فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۳۸۱ تا ۳٬۴۰۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
۳۳۸۱.

نقد تاریخیت قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن نقد شبهات تاریخیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۴ تعداد دانلود : ۸۲۰۰
ادعای تاریخیت قرآن را نصر حامد ابوزید مطرح کرده، معتقد است ادعای تاریخیت و اینکه متن محصولی فرهنگی است، تنها به یک مرحله از قرآن مربوط می شود؛ چراکه قرآن دو مرحله تکوین و شکل گیری، و فرهنگ سازی را پشت سر گذاشته است. قرآن در مرحله نخست محصولی فرهنگی، و تحت تاثیر فرهنگی است که در آن به وجود آمده است. اما پس از تبدیل آن به متن حاکم و غالب؛ یعنی فرارسیدن مرحله فرهنگ سازی، به معیاری برای سنجش متون دیگر تبدیل شده، مشروعیت شان با آن تعیین می شد. این مقاله در چند محور به نقد دیدگاه تاریخیت قرآن پرداخته است که عبارت اند از: نقد روش علمی، نقد برداشت ابوزید از ماهیت نص و مبانی دیدگاه مزبور.
۳۳۸۳.

علوم قرآن؛ چیستی، چرایی و چگونگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: تفسیر تعریف علوم قرآن گستره علوم قرآن ضرورت علوم قرآن فواید علوم قرآن جایگاه علوم قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۴ تعداد دانلود : ۹۳۸
در این مقاله مفهوم، تعریف، قلمرو، فواید و جایگاه علوم قرآن، به عنوان دانش پیش نیازِ تفسیر بررسی شده که حاصل آن بدین قرار است:علوم قرآن دارای دو مفهوم عام و خاص است. در مفهوم عام، تمام علومی را که به گونه ای با قرآن مرتبط اند، پوشش میدهد و در مفهوم خاص، تنها شامل علومی میشود که از قرآن استخراج میشوند. علوم قرآن در اصطلاح دانشی خاص است که موضوع آن قرآن میباشد و آنچه را که دربارة این کتاب الهی مطرح است، بررسی میکند. برای مباحث دانش علوم قرآن نمیتوان گسترة ثابتی را تعیین کرد؛ زیرا در گذر زمان سؤال هایی نو دربارة قرآن رخ مینماید، اگرچه زرکشی و سیوطی مباحث علوم قرآن را در انواع معینی محدود کرده اند، برخی مباحث مطرح شده در کتاب های «البرهان» و «الاتقان» ذیل عنوان علوم قرآنِ مصطلح نمیگنجد؛ کما اینکه عدم ذکر تعدادی از مباحث مربوط به قرآن در برخی کتاب های جامع علوم قرآنی، یا ذکر آنها ذیل عناوین دیگر، به معنای خروج آنها از قلمرو دانش علوم قرآن نیست، بلکه هر مسئله ای که از عوارض خاص قرآن باشد، داخل قلمرو این علم است. بخشی از مبانی تفسیر چون الهی بودن قرآن و اصالت متن موجود قرآن، در علوم قرآن بررسی و اثبات میشود، و برخی مباحث آن، مفسر قرآن را در نیل به مراد خداوند کمک میکند. با اینکه علوم قرآن کلید تفسیر است، با دانش های مختلف از جمله فقه، اصول و کلام ارتباط دارد، و گاه دانش های دیگر از نتایج به دست آمده در
۳۳۸۴.

جلوه های تفسیر عرفانی قرآن در باب اخلاق منازل السائرین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم تفسیر عرفانی خواجه عبدالله انصاری منازل السائرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۳ تعداد دانلود : ۱۰۶۸
گرایش به معنویت و نگاه های عارفانه دینی در دوره معاصر، نیاز به بهره مندی از نگاه هایی با تفسیر عارفانه یا رویکرد عرفانی به قرآن مجید علاوه بر آن که زبان این کتاب را برای فهم مخاطبین امروز قابل دستیابی می نماید، بلکه سبب می شود تا پیام ها و مفاهیم اخلاقی تربیتی مطرح شده در آیات شریفه به صورت کاربردی استخراج و درک گردد. در بازار ارائه مکاتب مختلف عرفانی آن دسته از منابع که مطابقت بیشتری با مفاهیم کلام وحی دارند، هم قابل اعتبارترند هم ماندگارتر و به حق نزدیک تر. از این میان یکی از ارزشمندترین متون برجای مانده در حوزه متون عرفانی منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری است. این نوشتار سعی دارد تا با جستجوی مبنای قرآنی مفاهیم اخلاقی مذکور و تطابق معادل عرفانی این مفاهیم و با بسط تعاریف، توصیفات و تقسیمات خواجه عبدالله انصاری در باب اخلاق کتاب منازل السائرین، رویکرد عرفانی نویسنده به آیات قرآنی را پی جویی نماید.
۳۳۸۵.

طبیعت شناسی؛ مبانی و لوازم تربیتی آن در قرآن کریم و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن نهج البلاغه مبانی تعلیم و تربیت طبیعت شناسی لوازم تربیتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی اخلاق و تربیت در روایات
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث نهج البلاغه پژوهی
تعداد بازدید : ۱۵۷۲ تعداد دانلود : ۶۱۲
«طبیعت» در فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، از اساسی ترین منابع شناخت محسوب می شود که می توان به وسیله ابزار شناخت همچون حواس، عقل و قلب، عالی ترین مراتب شناخت یا معرفت را به دست آورد. بر این اساس، «طبیعت شناسی» یکی از مهم ترین مباحث، در کنار مباحثی همچون خداشناسی، انسان شناسی، دنیاشناسی و مرگ شناسی است که می توان از آن در موضوعات تربیتی بهره فراوان برد. هدف این مقاله استخراج و تبیین برخی از مهم ترین ویژگی های «طبیعت» از متن قرآن کریم و نهج البلاغه، به عنوان «مبانی تعلیم و تربیت» است. بدین منظور از روش توصیفی تحلیلی در قالب پژوهشی نظری با مبانی کتابخانه ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که می توان ویژگی هایی نظیر نظام بودن طبیعت، هدفدار، برنامه ریزی شده و منظم بودن طبیعت، زیبا بودن و آیت الهی بودن طبیعت، را به عنوان مبانی تعلیم و تربیت از قرآن و نهج البلاغه استخراج نمود.
۳۳۸۷.

راهکارهای ارتقاء مدیریت مصرف از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مصرف اقتصاد مدیریت برنامه ریزی حدیث قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۶ تعداد دانلود : ۸۴۶
از نظر قرآن و روایات، «مصرف» اگر با واژه هایی چون پارسایی، انفاق، عمل صالح و ... همراه گردد، می تواند انسان را به تعالی برساند، اما باید توجه داشت آن چه برای «مصرف» در اختیار انسان ها قرار گرفته محـدود می باشد. بر همین اساس بهترین و اقتصادی ترین روش بهره برداری از منابع و امکانات محدود برای پاسخ گویی به نیازهای نامحدود، اهمیت و ضرورت «ارتقاء مدیریت مصرف» را دو چندان می نمایاند. مقاله حاضر به روش توصیفی ـ اسنادی پس از جستجو در منابع اسلامی و استخراج آیات و روایات مربوطه، نظر قرآن در مورد مصرف و اصول حاکم بر آن را بیان و سپس مدیریت آن را در دو حوزه خانواده و اجتماع طرح نموده، بیان می دارد که مدیریت صحیح مصرف از بُعد سلبی به معنای صرفه جویی و کاستن از مصارف غیر ضروری و از بُعد ایجابی، بهینه سازی مصرف است. مهمترین راهکارهای آن در بُعد خانواده، برنامه ریزی، نیازشناسی، رعایت اولویت ها و در بُعد اجتماعی، فرهنگ سازی، اولویت بندی، ترویج سیره پیشوایان دین و مدیریت زمان است.
۳۳۸۸.

رویارویی حضرت مهدی(عج) و حضرت مسیح(ع) با دجال در شعر فارسی با تکیه بر آیات و روایات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روایات اسلامی شعر فارسی دجال حضرت مهدی (عج) حضرت عیسی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۴ تعداد دانلود : ۵۲۹
در بررسی بازتاب مضامین مربوط به «دجال» در شعر فارسی، تقابل دجال با حضرت مهدی(عج) و حضرت عیسی(ع)، نکته ای شایسته توجه است. گروهی از شاعران، مهدی(عج)، برخی، عیسی(ع) و برخی نیز هر دوی آن ها را در تقابل با دجال می نشانند. زمانی که این تقابل مطرح می شود، در واقع، تنها بیان یک واقعه نیست، بلکه زمینه ای است تا شاعر رویارویی چیزهایی دیگر، مانند رویارویی جان و تن، زمستان و بهار، عقل و عشق، جسم و روح، پادشاه و مخالفان، اهل حق و اهل باطل، خوبان و بدان و... را به تصویر بکشد. این مقاله، ابتدا تقابل دجال با حضرت مهدی و حضرت مسیح در روایات اسلامی را بررسی می کند و آنگاه به بیان این تقابل در شعر فارسی، همراه با شواهد شعری می پردازد. سرانجام، به تحلیل این نکته می پردازد که به چه دلیل، یک شاعر عیسی و شاعری دیگر، مهدی و شاعری نیز هر دوی آن ها را کشنده دجال می داند.
۳۳۹۰.

بررسی تفسیری آیات انحصار و شمول علم غیب پیامبران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم پیامبران آیات علم غیب انحصار علم غیب شمول علم غیب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن وحی ونبوت در قرآن
تعداد بازدید : ۱۵۷۲ تعداد دانلود : ۷۵۰
رسول و امام برگزیدگان خدای سبحان هستند و باید از ویژگی های خاصی چون عصمت و علم برخوردار باشند. در قرآن، دو گروه از آیات در باره علم غیب است؛ بخشی از آن بر انحصار و بخشی بر شمول علم غیب نسبت به غیر خدا دلالت دارد. بررسی این آیات نشان می دهد که آیات دال بر انحصار علم غیب به خدا با آیات دال بر شمول علم غیب تعارضی ندارد، به طوری که آیات شمول به اجمال، پیامبران الهی را آگاهان به غیب معرفی می کند و بر آگاهی پیامبر از غیب گواهی می دهد، این آیات با یک عنوان کلی، علم به غیب را به آنان نسبت می دهد یا علم به غیب را نسبت به موارد جزئی، اثبات می کند. نفی آیاتی که بر نفی علم غیب از غیر خدا دلالت دارد، مطلق نیست، بلکه نفی علم غیب ذاتی و استقلالی از غیر خدا می کند که به قطع علم غیب ذاتی، از آن خدا است. این نفی علم غیب، با علم بر حقایق عالم، به اذن الهی و افاضه حق نسبت به انبیا و امامان، منافات ندارد.
۳۳۹۲.

تجلی قرآنی بایسته های اخلاق اجتماعی در صحیفه سجادیه(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: اخلاق اخلاق اجتماعی صحیفه سجادیه تجلی قرآنی دعاهای اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی اخلاق و تربیت در روایات
تعداد بازدید : ۱۵۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۹۱
اندیشه های قرآنی امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه در تمام زمینه های معرفتی ازجمله در حوزه اخلاق اجتماعی تحت تاثیر قرآن و در این مجموعه به شکل دعا تجلی یافته است.در این آموزه معرفتی و دینی (اخلاق اجتماعی)، حضرت با بهره گیری از معارف قرآنی در این زمینه و تأثیر پذیرفتن از کلام وحیانی با توجه به شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمانه خود به صورت مستقیم و غیرمستقیم به بیان این معارف و آیات قرآنی اهتمام ورزیده اند. ازاین رو محور اصلی این پژوهش ذکر انواعِ اثرپذیری کلام امام از قرآن در بیان بایسته های اخلاق اجتماعی است که امام سجّادعلیه السلام برای بیان این آموزه های اخلاقی در کلام خود از آن ها بهره گرفته و اندیشه حضرت در القای این معارف الهی از آن ها تأثیر پذیرفته است. برای نیل به این مهم با استفاده از روش کتابخانه ای از تفاسیر قرآن و شروح موجود از صحیفه و دیگر منابع تاریخی و اخلاقی بهره گرفته شده است.
۳۳۹۳.

ولایت تکوینی انسان سالک در قرآن با تأکید بر آرای امام خمینی (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام ذات صفات ولایت مطلقه ولایت تکوینی انسان سالک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
تعداد بازدید : ۱۵۷۰ تعداد دانلود : ۸۰۷
نظام ولایت تکوینی نظامی است متشکل از نظام های جزئی که ولایت مطلقه الهی را در تمام شئون و ابعاد آن به نمایش می گذارد. بر مبنای آیات قرآن عالم هستی بر اساس تجلی ذات الهی در مقام اسماء و صفات به ظهور رسیده است. کثرت اسماء حق به گونه ای است که هر آنچه در جهان خلقت رخ می دهد بر پایة اسمی از اسماء الهی است و هر اسمی بنابر اقتضایی که دارد آثاری را در عالم هستی در پی خواهد داشت. بر این اساس ولایت مطلقة خداوند در تمام عالم هستی بی انقطاع و به گونه ای بسیط و یکپارچه جاری خواهد بود. از منظر امام خمینی ولایت خداوند با اسم شریف الله که اسم اعظم است بر انسان کامل بدون واسطه اسمی از اسماء، و بر دیگر موجودات به واسطه اسماء دیگر تجلی کرده است. ایشان معتقدند انسان کامل منحصر در حقیقت محمدیه و اولیاء ایشان است اما سایر انسان ها به عنوان انسان سالک می توانند با خرق حجب انیت و انانیت و رسیدن به مقام ذل عبودیت و تمکن در این مقام به مرتبه قرب نوافل رسیده، صاحب تصرف در عالم شوند. ایشان قرب نوافل را مرتبة اول ولایت و نهایت آن را قرب فرائض معرفی می کنند که در پرتو آن بنده گوش و چشم حق می شود.
۳۳۹۴.

بررسی زمان واقعی و زمان دستوری در قرآن مجید بر اساس رویکردی زبان شناختی

کلید واژه ها: افعال در قرآن زمان در قرآن زمان دستوری و زمان واقعی در قرآن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر فرهنگ اصلاحات و واژه ها در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن
تعداد بازدید : ۱۵۷۰ تعداد دانلود : ۷۰۲
یکی از زیرشاخه های قرآن پژوهی مطالعه و پژوهش در صورت و شکل ظاهری واژگان و جملات قرآن مجید است. در مقاله حاضر نویسندگان مشخصاً به بررسی افعال قرآن با توجه به زمان دستوری و زمان واقعی پرداخته اند. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که آیا در افعال قرآن مجید زمان واقعی بر زمان دستوری منطبق است یا نه؟ برای پاسخ دادن به این مسئله پس از طرح ملاحظات نظری درباره زمان واقعی و زمان دستوری بر اساس مباحث هانس ریشن باخ ـ زبان شناس آلمانی ـ بیش از 500 فعل از جزء سی ام قرآن مجید استخراج و بررسی شد و آن گاه حاصل این بررسی جمع بندی و در این مقاله عرضه شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان