فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۸۲۱ تا ۹٬۸۴۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
ملائکه در کتاب و سنت
دلالت واژه غنیمت درآیه 41 سوره انفال
حوزه های تخصصی:
جستاری در روش تبلیغی حضرت ابراهیم (ع) با تاکید بر آیه 125 نحل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵
99-120
حوزه های تخصصی:
خدای متعال از باب دستگیری انسان، راهی را برای رسیدن به عرش و تقرب خود قرار داد و راهنمایانی نیز بر این مسیر تعیین کرد. انبیای الهی همان مرشدان طریق حقیقت هستند که مسیر نیل به حضرت حق را نمایان ساخته و راه را از بی راه تمییز می دهند. از طرفی انسان ها روحیات و خلقیات متفاوتی دارند که روش های گوناگونی را برای تربیت آنان می طلبد. در این نگاشته روش تبلیغی حضرت ابراهیم × با تکیه بر کلیت تبلیغی که در آیه 125 سوره نحل بیان شده، بررسی کرده و آیات طبق روش های موعظه، برهان و جدال أحسن تحلیل شده اند؛ زیرا به بیان آیه موردنظر، انسان ها به سه دسته حق پذیر، حق گریز و حق ستیز دسته بندی می شوند که روش تبلیغی مناسب خود را می طلبد. نتیجه حاصل شده حاکی از آن است که بیشترین روش اتخاذشده به وسیله حضرت ابراهیم × روش برهان بوده است.
بررسی نگاه حکما و اهل معرفت به تفسیر «مفاتح الغیب» در آیه 59 انعام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فیلسوف و عارف مسلمان از رهگذر مطالعات و تعمق های عقلی و شهودی خود پیرامون هستی به برخی قوّت های هستی شناسانه دست می یابد که در پی آن از فهم و تفسیری برتر از سطح فهم و تفسیر عرفی و عمومی مردم از آیات و روایات ناظر به مسائل هستی شناسانه برخوردار می شود. فهم برتر فیلسوفان و عارفان مسلمان از «مفاتح الغیب» در آیه 59 انعام شاهدی بر این مدعا است. در حالی که سایر مفسران، سخن چندانی در تفسیر آن نداشته اند، آنان با حفظ ضوابط تفسیری و بدون خروج از ظهور مستفاد از لفظ آیه، به تفصیل پیرامون تبیین و تحلیل معنای مراد از آن سخن گفته اند. ایشان در تفسیر آیه فوق، «مفاتح الغیب» را اشاره به لایه های بطونی و غیبی عالم دانسته است که البته هر کدام از آنها به نوعی کلید و مخزن غیب الهی به شمار می رود. بر این اساس «مفاتح الغیب» در کلمات آنان به علل و مبادی عالیه عالم، مفارقات عقلیه، مرتبه قضای الهی، علم عنایی واجب تعالی، اسما و اعیان ثابته در تعین ثانی و بالأخره حقایق اسما در تعین اول تفسیر شده است. اینگونه تفاسیر، در صورت حفظ ضوابط و سازگاری با اصول شریعت، قدمی مهم در نزدیکی عقل و شهود و دین است.
تأملی بر فلسفة نظری تاریخ از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش گران فلسفة نظری تاریخ، که سرچشمة تفکر آنان وحی نیست، اراده و اختیار انسان را یگانه عامل پدیده های تاریخی می دانند و عوامل ماوراءالطبیعی را در تاریخ بی اثر می پندارند. آیا قرآن کریم دربارة سیر تحولات و رخداد های گذشتة انسان چنین دیدگاهی دارد؟ آیا تاریخ بشر مسیر خطی مستقیمی را از آغاز تا انجام طی می کند؟ وقایع آن قانونمند و تکرارشدنی است؟ سرنوشت محتوم است؟ یا در شعاع ارادة انسان مشیت الهی و عوامل متعدد دیگری روی می دهد؟ مقالة حاضر تحقیقی کتاب خانه ای و دین محور است که با تأمل بر آموزه های قرآن کریم و تقابل آن با اندیشة خردورزانة فیلسوفان حوزة تاریخ حاصل شده است و بر چندوجهی بودن تاریخ بشر تأکید دارد. برآیند این کاوش درون دینی آن است که قرآن تاریخ بشر را مایة عبرت و اعتبار می داند و اعتبار یعنی جریان داشتن قانون در تاریخ و امکان رویداد های مشابه در شرایط هم سان به این معنا که اراده و اختیار بشر ارادة الهی است و سنت هایی تغییرناپذیر در گذشتة انسان دخالت داشته است و تاریخ او هدف و غایت دارد؛ که در غیر این صورت عبرت در گذشتة حیات بشر باطل و بیهوده خواهد بود.
نوشتاری بودن زبان قرآن در مقایسه با شاخصه های دیسکورس های گفتاری و نوشتاری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله، ویژگی های زبان قرآن با شاخصه های دیسکورس های گفتاری و نوشتاری مقایسه و انگاره گفتاری بودن زبان قرآن بررسی و ارزیابی شده است. نگارندگان مقاله، بر خلاف دیدگاه معتقدان به گفتاری بودن زبان قرآن که با انطباق بسیاری از ویژگی های سبکی و اسلوبی متعلق به زبان گفتار، مانند تکرار، التفات، عدم تناسب، تنوع موضوعی و غیره بر زبان قرآن، زبان این کتاب آسمانی را گفتاری می دانند، معتقدند برای داوری درباره گفتاری یا نوشتاری بودن زبان قرآن، باید فرایند شکل گیری و تولید متن قرآن را بررسی کرد. نگارندگان در این مقاله، با بررسی شاخصه های دیسکورس های گفتاری و نوشتاری و مقایسه آن ها با ویژگی های زبان قرآن، روشن ساخته اند که ویژگی های زبان قرآن با شاخصه های دیسکورس های گفتاری انطباقی ندارد و قرآن کریم در دیسکورسی نوشتاری شکل گرفته است، بنابراین زبان آن نیز نوشتاری است.
Divine Generosity
تحلیل زبان شناختی اختلاف قرائت در ماده «فَتَحَ» و «فتَّح»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نویسندگان منابع دانش لغت معنای «فتح» به تخفیف و «فتَّح» به تشدید را دو گونه بیان کرده اند: برخی «فتح» و «فتَّح» را مترادف دانسته اند؛ اما عده ای از لغت پژوهان در معاجم لغوی «فَتح» و «ف تَّح» را از نظر معنا متفاوت دانسته اند. بازتاب این اختلاف در بیان معنای «فتح» به تخفیف و تشدید در قرائت قرآن مشاهده می شود. برخی قاریان در قرائت خود ماده «فتح» و «فتَّح» را به یک معنا دانسته اند؛ بنابراین در بیشتر آیات قرآن فعل «فتح» را بدون تشدید قرائت کرده اند. برخلاف بیشتر قراء، ابن عامر از قاریان هفتگانه یکی از مبانی قرائی خود را تفاوت معنایی این دو واژه دانسته و معتقد است فعل «فتَّح» به تشدید برخلاف «فَتح» به تخفیف بر تکثیر و تکرار دلالت دارد. به همین سبب در تمام نمونه ها که کلمه پس از فعل «فتح» جمع است، فعل را به تشدید خوانده است. در این نوشتار کوشش شده است بازتاب آرا لغت پژوهان بر قرائت قرآن کریم یا بالعکس و اثبات وحیانی نبودن قرائت های هفتگانه ماده «فتح» در لغت با روش توصیفی تحلیلی و زبان شناختی بررسی شود. نتیجه حاصل از پژوهش نشان می دهد تحلیل اختلاف قرائت در آیات مشابه این نظریه را تقویت و تأیید می کند که قراء در اختیار قرائت خود تنها به نقل متکی نبوده اند و در برخی نمونه ها اجتهاداتی داشته اند و گاهی اختلاف قرائت بر آرا لغت پژوهان اثر داشته است. همچنین تحلیل قرائت قاری در آیات مشابه نادرستی برخی از اظهارات و توجیهات قرائی صاحبان منابع احتجاج قرائات را تأیید می کند؛ همان گونه که بر نادرستی برخی استنادات صاحبان معاجم لغوی صحه می گذارد که به دلیل توجه نکردن به اختلاف قرائت به وجود آمده است.
بررسی و تحلیل ماهیت و کارکرد مجاز در مجازالقرآن ابوعبیده مَعمَر بن مثنَّی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
میراث مکتوب کهن سرشار از اطلاعاتی است که هسته اولیه شکل گیری علوم مختلف را روشن می سازد. مجازالقرآن ابوعبیده معمر بن مثنی از مهم ترین آثار حوزه پژوهش های ادبی و زبانی است که تأثیر زیادی بر آثار بعدی گذاشته است. در این مقاله با تبیین جایگاه مجازالقرآن در میان تفاسیر و تحلیل مبانی و الگوهای تفسیری آن، به تحلیل مفهوم مجاز و کارکردهای آن در مجازالقرآن پرداخته شده است. با تحلیل جایگاه مجازالقرآن در میان تفاسیر، وثاقت و مهارت های ابوعبیده می توان به حوزه مفهومی مجاز و نیز تحلیل درست دیدگاه دانشمندان در مورد اثر پی برد و پشتوانه علمی تحلیل متن مجازالقرآن را نیز کشف نمود. نتایج پژوهش نشان می دهد که ابوعبیده برای تبیین ماهیت و حوزه معنایی مجاز، پس از بیان مبانی اش نسبت به زبان قرآن و تبیین علت نیاز به تفسیر، از ابزارهای تفسیری مختلفی مانند تبیین واژگان، صرف و نحو، علوم بلاغت و قرائات بهره جسته است. همچنین باید اشاره کرد که معنای اصطلاح مجاز در گذر زمان تطور یافته و نخستین کاربرد آن در مجازالقرآن تفسیری بوده، اما در دوره های بعد در معنای خاص ادبی و در مقابل حقیقت به کار رفته است.
تعلیقات ابن عتائقى بر تفسیر على بن ابراهیم قمى (کمال الدین عبدالرحمان، ابن عتائقى (قرن هشتم))
حوزه های تخصصی:
: ابن عتائقى حلّى (متوفى 786 هجرى)، از دانشمندان قرن هشتم حِلّه و صاحب آثار فراوانى است که بیشتر آنها تاکنون چاپ نشده است. یکى از آثار چاپ نشده او خلاصه اى است که از تفسیر علىّبن ابراهیم قمى (دانشمند شیعى قرن چهارم هجرى) فراهم آورده و نزدیک به یکصد و پنجاه مورد تعلیقه بر این تلخیص افزوده است. در این گفتار، 56 تعلیقه ابن عتائقى در مباحث تفسیرى و 17 تعلیقه او در مباحث فقهى تفسیر قمى، براساس دو نسخه خطى از کتاب ابن عتائقى آمده است.
قرآن کریم سرچشمه معارف اسلامی: تفسیر سوره مبارکه حمد
حوزه های تخصصی:
قرآن و علوم قرآنی
حوزه های تخصصی:
پیام نورانی از حضرت آیت اله العظمی سبحانی (دام ظله)
حوزه های تخصصی:
یک سبد شکوفه (1) اعجاز در قرآن
حوزه های تخصصی:
تصویر پردازی هنری کفر در قرآن کریم
حوزه های تخصصی:
قرآن کریم با شیوه ی تصویرگری، حقیقت و ماهیت رذایل اخلاقی و پیامدها و آثار شوم گناهان را برای انسان بیان کرده است. کفر از جمله واژگان کلیدی در قرآن کریم است که قرآن به شیوه های بیانی مختلف و متنوّع به تصویرگری آن پرداخته است. در این پژوهش که به روش تحلیلی-توصیفی انجام شده است، نگارندگان در پی آنند که با بررسی تصاویر هنری کفر در قرآن کریم، علاوه بر شناساندن قبح این رذیلت، بخش کوچکی از زیبایی آفرینش های هنری قرآن را تبیین نمایند و به این دو سوال پاسخ دهند که اولا مهم ترین خصایص و ویژگی های تصاویر قرآنی در بیان و ترسیم کفر چیست؟ ثانیا قرآن کریم در تصویرپردازی هنرمندانه ی کفر، بیش تر از کدام یک از عناصر ادبی بهره جسته است؟ نتایج نشان می دهد که کلام وحی با تبیین دقیق شاخصه های کفر و بیان ویژگی های کافران و فرجام شوم آنان در قالب تصاویری حسی، مجسم و خیال انگیز که سرشار از حرکت، حیات و پویایی هستند، ضمن بر حذر داشتن از اتصاف به این صفت نکوهیده، معانی را از راه حس و فکر و وجدان و روان به خواننده منتقل کرده است. قرآن کریم در تصویر پردازی هنری کفر، بیشتر از تمثیل و استعارات تمثیلیّه و تشخیص بهره برده است.