عبدالعزیز شبانی

از شعر حافظ به دلیل ابعاد پیچیده ی ذهنی او، و به دلیل دورنمایه های پر رمز و راز و خوانش های گوناگون دیوان او، از دیرباز تا به امروز، تفسیرها و تاویل های بسیاری پدیدار شده است. در این نوشتار با توجه به انگاره های هرمنوتیکی چند قرائت از یک غزل بررسی شده و عوامل تاثیرپذیری (برون متنی و درون متنی) و جنبه های چند معنایی آن به نگارش درآمده است.خوانش شارحان به عنوان یک عامل برون متنی و کلام رمزی حافظ به عنوان یک عامل درون متنی باعث شده است که جنبه های چند معنایی این غزل در روند تاویل پذیری آن در ابعاد زیر گزارش شود.1-عرفانی، نمونه: بردالشروح.2- ادبی، نمونه: شرح سودی بر حافظ.3- واقعی، نمونه: شرح غزل های حافظ.4- عرفانی- واقعی، نمونه: درس حافظ.نویسنده این جستار هم بر بنیان یکی از سر نمونه های یونگ به نام آهنگ «آنیما» برداشتی دیگر از این غزل ارایه داده است.نتیجه کار نشان می دهد که خوانش ها ی گوناگون دنیای ذهنی حافظ و منش باطنی کلک رمز آفرین او و جوهره راز آمیز کلامش، راه را برای تفسیر، تاویل و توضیح بسیار بیشتر این غزل هنوز باز گذاشته است.