درخت حوزه‌های تخصصی

هدف پژوهش حاضر، بررسی ماهیت دانش و به تبع آن، تحلیل ضرورت مطالعات بین رشته ای از منظر دریدا، نماینده مشهور فلسفه پست مدرن است. دریدا بر آن است که در طی تاریخ اندیشه غرب، حوزه هایی ازدانش، همچون فلسفه، ریاضیات، و منطق، خردمندانه و در نتیجه، مهم معرفی شده است و در مقابل، ادبیات، شعر، و هنر نابخردانه انگاشته شده و به حاشیه رانده است. او با بهره گیری از ساخت شکنی نتیجه می گیرد که حوزه های گوناگون دانش، جلوه ها و نظام های گوناگون زبانی است و از آنجا که زبان ذاتا استعاری، تفسیری، تاریخی، و تغییرپذیر است. با توجه به یافته های پژوهش، طراحی دانش بر مبنای ارتباط افقی رشته ها، به جای ارتباط عمودی، طراحی بین رشته ای و چند رشته ای و طراحی دانش بر مبنای موضوعات، به جای طراحی بر مبنای رشته ها، به متخصصان و سیاست گذاران پیشنهاد شده است.

اخلاق در آموزش مجازی پیشگیری از بروز مصادیق گوناگون غیراخلاقی در محیط آموزش مجازی است. تدوین مسوولیت های اخلاقی سازمان های آموزش مجازی در قبال حقوق خود و دیگران، به سبب جریان آزاد و فراخ دامنی گستره ارتباطات الکترونیکی، ضروریست.روش کار: این نوشتار با مطالعه تحلیلی ضمن ترسیم دقیق معنای اخلاق از حوزه معرفتی روانشناختی و آموزش مجازی و جامع نگری نسبت به تعیین مرز محیط داخلی و خارجی سازمان با رویکرد به آرمان ها، ارزش ها و تعهدات سازمان، به مفهوم سازی اخلاق آموزش مجازی می پردازد. برای تدوین کدهای اخلاقی جامع در اخلاق آموزش مجازی به منظور بیان مسوولیت پذیری سازمان در قبال رفتارهای غیراخلاقی محتاج این مفهوم سازی هستیم. بدون این مفهوم سازی، کدبندی امور اخلاقی در حوزه آموزش مجازی ناکارآمد خواهد بود. بنابراین اخلاق آموزش مجازی را مسوولیت های اخلاقی سازمان در قبال محیط داخلی (مدیران، مشاوران، استادان، کارکنان و ...) و محیط خارجی (ناشران، تصمیم گیرندگان، اولیا و مربیان، دولت و ...) و الگوهای رفتاری ارتباطی مبتنی بر رعایت حقوق دیگران تعریف می کنند.نتیجه گیری: این مقاله می کوشد که به توضیح مفهوم اخلاق آموزش مجازی بپردازد و ضمن تاکید بر ضرورت و نیاز، به مفهوم سازی در این حیطه می پردازد.

پژوهش کیفی فرصت مناسبی برای گسترش قلمرو بررسی های روان شناختی به حوزه هایی که قابل کمی سازی نیست، فراهم می آورد؛ اما چالش های خاصی را نیز در مورد موضوع معیارهای ارزیابی پژوهش همانند اعتبار و روایی پیش می کشد. به طور کلی، پژوهشگران کیفی به معیارهای پژوهشگران کمی به هنگام ارزیابی آثارشان معترضند و آنها را رد می کنند. این معیارها شامل روایی، اعتبار و تعمیم پذیری است.این مقاله تلاش می کند با ملاحظه مفهوم رویکرد و تاثیر آن بر موضوع علم، از معیارهای اثبات گرایی سنتی درباره اعتبار، پایایی و تعمیم پذیری فاصله گرفته اند و به ارایه صورت بندی متفاوتی از این مفاهیم که با پژوهش کیفی همخوانی داشته باشد بپردازد. به نظر می رسد برای پژوهش های کیفی، قضاوت درباره درستی فرآیند پژوهش و کیفیت محصول نهایی مستلزم معیارهای ارزیابی کاملا متفاوتی است.

در حیطه اخلاق دستوری، رویکردهای مساله محور در پاسخ به این که چه عملی خوب و چه عملی بد است دو نظریه را در اختیار ما نظریه را در اختیار ما نهاده اند: غایت گرایی و وظیفه گرایی. ما در این دو نظریه شاهد تلفیق گرایی، فردگرایی و بی توجهی به تفاوت افراد و شرایط هستیم. این مشکلات ما را به رویکرد فضیلت محور سوق می دهد. در این رویکرد، عملی اخلاقی است که در اجتماع انسانی، کارکردی مناسب داشته و جامعه را به سعادت برساند. در این نگاه، شرایط تحقق فعل و همچنین تربیت اخلاقی افراد جامعه را کانون توجه قرار می گیرد. هنگامی که از مسوولیت رسانه های جمعی در قبال اخلاق در جامعه سخن می گوییم ضرورت اهتمام رسانه ها به تربیت اخلاقی جامعه و بروز فضایل اخلاقی مدنظر قرار می گیرد. به نظر می رسد رویکرد فضیلت محور در خبررسانی چندان مورد توجه نبوده باشد، گو اینکه شاید بتوان رابطه ای میان رویکردهای مساله محور و ارزشهای خبری نشان داد.نتیجه گیری: از منظر فضیلت محوری ملاک نحوه نگارش و پخش یک خبر، تاثیرات تربیتی آن خبر در میان جامعه است. لذا خیر را نباید یک اطلاع رسانی صرف تلقی کرد بلکه خبررسانی، شان و جایگاه اخلاقی در جامعه نیز دارد.

الریاض الکبیر منسوب به جابر بن حیان، بنا به مقدمه مؤلف یکی از آثار مهم برای ورود به صناعت کیمیا است. باب ششم این اثر به معرفی محلول های اسیدی و بازی مختلف، شیوه تولید و اثرات آن ها اختصاص دارد.در این مقاله روش جابر در ساخت محلول ها از باب ششم الریاض الکبیر، ترجمه، و در حد امکان بررسی و تحلیل، و فرمول ها، خواص مواد واکنش دهنده و محصولات آزمایش های جابر بیان می شود.

هندسه، طبیعت، معماری ایرانی، زیبایی شناسی، نسبت زرین

حفاظت از محیط زیست به آحاد جامعه وابسته است و طرز تلقی و نگرش آنان، بر نوع رفتار آنها با محیط زیست تاثیر می گذار. این که آنان چه درکی از رابطه خود با محیط زیست دارند و چگونه برای آن ارزش قائلند، در نهایت، سازنده محیط زیستی است که آنان در آن پرورش یافته و با سایر مخلوقات تعامل می کنند برخورداری افراد از اخلاق زیست محیطی مناسب، یک تضمین درونی برای رفتار درست با سایر مخلوقات و جلوگیری از صدمه به محیط زیست محسوب می شود. به همین دلیل، در مباحث جاری پیرامون حفاظت از محیط زیست، بر آموزش اخلاق زیست محیطی و تربیت انسانهای اخلاق مدار در تعامل با محیط زیست، تاکید فراوانی می شود.روش کار: درمقاله حاضر سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی نشان داده شود که چرا مراکز علمی و پژوهشی می باید به اخلاق زیست محیطی بپردازد و برای این کار، به کدام ویژگیهای پژوهش پیرامون اخلاق زیست محیطی می باید توجه داشته باشند.نتیجه گیری: مقاله حاضر نتیجه می گیرد که ازدیاد دانش زیست محیطی و ارتقا عمل به اخلاق زیست محیطی در جامعه، از وظایف مراکز تعلیم و تربیت و از جمله دانشگاهها و مراکز علوم دینی است و در این خصوص، به دلیل وسعت، چند رشته ای و چندگانه بودن و همچنین زیست منطقه گرایی اخلاق زیست محیطی، پژوهشها می باید به صورت مستمر و پیرا رشته ای انجام شوند تا با کمک آن، به ارایه نظریه ها و رهیافتهای مورد نیاز و همچنین، تدوین یک نظام نامه جامع اخلاق زیست محیطی، همت گماشت.

محققین فناوری زیستی این علم را شاهراه اقتصاد در آینده و بخصوص در بحث غذا می دانند. غذا نقش بسیار مهمی را در جوامع مختلف ایفا می کند. تلاش های اخیر برای تغییر آنچه به عنوان غذا تولید می شود و چگونگی تولید آن و اصل برابری بنیادین از اصول مهم به شمار می رود. با آنکه فناوری زیستی، فناوری حاصل از قوانین خلقت است، ولی تاکنون خطرات بالقوه ناشی از استفاده این فناوری تا حدی شناخته شده و اهمیت عوارض آنها ممکن است. غیرقابل جبران باشد. کشورهای در حال توسعه به طور روز افزونی با ورود سازواره های دست ورزی شده ژنتیکی و فراورده های آن مواجه هستند. افزایش واردات این محصولات در کشورهای جهان سوم نتیجه فشار کشورهای تولید کننده است، که مایلند مازاد تولید خود را به کشورهای توسعه نیافته ارسال نمایند. وقتی بحث واردات یا صادرات محصولی با ویژگی خاص سازواره های دست ورزی شده ژنتیکی به وجود می آید. یعنی این محصولات وارد محیط زیست بشر می شوند. سوالات اخلاقی در مورد این فناوری و بخصوص فناوری زیستی محیط زیست مانند چگونگی تفکیک مسایل غریزی و احساسی از قوانین اخلاقی، یا اجبار شرکت ها در مورد قراردادن اطلاعات مربوط به فراورده های بیولژیک شان و مجاز بودن تجارت مخفی مواد ژنتیکی و ... از مواردی است که امروزه مورد بحث بسیاری از محافل علمی و اخلاقی است. کشورهای متعددی در دنیا دارای اقتصاد وابسته به فناوری زیستی نوین هستند. ثبت رسمی موجودات زنده توسط شرکتهای انحصاری به عنوان یک امتیاز مطرح می شود. صاحب امتیاز ژن، مکلف به رعایت حقوق دیگران (توسط کس دیگری به ثبت نرسیده باشد) و رعایت قوانین عمومی (از نظر ایمنی زیستی و اخلاق زیستی) می باشد. دزدی زیستی به منظور علمی، تجاری و سودخواهی شرکت ها انجام می گیرد.نتیجه گیری: با توجه به سودآوری اقتصادی محصولات فناوری زیستی نوین باید قوانین محکم تری در این زمینه در کلیه کشورهای جهان و از کشور ما تدوین و تصویب شود. قوانین متنوع وضع شده در دنیا موارد اشتراک زیادی دارند و کنترل ها سبب کسب نتایج مطلوبی در بی خطر بودن اکثریت قریب به اتفاق سازواره های تراریخته شده است. در عرصه تجارت جهانی، محصول شرکت های تولید کننده سازواره های تراریخته باید به تایید کشور وارد کننده برسد و موضوعات ارزشی و قوانین اخلاقی مربوط به آن کشور نیز ملاحظه شوند.

نخستین فصل از مقاله اول زیج جامع، رساله نجومی مهم کوشیار گیلانی، اخترشناس ایرانی که حدود 10 قرن پیش می زیست، به مبحث تقویم اختصاص دارد. در این فصل کوشیار انواع تقویم های شناخته شده در زمان خود، ویژگی های آن ها و چگونگی تبدیل آن ها به یکدیگر را بیان می کند. ویرایشی از یک ترجمه فارسی کهن این فصل، همراه با مقدمه و توضیحات در این مقاله آورده می شود.

باور به عدالت با ارزش های اخلاقی و انسانی به دلایل مختلفی در هم تنیده شده است. در عین حال علاقه افراد به مسایل اقتصادی و مادی نیز می تواند جهت گیری باورهای انسان ها را از حضور یا عدم حضور عدالت در دنیا تعیین نماید. پژوهش حاضر با هدف تحلیل اکتشافی رابطه جهت گیری های ارزشی و علاقه به پول با باور به دنیای عادلانه و ناعادلانه در بین زنان و مردان در اصفهان به مرحله اجرا در آمد.روش کار: از جامعه آماری ساکنان شهر اصفهان، تعداد 700 نفر به شیوه نمونه گیری چند مرحله ای برای پاسخگویی به پرسشنامه های پژوهش انتخاب شدند. روش پژوهش از نوع تحلیل مسیر (از زمره پژوهش های همبستگی) بود. پرسشنامه های مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه 20 سوالی باور به دنیای عادلانه و ناعادلانه، پرسشنامه 17 سوالی علاقه مندی به پول (با چهار زیر مقیاس اهمیت، موفقیت، برانگیزانندگی و غنی بودن) و پرسشنامه 20 سوالی جهت گیری ارزشی (با چهار زیر مقیاس گرایش به نفع همگانی، پیشرفت، قدرت و نیک خواهی) بود. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که بر باور به دنیای عادلانه مردان، موفقیت، گرایش به نفع همگانی و نیک خواهی و بر باور به دنیای عادلانه زنان، موفقیت و پیشرفت دارای ضریب مسیر مستقیم معنادار (01/P<? یا 05/?>P) هستند. اما یافته ها در باب باور به دنیای ناعادلانه مردان و زنان حاکی از آن بود که بر باور به دنیای ناعادلانه مردان، فقط گرایش ارزشی نیک خواهی و بر باور به دنیای ناعادلانه زنان، فقط اهمیت، موفقیت و برانگیزانندگی پول دارای ضریب مسیر معکوس و معنادار (01/?>P یا 05/?>P) هستند.نتیجه گیری: شواهد حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در مردان جهت گیری های ارزشی و علاقه به پول با باور به دنیای عادلانه و ناعادلانه دارای روابطی متفاوت از همین روابط در زنان است. تلویحات مسیرهای به دست آمده در قالب نمودار مسیر مورد بحث و نتیجه گیری قرار گرفته است.

این مقاله جایگاه کلیدی و اهمیت خاص موضوع علم به مفهوم عام، و آداب و معیارهای اخلاقی حاکم بر آن، و مناسبات بین علم و اخلاق را به طور خاص در مطالعات جامعه شناسی نشان می دهدروش کار: به طور مشخص، در این مقاله سهم نظری دو جامعه شناس سرشناس یعنی رابرت کینگ مرتن و دیوید رزنیک، در آنچه که در اینجا به عنوان "جامعه شناسی آداب و اخلاق در علم- فناوری" نامیده شده است، تشریح شده و مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفته است. مرتن، علم را نهاد اجتماعی نظام مندی می داند که دارای مجموعه متمایزی از هنجارها و آداب نهادینه شده و الزام آور است که از حیث اخلاقی بر دانشمندان اعمال اقتدار می کنند. رزنیک علم را به مثابه حرفه ای می داند که دارای اخلاق خاص خود است و رعایت اخلاق حرفه ای ضمن آنکه بر کارکرد علم تاثیر مثبتی دارد، اعتماد اجتماعی نسبت به علم واصحاب علمی را افزایش می دهد. به رغم تفاوت دو متفکر اجتماعی در تعریف علم و ماهیت آن، آنها نه فقط اخلاقی بودن یا اقتدا به معیارهای اخلاقی را در شناخت و انجام کار علمی توصیه می کنند، بلکه حتی فراتر از آن، اخلاق را برای کارکرد علم و توسعه آن اساسی می دانند. به عقیده آنان، در شرایط ناهنجار و بی اخلاقی، علم قادر به تحقق اهداف خود نیست وبا ناکامیهای نهادی و حرفه ای بیشتری روبرو می شود.نتیجه گیری: از نظر هر دو صاحب نظر، اقتدا به معیارهای اخلاقی برای صیانت ازعلم- فناوری در برابر هر گونه عمل فسادآمیز و فریبکاری، ضروری است.

مقاله حاضر، ضمنِ گذری اجمالی بر تاریخچه و فواید طبقه بندی علوم با مطرح نمودن پاره ای از دیدگاههای فلاسفه شرق و غرب در این زمینه سعی می نماید ویژگی ها و نقاط برجسته تقسیم بندی ابن سینا را بیان کرده و به تبیین بعضی از زوایای آن بپردازد. موضوعات، مسائل، روش ها و اهداف و غایات و تاریخ تولد علوم و وجوه ممیزه دیگری، علوم را از یکدیگر متمایز می کند. نظریه ابن سینا در تقسیم بندی و طبقه بندیِ علوم علاوه بر دارا بودن ویژگی ها و محسناتی نظیر عقلی بودن تقسیم، تام بودن استقرائات، تباین بین اقسام، مانعیت و جامعیت، دارای نوع خاصی از انتظام، هنجارمندی و رعایت اصول ارزشی است. شناسایی و به کارگیری بعضی از محسنات این نوع نظام های طبقه بندی علوم، می تواند رهیافت های روشنی را به جهان فلسفه علم، ارائه دهد. در این مقاله سعی شده است نظریه طبقه بندی علوم از دیدگاه ابن سینا با نگاهی به طبقه بندی علوم از منظر فیلسوفان دیگر مشرق زمین مانند فارابی و ملا هادی سبزواری و برخی دیگر از عالمان روش شناس غربی مانند، اگوست کنت، فرانسیس بیکن، وآمپر، بررسی گردیده و بر وجوه امتیاز نظریه ابن سینا تاکید شود.

فراگرد پژوهش، فراگردی بسیار حساس و خطیر است. کمترین انحراف در فراگرد پژوهش ممکن است موجب تحریف یافته های علمی شود و دستیابی به حقیقت را دشوار یا ناممکن کند. پژوهشگر حداقل با سه دیوار شیشه ای حاصل از گستره واژگان، روش، و موضوع شناسی پژوهش مواجه است که نوعی رویکرد پارادایمی یا شبه پارادایمی را به فراگرد پژوهش تحمیل می کند. یک راه گذار از این موانع نامرئی، اتخاذ رویکردی زبان شناختی در علوم میان رشته ای است که امکان مقایسه، اولویت بندی موضوعات، تلفیق روش ها و تسری واژگان پژوهش را ممکن می کند و با طراحی نظامی کلان در ساماندهی دانش، امکان هدایت بهتر علایق و استعدادهای فردی و نیازهای اجتماعی و انعکاس آنها در تلاش های علمی دانشمندان را میسر می کند.

عدالت مفهومی در آمیخته با ارزش های اخلاقی و اجتماعی است. به معنای دیگر در حوزه اخلاق و بویژه اخلاق اجتماعی، توجه به عدالت و انصاف از اساسی ترین موضوعات ارزشی است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ارزشیابی و اهمیت عدالت بر خشنودی از پرداخت با توجه به متغیر میانجی ادراک عدالت توزیعی بود.روش کار: گروه نمونه پژوهش را 2812 نفر از کارکنان زن و مرد یک سازمان دولتی از سرتاسر ایران تشکیل داده اند. گروه نمونه با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس های ارزشیابی عدالت، اهمیت عدالت، ادراک عدالت توزیعی در پرداخت، ادراک عدالت توزیعی کلی و خشنودی از پرداخت بود. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش با استفاده از الگوسازی معادلات ساختاری مبتنی بر روش بیشینه درست نمایی و با استفاده از نرم افزار آماری رایانه ای لیزرل 5/8 مورد تحلیل قرار گرفت.افته ها: پس از تحلیل، پنج فرضیه پژوهش که در قالب یک الگوی مفهومی از نقش میانجی ادراک عدالت تنظیم شده بود، مورد تایید قرار گرفت. یافته های حاصل حاکی از آن بود که ادراک عدالت توزیعی در پرداخت و ادراک عدالت توزیعی کلی دارای تاثیر مستقیم (به ترتیب b=0.22 و b=0.84) بر پاسخ عاطفی خشنودی از پرداخت هستند. اما ارزشیابی عدالت، اهمیت عدالت و تعامل ارزشیابی و اهمیت عدالت تاثیر خود بر خشنودی از پرداخت را از طریق ادراک عدالت توزیعی در پرداخت و ادراک عدالت توزیعی کلی اعمال نمودند. شواهد حاصل از یافته های این پژوهش بر نقش میانجی ادراک عدالت در ارتباط میان ارزشیابی و اهمیت عدالت با خشنودی از پرداخت صحه گذاشت.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش علاوه بر تایید الگوی مفهومی ارایه شده، حمایت پژوهشی لازم را برای الگوی عدالت که در آن پاسخ های عاطفی کارکنان در سازمان ها (نظیر خشنودی از پرداخت) از طریق مقایسه سهم واقعی به سهم عادلانه فراخوان می شود، فراهم ساخت