حسین آقاحسینی

حسین آقاحسینی

مدرک تحصیلی: استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه اصفهان، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۹۵ مورد.
۴۱.

نقد تصحیح شیرین و خسرو امیرخسرو دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادب پژوهی سال نهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳۳

کلید واژه ها: تصحیح امیرخسرو دهلوی نسخة خطی شیرین و خسرو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۷ تعداد دانلود : ۸۰۵
لازمة تحقیق و نقد آثار ادبی، در ابتدا در دسترس داشتن متنی منقح با کم ترین ایراد است. مهم ترین مرحلة تصحیح، انتخاب آگاهانة نسخ معتبر، مقابلة آنها با یکدیگر و درنهایت برگزیدن نسخة اساس است. آشنایی با سبک، زمان و زبان شاعر، تسلط همه جانبه بر متن و همچنین مراجعه به فرهنگ ها و تذکره ها و دقت موی شکافانه در این منابع در تصحیح نسخه امری مسلم و روشن است. شیرین و خسرو امیرخسرو دهلوی - بزرگترین شاعر فارسی زبان هند - دوبار در خارج از ایران در سال های 1927 و 1961(م) تصحیح شده است که علاوه بر به کارگیری شیوة کاملاً ذوقی و غیرعلمی در تصحیح، از هیچ یک از 70 نسخة موجود در ایران نیز در این دو چاپ استفاده نشده است. در این نوشتار سعی شده است ضمن نشان دادن مراحل مختلف تصحیح علمی یک اثر، ضرورت و روش تصحیح مجدد شیرین و خسرو توسط نگارندگان و نقد تصحیح های قبلی این منظومه نیز بررسی شود.
۴۲.

جایگاه «ندا و منادا» در دستور زبان فارسی و علم معانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فنون ادبی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: بلاغت معانی معانی ثانوی انشاء طلبی جمله ندایی ساختار دستوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۹۹ تعداد دانلود : ۱۵۸۷
در همه کتابهای بلاغی عربی و فارسی «جمله های ندا» از نوع انشاء طلبی شمرده شده است و به صرف ذکر حرف «ندا» یا حرف «ندا و منادا» و یا وجود آهنگ و لحن «ندایی» در یک جمله، آن را انشاء طلبی به شمار آورده و دارای معانی و مقاصد ثانوی دانسته اند. مبحث ندا در زبان، موضوعی قابل تأمل است و با بررسی شواهد مشخص می شود، ندا اقسامی دارد که نمی توان برای همه آنها حکم واحدی صادر کرد؛ زیرا هر کدام ویژگیهای خاصی دارد که هم از جهت قواعد دستور زبان فارسی و هم از جهت مقاصد ثانوی نیازمند تأمل و بررسی است. در این گفتار ابتدا اقسام ندا با تکیه بر دستور زبان فارسی دسته بندی می شود و با توجه به ویژگیهای هر یک پیشنهادهایی در این تقسیم بندی مطرح می گردد؛ سپس با توجه به بار معنایی هر یک درباره مقاصد ثانوی آن نیز مطالبی ارائه می شود. در این مقاله کوشش شده است به پرسشهای زیر پاسخ مناسبی داده شود. 1- آیا حروفی مانند «ای»، «یا» و «ا» که برای ندا به کار می رود همواره حرف ندا به شمار می-آید؟ 2- آیا در زبان فارسی اقسام متفاوتی برای منادا وجود دارد؟ 3- آیا بر اساس تعریف ندا در کتب بلاغی، پیوسته لفظ «ندا» و «منادا» دارای مقاصد ثانوی است یا این مقاصد بر اساس جملات پس از ندا مشخص می شود؟
۴۳.

هستی و مراتب آن از دیدگاه عزیز نسفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۸

کلید واژه ها: مراتب هستی هستی شناسی عزیز نسفی سنت دوم عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۵۸
بعد از تحول عمیقی که در سده هفتم هجری در عرفان اسلامی پدید آمد، هستی شناسی نیز به دو رکن دیگر معرفت عرفانی، خداشناسی و انسان شناسی، افزوده شد. بر این اساس در سنت دوم عرفانی، شناخت هستی صرفاً یک شناخت نظری نیست؛ بلکه این شناخت با رسیدن به مراتب کمال به دست می آید و معرفت خدا با معرفت انسان و هستی حاصل می شود. پیوند انسان شناسی و هستی شناسی برای کسب معرفت، افق­های تازه ای را به روی عرفای سنت دوم گشود. بدین ترتیب با تطبیق میان جایگاه انسان و هستی به عنوان دو عالم صغیر و کبیر، وجوه تازه ای از این دو عالم شناخته شد. عزیز نسفی، یکی از عارفان نوآور در سنت دوم عرفانی، درباره هستی شناسی عرفانی طرح­های تازه ای به دست می دهد که درکلیات، قابل انطباق با سایر طرح­های هستی­شناسانه سنت دوم است؛ ولی در جزییات، منحصر به فرد است. در این مقاله ضمن تحلیل دیدگاه­های نسفی در باب هستی و مراتب گوناگون آن، محورهای فکری وی در مباحث هستی شناسانه تبیین و تشریح می شود. این تحقیق از نوع مطالعه اسنادی و کتابخانه ای است و با روش توصیفی انجام گرفته است.
۴۴.

مقایسه و بررسی انشای غیرطلبی در بلاغت فارسی و عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات تطبیقی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۸

کلید واژه ها: بلاغت معانی انشای طلبی انشای غیر طلبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت معانی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی بلاغت تطبیقی
تعداد بازدید : ۳۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۲۳۱
علم بلاغت یکی از علوم ادبی است که فصیح و بلیغ بودن کلام را می سنجد، به کمک قواعد این دانش، کلام از سه منظر معانی، بیان و بدیع ارزیابی می گردد، علم معانی یکی از شاخه های اصلی بلاغت است که احوال جمله را از جهات گوناگون مانند معانی ثانوی و موافقت آن با حال و مقام بررسی می کند. کتاب های بلاغی عربی همواره مورد توجّه علمای بلاغت فارسی بوده است. بی توجّهی به تفاوت ها و ویژگی های دستوری و بلاغی زبان فارسی و عربی، اشتباهاتی را در برخی از تعریف ها، تقسیمات و مثال ها منجر شده است. مقولة انشای غیر طلبی نیز از مباحثی است که در منابع بلاغی به روشنی تعریف نشده و مرزهای دقیق ساختاری و معنایی آن مشخص نیست. در این پژوهش با نقد مبحث انشای غیرطلبی در حوزة علم معانی،کوشش می شود جایگاه آن با توجّه به ویژگی های دستوری و معنایی انواع انشا، تبیین گردد.
۴۷.

سیطره قرآن در معارف بهاء ولد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی - قرآنی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴

کلید واژه ها: تفسیر عرفانی زبان شاعرانه معارف بهاء ولد تفسیر درون متنی تفسیر ایدئولوژیک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی تأثیر قرآن بر ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۱۳۱۰ تعداد دانلود : ۷۵۳
در میان متون نثر عرفانی معارف بهاء ولد متنی ادبی ویگانه دانسته می شود. این کتاب مجموعه ای از یادداشتهای بهاء ولد (628) است که به شکلی بدیع و متفاوت از دیگر آثار عرفانی نگاشته شده است .معارف، دربردارنده پراکنده گویی های او در موضوعات مختلف است. با نگاهی گذرا در پاره های ناپیوسته این کتاب ، آنچه مکرر و پیوسته به نظر می آید حضور چشمگیر آیات قرآنی است. بهاء ولد در توجه به آیات قرآنی نوآوریهایی داشته و اگر مهمترین ویژگی نثر معارف را شگردهای بیانی در تحلیل های قرآنی بدانیم هیچ گزاف نمی نماید. این جستار با بررسی ای مختصر از گونه معارف به عنوان شالوده ای برای بررسی منسجم آغاز شده و با نگاهی زبانی و محتوایی خلاصه شده است. بررسی نخست تلقی ای زبانی است که با عنوان زبان شاعرانه به سامان می رسد . بررسی دوم بررسی محتوایی است که در پی یافتن شگردهای درون متنی معارف است که با تجربه های درونی و بیرونی بهاء ولد گره می خورد . در گزارش پایانی ایدئولوژی اشعری بهاء ولد حائز اهمیت دانسته می شود. نویسنده برای تبیین این موارد با ارائه شواهدی مختصر ودر عین حال دقیق از متن کوشیده است دریچه ای تازه به سوی دنیای شگرف این متن بگشاید.
۴۹.

انیس الطالبین و عده السالکین از کیست؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۷

کلید واژه ها: تشیع نقشبندیه انیس الطالبین خواجه محمد پارسا صلاح بن مبارک بهاءالدین نقشبند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۰۲
انیس الطالبین و عده السالکین کتابی است در شرح احوال و افکار و مقامات خواجه بهاءالدین نقشبند. از این کتاب دو تحریر وجود دارد: مفصّل و مختصر. در تحریر مفصّل، به صراحت از صلاح بن مبارک بخاری به عنوان نویسنده یاد شده است، درحالی که در منابع و در فهرست ها، این کتاب به خواجه محمد پارسا و عمّ او، حسام بن یوسف بخاری نیز منسوب است. انتساب کتاب به حسام بن یوسف بخاری با دلایلی روشن، کاملاً مردود است. همچنین نسبت دادن آن به صلاح بن مبارک، به دلایلی شک و تردید ایجاد می کند، اما به قطع و یقین نیز نمی توان آن را رد کرد. اما انتساب کتاب به خواجه محمد پارسا به دلایلی درست می نماید یا اینکه حداقل باید انتساب تحریر مفصّل را به صلاح بن مبارک با اندکی تردید پذیرفت و انتساب تحریر مختصر را به خواجه محمد پارسا قطعی دانست. نویسندگان مقاله به بررسی این موضوع پرداخته اند.
۵۰.

تحلیل فرآیند تجربه عرفانی شیوه ای در کشف بن مایه تجربه های عارفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال چهل و ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: مقالات شمس تبریزی نمود تمثل حقیقت حقیقت (بود) مهندسی تجربه عرفانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات فلسفه‌ تصوف و عرفان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان ادبی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات معرفت شناسی عرفان
تعداد بازدید : ۱۷۴۴ تعداد دانلود : ۹۷۵
تبیین دقیق بن مایه تجربه های عرفانی همواره از اهداف پژوهشگران متون عرفانی بوده است. گاه این تجربه ها چنان با باورهای عموم متناقض است که آن را بدون کمترین تحلیل صحیح طرد می کنند و گویندگانش را بر مرکب چوبین تکفیر می نشانند. تحلیل صحیح این تجربه ها میسر نخواهد بود، مگر با شناخت زبان عرفانی متون و آشنایی با شیوه های بیان تجربه های بیان ناپذیر عرفانی. آنچه در تحلیل تجربه عرفانی بسیار مؤثر است، تبیین سیر این تجربه است از آغاز شکل گیری در وجود عارف، تا افزوده شدن تحلیل های ذهنی و زیورهای ادبی بر قامت آن و درنهایت، بیان آشکارای آن. اگر این سیر از پایان به آغاز بررسی شود، بن مایه تجربه عرفانی عارف آشکار خواهد شد. از این حیث، بررسی تجربیات عرفانی نیازمند روشی است که، در این نوشتار، «مهندسی تجربه عرفانی» نامیده می شود. در جستار حاضر، ارتباط تجربیات عرفانی با حقیقت را تبیین کرده و شیوه دست یابی عارف به حقیقت و بیان آن را بررسی می کنیم. سپس، به تحلیل زبان عرفانیِ عباراتی از مقالات شمس تبریزی، با بهره گیری از رویکرد «مهندسی تجربه عرفانی»، خواهیم پرداخت.
۵۱.

میوة ممنوعه در شعر معاصر (بیست شاعر برجسته از نیما به بعد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیستم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۷ (پیاپی ۷۲)

کلید واژه ها: نماد قرآن تورات شعر معاصر داستان آدم و حوا میوة ممنوعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷۴ تعداد دانلود : ۷۹۷
داستان های قرآن همواره دستمایة شاعران ادب فارسی در خلق مضامین و تصاویر ناب و زیبا بوده است. یکی از این داستان ها قصة آدم و حوا و هبوط آن ها از بهشت به دلیل خوردن میوة ممنوعه است. در شعر گذشتة فارسی این میوه به تبعیت از اکثر تفاسیر اسلامی همواره گندم قلمداد شده است، در حالی که شاعران معاصر گاه به پیروی از روایات اسلامی این میوه را گندم دانسته اند و گاه مطابق با تفاسیر تورات، آن را سیب یا درخت معرفت نیک و بد نامیده اند و گاه نیز تلفیقی از روایات اسلامی و یهودی را به کار برده اند. برخی از شاعران معاصر نیز تفسیری نمادین از این داستان ارائه کرده اند. هدف این پژوهش بررسی کیفیت بازتاب این داستان در شعر معاصر فارسی است. در این مقاله نخست به پیشینة داستان شجرة ممنوعه در قرآن، تورات و تفاسیر آن ها اشاره کرده ایم و سپس به بررسی و تحلیل این موضوع در شعر بیست تن از شاعران برجستة معاصر (از نیما به بعد) و مقایسة آن ها با روایات قرآن و تورات پرداخته ایم. بررسی ها نشان می دهد شاعران سنت گرای معاصر اغلب به روایات اسلامی توجه داشته اند، درحالی که شاعران نوگرا غالباً به روایات تورات اشاره کرده اند.
۵۲.

که هرگز از تو نگردم نه بشنوم پندی ( پندناپذیری عاشق )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادبیات تعلیمی سال چهارم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۳

کلید واژه ها: عشق منظومه های غنایی پندناپذیری عاشقان ناصحان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۴ تعداد دانلود : ۶۲۳
عشق، پدیده ای روانی و حالتی روحی است که با تجربة شخصی و دریافتی درونی همراه است. وصف عشق و شرح حالات عاشق و معشوق در ادبیات، جلوة خاص و گسترده ای دارد. بسامد بالای موضوعات دربارة عشق در فرهنگ و ادب ملل، گویای این ادعا است. در ادبیات ایران زمین نیز شرح و بیان عشق، چه در جلوه های گوناگون عشق مجازی و چه در میراث عرفان، در مرتبة ملکوتی عشق انسان به خدا و عشق خدا به انسان، از زیباترین و درخشان ترین گوهرهای تفکر و اندیشة بشری است. در این میان منظومه های غنایی و عاشقانه در توصیف صحنه های عشق و دلدادگی، حائز اهمیت فراوانی است. شرح ویژگیهای عاشق و معشوق و تعاملات آنها در این آثار جایگاه ویژه ای دارد. یکی از ویژگیهای عشّاق و صفت اخلاقی برجسته آنها، پندناپذیری آنان است که این مطلب رویارویی آنان را با ناصحان و ملامتگران به دنبال دارد؛ اغلب این ناصحان نیز از خویشان و نزدیکان عاشق به شمار میروند و در پیشبرد داستان تأثیر مهمی دارند. در این مقاله به چرایی و علل و زمینه های پندناپذیری عشّاق و اقسام ناصحان و نوع پندهای آنان توجّه شده است.
۵۴.

معرّفی «جواهرنامه» محمّد بن مبارک شاه قزوینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۷۹

کلید واژه ها: محمد بن مبارک شاه قزوینی حکیم شاه جواهرنامه معرفة الجواهر سبک شناسی نثر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۸ تعداد دانلود : ۷۲۲
«محمّد بن مبارک شاه قزوینی» (و: 966ق.) ملقّب به «حکیم شاه»، حکیم، متکلّم، فیلسوف، مترجم و طبیب حاذق دربار عثمانی است. وی از محضر استادان بزرگی چون «جلال الدین دوانی» و «صدر الدین دشتکی» بهره برده و به سبب تسلّط بر زبان های فارسی، عربی و ترکی و دسترسی به کتب پیشینیان، توانسته است کتاب های ارزشمندی در علوم مختلف تألیف کند. یکی از این آثار، کتاب فارسی«جواهرنامه» یا «معرفة الجواهر» است که در شرح صفات، انواع، معادن، عیوب، روش نگهداری، طبیعت و خواصّ جواهرات و نیز برخی از احجار تألیف شده است. تا پیش از قرن دهم هجری،جواهرنامه های متعدّدی در جهان اسلام تألیف شده امّا جواهرنامه قزوینی ویژگی هایی دارد که آن را از سایر آثار پیش و پس از خود تمایز می بخشد و تحقیق و تدقیق در آن را ضروری می سازد. یکی از این ویژگی ها، تنوّع و تعدّد جواهر و احجار معرّفی شده در این کتاب است. استفاده از آثاری که در این علم در حوزه های شرقی و غربی جهان اسلام تألیف شده بود این کتاب را جامع جواهرنامه های پیش از خود ساخته است. ویژگی دیگر جواهرنامه قزوینی، سبک نثر آن است؛ بررسی سبک این رساله نشان می دهد که علی رغم دوری مؤلّف از مرکز زبان فارسی، به سبب طبع شاعرانه و ذوق ادبی وی و نیز تسلّط بر آثار بزرگان دوره های پیشین در علوم مختلف، کتاب وی با وجود تأثیر پذیری از زبان عربی از بسیاری از سهو های لغوی و دستوری و نیز تکلّفات رایج در آن دوره مبرّاست و با سادگی و ایجاز لازم برای یک متن علمی، به خوبی از عهدة انتقال پیام به مخاطب بر آمده است.
۵۵.

جنبه های رمزی و زبان اشارت در داستان ابراهیم(ع)در متون عرفانی تا پایان قرن هفتم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بوستان ادب زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۰

کلید واژه ها: ابراهیم آتش آزر نمرود اسماعیل زبان اشارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵۱ تعداد دانلود : ۷۸۱
در متون عرفانی، دو زبان متفاوت کاربرد دارد: یکی، زبان عبارت و دیگری، زبان اشارت، زبان اشارت زبانی است که از طریق رمز، اشاره، نماد و تمثیل، برای القای معانی بهره می برد و در عین غیرصریح بودن، زبانی قانون مند و منسجم است که از ارزشی والا برخوردار است. اساس این زبان تاویلی را باید در آیات قرآن کریم و روایات ائمه ی دین(ع) جست وجو کرد؛ زیرا بسیاری از مفاهیم کلام الهی با زبان رمز و تمثیل، بیان شده است. یکی از این داستان های رمزی در قرآن کریم، داستان حضرت ابراهیم (ع) است که عرفا در آثار خویش به جنبه های رمزی آن توجه کرده-اند؛ زیرا ماجرای عبرت آمیز ابراهیم(ع) در پیمانه ی قصه، همراه دیگر شخصیت های داستان بیان شده است و عرفا گاهی به طور صریح یا غیرصریح، به رمزگشایی از آن پرداخته اند. بررسی متون عرفانی، ما را با این جنبه های رمزی داستان آشنا می کند و نشان می دهد که ابراهیم، رمز سالک حقیقی و پیر طریقت، اسماعیل، رمز سالک و مرید حقیقی و آزر و نمرود نیز از موانع سیر و سلوک اند. بررسی داستان های دیگر پیامبران نیز می تواند ما را با جنبه های رمزی این داستان ها آشنا کند
۵۶.

نقد و بررسی انتقاد سازنده از دیدگاه سعدی و مقایسه آن با دیدگاه های صاحب نظران غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۲ 9 - 30

کلید واژه ها: انتقاد مدیریت سعدی گلستان و بوستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۸۲
انتقاد سازنده، انتقادی است که با مبانی و اصول درست به منظور پیشرفت و بهبود کارها انجام می گیرد. از این دیدگاه ممکن است هر کسی به میزان موفّقیّت و تأثیرگذاری اش در کارها مورد انتقاد قرار گیرد. همواره کسانی نیز انتقاد کردن را بخشی از وظایف خویش می دانند. با توجّه به این دو وجه و دو رابطه بین منتقدان و انتقاد شوندگان، هر چه مسئولیّت و موقعیّت انسان خطیرتر باشد بیشتر در معرض انتقاد قرار می گیرد. و این هم نتیجه طبیعی موفّقیّت او در کارها و موقعیت اوست. امّا نکته مهم این است که انسان های موفق همواره به جای جلوگیری از انتقاد دیگران و فرار از زیر بار آن، از انتقاد به عنوان فرصتی ارزشمند و هدیه ای گرانبها در جهت اصلاح کار خویش بهره می برند. در آثار بزرگان ادب فارسی، انتقاد به گونه های متفاوتی دیده می شود، امّا در این میان سعدی نقش برجسته ای دارد. او با نکته سنجی های خویش موضوع انتقاد و شرایط آن را به زیبایی بیان می کند و منتقدین دلسوز را دوستان واقعی و به منزله آینه تمام نما می داند و از آن با عنوان های نصیحت و داروی تلخ برای رفع بیماری نام می برد و تفاوت آن را با چاپلوسی بیان می کند. بسیاری از آنچه امروز از دیدگاه صاحب نظران غربی در مبحث انتقاد برای موفّقیّت در امور بیان شده است با ظرافت خاصّی در سخن سعدی آمده است.
۵۷.

اهمّیّت پرسش در متون عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۲ 131 - 160

کلید واژه ها: پرسش اغراض ثانوی محبت نامه عبهرالعاشقین مرصادالعباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۹۱
این بررسی بر پایه «بیان اهمّیّت پرسش و جایگاه آن در متون عرفانی» صورت می گیرد. یکی از طرحهای موفّقی که می تواند ما را در شناخت زبان عرفان و فهم متون عرفانی یاری رساند، بررسی و تحلیل این آثار از منظر علم معانی و ابزارهای کارآمد آن نظیر مقاصد ثانوی جملات است. در این میان کارایی و تأثیر درخور توجهی که پرسش در ساختار کلام دارد، اهمّیّت این بحث را مضاعف می کند. آنچه در متون ادبی و عرفانی کاربرد بیشتری دارد، رویکرد بلاغی و غیر ایجابی پرسش است. عارف برای استفاده از نهایت قابلیّت زبان در زمینه القای اندیشه های متعالی خود از پرسش و اغراض ثانوی آن هوشمندانه بهره می برد. نوع و میزان این کاربرد برای ابعاد گوناگون پرسش در علم معانی موضوع این پژوهش است که بر اساس سه اثر عرفانی متعلق به سده پنجم تا هفتم، تبیین یافته است. در بررسی های انجام یافته به نظر می رسد نمودار کاربرد اسلوب استفهام در متون نثر عرفانی از قرن پنج تا هفت سیر نزولی یافته است. همچنین کاربرد ادات پرسش در سده ششم و بویژه هفتم تنوع و تعدد بیشتری دارد.
۵۸.

بررسی سرمایه اجتماعی سازمانی در سازمانهای خدماتی استان اصفهان (با رویکرد آموزه های مدیریت در آثار سعدی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان دوره ۲۲ بهار ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی عوامل ساختاری سرمایه اجتماعی سازمانی عوامل شناختی عوامل رابطه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۷۳۵
مفهوم سرمایه اجتماعی به عنوان ابزاری برای درک روابط اجتماعی که زیربنای سیستمهای اجتماعی اثربخش است، به کار می رود و مبنای مزیت سازمانی شناخته شده است. سؤال اصلی برای مطالعات سازمانی آن است که چگونه سرمایه اجتماعی در محیط کار فرسایش می یابد؟و چگونه می توان آن را افزایش داد؟ مطالعات سرمایه اجتماعی سازمانی بر رفتارهای کاری که به سرمایه اجتماعی کمک کننده هستند، تمرکز یافته است. هدف پژوهش حاضر، تعیین عوامل سرمایه اجتماعی سازمانی در سازمانهای خدماتی دولتی استان اصفهان (با رویکرد آموزه های مدیریت در آثار سعدی) است. مرحل ه اول این مطالعه روش کتابخانه ای و مرحله بعد توصیفی- پیمایشی است و جامعه آماری در مرحله دوم شامل 129595 نفر مدیران و کارشناسان سازمانهای خدماتی استان اصفهان است. حجم نمونه پژوهش 1905 نفر محاسبه شد که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه 36 سؤالی حاصل از مرحله اول پژوهش بود که پایایی آن 90/0 به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک متغیره و مانوا استفاده شد. نتایج نشان داد. میانگین های حاصل در خصوص عوامل شناختی(نظیرتوجه به اهداف سازمان، وجود فرهنگ سازمانی قوی، انتقال تجارب کاری در بین افراد)، عوامل ساختاری(مانند وجودسیستم مطلوب کاری، تشکیل گروه های کاری، انتخاب مناسب افراد در امور مختلف )و عوامل رابطه ای(نظیر وجود همدلی، راز داری، صداقت، فروتنی در سازمان، بالا بودن آستانه تحمل در افراد، ارج نهادن به نیکو کاری )، سرمایه اجتماعی سازمانی در سازمانهای خدماتی دولتی اصفهان از سطح متوسط (3) بزرگتر بود و بنابراین می توان نتیجه گرفت که عوامل شناختی، ساختاری و رابطه ای سرمای ه اجتماعی سازمانی در سازمانهای خدماتی دولتی اصفهان وجود دارد. از عوامل زمینه ای بررسی شده تحصیلات و سابقه کار ارتباط معنی داری با میانگین حاصل از عوامل سرمایه اجتماعی نشان داد؛ اما سن، جنس، رشته تحصیلی و سابقه کار ارتباط معنی داری با میانگین حاصل ازعوامل سرمایه اجتماعی نشان نداد.
۵۹.

تحلیل زیبا شناختی ساختار زبان شعر احمد عزیزی بر اساس «کفش های مکاشفه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: ساختار زبان احمد عزیزی زیبایی شناختی کفش های مکاشفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۰ تعداد دانلود : ۹۸۶
هدف از این مقاله، بررسی ساختار زبان در اشعار احمد عزیزی است. از آن جایی که هنجارگریزی و شگردهای آشنایی زدایانه در یکی از آثار او به نام «کفش های مکاشفه» بسیار مورد استفاده قرار گرفته اند، این اثر به عنوان داده این پژوهش انتخاب گردیده است. تحلیل ساختار زبانی این اثر با استفاده از چارچوب ها و الگوهای موجود در صورت گرایی و ساختارگرایی انجام گرفته است. بر این اساس، تحلیل ها حاکی از آن است که شاعر در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی، به اشکال مختلف نوآوری های سبکی خود را به نمایش گذاشته است. به عبارت دیگر، هنجارگریزی ها و نوآوری هایی که شاعر در هر یک از این سطوح انجام داده است، منجر به شکل گیری سبکی نو و منحصر به فرد شده است. ویژگی بارز این سبک جدید تناسبی است که میان عناصر صوری و معنای شعر پدید می آید به گونه ای که شعر نه تنها به عنوان ابزاری برای انتقال پیام عمل می کند بلکه احساسات و عواطف شاعر را نیز در قالب کلمات به خواننده منتقل می کند.
۶۰.

بررسی ویژگی های سبکی و واژگانی کتاب جوامع احکام النجوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال نوزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۶ (پیاپی ۷۱)

کلید واژه ها: سبک بیهقی جوامع احکام النجوم احکام نجومی علی بن زید بیهقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۳ تعداد دانلود : ۶۰۵
کتاب جوامع احکام النجوم تألیف ابوالحسن علی بن زید بیهقی یکی از ارزشمندترین کتاب هایی است که در قرن ششم در زمینة احکام نجومی نگاشته شده است. نثر این کتاب بسیاری از ویژگی های زبانی و سبکی نثر مرسل قرن ششم هجری را داراست. این کتاب ویژگی های سبکی خاصی دارد که از جملة آن ها می توان به انواع تکرار، انواع حذف، کاربرد خاص عبارات و کلمات، ویژگی های کتابت، کاربرد خاص ضمایر و همچنین ترتیب قرارگرفتن اجزای جمله اشاره کرد که در این مقاله به آن ها پرداخته شده است. در این کتاب علاوه بر استعمال کلمات کهن فارسی کلمات دشوار عربی هم به کار رفته است و حتی گاهی کلماتی دیده می شود که استعمال آن ها نادر است و در فرهنگ های لغت به آن ها اشاره ای نشده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان