جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ

"مقاله با تکیه بر آن که در هر دو انقلاب مشروطیت و اسلامی، کاهش قدرت مرکزی منتهی به رشد فزاینده تعداد روزنامه ها شده است، از طریق تحلیل محتوای سرمقاله نخستین شماره روزنامه های تازه انتشار در دو مقطع 891 روزه از انقلاب مشروطیت و 614 روزه از انقلاب اسلامی و با تکیه بر تعبیری از مفهوم ارزش که از نمونه تعاریف منعکس در منابع 1946 تا 2008 استخراج شده، جستجوگر تفاوت ها و شباهت های دو انقلاب شد. نتایج نشان داد که در هر دو انقلاب پیرامون این امر که چه چیزی بد و نامطلوب است، توافق بیشتری از چه چیزی خوب و مطلوب است وجود داشته، با این تفاوت که تعدد و تنوع ارزش های منفی در انقلاب اسلامی به مراتب بیش از انقلاب مشروطیت بوده است. به عبارت دیگر، در انقلاب اسلامی، بیش از انقلاب مشروطیت به ارزش های منفی توجه شده و انقلاب اسلامی بیشتر از انقلاب مشروطیت متمرکز بر بیان نخواسته ها بوده تا خواسته ها. در انقلاب مشروطیت، شیفتگی به تجدد غربی و در انقلاب اسلامی، نفرت از تجدد غربی دیده شد. در انقلاب اسلامی، ارزش گزاری مثبت به رهبری انقلاب، از مقوله هایی بود که اختلافی در باره آن میان اکثر گروه ها وجود نداشت؛ در حالی که در انقلاب مشروطیت، هیچ فردی چنین پایگاهی نداشت. در انقلاب مشروطیت در مورد ارزش مثبت دانستن دانش، دانشمند و تخصص، اختلافی نبود و در انقلاب اسلامی در مورد پایین بودن سهم این ارزش ها اختلافی وجود نداشت. در انقلاب اسلامی، همه گروه ها در نگاه منفی به شاه و نظام سلطنتی توافق داشتند؛ حال آن که در مشروطیت، نگاه منفی نسبت به سلسله قاجار متمرکز بود، نه نظام سلطنتی؛ آن چنان که شاهان باستان و شکوه و عظمت گذشته آنان برای ملت تحقیر شده آن روزگار ایران، ارجمند بود. "

۱۸۳.

بررسی موانع تاریخی استقرار جامعه مدنی در ایران معاصر با تکیه بر ناکارآمدی نخبگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا علم

منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۲ شماره ۳۸

کلید واژه ها: جامعه مدنی توسعه پایدار مشارکت مدنی نخبه گرایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۱۴

بیش از یک قرن است که مباحث مربوط به قانون گرایی، نهادهای مدنی و استقرار جامعه مدنی در کشور ایران مطرح است. در این مدت تحقیقات، مقالات، سمینارها و مطالعات زیادی در این خصوص صورت گرفته، اما آنچه در عمل جامعه شاهد آن بوده، عدم استقرار روابط، مناسبات و نهادهای مدنی بوده است. سؤال این است: موانع اسقرار این فرآیند در کشور کدامند؟ در پاسخ، می توان از استبداد داخلی، نفوذ خارجی، نقش نخبگان و سایر عوامل نام برد. از این میان، مقاله حاضر نقش نخبگان و تأثیر مثبت یا منفی آنان در استقرار جامعه مدنی را مورد بررسی قرار می دهد.

۱۸۴.

رهیافت های مختلف در تحلیل انقلاب اسلامی ایران

نویسنده: حمیدرضا اخوان مفرد

منبع: نامه پژوهش بهار و تابستان ۱۳۷۸ شماره ۱۲ و ۱۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب

تعداد بازدید : ۲۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۰۳

۱۸۵.

جنگ و صلح

نویسنده: وهاب ولی

منبع: فرهنگ ۱۳۷۰ شماره ۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۱۵۶

۱۸۶.

دموکراسی و جامعه مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد حریری اکبری

منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۰ شماره ۲۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۲۵۱

دست کم در غرب «آبراهام لینکلن» به ارائه بهترین تعریف از «دموکراسی» شهره است. وی بر آن بوده که «حکومت مردم، بر مردم و برای مردم» (هودسن،????،ص:??) به کامل ترین وجه می تواند دموکراسی را معرفی نماید. سیستم سیاسی متشکله در چارچوب این تعریف، در مضمون خود هم معنای «آزادی و هم معنای«مشارکت جمهور مردم» یک جامعه را دارد. آزادی، اصل اساسی یا ارزش مادر یا برترین خیر موجود در هر جامعه است که همگان حق برخورداری از آن را دارند. همین برخورداری خود موجب باز تولید دو معنای یاد شده در مضمون دموکراسی است. یعنی با وجود و پایداری آزادی، آگاهی بر «حقوق اولیه سیاسی» (Dahi,1989,P.170) پدیدار و مستقر می شود. همچنین با مشارکت جمهور مردم در انجام کارها، نه تنها حقوق مزبور در عمل تحقق می یابند، بلکه «ساختارهای اجتماعی و سیاسی» لازم برای احقاق آن ها تشکیل می شوند.

۱۸۷.

مقدمه و چارچوبی برای بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران در کشورهای اسلامی

نویسنده: محمدباقر حشمت زاده

منبع: نامه پژوهش بهار و تابستان ۱۳۷۸ شماره ۱۲ و ۱۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۹۱

۱۸۸.

گونه شناسی روایت های جنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرانک جمشیدی

منبع: مطالعات ملی ۱۳۸۷ تابستان شماره ۳۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی جنگ

تعداد بازدید : ۲۱۰۲

"گونه شناسی روایت های جنگ در مقاله حاضر با کار بست چارچوب نظری میشل فوکور در دیرینه شناسی و وام گیری از مفاهیمی که وی برای نشان دادن تعیین حدود معرفت و تاکید بر امکان متفاوت اندیشیدن برای دست یابی به معرفت جدید از آن ها بهره مند شده، صورت گرفته است تا به کمک روش مذکور به چهار مهم اهتمام کند: نخست، وضعیت فعلی روایت های جنگ را در پیوند با آن چه از زمان جنگ تاکنون در روایت گری جنگ گذشته است، نشان دهد. دوم، با ردیابی تاریخی از وضعیت حاضر روایت های جنگ، در عادات عملی و ذهنی مخاطبان خویش درباره بداهت این روایت ها انقطاع ایجاد کند. سوم، به واسطه این انقطاع، امکان ذهنی - به مثابه مقدمه امکان عینی - ظهور و بروز روایت های دیگری از جنگ را فراهم آورد. و چهارم، از این طریق اذهان را به تفکری دیگرگونه درباره جنگ به مدد روایت های جنگ برانگیزد."

۱۸۹.

افکار عمومی چیست

نویسنده: علی اسدی

منبع: پژوهشکده سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۵۹ شماره ۱ و ۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۰۹۹ تعداد دانلود : ۱۱۶۸

۱۹۰.

دفاع مقدس

نویسنده: فاطمه نصرتی

منبع: زمانه سال چهارم شهریور ۱۳۸۴ شماره ۳۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۹۸ تعداد دانلود : ۱۵۹۶

۱۹۱.

ساختار و کارگزار در علم سیاست

نویسنده: گیتی پورزکی

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۵ شماره ۱۰۳ و ۱۰۴ و ۱۰۵

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۰۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۱۶

۱۹۲.

هویت های قومی ، انسجام اجتماعی ، امنیت ملی

نویسنده: بهراد رضوی آل هاشم علی کاظمی بهروز رضوی نژاد

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۸ شماره ۱۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۹۳ تعداد دانلود : ۱۲۸۸

۱۹۳.

نگرشی بر جامعه مدنی در ایران

نویسنده: ابراهیم انصاری

منبع: پژوهشی دانشگاه اصفهان ۱۳۷۸ شماره ۱۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۰۹۰ تعداد دانلود : ۸۶۷

از مفهوم جامعه مدنی که ترجمه تحت‏الفظی Burgerliche Gesell Schaft آلمانی، Societe Civile فرانسوی و Civil society انگلیسی است معانی و تعابیر بسیار متعددی شده‏است. از میان تعاریفی که از آن شده است می‌توان آنها را به چها نوع دسته‌بندی کرد: تعریف اول در معنای عام و کلی که به مدنیت و تمدن بر می‌گردد. صفت Burgerliche و Burg به معنای شهر مشتق شده‏است و Civil نیز که واژه Citet لاتین در زبانهای فرانسه و انگلیسی اشتقاق یافته و در عربی هم به مدنی برگردانده شده‏است. در تعریف دوم از معنای فلسفی است که از افلاطون و ارسطو شروع می‌گردد که شامل شهروندان «جمهور» و «سیاست» تا به رنسانس است و بعد از رنسانس جامعه مدنی نوعی جامعه‌ای است مبتنی بر تعقل، شورا، توافق، تساهل، تسامح، احترام به انسانیت و حاکمیت قانون. در تعریف سوم که تعریفی حقوقی است مهمترین خصلت جامعه مدنی «نهادینه‏شدن» قانون در جامعه است، حکومت قانون بر روابط بین افراد در جامعه و بین مردم و دولت است. در آخرین تعریف که در واقع تعریف جامعه‏شناختی است و در این مقاله بیشتر بر آن تأکید شده‏است، حوزه‌ای از زندگی اجتماعی- سیاسی را در بر گرفته‏است که در آن آرمانها و جنبشهای دموکراتیک در تعارض با دولتهای سلطه‌گر یا رویارویی با رژیمهایی آزادی ستیز شکل می‌گیرند. در این مقاله بر اساس روش تاریخی به صورت مقطعی و گذرا به سابقه جامعه مدنی در ایران در گذشته و حال اشاراتی شده‏است.

۱۹۴.

درآمدی بر جامعه شناسی جنگ و نیروهای نظامی (قسمت آخر)

نویسنده: محمدحسن آغاسی اصفهانی

منبع: علوم انسانی (دانشگاه امام حسین) پاییز و زمستان ۱۳۷۱ شماره ۳ و ۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۸۰ تعداد دانلود : ۱۰۳۱

۱۹۵.

کرد یا کردها مدخلی جامعه شناختی بر کردشناسی

نویسنده: احسان هوشمند

منبع: گفتگو شهریور ۱۳۸۳ شماره ۴۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۷۴ تعداد دانلود : ۱۳۲۶

۱۹۶.

نمادها و آیین ها در ایران پس از انقلاب و نقش آن ها در همبستگی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی مرشدی زاد

منبع: مطالعات ملی ۱۳۸۷ زمستان شماره ۳۶

کلید واژه ها: هویت ملی ملی گرایی نمادهای ملی آیین های ملی همبستگی ملی ایران

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب

تعداد بازدید : ۲۰۶۳

در این مقاله نمادها و آیین های پس از انقلاب اسلامی ایران بررسی می شود. فرضیه پژوهش حاضر این است که انقلاب اسلامی به دلیل ماهیت انقلابی و اسلامی و تعارضات موجود میان ارزش های اسلامی و ملی که به علت تناقض میان ارزش های رژیم پهلوی و ارزش های انقلابی به وجود آمد، باعث نفی برخی ارزش های ملی (نمادها و آیین ها) شد و ارزش هایی پدید آمد که بیشتر تداعی کننده جهانگرایی اسلام بود. در این مقاله، با تمرکز بر نمادهای موجود در تمبرهای پست، اسکناس ها، مجسمه ها و نیز نمادهای ملی، مانند سرود ملی و پرچم و پرداختن به آیین هایی همچون نوروز، عاشورا، بیست و دوم بهمن (روز پیروزی انقلاب اسلامی)، روز قدس، هفته وحدت و ... میزان توجه به عناصر هویت ایرانی کاوش می شود. علت کاهش توجه به نمادها و آیین های ملی به عنوان واکنشی در مقابل ایدئولوژی باستانگرایانه دولت پهلوی قلمداد می شود که در سال های نخستین پیروزی انقلاب اسلامی چشمگیر بود و به تدریج از شدت آن کاسته شد. موارد بررسی شده نشان می دهند طی این فرایند سی ساله، میزان توجه به نمادهای ملی افزایش یافته است؛ ولی هنوز هم نیاز به توجه بیشتری دارد

۱۹۷.

منش سیاسی جامعه مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یاکوسلاو بیوتیگن مترجم: عبدالعزیز مولودی

منبع: جامعه شناسی ایران ۱۳۸۱ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی جنگ

تعداد بازدید : ۲۰۶۲ تعداد دانلود : ۹۶۶

نظام های سیاسی اقتدارطلب (توتالیتر) در کشورهای سوسیالیستی اروپای شرقی جامعه مدنی موجود در آن کشورها را تحت فشار قرار دادند و نابود کردند. سنت اقتدارطلبانه زیر نفوذ ایدئولوژی احزاب کمونیست و سیاست حاکم بر این کشورها شکل گرفت، به گونه ای که منش سیاسی سیاستمداران بر رفتار سیاسی شهروندان مسلط بود. شکست سوسیالیسم واقعا موجود و تلاش های ناموفق آن برای به نتیجه رساندن سریع نوسازی لیبرال در این جوامع، علاوه بر اخلاق عمومی، ارزش های اجتماعی را نیز دچار آشوب کرد. بحران اخلاقی ریشه دار شد، بی هنجاری افزایش یافت. به علاوه، جامعه به خشونت و جرم گرایید. این امر شکل گیری چارچوب فرهنگی جامعه مدنی و ارزش های اخلاقی آن را مشکل کرد. آزادی و توسعه منش سیاسی جامعه مدنی به عنوان عناصر فرهنگ سیاسی دموکراتیک مستلزم تغییر ساختارها و ذهنیت های موجود در این جوامع است. این امر متضمن این است که قالب های ارزشی سنتی و جوامع سیاسی مبتنی بر نظام اشتراکی، قبیله گرایی، اقتدارطلبی، برابری خواهی، قوم مداری، اتاتیسم (دخالت دولت در کلیه شئون جامعه) و افسانه پردازی گذشته منسوخ شوند. تحقق آزادی و توسعه مستلزم به کارگیری نیروی بالقوه فعال شهروندان، همبستگی و آمادگی آن ها برای انجام دادن تعهدات سیاسی، ابتکار فردی، احترام به منافع عمومی و دفاع جسورانه از آزادی و حقوق اجتماعی است.

۱۹۸.

آرمان های انقلاب اسلامی در عصر جهانی شدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا تاجیک فرهاد درویشی سه تلانی

منبع: جامعه شناسی ایران ۱۳۸۳ شماره ۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب

تعداد بازدید : ۲۰۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۲۲

"انقلاب اسلامی در حالی ربع قرن از عمر خویش را پشت سر می گذارد که پس از مواجهه با چالش های گوناگون هم اکنون با موج بلند و فرآیند پیچیده و پویایی به نام جهانی شدن روبرو شده است. اهمیت فرآیند مذکور به گونه‌ای است که به نظر می رسد سرنوشت بسیاری از نظام های سیاسی، مکاتب فکری و جنبش های اجتماعی به چگونگی تعامل و مواجهه آن ها با این فرآیند بستگی خواهد داشت. مقاله حاضر در پی تبیین آرمان های انقلاب اسلامی و تحلیل جنبه های احتمالی جهانی شدن و ارائه راه کارهای پیشنهادی برای گذار موفقیت آمیز انقلاب اسلامی از این مقطع تاریخی می باشد. ماهیت و آرمان های انقلاب اسلامی عمدتا با تاکید بر دیدگاه ها و اندیشه امام خمینی (ره) و ابعاد مختلف فرآیند جهانی شدن با تکیه بر دیدگاه های صاحب نظران مطرح در این عرصه استخراج شده است. مقاله حاضر ضمن احصاء و تحلیل چالش های احتمالی بین جهانی شدن و انقلاب اسلامی راه کارهایی را پیشنهاد می دهد تا در عصری که اصلی ترین و با ثبات ترین ویژگی آن تحول و دگرگونی است، حاملان انقلاب اسلامی موفق شوند تا به تحکیم و ترویج آرمان ها و ارزش های انقلابشان مبادرت ورزند."

۱۹۹.

مقالات: جنگ بیرق، شیر و خورشید ایران در مقابل با ماه و ستاره عثمانی

نویسنده: رضا آذری شهرضایی

منبع: گفتگو مهر ۱۳۸۴ شماره ۴۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۴۲ تعداد دانلود : ۸۱۶

۲۰۰.

تبارشناسی مفهوم قدرت

نویسنده: سید حسن ولی پور زرومی

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۰ شماره ۴۳ و ۴۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۰۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۳۶

درخت حوزه‌های تخصصی