درخت حوزه‌های تخصصی

طنز هم مانند دیگر مقولات «ادبیات» هنوز تعریفی جامع و مانع نیافته‌است. تعریف‌های متعددی هم که عرضه شده‌اند هریک با اصرار برجنبه‌ای سعی در تبیین دیدگاهی ویژه دارند اما آنچه درمیان همه تعاریف مشترک است، وجه انتقادی آن است که روی‌کردی اجتماعی دارد. نقطع اشتراک دیگر نیز ریشخندی است که لازمه طنز است تا از دیگر قالب‌های انتقادی متمایز شود. طنز گونه‌ای موثرتر و کاراتر از صریح گویی و حتی کنایه‌است گرچه خود از کنایه بهره می‌جوید. در تناسب اجتماعی بودن کارکرد صداوسیما و کاربرد طنز بحثی نیست. پس محور سخن حول محتوای آن یعنی نقد اجتماعی و واکنش ریشخند در مخاطب خواهد بود. جون شنیدن نقاط ضعفو انتقاد بر بنی‌آدم تلخ می‌آید، لازم است انتقاد با پوششی شیرین همچون خنده ارایه شود.این خنده دراثر تضاد میان حکم عقل و رفتار نمایشی شخصیت کمیک پیش می‌آید و ازخنده ناشی از هزل و هجوبه خوبی قابل تمیز است. مقاله ذیل این دو موضوع را در برنامه های طنز صداوسیما بررسی می‌کند.

"اگر چرخه ارتباط راخیلی مختصر کنیم ، می توانیم به رابطه ای بین فردی برسیم ، دو فرد که با یکدیگر در حال گفتگو هستند آنکه حرف می زند ، فرستنده و آنکه گوش می دهد ، گیرنده و آنچه بین این دو رد و بدل می شود، پیام است. در رابطه بین فردی از آنجا که نوع ارتباط ، افقی است جایگاه گیرنده و فرستنده قابل تغییر است . بهدیگر سخن ، منبع می تواند به مخاطب و یابه عکس ، مخاطب به منبع تبدیل شود.در این نوشتار ، سعی می شود بیشتر بر مخاطب تکیه شود. "

"بررسی نقش و جایگاه ارتباطات و نظریه های ارتباطی ، در آخرین سالهای قرن بیستم و در آستانه ورود به قرن بیست و یکم ، از جمله مباحثی است که مورد توجه و دقت نظر بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی و طبیعی واقع شده است و هر یک ، از زاویه ای خاص آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. اگر این سخن ( ویلبر شرام)را در اهمیت علم ارتباطات به مثابه حوزه مطالعاتی و نظریه پردازی بپذیریم که می گوید: ( ارتباطات بر عکس رشتههایی چون فیزیک واقتصاد ، به صورت یک رشته دانشگاهی در نیامده ، بلکه بدل به حیطه ای ازپژوهش و نظریه سازی شده است )تاکید نویسنده این مقاله بر بررسی پژوهشهای انجام شده در عرصه ارتباطات و نظریه سازیهای موجود معطوف است ضمن آنکه در این میان ریشه یابی لغوی ، جایگاه و نقش ارتباطات در جهان معاصر و نتایج و اثرات متفاوت آن از نظر دور نمانده است ، که مجموعه مباحث مورد اشاره از نظر گرامیتان می گذرد. "

تلویزیون به دلیل قابلیت نفوذ شدیدش ، در مقایسه با سایر وسایل ارتباط جمعی ، دارای اهمیت و مقام برتری است . تاثیر نفوذ تلویزیون در خانواده ها و گستردگی و ژرفای عملکرد آن تا آنجاست که فصلی گسترده در پژوهش جامعه شناسان ، روانشناسان ، کارشناسان علوم ارتباطات ، سیاستمداران ..، و بالاخره جرم شناسان گشوده شده است . گسترش و تعمیق مطالعه پیرامون اثرات تلویزیون بر رفتارهای اجتماعی به این دلیل است که تلویزیون عضوی از خانواده های امروزی شده است .

راهبردهای خبری عنوان میزگرد این شماره از نشریه پژوهش وسنجش است ؛با هدف بررسی این موضوع توفیقی حاصل شد که در خدمت آقایان هادی خانیکی ، یونس شکرخواه و بیژن نوباوه وطن باشیم.بحث را درباره چیستی راهبردهای خبری و عناصر عمده تشکیل دهنده آن آغاز می کنیم که بحث هر چند مختصر با فتح بابی در مباحث راهبردی پیرامون خبر باشد از جناب آقای خانیکی تقاضا داریم نقطه نظرات خود را در این باره بیان فرمایند.

زرگراههای اطلاعاتی ، وسایل ارتباط جمعی وانواع نظامهای اطلاع رسانی دیگر ، دنیا را به دهکده ای کوچک بدل کرده اند که در واقع گردانندگان آنرا صاحبان شرکتها وموسسات خبری شکل می دهند. در چنین فضایی چگونه می توانبه اخبار اعتماد کردآیا آنها که مسیر هدایت اخبار را در دست گرفته اند به تحریف واقعیتها وحقیقتها اقدام نکرده اند؟ آیا رسانه های بی المللی به عینیت گرایی و واقعیت نگاری - آنچنان که ادعا می کنند- پایبندند؟ والتر لیپمن در تعریف خبر می گوید :خبر انعکاس موقعیتهای اجتماعی نیست بلکه گزارش جنبه های مطرح شده درجامعه است ، خبربه مسایلی می پردازد که فوری ، تازهوالزاما پیچیده و مبهم باشد. درضمن وی معتقد است که خبر وحقیقت الزاما یکی نیستند، وظیفه خبر این است که حادثه ای را مطرح کرده وسر زبانها بیندازد ،حال آنکه وظیفه حقیقت این است که واقعیات پنهان و نامعلوم را روشن کرده ، آنها را به هم ربط داده و تصویری از واقعیت به دست دهد که بشر بر اساس آن عمل کند . با نگاه و مداقه در رویدادها و پدیده هایی مانند جنگ خلیج فارس ، بحرانهای الجزایر ، افغانستان ، بوسنی هرزگوین و رخدادهای سودان ، کوبا،لیبی و ...می توان دریافت که مصلحت گرایی ومنفعت گرایی پیوسته بر حقیقت گرایی چربیده است. بسیاری از اخبار منتشره در جهان در واقع گزینش شده اربابان رسانه های بزرگی هستند که سیر افکار عمومی را در اختیار گرفته اند ، این چنین است که حقایق موجود در ایران اسلامی دور از دسترس جهانیان قرار گرفته وچهره ای دگرگون شده از ایران واسلام به مردم دنیا ارائه می شود. صاحبان حقیقی و واقعی کنونی جهان ، دیگر چهره های بزرگ سیاسی نیستند و آنها جای خود را به (تدترنر) رئیس شبکه سی ان ان ، (روپرت مردوخ )، ارباب نیوزکورپوریشن لیمیتد،( بیل گیتس )، صاحب مایکروسافت ( لاری رانگ) چایناتراست اندانترنشنال اینوستمنت ( رابرت آلن)، صاحب ای تی تی و ( ژرژ سوروس )سرمایه دار معروف داده اند. گروههای صنعتی و سرمایه داری اینک درجنگی مرگبار برای حکمرانی بر منابع رسانه های چند منظوره ای و بزرگراههای اطلاعاتی درگیر شده اند ، ودسترسی به انبوه مخاطبان در مقیاس جهانی ، جنگهای افسانه ای را ایجاد کرده است .اکنون واقعیت قدرت جهانی به طور گسترده ای از اختیار حکومتها و دولتها خارج شده وقدرتهای تازه ای سر بر آورده اند که ساختار حکومتی ودولتی کشورها را بی رحمانه در می نوردند. در این وادی است که آداب و رسوم ، فرهنگها و ارزشهای اعتقادی و باوری جوامع مختلف دستخوش دگرگونی ونابودی می شود.یک هفته نامه بزرگ فرانسوی به تازگی تحقیقی درباره پنجاه مرد پرنفوذ به چاپ رساند که هیچ رئیس جمهور ،نخست وزیر ، وزیر یا نماینده هیچ کشوری در آن وجود نداشت. هفته نامه دیگری نیز تیتر اول خود را به پر نفوذترین مرد دنیا اختصاص داده بود ، فکر می کنید چهکسی بود؟ ویلییام کلینتون؟ هلموت کهل ؟ بوریس یلتسین ؟ خیر هیچکدام از اینها نبودند. این بار دیگر پر نفوذترین مرد دنیا بیل گیتس رئیس مایکروسافت معرفی شده بود. آیا باز هم نباید به حقیقت اخباری که هر روز از طریق رسانه ها، بزرگراههای اطلاعاتی و خبرگزاریها ارسال می شود شک کرد؟

"گرچه رسانه های گروهی در همه حوزه ها با الزامات اخلاقی محکمی سروکار دارند و دائما به علت ضعفهای ناشی از اجرا مورد انتقاد قرار می گیرند ، اما به نظر می رسد در سه زمینه بیش از همه مورد نقد و انتقاد قرار می گیرند ، که این زمینه ها عبارتند از : - پوشش رویدادهای خبری - نامفهومی محتوا - آگهیها و سرگرمیها ابتدا لازم است به الزامات اخلاقی در پوشش خبری بپردازیم. "