محمدرضا امینی

محمدرضا امینی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۳ مورد.
۲۱.

اندازه سخن و پیوند آن با زمان و سرعت در ادبیات فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان و ادب فارسی اصفهان دوره سوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: ایجاز شعر حافظ اطناب شیوه های نمایش سرعت زمان در ادبیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۵
جستجو درباره ماهیت و کارکردهای اطناب و ایجاز در متون ادبی سابقه ای طولانی و گستره ای وسیع دارد. در این مقاله این مفاهیم از دیدگاه جدیدی مطالعه شده است تا ارتباط اندازه سخن با زمان و سرعت را در جنبه های مختلف آن نشان دهد. از آنجا که مفاهیم زمان و سرعت می توانند معانی مختلفی داشته باشد، نخست کوشش شده با محدود کردن این موضوع بر دو مسأله استفاده از ایجاز و اطناب برای تنظیم عملی زمان در متون داستانی و به تصویر کشیدن هنرمندانه سرعت، حوزه کار مشخص گردد. آنگاه با ارائه نمونه های متعدد از متون مختلف ادبی، وجوه ادبی و هنری ادراک شعرا از زمان و تأثیر آن در کلام و نیز شیوه های نمایش سرعت تحلیل شده است. نتیجه این بررسی نشان می دهد که در نظر گرفتن دو مفهوم زمان و سرعت موجب درک عمیق تری از معنای ایجاز و طناب و کارکردهای هنری آن در آثار ادبیات فارسی می گردد.
۲۲.

بررسی تحلیلی سیمای پیامبران(ع)، امامان(ع) و صحابه در شعر غنایی دوران غزنوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲۱

کلید واژه ها: صحابه شعر غنایی شعر غزنوی اشارات دینی پیامبران (ع) امامان (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۶ تعداد دانلود : ۸۵۹
دوران سلطان محمود و مسعود غزنوی(387-432ه.ق) از مهم ترین ادوارگسترش شعر فارسی است. شاعران این دوران، شاعران نیمه ی اول قرن پنجم چون عنصری، فرخی، عسجدی، منوچهری، عیوقی، ابوسعید و چند شاعر بی دیوان هستند که مجموعا بیش از 20600بیت از آنان برجای مانده است یکی از شگردهای اصلی این شاعران، برای تقویت جنبه های مفهومی و ادبی انواع غنایی، بهره گیری از اشارات دینی در شعر است. در این مقاله سعی شده، به روش تحلیلی- توصیفی، پس از بررسی تک تک ابیات این دوره، تلمیح های مربوط به پیامبران(ع)، امامان(ع) وصحابه ی رسول(ص)، استخراج و پس از طبقه بندی آن ها براساس نوع و میزان کاربرد، شگرد شاعران در استفاده از این تلمیحات، در دو شاخه ی اصلی تحلیل و بررسی شود: نخست مفاهیم دینی معرفی و شیوه ی رواج آن تحلیل گردد؛ سپس میزان کاربرد این اشارات در انواع غنایی چون مدح، وصف، تغزل و شعر عاشقانه، شعر عرفانی، مناجات و تحمیدیه و منقبت، بررسی شود.
۲۶.

آستانه ی انتخاب ، مفهومی ضروری در بررسی تحولات ادبی و سبک شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بوستان ادب سال اول زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲

کلید واژه ها: سبک شناسی تاریخ ادبیات آستانه ی انتخاب نظریه پردازی در ادبیات تحول ادب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات نعابیر و اصطلاحات
تعداد بازدید : ۱۵۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۶۹
در بررسی های سبک شناسی ادبیات فارسی، به طور معمول بحث در کلیات و نظریه پردازی هنوزجای چندانی ندارد و بیشتر به استخراج خصیصه های سبکی، آن هم در حد برجسته کردن ویژگی های لغوی آثار ادبی، پرداخته می شود. مقاله ی حاضر می کوشد با تامل در جوانب نظری مفهوم انتخاب و آستانه ی انتخاب، اهمیت و کارآیی آن را به عنوان عنصری کلیدی در تبیین مسائل مهم سبک شناسی و تطور سبک در ادبیات فارسی، مورد تاکید قرار دهد. براین اساس، نخست این مفاهیم تعریف و تشریح شده است. سپس نشان داده شده که تکیه بر مفهوم محدودیت در مقابل انتخاب تا چه حد در ادراک مسائل سبک شناسی نقش دارد. آنگاه بر مبنای این دو سازه ی بنیادین سبک، یعنی انتخاب و محدودیت و آوردن مثال های متعدد، کارآیی مفهوم انتخاب در سبک شناسی از طریق اشاره به نقش انتخاب در آفرینش ادبی و چگونگی تعامل انتخاب و محدودیت درهر نوع ادبی، نشان داده شده است. اشاره هایی کوتاهتر به تاثیر مفهوم آستانه ی انتخاب در تعیین جهش سبکی و انقلاب ادبی نیز اهمیت و حوزه ی کارآیی این مفهوم را در بررسی های سبک شناسانه و نیز تحولات تاریخ ادبیات نشان می دهد.
۲۷.

معرفی دو نسخه خطی کلیات سعدی در کتابخانه ملی پاریس

نویسنده: مترجم:
منبع: سعدی شناسی اردیبهشت ۱۳۸۶ دفتر دهم

کلید واژه ها: سعدی کلیات سعدی نسخ خطی سعدی کتابخانه ملی پاریس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نسخه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۱۳۱۶ تعداد دانلود : ۷۲۳
این مقاله ترجمه مطالبی است که در صفحات 125 تا 131 فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی پاریس نوشته مولف آمده است. کلیات سعدی موجود در این کتابخانه دو نسخه بوده که در این مقاله به اجمال در مورد آن توضیح داده شده است. نسخه اول که از قدیمیترین نسخ محسوب میشود ،کتابتی بسیار قدیمی دارد و نسخه دوم که جدیدتر است و سال 734هـ.ق. نوشته شده ، ویژگی چشمگیر آن ترتیب الفبایی واژههای آغازین غزلیات و قصاید مندرج در آن است که برخلاف بقیه دیوانهاست و بر حسب قافیه تنظیم شدهاند.
۳۲.

طراحی مدل توسعه یافته بلوغ بودجه ریزی بر مبنای عملکرد:با تأکید بر قابلیتها و نتایج یک نظام بالغ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت در ایران دوره ۲۲ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۲) 225-247

کلید واژه ها: بودجه ریزی بر مبنای عملکرد بلوغ قابلیتها نتایج شاخصهای عملکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۱ تعداد دانلود : ۵۳۲
بهره گیری از نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در ایران آغاز شده است و سازمان های مختلف مدعی استقرار و پیاده سازی این نظام هستند. با این وجود میزان پیشرفت آن رضایت بخش نیست. از این رو به منظور ارزیابی میزان پیشرفت در آن و با بهره گیری از مدل بلوغ سازمان، مطالعات گوناگونی در طراحی الگوی سنجش بلوغ بودجه ریزی ارائه شده است. در این پژوهش با مرور مدل های مرجع بلوغ و همچنین دو مدل بلوغ بودجه ریزی بر مبنای عملکرد ارائه شده در ادبیات بودجه ریزی تلاش شده است مدل توسعه یافته بلوغ بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با بیان نقاط ضعف مدل های اخیر ارائه شود. پس از مصاحبه با خبرگان بودجه ریزی در دستگاه های تصمیم گیر چون سازمان برنامه و بودجه کل کشور و دیوان محاسبات کل کشور و همچنین بهره گیری از ظرفیت نخبگی در دانشگاه ها چون تربیت مدرس، تهران، شهید بهشتی، الزهرا و... توجه به نتایج در مدل های بلوغ به عنوان خلاء نظری پیشینه بلوغ به ویژه بلوغ بودجه ریزی شناسایی گردید. بر این اساس مدل توسعه یافته بلوغ بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دو بخش قابلیت ها و نتایج تعریف و برای ارزیابی و سنجش هر یک از این دو بخش درختواره ای از شاخص ها و زیرشاخص ها احصا و تعریف گردید. بهره گیری از مدل این تحقیق این امکان را فراهم می کند تا میزان پیشرف دستگاه ها و سازمان های مختلف در امر استقرار و پیاده سازی نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد توسط شاخص های عملکردی مورد ارزیابی قرار گیرد.
۳۳.

بودجه ریزی بر مبنای عملکرد استوار- فازی رویکردی تعالی محور در مدل سازی بودجه بیمارستان ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت در ایران دوره ۲۱ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۹۶)

کلید واژه ها: بودجه ریزی بر مبنای عملکرد ارزیابی عملکرد مدل استوار - فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۲۹۸
لزوم تغییر ساختار بودجه ریزی از برنامه ای به عملکردی سبب شد تا مطالعات بسیاری درپی الزامات این تغییر صورت پذیرد. با بررسی ادبیات موضوع مدل بودجه ریزی که در آن عملکرد به مفهوم تعالی و کارایی وجود داشته باشد مشاهده نشد. از این رو ایده اصلی این تحقیق در ارائه مدل بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به گونه ای است که ضمن در نظر داشتن سیاست های کلی دانشگاه علوم پزشکی تهران در تخصیص بودجه به بیمارستان های زیرمجموعه، تعالی و کارایی بیمارستان ها را نیز در نظر بگیرد و از سوی دیگر از کارایی مدل های ریاضی در تخصیص بودجه استفاده کند. مدل تعالی EFQM مبنای ارزیابی تعالی بیمارستان ها قرار گرفت و به منظور خوشه بندی بیمارستان ها در سطحی بالاتر، بیمارستان ها بر اساس شباهت در ابعاد تعالی خوشه بندی شدند و برای ارزیابی کارایی بیمارستان ها نیز از مدل متعارف تحلیل پوششی داده ها استفاده شد. در راستای محقق شدن هدف اصلی تحقیق یعنی اثربخشی تخصیص بودجه به بیمارستان ها، ابتدا مدل قطعی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با شش آرمان (تعالی، کارایی و ضریب اشغال تخت هر یک در دو سطح متوسط خوشه و درون خوشه) طراحی شد و سپس با هدف پاسخ گویی بهتر در مواجه با شرایط نامطمئن، این مدل با بهره گیری از مباحث فازی و استواری، استوار گردید، همچنین برای تحلیل دقیق تر قابلیت مدل های استوار از شبیه سازی مونت کارلو استفاده شد که نتایج نشان از قابلیت بسیار بالای مدل استوار- فازی نسبت به مدل قطعی در پاسخ گویی به عدم قطعیت موجود در پارامترهای مسأله دارد.
۳۴.

نمودهای فرهنگ عامه در خاوران نامه ابن حسام خوسفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۳ 141 - 168

کلید واژه ها: ادبیات عامیانه فرهنگ عامیانه حماسه های دینی خاوران نامه زبان عامیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۱۵۹
خاوران نامه ابن حسام منظومه ای که داستان های خیالی از سفرها، دلاوری و جنگ آوری های حضرت علی (ع) با کفار را در قالب و زبانی شبیه به  شاهنامه روایت می کند، غالبا اثری حماسی شمرده می شود، هرچند با بررسی بیشتر می توان نشان داد که فزونی یافتن ویژگی های ادبیات عامیانه در تار و پود این منظومه، آن را تا حد زیادی از تعریف حماسه رسمی دور و به ادبیات عامیانه نزدیک کرده است. مقاله حاضر می کوشد مهمترین نمودهای فرهنگ عامه در این اثر را مشخص و ریشه ها و چگونگی کاربرد آنها را بیان نماید. برای رسیدن به این هدف، نخست باورهای برخاسته از توده مردم و سپس برخی از ویژگی های عامیانه دیگر در زبان و شیوه روایت که در اشعار و مفاهیم خاوران نامه بازتاب یافته، استخراج شده است. این جستار به صورت توصیفی – تحلیلی انجام شده و در جستجوی آن است که چرا باید خاوران نامه را پدیده ای ادبی برخاسته از بطن زندگی مردم عادی دانست که به دلیل ارتباط مستقیم ابن حسام با توده های مردم به گستردگی با مظاهر گوناگون زندگی و ذهن و زبان توده مردم به شیوه های مختلف درآمیخته است. دست آوردهای این کاوش در علل و چگونگی حضور چشم گیر نمودهای فرهنگ عامه در خاوران نامه است و می تواند زمینه را برای تعیین دقیق تر جایگاه این حماسه دینی در ادبیات عامیانه فراهم آورد.  
۳۵.

ارزیابی عملکرد شعب در بانک های دولتی: طراحی شاخص ترکیبی مبتنی بر تحلیل پوششی داده های چندلایه (مطالعه موردی: بانک مسکن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حسابداری دولتی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 85 - 100

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد تحلیل پوششی داده های چند لایه شاخص ترکیبی بانک دولتی رتبه بندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
محدود بودن منابع مالی و امکانات بانک های دولتی، نیاز به ارزیابی عملکرد جهت برنامه ریزی برای افزایش کارایی و بهره وری آن ها را ضروری ساخته است. هدف مقاله حاضر ارائه رویکردی جدید جهت ارزیابی عملکرد شعب بانک نمونه با استفاده از شاخص ترکیبی مبتنی برتحلیل پوششی داده های چندلایه می باشد. بدین منظور با بررسی پیشینه نظری، مصاحبه با خبرگان بانکی و همچنین مستندات موجود در بانک مورد مطالعه، 5 معیار(منابع، تسهیلات، خدمات بانکی و سودآوری، وصولی های نقدی و کنترل ریسک اعتباری) و 19 زیرمعیار تعریف و برای جامعه آماری این پژوهش (1255 شعبه بانک مسکن) در سال مالی 1395بکار برده شد. سپس با بهره گیری از مدل تحلیل پوششی داده ها(DEA ) نسبت به ساخت یک شاخص ترکیبی عملکرد جهت شعب اقدام گردید، مدل تحقیق در محیط نرم افزار لینگو کدنویسی و حل شده است. یافته های این تحقیق در کنار محاسبه امتیاز نسبی شاخص عملکرد، رتبه و خوشه بندی شعب بانک مسکن ، اطلاعات بسیار کاربردی دیگری همچون وزن معیارها و زیرمعیارهای عملکرد برای هر را شعبه نیز ارائه نمود همچنین تحقیق حاضر این امکان را فراهم می نماید تا مدیران بانک بتوانند با ارزیابی مبتنی بر داده های واقعی عملکردی، نسبت به رتبه بندی و درجه بندی شعب اقدام نمایند و همچنین تحلیل وزن این معیارها و زیرمعیارها می تواند زمینه مناسب برای تحلیل عملکرد، تعریف اهداف عملیاتی و استراتژی های بازاریابی متمایز برای هر شعبه با توجه به درجه اهمیت معیارها و زیرمعیارها در آن واحد و درنهایت بهبود عملکرد آن واحد و کل بانک را فراهم سازد.
۳۶.

به یافت؛ از مشق تا مکتب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری اقلیم گرم و خشک سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 77 - 103

کلید واژه ها: بهره وری مکتب بهیافت عمل آوردن مشق بهیافت تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۹۹
در این مقاله "بهیافت" در مرحله اول به عنوان یک فعل معرفی می شود که به دلیل دستگاه فکری توحیدی حاکم برآن با موارد مشابه مانند بازیافت و آپسایکل تفاوت داشته و به معنای نوعی از کشف استعداد مکتوم نعمت ها و کاربست آن ها است. "بهیافت" را می توان در ترادف با اصطلاحات اصیلی همچون "عمل آوردن" ، کیمیاگری و تبدیل محدودیت به امکان دانست که جزو دایره اصطلاحات پرکاربرد تمدن های واقع شده در اقلیم های سخت مانند اقلیم گرم و خشک ناحیه حاشیه کویر مرکزی ایران به شمار می روند. به واسطه عمل بهیافت با رجوع به مواد و مصالح، اشیا و وسایل بلااستفاده، چیزهایی با ارزش تر تولید می شود. به این تعبیر، هر عملی که به حفاظت و تحول ارزش چیزی بیانجامد گونه ای از بهیافت خواهد بود و می تواند در مقیاسی وسیع تر، دست مایه ای برای تعریف مجدد فعل معماری (به معنای آبادانی) باشد. این مقاله در مرحله دوم به تعریف مکتب بهیافت می پردازد که یکی از مبانی نظری تمدن معماری ایرانی و سنتِ ساختن بوده و ریشه ناپیدای به وجودآمدن بسیاری از وجوه پیدای این تمدن قابل تشخیص است. به نظر می رسد مکتب بهیافت می تواند به عنوان یک فلسفه پشتیبان، بسیاری از امور مرتبط با زیستن را متحول سازد. این مقاله از نوع تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و با اتکا بر روش استدلال منطقی بر پایه تعاریف اولیه از مفهوم بهیافت، و مراجعه به منابع و داده های کتابخانه ای و میدانی به راهبرد ارائه مدل عملیاتی می انجامد. تحقیق حاضر مشق بهیافت را به عنوان روشی برای بازرویش و احیای مکتب بهیافت معرفی می نماید که به معنی انجام روشمند عمل بهیافت بوده و شامل سه مرتبه "بن یافت"، "بهیافت" و "دریافت" می باشد. تعاملی دوسویه بین مشق و مکتب برقرار است که به دلیل قوه ی نامیه مشق بهیافت، به بالندگی ساحت نظری مکتب بهیافت می انجامد. در نهایت، مقاله حاضر طرح منظومه مشق را برای کارگاه های مشق بهیافت ارائه می دهد.
۳۷.

بررسی تطبیقی نظریه خطای جان مکی و نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات فلسفی سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۰ 531 - 568

کلید واژه ها: نظریه خطا نظریه اعتباریات وجودشناسی اخلاقی معرفت شناسی اخلاق عقلانیت اخلاق زبان شناسی اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۷۵
مقاله حاضر کوششی است در راستای تبیین و تطبیق دو نظریه فرااخلاقی «خطا» و «ادراکات اعتباری» ازسوی جان مکی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی. این مقاله که از حیث روش تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده، تلاشی است برای کشف، تحلیل، تبیین و صورت بندی پیش فرض های ضمنی و مصرَح دو نظریه مهم فرااخلاقی، تحت عناوین «نظریه خطا» و «ادراکات اعتباری» که به ترتیب از سوی جان مکی و سیدمحمدحسین طباطبایی طرح شده اند. از آنجاکه زبان اخلاق، متافیزیک اخلاق، عقلانیت اخلاق و معرفت اخلاقی، برخی از مهم ترین پیش فرض های فرااخلاقی است، در تحقیق حاضر به تحلیل این مؤلفه ها می پردازیم. نتیجه مقایسه این است که اگرچه وجه افتراق مهم نظریه اعتباریات با نظریه خطا در یکی از مبانی انسان شناختیِ معرفت اخلاقی این دو نظریه است -که در یکی (نظریه اعتباریات) از وجود و اعتبارِ ادراکاتِ اعتباری ثابت که ریشه در طبیعت بشری دارد سخن می رود- با این حال ناواقع گراییِ اخلاقی در متافیزیک اخلاق، شناخت گرایی در زبان اخلاق، واقع گروی اخلاقی در عقلانیت اخلاق و ناواقع گرایی در معرفت اخلاقی از اشتراکات مهم این دو نظریه است.
۳۸.

بررسی نظریه ی آرایه ی ادبی ژان کوئن و تطبیق آن با زبان شعر کلاسیک فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 93 - 117

کلید واژه ها: تحلیل زبان شعر آرایه های ادبی شعر حافظ تناقض تضاد پارادوکس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
ژان کوئن در مقاله ی دشواریابِ نظریه ی آرایه ی ادبی کوشیده بر مبنای منطق و معناشناسی، آرایه های مبتنی بر تناقض را با ادراکی عمیق و به شکلی سامان یافته و منسجم تدوین کند. چنین دیدگاه نوینی برای بررسی های شعر فارسی که شاید به دلیل آمیختگی با اندیشه های عرفانی و تاثیرپذیری از زبان پر تناقض عرفا سرشار از تعبیرات متناقض نماست، مناسبت خاصی دارد. در مقاله ی حاضر با تمرکز بر هسته ی اصلی مطلب و مقایسه ی تعاریف و یافتن مثال های مشابه در صناعات ادبی فارسی، نخست سعی شده اساسی ترین افکار کوئن با بیانی  آسان و روشن ارائه گردد. در گام بعد  با نگاهی تطبیقی، این نظریه برای بررسی و تحلیل و طبقه بندی آرایه های شعر فارسی و مخصوصا شعر حافظ که در اندیشه و زبانِ وی، اصل تناقض نقشی کلیدی دارد، به کار گرفته شده است. این کار با گذر از  ساختارهای واژگانی و نحوی و توجه به  بنیادهای ژرف ساختی آرایه ها انجام گرفته است. از طرف دیگر بر اساس اندیشه ی کوئن پیرامون درجه بندی مقدار تضاد در انواع تناقض، می توان طیفی گسترده از ساخت های منطقی و زبانی را برای توضیح انواع تناقض، تضاد و تقابل  تدوین کرد. یافته های تحقیق علاوه بر تایید مناسبت کلی این دیدگاه برای بررسی شعر فارسی نشان می دهد که زوایای نامکشوف این آرایه ها با تدوین چنین الگویی باید بازهم مورد مطالعه ای تفصیلی قرار گیرند.
۳۹.

نمونه هایی از تحلیل کارکردگرایانه ی تمهیدات ناپیدای هنری در شعر سعدی و حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال چهاردهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۱) 23 - 48

کلید واژه ها: بلاغت سعدی و حافظ روش تحلیل شعر صنایع ادبی تازه کارکردهای زبان در شعر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۳
کشف راز جذابیت کلام گویندگان بزرگ جهان، همواره کنجکاوی محققان زبان و ادبیات را در شرق و غرب برانگیخته و آنان از اعصار کهن در قالب فن شعر، علوم بلاغی، مکاتب یا نظریه ها ی ادبی و دانش زبان شناسی به مشاهده، جست وجو و موشکافی در این زمینه پرداخته اند. امروزه توجه به شیوه های تحلیل و بررسی آثار در هنرهای دیگر ازجمله نقاشی و سینما می تواند نگرش به شعر را گسترده تر و دقیق تر کند. در مقاله ی حاضر کوشش شده بر اساس ترکیبی ذوقی از آنچه در سنن بلاغی و صنایع ادبی مرسوم بوده با نگاهی هنری به برخی نمونه های شعری از سعدی و حافظ، مقدمات تدوین مبانی و روش عملی شیوه ی تازه ی کارکردگرایانه ای مطالعه شود. در این نظریه نخست شناخت و تشخیص هدف اصلی شعر تدارک دیده می شود و سپس با محور قراردادن این هدف، همه ی اسباب و عناصر و تمهیدات زبانی و ادبی و هنری که به تقویت این هدف اصلی کمک می کنند، به تدریج شناسایی و به دقت تحلیل می شوند. بدیهی است که انجام درست و موفق این مرحله بستگی تام با چگونگی نگرش هنری و تجربه ی ادبی و دقت نظر زبانی و از همه مهم تر نوعی تخیل خلّاق و مرکب دارد که در اشخاص مختلف یکسان یافت نمی شود. با این همه به نظر می رسد نمونه هایی که برای تدوین و نیز راستی آزمایی این نظریه مطرح شده می تواند شاهدی بر باروری و قابلیت های عملی مفید آن در دیگر آثار نظم و حتی نثر فارسی در دست منتقدان مجرب و صاحب ذوق باشد.
۴۰.

بررسی عناصر دینی و اندیشه های عرفانی در حماسه جهانگیرنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۸ 293 - 316

کلید واژه ها: حماسه های ملی جهانگیرنامه عناصر غیر ایرانی عرفان و تصوف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۰
  جهانگیرنامه سروده شاعری گمنام به نام مادح است که در دوران جایگزینی حماسه های دینی، جای حماسه های ملّی و با هدف نیکفرجامی برای داستان رستم و سهراب ساخته شده است؛ نقش نقالان و راویان داستانهای حماسی ایران در سرودن این حماسه قابل توجّه است. دوران آمیختگی و امتزاج داستان ها و اسطوره های ایرانی با اساطیر غیر ایرانی را،  به طور دقیق، نمی توان تعیین کرد. امّا با اطمینان می توان گفت که  با ورود اسلام به ایران، به تدریج عقاید اسلامی و پس از آن اندیشه های عرفانی، در ادبیّات حماسی ایران، نفوذ بیشتری می یابد. این تأثیر تدریجی و افزاینده، تا جایی پیش می رود که نه تنها  برخی قهرمانان در هر دو روایات ایرانی و غیر ایرانی، سرگذشتی تقریبا همانند می یابند، بلکه حماسه ای همچون جهانگیرنامه سروده می شود که تأثیرپذیری از عناصر اسلامی و عرفانی در بن مایه و زبان آن، تا حدّ یک ویژگی چشمگیر سبک شناسی، پدیدار می شود. در این مقاله، نخست به تأثیر عناصر غیر ایرانی درحماسه های ملّی نگاهی انداخته، سپس به توصیف عمده ترین تأثیرات اندیشه های اسلامی و عرفانی، در حماسه جهانگیرنامه پرداخته ایم. علاوه بر این، با تکیه بر همین ویژگی سبک شناسانه، پیشنهاد شده است که زمان سرودن این حماسه را، بسیار متأخرتر از تاریخی می توان شمرد که برخی پژوهشگران پیشین گمان کرده اند.   

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان