درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از مهمترین کارهای انسان شناسی مطالعه و مقایسه خصوصیات مختلف در جمعیتهای مختلف انسانی است. خصوصیات مختلف‘ اعم از خصوصیات زیستی یا فرهنگی انسان‘ در جمعیتهای مختلف با توجه به سازگاری انسان در محیط زیست رشد یافته است. جمعیت های مختلف انسانی در برخورد با مسایل موجود و برای حل آنها‘ راههای مختلف زیستی و فرهنگی را برگزیده اند. مقایسه این جمعیتها نشان می دهد که چگونه این خصوصیات به طور متفاوت و گاهی به طور مشابه در جوامع رشد یافته اند. اگر مایل به مطالعه خصوصیات مختلف در جمعیتهای مختلف باشیم‘ باید خصوصیاتی را گزینش کنیم که واجد ارزش سازگاری بوده و دارای پایه های وارثتی باشند. برای درک این مطلبت باید این نکته را در نظر داشت که بسیاری از جمعیتهای انسانی دارای ریشه های قومی و نژادی مشابهند. بنابراین‘ این خصوصیات باید در این نوع جمعیتها مشابه تر ونزدیکتر از جمعیتهایی باشد که دارای ریشه های قومی و نژادی مشابه نیستند. دانش خطوط پوستی که به مطالعه خطوط واقع در نوک انگشتان و کف دست و پا می پردازد‘ به دلیل اینکه در آنها اثرات محیطی‘ حداقل پس از تولد‘ وجود ندارد‘ از مهمترین خصوصیات مطالعه جمعیتهای انسانی بوده است. "هارولد کامینز "Harold Cummins همراه با "سی میدلوC. Midlo" نخستین کتاب علمی دراین زمینه را به رشته تحریر درآوردند. پس از آنان مطالعات بسیار زیادی راجع به خطوط پوستی گروههای مختلف انسانی انجام گرفته است. اهمیت خطوط پوستی در این است که فقط در "نخستی ها" وجود دارد و حیوانات دیگر دارای این خطوط نیستند. گذشته از آن‘ این خطوط در جمعیتها و نیز در افراد یک جمعیت متفاوتند. بری آگاهی بیشتر از این امر‘ به فصل سیزدهم کتاب "انسان شناسی زیستی" ‘ جلد اول و نیز به کتاب "خطوط پوستی" مراجعه شود.

ایران از جمله کشورهایی است که با رشد بی رویه جمعیت روبروست. بررسی های آماری نشان می دهد که جمعیت ایران از سال 1355 تا 1370 یعنی طی 15 سال‘ 23 میلیون نفر افزایش داشته است و این در حالی است که در سوئیس طی 10 سال گذشته تنها نیم میلیون نفر بر جمعیت این کشور افزوده شده است. بدون شک چنین رشدی نه تنها برای خانواد های پر اولاد‘ بلکه برای جامعه ما از جهات گوناگون منجمله در زمینه های اقتصادی – اجتماعی یک خطر جدی است. طبق گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هر ساله 30 درصد از نیاز غذایی ایران از خارج وارد می شود که در صورت ادامه روند رشد جمعیت‘ این رقم در سال 1385 به 60 درصد خواهد رسید. این در حالی است که به گفته کارشناسان سازمان جنگل ها و مرا تع هر ساله یک میلیون هکتار از خاک ایران به کویر تبدیل می شود. از طرف دیگر‘ با افزایش جمعیت و ضرورت تامین مسکن جمعیت افزوده شده‘ هر ساله بخش قابل ملاحظه ای از زمین های زراعی به ساخت و تامین مسکن اختصاص می یابد. هر ساله احداث 30 هزار کلاس درس پاسخگوی یک میلیون دانش آموزی که سالانه به جمعیت کشور اضافه می شوند نیست و ... علاوه بر این مدیرکل کنترل جمعیت و تنظیم خانواده وزارت بهداشت‘ درمان و آموزش پزشکی اعلام می دارد که سالانه 330 هزارنفر به جمعیت جویای کار در کشور افزوده می شود. گرچه عوامل متعددی منجمله عوامل بهداشتی و کلینیکی در نوسانات سطح باروری و در نتیجه جمعیت کشور دخالت دارند‘ لیکن بررسی های مقدماتی نشان می دهد که وضعیت اشتغال زنان نیز یکی از عوامل عمده بر تعداد فرزندان آنان می باشد‘ بدین معنی که تعداد فرزندان زنان شاغل کمتر از تعداد فرزندان زنان خانه دار است. بدین جهت تصمیم گرفته شد که اثر این عامل بر روی تعداد فرزندان یکی از اقشار نسبتاً محروم پراولاد این جامعه‘ یعنی قشر کارگر مورد آزمون قرار گیرد. نتایج این تحقیق مسئولین مربوطه را قادر خواهد ساخت تا لااقل برای پاره ای از مسائل جمعیتی خانواده های این قشر به چاره جویی بپردازند.