دانشنامه تحول دیجیتال

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی هیوتاگوژیک خودتوسعه ای در بستر الکترونیک انجام شده است. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع مطالعه سیستماتیک به روش فراترکیب بوده است که با بررسی نظام مند پژوهش ها، اسناد و مدارک معتبر بیش از 240 مورد و در نهایت با روش نمونه گیری هدفمند یک نمونه 30 عددی از آن ها تحلیل شده و به ارائه الگو پرداخته شده است. به منظور تحلیل داده ها از کدگذاری و برای تأمین اعتبار یافته ها از فرایند ساخت یافته نگارش و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان از وجود سه بعد کلیدی و مرتبط در بستر الکترونیکی از جمله فردمحوری، یادگیری محوری و یادگیرنده محوری داشته است که خودتوسعه ای/ هیوتاگوژی در هر یک از این ابعاد مؤلفه هایی را تبیین می کند. در بعد فردمحوری، خودآگاهی، خودعاملیتی، خودمسئولیتی و خودانگیزشی فردی یادگیرندگان را تبیین نموده است. در بعد یادگیری محوری، خودیادگیری، خودراهبری و خودتعیینی یادگیری و در نهایت در بعد یادگیرنده محوری، سه مؤلفه خودنظم دهی، خودنظارتی و خودارزیابی یادگیرنده را مورد تأکید قرار داده است. به عنوان یک دستاورد نوآورانه، براساس یافته های پژوهش حاضر می توان گفت خودتوسعه ای، تعریفی هیوتاگوژیک از هنر "رهبری" تعلیم و تربیت را در بستر الکترونیک تعریف می کند که از یکسو متناسب با بلوغ فراگیران به عنوان یادگیرندگانی خودراهبر و خودتعیین است و از سوی دیگر متناسب با نظام یادگیری الکترونیکی و ویژگی های آن به شمار می رود.

در این مقاله سامانه آموزشیاری شخصی سازی شده به کمک عناصر بازی پردازی بر اساس ویژگی های شخصیت و انگیزه یادگیرنده طراحی و اجرا شده است. شخصیت یادگیرندگان در این سامانه توسط پرسشنامه NEO-FFI و انگیزه آنها توسط پرسشنامه انگیزه تحصیلی AMS سنجیده شده است. سپس با استفاده از ویژگی های انگیزه و شخصیت افراد، نوع بازی آنها بر اساس مدل بازی BrainHex به دست آمده و متناسب با نوع بازی یادگیرنده، عناصر بازی پردازی برای آنها به صورت شخصی شده، ارائه گردیده است. سامانه طراحی شده در دوره آمادگی مسابقه بین المللی ریاضی با 117 شرکت کننده در مدرسه الکترونیکی خانه ریاضی تهران اجرا شده است. برای سنجش اثر بخشی سامانه طراحی شده، میزان رضایت تحصیلی یادگیرندگان در استفاده از سامانه در دو گروه شاهد و آزمون، مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد استفاده از ساز وکار بازی پردازی در شخصی سازی بر اساس ویژگی های شخصیت و انگیزه فرد باعث شده تا با سطح معناداری P-value<0.05 در آزمون آماره T جهت مقایسه میانگین گروهها، رضایت تحصیلی یادگیرندگان نسبت به پیش از شخصی سازی و همچنین در مقایسه با گروه شاهد به طرز معناداری بهبود پیدا کند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ابعاد، عوامل و راهبردهای انگیزشی متخذه برای پیشبرد بهینه برنامه های تربیتی-آموزشی دانشجویان یک مرکز آموزش عالی نظامی (به تفکیک برنامه های حضوری، الکترونیکی و تلفیقی) صورت گرفت. این پژوهش، از نوع کاربردی بوده و به روش توصیفی-پیمایشی انجام شد. حجم نمونه، شامل 226 دانشجوی مرکز آموزش عالی نظامی موردمطالعه است که به روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته در هفت عامل، دو بُعد و 52 راهبرد (با 17 راهبرد الکترونیکی) است؛ که روایی آن، به روش روایی محتوا و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، مطلوب ارزیابی شد. نحوه تحلیل داده ها، بهره مندی از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های t استودنت تک گروهی و فریدمن) است. نتایج نشان داد راهبردهای انگیزش برنامه های تربیتی-آموزشی مرکز آموزش عالی نظامی موردمطالعه بر اساس جدول استاندارد مطلوبیت، دارای وضعیت «نسبتاً مطلوب» ولیکن پایین تر از میانگین فرضی است. از اینرو برای به حداکثر رساندن پیشرفت تحصیلی در برنامه های تربیتی-آموزشی دانشجویان، باید به کیفیت برنامه های حضوری، الکترونیکی و تلفیقی آنها توجه نمود و در این راستا انگیزش به عنوان یک شاهراه کلیدی که می تواند دانشجویان را یاری نماید، مطرح می-شود. این در حالی است که با وجود اینکه در بین عوامل هفت گانه، عامل نگرش با میانگین و انحراف معیار: 0.85±3.22، دارای بالاترین مطلوبیت است ولیکن عامل فرماندهان و کادر دانشجویی (به ویژه در حوزه آموزش های برنامه های تربیتی-آموزشی الکترونیکی) با میانگین و انحراف معیار: 0.63±2.33، دارای کمترین مطلوبیت است.

امروزه فناوری اطلاعات به عنوان ابزاری جهت بهبود آموزش در سازمان ها و دانشگاه ها به کار گرفته می شود. با توجه به وابستگی آموزش به فناوری اطلاعات، چارچوب آموزش الکترونیک به عنوان یک روش در سطح جهانی مورد استقبال قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی آموزش الکترونیک می باشد. روش پژوهش این تحقیق از منظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از منظر گردآوری داده ها از نوع تحقیقات کمّی است. با مرور ادبیات مرتبط 6 بعد و مجموعاً 56 شاخص جهت پیاده سازی آموزش الکترونیک شناسایی گردید. متعدد بودن شاخص ها منجر به استفاده از تکنیک دلفی فازی جهت کاهش تعداد شاخص ها با استفاده از نظرات 20 تن از اساتید و خبرگان دانشگاهی گردید. پس از انتخاب شاخص های با اهمیت بالا با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، وزن و اهمیت ابعاد و شاخص ها تعیین گردید؛ که بعد مدیریتی دارای بیشترین اهمیت و بعد سازمانی نیز دارای کمترین اهمیت بود.

هدف از پژوهش حاضر تدوین الگوی مفهومی عوامل موثر بر کیفیت آموزش مجازی در دوران همه گیری ویروس کرونا و ارزیابی کیفیت آموزش مجازی بر پایه آن می باشد. رویکرد پژوهش آمیخته و روش پژوهش در بخش کیفی، تحلیل محتوا و در بخش کمّی توصیفی-پیمایشی بوده است. ابزار مورد استفاده در بخش کیفی، مصاحبه ساختاریافته و در بخش کمّی، پرسشنامه محقق ساخته بر مبنای الگوی نظری پژوهش بوده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (76/0=α) و روایی محتوایی آن با نظر اساتید مورد تایید قرار گرفته است. جامعه ی پژوهش شامل دانشجویان مقطع کارشناسی و دکتری تخصصی دانشکده ی روانشناسی و علوم تربیتی در دانشگاه تهران می باشد که در اولین دوره از فرآیند آموزش های مجازی این دانشکده در دوران شیوع ویروس کرونا کاملاً درگیر بوده اند. بر اساس یافته های بخش کیفی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش مجازی در چهار مقوله عوامل زمینه ای (فرهنگ آموزش مجازی)، دروندادی (زیرساخت های آموزش مجازی، محتوای مناسب و توانمندی اساتید و دانشجویان در بهره گیری از آموزش مجازی)، فرآیندی (تدریس، ارزشیابی، نظارت، پشتیبانی و تعامل بین استاد و دانشجو) و بروندادی (برنامه ریزی برای بهبود) قابل ارائه است و هر یک از مؤلفه ها نیز از زیرمؤلفه های مجزایی تشکیل شده است. علاوه براین، نتایج آزمون آمار استنباطی t تک نمونه ای در ارزیابی کیفیت دوره های مجازی حاکی از آن است وضعیت آموزش مجازی در این دانشکده در سطح میانگین نظری قرار دارد.

یادگیری از طریق شبکه های اجتماعی موضوع پرکاربردی در دنیای امروزی می باشد و اهمیت بکارگیری و پرداختن به آن ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر یادگیری اجتماعی، بر انگیزه یادگیری زبان انگلیسی دانشجویان زبان انگلیسی می باشد. جامعه آماری تحقیق، تعداد 700 نفر از دانشجویان کارشناسی زبان انگلیسی دانشگاه های مجازی تهران در سال تحصیلی 99-1398 هستند و از این تعداد با استفاده از فرمول کوکران 248 نفر بعنوان نمونه آماری انتخاب و از این تعداد 124 نفر به عنوان گروه آزمایش و 124 نفر به عنوان گروه گواه به صورت تصادفی ساده انتخاب و از طرح پیش آزمون و پس آزمون جهت سنجش انگیزه استفاده شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه انگیزه یادگیری زبان خارجی گنزالز است. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0.92 بدست آمد. داده های گردآوری شده با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل و یافته ها حاکی از آن بود که بین دانشجویانی که از روش یادگیری اجتماعی سیار استفاده کرده بودند (گروه آزمایش) نسبت به دانشجویانی که در روش یادگیری اجتماعی سیار شرکت نداشتند (گروه گواه) از نظر افزایش انگیزه یادگیری زبان انگلیسی تفاوت معناداری وجود دارد و نشان داد که انگیزه یادگیری دانشجویان گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه با ضریب اطمینان 95% به طور معناداری افزایش یافته است. بر اساس این نتایج، یادگیری اجتماعی سیار به عنوان مولفه اثرگذار مثبت بر انگیزه دانشجویان محسوب می گردد. بنابراین در برنامه های آموزشی باید این امر را مورد توجه قرار داد.