درخت حوزه‌های تخصصی

ورود سازمان صدا و سیما به عرصة تبلیغات بازرگانی در سال‎های اخیر، واکنش‎های مثبت و منفی فراوانی را به همراه داشته است. این واکنش‎ها را در یک نگاه کلی می‎توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد: گروهی از واکنش‎های مثبت و منفی موجود نسبت به پخش تبلیغات بازرگانی، در قالب نظریه‎های عمومی روز به ویژه دیدگاه‎های لیبرالیستی و مکتب انتقادی جای می‎گیرد. این دیدگاه‎ها، نظریاتی عامند و چه در بعد مثبت و چه در بعد منفی متوجه همه رسانه‎های داخلی و خارجی‎اند که بخشی از مکان یا زمان خود را به این گونه برنامه‎ها اختصاص داده‎اند. بخش دیگر این واکنش‎ها به درستی یا نادرستی و مطلوبیت یا عدم مطلوبیت محتوا، روش‎ها، شیوه‎ها و تکنیک‎های تبلیغات بازرگانی صدا و سیما با توجه به خصایص فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ما و با عنایت مضاعف به موقعیت و پایگاه این تنها رسانة ملی پرداخته‎اند. اهمیت تحلیل و بررسی این دو نوع واکنش از منظرهای گوناگون ارتباطی، جامعه‎شناختی از یک سو، و این واقعیت که موضوع تبلیغات بازرگانی رادیو تلویزیونی از این حیث در مقالات این ویژه‎نامه کمتر مورد بحث قرار گرفته‎اند از سوی دیگر، ما را بر آن داشت که در این خصوص نشستی را با اساتید ارجمند و گرامی جناب آقای دکتر کریمی استاد روان‎شناسی و عضو هیئت علمی دانشکده روان‎شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، جناب آقای دکتر محسنیان‎راد استاد علوم ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‎طباطبایی و جناب آقای دکتر دهقان استاد روابط بین‎الملل و تبلیغات و عضو هیئت علمی دانشکده صدا و سیما برگزار کنیم. آنچه پیش روست حاصل این نشست سه ساعته است که ضمن سپاسگزاری از این اساتید ارجمند و به امید بهره‎گیری علاقه‎مندان و دست‎اندرکاران امور تبلیغات بازرگانی تقدیم می‎شود

"این مقاله عملکرد نظام‌های نشانه‌ای شنیداری و شیوه‌های گفتمانی در متون تبلیغات رادیویی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که از چه تکنیک‌ها و امکانات صوتی برای انتقال معانی مستقیم و غیر‌مستقیم پیام تبلیغی استفاده می‌شود. نویسنده با تحلیل چند نمونه از تبلیغات رادیویی نشان می‌دهد که لایه‌های مختلف پیام رادیویی یعنی لایه‌های گفتار، موسیقی و صداهای محیطی در طراحی متون تبلیغات رادیویی به‌گونه‌ای به‌کار‌گرفته می‌شوند که شنونده به خرید کالاها یا خدمات مورد نظر ترغیب شود. لایه‌های دیگر متنی و شیوه‌های گفتمانی و نقش ترغیبی زبان نیز در تحقق این هدف نقش مهمی ایفا می‌کنند. "

اگر «تبلیغات تجاری» (Advertising) بتواند پیام ارتباطی خود را به درستی انتخاب و آن را به مخاطبان به گونه‎ای عرضه کند که مخاطبان پیش از بیرون رفتن برای خرید کالای مورد نظر پیام را دریافت کنند، مطمئناً توانسته است «حس»ِ (Sense) یافت و «دریافت» (Perception) یا «ادراک»ِ آنها را تحت تأثیر قرار دهد. تبلیغ تجاریِ «موفق» باید توجه مخاطب را جلب کند و تأثیری خاطره‌انگیز داشته باشد. تبلیغ تجاری «مُفید» باید معنایی قابل دریافت راعرضه کند؛ تبلیغ تجاریِ «اثربخش» باید کُنشِ خرید مخاطبان را تحریک کند و بالاخره تبلیغ تجاری «مطلوب» باید دریافت حسیِ مخاطبان را بیدار کند. هدف بنیادیِ تألیف این مقاله، ارائة دیدگاهی جدید از تبلیغات تجاری با تأکید بر اثرات آسیب‌شناسیِ دریافت مخاطبان است. در این اثر، برای بررسی عملکرد‎های آسیب‌شناسیِ دریافت مخاطبان از تبلیغات تجاری، نخست پس از نقلِ دو گزارش و طرح مسئله ـ تعاریفی مبسوط از «حس یافت و دریافت مخاطبان» ارائه می‌شود؛ سپس با طبقه‌بندیِ کاربردیِ انواع دریافت و نسبتِ علّی آن با تبلیغات تجاری سعی خواهد شد «توهم» (Hallucination) و وجوه مختلف آن در مورد مخاطبان تجزیه و تحلیل شود تا نشان داده شود که چطور تبلیغات تجاری بی‌اثر می‌تواند این‌ گونه بر دریافت مخاطبان اثر بگذارد. در پایان این نوشتار، نویسنده با توجه به رویکرد‎های نظری مُتقَن به این نتیجه می‌رسد که عاملِ اصلی «محرومیت حسیِ» (Deprivation – Sensory) مخاطبانِ تبلیغات تجاری همانا «تصویرسازی نابه‌هنجار» (Abnormal Imagery) است که امروزه حوزة وسیعِ آسیب‌شناسی دریافت مخاطبان تبلیغات تجاری را پدید آورده است.

"این مقاله به بررسی جایگاه نوین رسانه‎ها در برنامه‎ها و فعالیت‎های آموزشی مدارس می‎پردازد و چگونگی بهره‎گیری از رسانه‎ها را برای ارتقای سطح آموزشی مدارس تشریح می‎کند. در سال‎های اخیر رسانه‎ها به عنوان ابزارهای نوین آموزشی مورد توجه دست‎اندرکاران آموزش قرار گرفته‎اند و از آنها به عنوان مکمل فرایند یادگیری انفرادی و گروهی یاد شده است. استفاده بهینه از این ابزارها مستلزم تجهیز مدارس به مراکز رسانه‎ای و در صورت امکان‎پذیر نبودن دسترسی مدارس منفرد به این مراکز، استفاده از مراکز رسانه‎ای منطقه‎ای است. خدماتی که در این مدارس عرضه می‎شود فراتر از ارائه وسایل کمک آموزشی سنتی و یا کتابخانه‎های معمولی است که اکثر مدارس به آنها مجهز هستند. "

بررسی تأثیرات آگهی‎های بازرگانی، به مرور متوجه گروه‎های مخاطبان کوچک‎تر و از جمله کودکان شده است. از دهه هفتاد به بعد، پژوهش‎های بسیاری انجام شده که طی آن نحوة برقراری ارتباط کودکان با پیام‎های تبلیغی مورد بررسی قرار گرفته است. در این زمینه، پژوهشگران متغیرهای گوناگونی چون سن، جنس، الگوی تماشا، ارتباط کودک با والدین، کلیشه‎های اجتماعی و نیازهای آنها را مورد توجه قرار داده‎اند. برخی پژوهشگران دیگر نیز بر ویژگی‎های ظاهری برنامه‎های تبلیغی مانند موسیقی، برش‎های سریع، جلوه‎های بصری و تحرک کلی برنامه تأکید کرده‎اند و آنها را در ایجاد ارتباط کودک با تبلیغات مؤثر دانسته‎اند. اما کلیة پژوهش‎ها نشان داده است که تأثیر تبلیغات آن گونه که تصور می‎رود به روشنی قابل دریافت نیست و صرف تبلیغ و تلاش برای اقناع کودک به تغییر در رفتار مصرف و یا ترجیح کالایی خاص در این زمینه منجر نمی‎شود چرا که شبکه‎ای از عوامل پیچیده در این امر دخالت دارد. در هر حال، فرض مهم این است که درک کودکان از تبلیغات و اهداف اقناعی تبلیغ‎کنندگان، همرا با رشد سن، افزایش می‎یابد.

آگهی های خدمات عمومی که یک مقوله مهم در بازاریابی اجتماعی است، افزایش هوشیاری عمومی و توسعه راه حل های ممکن برای مسائلی است که مربوط به عموم مردم بوده و باورها، طرز تلقی، رفتار و قصد آن ها را تحت تاثیر قرار می دهند. با این زمینه، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آگهی های خدمات عمومی بر قصد کمک مالی با در نظر گرفتن نقش میانجی ترشح هورمون اکسی توسین صورت گرفته است. طرح تجربی پژوهش، طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل است. جامعه ی آماری پژوهش دانشجویان زن دانشگاه مازندران بودند که از طریق همتاسازی نمونه لازم انتخاب و برای هر گروه 10 نفر تعیین شد. در این پژوهش افراد در معرض نمایش فیلم تبلیغاتی با مضمون آگهی های خدمات عمومی قرار گرفتند. البته قبل و بعد از نمایش فیلم از هر فرد خونگیری به عمل آمد. در نهایت افراد به پرسشنامه ای که جهت سنجش متغیر قصد کمک مالی تهیه شده بود، پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از SPSS18 استفاده شده است. در پایان نتایج نشان داد که میانگین ها برابر شده و آگهی های خدمات عمومی بر قصد کمک مالی با در نظر گرفتن نقش میانجی ترشح هورمون اکسی توسین تاثیرگذار نمی باشد و فرضیه های پژوهش رد شدند.

"انتخابات‌ و مشارکت سیاسی، از نمادهای‌ مشترک‌ بین نظام‌ سیاسی‌ جمهوری‌ اسلامی ایران و سایر کشورهای برخوردار از نظام دموکراتیک است‌. در تبیین‌ چگونگی‌ مشارکت‌ شهروندان‌‌، ترجیحات‌ رأی‌دهی‌ و کیفیت‌ تصمیم‌گیری‌ در گزینش‌ و رأی‌ دادن‌ به‌ نامزدهای‌ انتخاباتی،‌ سه الگو و رویکرد نظری؛ جامعه‌شناسی سیاسی، اقتصاد سیاسی و روان‌شناسی سیاسی وجود دارد. مقاله حاضر، ضمن تحلیل و ارزیابی این سه دسته نظریه‌، در پاسخ به این پرسش که در جمهوری اسلامی، رفتار انتخاباتی شهروندان، با کدام‌یک از الگوها و بنیان‌های نظری جامعه‌شناسی، اقتصاد سیاسی و روان‌شناسی سیاسی قابل تبیین است، بر این فرضیه تأکید دارد که رفتار انتخاباتی و رأی‌دهی، پدیده‌ای زمان‌پرورده، زمینه‌پرورده و مکان‌پرورده است و از این‌رو نمی‌توان به فرا‌نظریه‌ای جهان‌شمول دست یافت که چرایی و چگونگی و محتوای رأی‌دهی شهروندان را در همه کشورهای جهان و حتی در همه حوزه‌های انتخابیه درون یک واحد جغرافیایی، بر اساس آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. به ‌عبارت دیگر، مبانی تأثیر‌گذار بر رفتار شهروندان در جمهوری اسلامی ایران را باید در فرهنگ سیاسی مردم‌، خلقیات و تجربیات قبلی شهروندان، تعاملات گذشته مردم با نامزدها و گفتمان‌ها و شبکه‌های اجتماعی که رأی‌دهندگان به آن تعلق دارند، جستجو کرد‌. " انتخابات‌، ترجیحات رأی‌دهی، رفتار انتخاباتی، رقابت انتخاباتی، شبکه‌های اجتماعی، فرهنگ سیاسی، مشارکت سیاسی

تحولات گسترده و عمیق در سیاست، فرهنگ و فناوری آینده خبر و اطلاع‌رسانی را با ابهاماتی مواجه ساخته است. این ابهامات و نیز جاذبه و ضرورت پیش‌بینی آینده متاثر از این تحولات بنیادی، مدیران خبری رادیو و تلویزیون را به تشکیل میزگردها، انجام تحقیقات و بررسی‌هایی به ویژه درخصوص تاثیر پیشرفت فناوری برخبر، رابطه خبر و تجارت و پیش‌بینی وضعیت خبر در قرن بیست‌ویکم واداشت. دریکی از این پژوهش‌ها تحت عنوان«خبر در قرن آینده» که توسط پروفشور مایکل شادسون جامعه شناس و استاد دانشگاه انجام گرفت. پاسخ‌هایی برای پنج موضوع بحث‌انگیز در مقوله خبر در قرن بیست‌ویکم ارائه‌شد که این مقاله دربردارنده خلاصه‌ای از آنهاست. این موضوعات بقا یا عدم بقای حرفه‌خبرنگاری، سلاطین خبر، تاثیر مخرب یا سازنده فناوری‌های جدید اطلاعات بر تقویت دموکراسی، تاثیر این فناوری‌ها برمحلی سازی خبر و نقش آنها در برابری دسترسی به اطلاعات را شامل می‌شود.