فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۶۱ تا ۷۸۰ مورد از کل ۱٬۱۱۱ مورد.
تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
"نهج البلاغه به عنوان گزیدهای از سخنان امیر المؤمنین امام علی بن ابی طالب(ع)، از همان روز نخست پدیدار شدن، ژرف بر فرهنگ و ادبیات عربی و فارسی گذاشته است.شاعرانی مانند رودکی و فردوسی پیش از تألیف نهج البلاغه(سال 400 ه)، از سخنان امیر المؤمنین که درمحیطهای فرهنگی جهان اسلام شایع بوده، متأثر بودهاند.
در این نوشتار، نخست علل و عوامل این تأثیرگذاری بررسی شده است، سپس نمونههایی از اشعار و آثار نثری شاعران و نویسندگان فارسی، از رودکی تا فیض کاشانی ارائه شده است.
"
نقد رویکرد های مبتنی بر قرآن و حدیث در شعر نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اثبات دو فرضیّه ،از اهداف این مقاله است ؛ این که نظامی در رویکردهای قرآنی و حدیثی، از دو شیوة ساختاری بیشتر سود می جوید؛ بگونه ای که می توان گفت اصالت سبک نظامی در امر تأثیر پذیری در نگاه کُلّی، موارد زیر است: یکی این که از شیوة الهامی بنیادی بسیار سود جسته است؛ بگونه ای که باید گفت در میان انواع تأثیر پذیری این شیوه ، اصالت سبکی اوست. دوم این که با توجّه به تناسب واژگان متأثّراز قرآن وحدیث،به ترکیب روی می آورد و از حیث آماری اصالت سبک او در این رویکرد ساختاری، کاربرد ترکیبات اضافی است که ربط بین مضاف و مضاف الیه ها برگرفته از قرآن و حدیث است. نکات مزبور با استناد به شواهدی که بعضاً از نگاه شارحان دورمانده است. تشریح شده است.
هدایت و ضلالت، جلوه ای از تساهل و تسامح اندیشی مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
از مواردی که مایة اختلاف میان جبرگرایان و معتقدان به آزادی انسان گردیده؛آیاتیست که دربارة هدایت و ضلالت در قرآن کریم آمده است . خداوند در قرآن, در بسیاری از موارد, ارشاد و گمراهی را به خود نسبت داده است. برخی از گروههای اسلامی, مانند اشعریان, که معتقد به خلق افعال از جانب خداوند هستند؛ از این آیات برداشت جبری نموده و معتقد شدند که خداوند در مؤمنان, هدایت و در کافران, کفر و معصیت, خلق نموده و اینها هرگز هدایت نمی شوند؛ امّا معتقدان به آزادی انسان (امامیّه و معتزله )، با در نظر گرفتن معانی متعدّدبرای هدایت وضلالت,بگونه ای آدمی رادرگزینش راه رشدوگمراهی,مختار دانسته اند. مولانا نیز به گونه های مختلف, آزاد اندیشی خود را در زمینه های گوناگون و از جمله در دربارة هدایت و اضلال, آشکار نموده است؛ آن چنان که تلویحاً روح تساهل و تسامح را به مخاطبانش القا می کند. او معتقد است: از آن جا که هر انسانی استعداد جهت گیری بسوی خوبی را دارد؛ نمی توان حتی نسبت به کافران هم تکبّر ورزید؛ چون سرانجام امور, دقیقاً مشخص نیست و در ضمن, مؤمنان هم از ضلالت و گناه در امان نیستند.
قیام امام حسین (ع) و شعر نو ادبیات معاصر عربی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نقد ادبی در دوره جاهلیت، محدود، جزیی نگر و ذوقی بود. پس از وقفه ای کوتاه در دوران اسلامی، با ورود به دوره بنی امیه دیدگاه نقد جاهلی به گونه ای حادتر تجدید شد. حجاز، بغداد و شام هر کدام گرایش ویژه ای داشت. در قرن سوم سه شخصیت بارز: ابن سلام، ابن قتیبه و جاحظ نقد ادبی عربی را به بخش مستقلی بدل کردند. جدال های کلامی معتزله و آرای کلمای یونانی بر نقد دینی این دوره تأثیری عمیق بر جای گذاشت . سده چهارم دوره ظهور نقد ادبی عربی است. در این دوره جدال گسترده ای میان طرفداران شعر قدیم و جدید آغاز گشت. بحرتی نماینده سنّت و ابوتمام نماینده تجدد بود. تألیف : "الموازنه بین الطائبین" و "اخبار ابی تمام" حاصل این جدال است. با ظهور متنبی مباحث جدید نقد پیرامون او پدید آمد و قاضی جرجانی اثر مهم خویش "الوساطه بین المتنبی و خصومه" را تألیف کرد. از قرن چهارم به بعد نقد ادبی به حوزه بلاغت نزدیک تر شد و عبدالقادر جرجانی مباحث بلاغت قدیم را در دو کتاب مهم خویش "اسرار البلاغه" و "دلائل الاعجاز" گرد آورد. با سقوط بغداد در قرن هفتم شعر و نقد ادبی با رکود مواجه گشت.
بی پر پریدن (کالبد شکافی شخصیتها و عناصر سازنده حماسه کربلا در مثنوی گنجینه الاسرار عمان سامانی(
نگاه قرآن به شعر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
قرآن به مثابه یک متن دینی که مراد از آن هدایت گری است ، متن ادبی استوار نیز به شمار می آید. این کتاب به مساله شعر هم، که از دغدغه های جدی عرب ها بوده ، توجه کرده است. رویکرد قرآن به شعر ، رویکردی اخلاقی - محتوایی است ؛ از این رو ساخت خود و آورنده آن را از شعر و شاعری منزه می داند. در این مقاله سعی شده است چگونگی رویکرد قرآن به شعر و برخورد دوگانه عرب ها در برخورد با پیامبر (ص) مورد بررسی قرار گیرد. عرب ها از سویی به شعر و شاعری منزلت ویژه ای می بخشیدند و از سوی دیگر در برخورد با پیامبر (ص) در برخوردی ستیزه جویانه ، پیام او و شخصیت ایشان را در حد شعر و شاعری فرو می کاستند. هدف این مقاله پاسخ به این رفتار دوگانه است.
سهم ابدیت در ادبیات
منبع:
شعر بهار ۱۳۸۳ شماره ۳۵
حوزه های تخصصی:
جلوه هاى دین در آثار جبران خلیل جبران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هر که اندک آشنایى با جبران خلیل جبران و آثار وى داشته باشد، مى راندکه او از جانب کلیساهاى وقت لبنان متهم به بى دینى شده است. اما همین جبران متهم به بى دینى زیباترین کتابها را دربارهء مسیح (ع) و دین وى نوشته است. زندگى کردن درکنار مسلمانان لبنان، مسیحیان آمریکا، و یهودیان فرانسه اثرى از این دینها در ذهن او باقى گذاشت. وى به همهء ادیان به دیدهء احترام مى نگریست و خواهان تسامح دینى بود و از تعصب دینى روى مى گرداند. جبران معتقد بودکه دین حقیقى در سینهء مردم جاى دارد, به همین خاطر به کشیشانى که دین را وسیلهء تسلط بر دیگران قرار داده بودند، حمله کرد و در حملا متقابل کشیشان نیز او را به کفر متهم نمودند. او به مسیح (ع)، محمد (ص) و على (ع)، به دیدهء احترام مى نگرد و در آثارش رگه هایى ازکلام بزرگان وکتب آسمانى دیگر ادیان وجود دارد.
شیوه لغوی علامه طباطبایی در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توجه به ویژگی زبان قرآن که زبان عربی است (بلسان عربی مبین) در تفسیر آیات قرآن به معنی و مفهوم الفاظ و مفردات آیات توجه می شود . در این جهت ، هر یک از مفسران روش خاصی دارند و علامه طباطبایی نیز در کتاب المیزان فی تفسیر القرآن برای تفسیر آیات قرآن ، در اکثر موارد ، به تشریح معنای الفاظ و مفردات آیات پرداخته است ، ولی متفاوت با شیوه تفسیر لغوی برخی از مفسران ، با رد «استشهاد به شعر عرب» ، و با تکیه بر «قرنیه های مقام ، تقابل ، سیاق» و «استمداد از آیات قرآن و استشهاد به آنها برای تعیین معانی الفاظ» ، معانی واژه ها را توضیح می دهد .