و زندگی واقعی وجود دارد که خواننده ادامه آنچه را که در آثارش وصف شده اند، در دنیای اطراف خود احساس می کند و می بیند. تحصیل در دانشکده پزشکی و ایده های زاخارین، یکی از استادان برجسته دانشکده پزشکی نقش مهمی در ویژگی های هنری آثار او و شکل گیری افکارش داشت. پزشکان یکی از شخصیت های مرکزی داستان ها و نمایشنامه های اویند، چخوف ابعاد مختلف شخصیت پزشکان را بسیار استادانه و با روان شناسی ظریفی توصیف کرده است. در مقاله حاضر، ضمن بررسی برخی از شخصیت های آثار چخوف، نشان داده شد که او تحت تأثیر افکار زاخارین در پزشکی، از ارائه راه حل های کلی و الگوهای عمومی برای همه موارد و مسائل اجتناب می کرد و معتقد بود که گاهی اوقات قوانین و الگوهای کلی در موارد اتفاقی مصداق ندارند و نمی توانند مفید باشند
تحول مفهوم زیبایی در متون زیباییشناختی فریدریش شیلر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اندیشه فریدریش شیلر بر بستر تفکرات کلاسیک در دورانی تبلور می یابد که عنصر زیبایی به مثابه نیروی محرکه ای در مسیر تحقق آرمانشهر انسان متعالی تلقی می شود. جستار حاضر به سیر تحول مفهوم زیبایی در نوشته های زیبایی شناختی شیلر می پردازد و نشان می دهد که چگونه زیبایی های طبیعی و حسیات در فرآیندی تدریجی اعتبار خود را از دست می دهند و دو مؤلفه ی «خرد» و «آرمان» گستره تفکر زیبایی شناسانه را فتح می کنند. شیلر در متون متأخر خود به وضوح از نگاه کانت مآبانه به مباحث زیبایی شناسانه فاصله می گیرد و به تأویل هگلی هنر نزدیک می شود که آفرینش هنری انسان را برتر از پرداخته های طبیعت می پندارد.
نماد نقاب ‘ همزاد و دیگری در آثار اکتاویو باز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله درباره معنا ونمادی است که مفاهیم نقاب‘ همزاد و دیگری دربرخی از آثار شاعر و نویسنده نامدار مکزیکی ‘ اکتاویوپاز Octavio paz ‘ در بر دارند. در حالی که بیش از هر چیز تکیه مقاله بر روی شاهکار‘ وی هزار توی تنهایی است که عنوان فرعی زندگی و نگرش مکزیکی را دارد. در ادامه‘ از یک سو در مورد این که چگونه اکتاویوپاز به افشای هویت مکزیکی که مدام در پس نقاب‘ همزاد و دیگری خود را پنهان می کند بررسی و از سوی دیگر ‘ تحلیلی از رفتارهای مکزیکی در جشن های ملی و مذهبی به عمل آمده است. همچون جشنی که در آن نعره برآورده و مرگ را مورد پرستش قرار می دهند که هر کدام از این جشن ها مراسمی ویژه هستند که هویت اصلی مکزیکی را بر ملا می کنند.
تأثیر حافظ و عشق عرفانی در خلق دیوان غربی- شرقی گوته(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عوامل عدیده ای در شکل گیری دیوان غربی - شرقی گوته نقش تعیین کننده ای داشته اند، و در این میان نقش حافظ و عشق عرفانی این نویسنده نامدار آلمانی به ماریانه فون ویلمر (Mariane von Willmer) بسیار چشمگیرترند. در این که اندیشه حافظ و دیوان وی منبع الهام گوته برای خلق این شاهکار ادبیات غنایی آلمان شد و ارادت خاص گوته به حافظ انگیزه اصلی او برای پی ریزی این اثر و هجرتی روحانی و عرفانی از دنیای پرآشوب غرب به شرق بود، هیچ شک و تردیدی وجود ندارد، اما نباید از نظر نیز دور داشت که بدون آشنایی گوته با ماریانه و بالطبع تاثیرپذیری او از این عشق، آفرینش دیوان غربی - شرقی به گونه ای که در سال 1819 منتشر شده است، ممکن نبود و این اثر جلوه دیگری می یافت. عشق افلاطونی گوته به ماریانه، زلیخای دیوان غربی - شرقی، برای او محملی شد تا با سیر و سلوک در ادبیات شرق و بخصوص دیوان حافظ و سفر خیالی خود به مشرق زمین به مفهوم عشق عرفانی دست یابد و عشق شرقی خمیر مایه دیوان او شود.
اندر فراز و فرود رئالیسم داستانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در طول سال های متمادی، در کشور فرانسه، رمان از بهترین ابزارهای ژرف اندیشی در واقعیت بوده است. به طوری که مکتب ها یا علوم زیبایی شناختی ادبی فراوانی تلاش کردند تا از طریق رمان، خود را به واقعیت زندگی نزدیک تر سازند. هر چند به نظر می رسد که توجه به واقع گرایی متعلق به عصر هومر باشد، اما به آسانی می توان از واقع گرایی رمان نویسان عصر کلاسیک سخن به میان آورد که همواره تلاش می کردند تا به کلیات دست یابند. همچنین می توان از رمان نویسان نامی رئالیست یا ناتورالیست سده نوزدهم میلادی یاد کرد. اما مهم تر از همه، بهتر است از رمان نویسان «عصر بدگمانی» سخن گفت که با افکندن سایه شک و ابهام بر روی ارکان رمان، آن را به بازنگری درخودش واداشتند، تا به فرم و ساختارش بپردازد، از ارجاع دادن به جهان پیرامون بپرهیزد و خودش یا به عبارت بهتر، متن آن، موضوع ارجاع داستان قرار گیرد. با توجه به این مهم، در این مقاله تلاش نگارنده بر این خواهد بود که با رویکردی تطبیقی به بررسی مفاهیم «واقعیت» و «واقع گرایی» در رمان سنتی و رمان نو بپردازد.
بررسی ابعاد روانشناختی زن در شیطان صفتان اثر باربی درویلی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر، تلاشی است برای معرفی «باربی درویلی»، نویسنده اخلاق گرای فرانسوی سده نوزده میلادی و بررسی اثر برجسته او، شیطان صفتان. وی با بهره گیری از علم روانکاوی، آثار جاودانی از خود به یادگار گذاشته است که این آثار، متاسفانه به دلیل پیچیدگی های زبانی، کمتر توجه مترجمان ایرانی را بر انگیخته. شیطان صفتان اثر برجسته اوست که مشتمل بر شش نوول است. این اثر به گونه ای روایتگر وضعیت تراژیک و غمبار انسان هایی است که صفات اهریمنی دارند و از اصالت انسانی دور مانده اند. ضد قهرمانان این اثر، اغلب زنان نگونبختی اند که دستخوش صدمات روزگار شده و به سوداهای دنیوی پناه آورده اند. در این مقاله، برآنیم تا با پرداختن به بعد روایت شناختی داستانها، ویژگی ها و ابعاد روانی این زنان را بررسی کنیم.
تفاوت میان رئالیسم جادویی و رئالیسم شگفت انگیز و نقش زاویه دید در آنها با بررسی آثار گابریل گارسیا مارکز و آلخو کارپنتیر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
"کشورهای آمریکای لاتین همواره در حال خلق سبک های هنری وادبی بوده اند و با خلاقیت خود توانسته اند فرهنگ لاتینی خود را به جهانیان بشناسانند. مردمان این سرزمین ها سعی نموده اند هیچگاه ریشه و اصالت خود را از دست ندهند و همواره در جستجوی نوآوری و ابداع سبک های جدید ادبی پیش رفته اند. در همین زمینه می توان شاهد ظهور سبک های خاصی بود که در تاریخ ادبیات این کشورها می درخشد. حدود پنج دهه اخیر دوسبک ادبی ویژه و شایان توجه با نام های «رئالیسم جادویی»و«رئالیسم شگفت انگیز» به منصه ظهور رسیده اند که نظر همگان را جلب نموده اند. این دو سبک دو شیوه فکر ی متضاد را ارائه می کنند که علیرغم این تضاد‘ عناصر«جادو» یا «شگفت انگیز» توانسته اند در کنار«واقعیت» قرار بگیرند. تنها راوی است که با دیدگاه متفاوت خود(البته در کنار فضای داستان) در هر سبک‘ آفرینشگر این دو گانگی است. بنابراین آنچه که در این تحقیق مدنظر است‘ مراجعه به بعضی متون ادبی است تا بتوان به توجیه این نامگذاری و تفاوت های موجود میان این دو سبک ادبی پرداخت . برای رسیدن به این هدف دو اثر معروف با نام های صد سال تنهایی از گابریل گارسیا مارکز Gabril Garcia Marquez و قلمرو این دنیا از آلخو کارپنترCarpentier Alego را انتخاب نموده تا بتوان به بررسی تفاوت ها ی این دو سبک مهم پرداخت.
"
نیل به بهشت درون(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بسیاری از متفکران و نویسندگان رمانتیک – به رغم حساسیت بسیار و آگاهی وافی از فساد و تباهی دنیا – امیدشان را برای بازیابی بهشت از دست رفته از دست ندادند. همان بهشتی که آدمیان با هبوط آدم در مضامین مذهبی و یا با پشت سر نهادن وضعیت طبیعی و به وجود آوردن قراردادهای اجتماعی برای زندگی در وضعیت جامعه مدنی به قول روسو از دست داده بودند. سرخوردگی شدید رمانتیک ها از انقلاب فرانسه آنها را به این نتیجه رهنمون شد که در دنیایی فاسد نمی توان آرمانشهری واقعی بنیان نهاد بنابراین مصمم شدند که آرمانشهری معنوی را در وجود خود بنا نهند. در روند به انجام رساندن چنین امری بود که ایشان اسطوره های رهایی و رستگاری خود را آفریدند. این اسطوره ها تا حدی تحت تاثیر دیدگاه های افلاطونی و همچنین اسطوره آفریده میلتون در بهشت گمشده و بهشت باز یافته بود. اما اسطوره های رمانتیک در برگیرنده تمام انسان ها نیست. سالک تنهای روسو و آلبیون بلیک و افتردینگن نوالیس انسان های خاص و منحصر به فرد در میان ابنای بشرند که قادرند جام مقدس معنوی را در جست و جو برای نیل به اهدافشان به دست آورند. آن ها آن جام را در روح خود می یابند و از این راه پس از عمری جست و جو به آرامش خاطر نایل می شوند. بدین طریق است که بهشت از دست رفته آدم و حوا در درون انسان بازیافته می شود.
آفرینش اثر ادبی از دیدگاه پروست و بارس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نویسندگان، منتقدان ادبی و حتی خوانندگان تعاریف بسیاری از چگونگی پیدایش یک اثر ادبی ارائه داده اند. بحث ها و پرسش ها درباره این که یک اثر تا چه اندازه می تواند زاییده روح، عوالم درونی، غریزه، استعداد، عقل و الهامات نویسنده باشد، همچنان ادامه دارند. این مقاله نیز بر آنست تا به بررسی و مطالعه درباره آفرینش ادبی، از دیدگاه دو نویسنده صاحب نام اوایل قرن بیستم، مارسل پروست و موریس بارس، بپردازد. الگوبرداری از آثار اهل ادب، به عنوان عامل باروری روح یک نویسنده، توجه به قدرت های درونی و بهره وری از ژرفای درون و وجود نویسنده و زندگی اش، و سرانجام، جاودانه سازی عقاید و نام نویسنده با یک اثر، از جمله نکاتی اند که به نظر پروست و بارس، در آفرینش ادبی مطرح می شوند.
جایگاه داستان قلب سگی در آثار میخاییل بولگاکف(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در میان آثار میخاییل بولگاکف‘ داستان قلب سگی‘ از اهمیت خاصی برخوردار است. داستان در سال 1925 نوشته شد‘ ولی به دلیل نظریات ‹‹ضد انقلابی›› آن‘ تا سال 1987 در روسیه به چاپ نرسید. این مقاله ابتدا به موضوعات بررسی شده در آثار بولگاکف‘ نوسنده کلاسیک قرن نوزده می پردازد و سپس به دیدگاه های نویسنده درباره بحران شدید اقتصادی‘ سیاسی و وضعیت اجتماعی حاکم بر شوروی در دوران بعد از انقلاب اکتبر 1917 به ویژه در سال های 20 و 30 اشاره می کند. شخصیت پروفسور پری آبراژنسکی و شخصیت جدید فانتزی داستان‘ یعنی شاریکوف‘ ثمره انقلاب اکتبر 1917 نشان از خلاقیت خارق العاده بولگاکف دارد. با بررسی رفتار شاریکوف‘ این انسان آزمایشگاهی‘ که خود را ‹‹عنصر کار›› معرفی می کند‘ و با تاثیرپذیری اش از شوندر‘ نماینده انقلاب اکتبر و ‹‹مدافع منافع انقلاب››‘ می بینیم که چگونه عرصه بر دیگران تنگ شده‘ تا آن جا که حتی دیگر قادر به ادامه زندگی عادی خود نیستند. از موضوعات مهم دیگر بررسی شده در مقاله‘ بیان نقطه نظرات بولگاکف درباره دیوان سالاری حاکم بر جامعه شوروی‘ بعد از انقلاب اکتبر است. این نکته با مقایسه برخورد متفاوت دو قهرمان انقلابی (شوندر) و ضد انقلابی (پروفسور پری آبراژنسکی)‘ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
شیوه های کاربرد داستان در داستان و ریشه های شرقی آن در ادبیات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
"با بررسی ادبیات ایرانی و آلمانی دیده می شود که چارچوب داستان در داستان‘که روشی شرقی است و از راه ایران به ادبیات اروپایی راه یافته در ایران و اروپا با هدف های مختلفی به کار برده شده است. در اروپا روش داستان در داستان گونه جدیدی در ادبیات داستانی را پدید آورد که در آغاز به عنوان یکی از ویژگیهای گونه ادبی نوول (داستان کوتاه) شناخته شد. (تئوری) نظریه شهباز(سمبل نقطه عطف یا چرخش داستان) که برای نوول ارائه شد به عقیده برخی از ادبا لازم دانسته شده است‘ ولی برخی دیگر از ادبا به آن چندان پایبند و معتقد نبوده اند مانند تئودر اشترمTheodor ، Storm . گوته بر این باور بوده است که گونه ادبی نوول باید حاوی واقعه ای باشد که «هرگز تا کنون شنیده نشده باشد» (فون ویزه‘1971‘ص5) . در ادبیات ایرانی سازندگان این گونه داستان ها با بکار گیری روش داستان در داستان‘ بیشتر قصد روان درمانی فرد روان پریش را دنبال می کردند. در صورتی که نویسندگان اروپایی در بکارگیری داستان در داستان هدف دیگری را مد نظر داشته اند که با هدف نویسندگان ایرانی‘ در کاربرد این روش‘ تا اندازه ای متفاوت است. این تفاوت در دوره های مختلف ادبی اروپا نیزاز یکدیگر متمایزند.
"
بر سر چاه شاهین یا خرد اودین؟(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله جستاری است درباره سودای جاودانگی انسان. نویسنده‘ با اشاره به اسطوره ها و افسانه ها و آرا صاحب نظران‘ به بررسی این نکته می پردازد که مراد از جستجوی نامیرایی کدام است: مانایی تن یا جاودانگی جان که با عشق‘ خلاقیت‘ خرد و هنر بدست می آید؟ برای پاسخ به این پرسش ها‘ نویسنده به بررسی آثاری چون گیل گمش‘ ضیافت‘ اسطوره های اسکاندیناویایی و شماری از آثار ایرانی می پردازد. پس از آن‘ نویسنده با نگاهی تفصیلی به نمایشنامه بر سرچاه شاهین و اسطوره اسکاندیناویایی اودین دو نمونه از تلاش برای مانایی را بررسی می کند: اولی به عنوان نمونه تلاشی بیهوده برای مانایی تن و دیگری جستجویی روحانی برای مانایی جان که در قالب عشق و آفرینندگی شدنی است.
نقش مذهب در تحول و تکامل روحی شخصیت زنان در آثار لف تالستوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
لف نیکلایویچ تالستوی، نویسنده بزرگ روس، همچون فیلسوف و جامعه شناس در آثار خود ظاهر می شود و تناقض های زندگی را، نه تنها در یک فرد خاص، بلکه در یک جامعه و کشور توصیف می کند. موضوع مهم آثار لف تالستوی مسایل مذهبی و اخلاقی است. به نظر می رسد نویسنده در رمان های جنگ و صلح، آنا کارنینا و رستاخیز تحلیل بسیار دقیقی از شروع اخلاقیات و افول آن ها بر اثر هوس های کشنده داده است. لف تالستوی در آثار خود معمولا به این نتیجه می رسد که تنها با تکیه به مذهب و اخلاق می توان به خوشبختی دست یافت. زمانی که نویسنده سیمای قهرمان خود را توصیف می کند، بازگشت تدریجی به زندگی، بلوغ و کسب تجربه در زندگی را در وی نشان می دهد. از نظر تالستوی این بازگشت، فقط از طریق مذهب امکان پذیر است. روی آوری به مذهب است که به قهرمانان آثار او آرامش قلبی و اعتماد به نفس می بخشد.
روسیة دوران استالین در داستان یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر تلاشی است در بررسی ویژگی های داستان یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ اثر الکساندر ایسایویچ سالژنیتسین یکی از نویسندگان برجسته نیمه قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم روسیه. داستان یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ اولین اثر نویسنده است که در سال 1962 در روسیه اجازه چاپ گرفت و شهرت نویسنده را به دنبال آورد. نویسنده در این داستان، موضوع جدیدی را وارد ادبیات روسیه کرد و برای اولین بار زندگی زندانیان در اردوگاه کار اجباری دوران استالین با جزییات دقیق و مفصل به تصویر کشید. از آن جایی که نویسنده هشت سال از زندگی خود را در اردوگاه کار اجباری گذراند، در این داستان حوادث و اتفاقات یک روز از زندگی قهرمان اصلی داستان را که شخصیتی واقعی و هم اردوگاهی وی است، واقع بینانه و به تفصیل توصیف می کند. داستان یک روز از زندگی ایوان دنیسویچ تنها توصیف شرایط بسیار دشوار اردوگاه کار اجباری نیست، بلکه در واقع بازتاب دوران سخت زندگی مردم روسیه در نیمه قرن بیستم است. قهرمان اصلی آن هم نماد شخصیت شکست ناپذیری است که در شرایط سخت و دشوار اجتماعی مایوس و ناامید نمی شود.
وهمناک در ادبیات کهن ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش فروید با عنوان «شگرف» زیر عنوان ادبیات روان کاوانه مطرح می شود. این مقاله، دو اثر از ادبیات کهن فارسی را از دیدگاه گونه ادبی وهمناک بررسی می کند: گنبد سیاه از نظامی گنجوی که متنی شگفت است و حکایتی از فرج بعد از شدت (از تنوخی) که متنی شگرف است. این آثار زیر مجموعه نوع ادبی دیگری اند که وهمناک/ فانتاستیک نام دارد و در آن ترس و تردید خواننده شرط اول محسوب می شود: بسته به این که خواننده حوادث داستان را به علل طبیعی نسبت دهد یا فراطبیعی، داستان به ترتیب زیر عناوین شگرف و شگفت قرار می گیرد. روایت فرج بعد از شدت، به محرمات و ممنوعیت های حاکم بر جامعه می پردازد. دختر قاضی شهر با عمل نباشی، ممنوعیتی را نقض می کند و علیه پدر و جامعه که زنانگی او را فراموش کرده اند، شورش می کند.