اسلام و پژوهش های روانشناختی

این پژوهش، با هدف تدوین مدل مفهومی مرگ آگاهی براساس متون دینی و بررسی میزان روایی آن انجام شده است. در ابتدا با رویکردی کیفی با راهبرد «جستجوی واژگانی» به وسیله 39 واژه مرتبط، گزاره های دینی با استفاده از نمونه گیری هدفمند و براساس اصل اشباع در منابع اسلامی، جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای حصول اطمینان از تطابق آنها با محتوای متون دینی از یک سو و کاربرد آن در حوزه روان شناسی از سوی دیگر، اعتبار یافته ها با استفاده از ارزیابی نظرات متخصصان به وسیله 10 کارشناس با محاسبه شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که مرگ آگاهی، سازه ای است روان شناختی، مبتنی بر توجه پیوسته به حقیقت مرگ در چارچوب اندیشه اسلامی که به عنوان یک پدیده فراگیر، قطعی، پر رمز و راز، به زندگی انسان، معنای الهی داده و موجبات آرامش و تلاش مؤثر را برای تأمین سعادت غایی فراهم می آورد. همچنین، با استنباط از آیات و روایات اسلامی، مؤلفه های مرگ آگاهی، به ده مؤلفه: فراگیر بودن، حتمی بودن، مبهم بودن، آرام بخش بودن، معنابخش بودن، برتر بودن آخرت، معادباوری، مرگ باوری، مرگ اندیشی و توجه مستمر، رسید و بستر مناسبی را برای تدوین پرسشنامه و بسته آموزشی این سازه فراهم نمود.

پژوهش حاضر با هدف طراحی، ساخت و اعتبارسنجی مقیاس اولیه زمینه یابی پیمان شکنی زناشویی بر اساس اندیشه اسلامی تدوین گردید. روش پژوهش مذکور، ترکیبی اکتشافی متوالی است و شامل دو بخش کیفی و کمی می شود. در بخش کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، داده ها از متون اسلامی استخراج و مقوله ها و عوامل به دست آمد و در بخش کمی نتایج حاصل از بخش کیفی جهت استخراج گویه ها و ساخت مقیاس مورد استفاده قرار گرفت. حجم نمونه در بخش کمی 50 نفر از کاربران متاهل موجود در شبکه های اجتماعی است که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. بر اساس نتایج حاصل از روایی سنجی داده ها، نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) با استفاده از ارزیابی 10 نفر از کارشناسان در دامنه 80/0 تا 0/1  گزارش شد که نشان از تایید روایی محتوای مقیاس دارد. همچنین، اعتبارسنجی گویه ها با استفاده از ضریب آلفای 81/0 و روش دو نیمه کردن نمره 61/0 مورد تایید قرار گرفت. بنابراین، مقیاس اولیه با 56 گویه به دست آمد که می تواند زمینه ها و عوامل فردی و ارتباطی پیمان شکنی زناشویی بر اساس اندیشه اسلامی را ارزیابی نماید

هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی روان درمانی مثبت نگر بر سرمایه عاطفی زنان دارای تعارض زناشویی مراکز مشاوره شهر قم می باشد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با  طرح پژوهش پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترلمی باشد. جامعه آماری شامل  کلیه زنان  مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر قم در سال 1400-1401 بود که با روش نمونه گیری در دسترس30 نفر از زنان مراجعه کننده به مراکز مشاوره در شهر قم ، انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه 15 نفره جایگزین  شدند و در مرحله پیش آزمون و پس آزمون به پرسشنامه سرمایه عاطفی گلپرور(1397)پاسخ دادند . آزمودنی های گروه آزمایش به صورت گروهی آموزش مثبت نگری را دریافت کردند و گروه کنترل تحت هیچ گونه آموزشی قرار نگرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 26 و با استفاده از آزمونهای تحلیل کوواریس چند متغیری و تک متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. نتایج پژوهش نشان دادآموزش مثبت نگری باعث افزایش سرمایه عاطفی زنان شد( P<0.05 ). بنابراین با توجه به نتایج پژوهش، استفاده از روان درمان گری مثبت نگر در مراکز مشاوره جهت افزایش سرمایه عاطفی زوجین پیشنهاد می گردد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه سطح شادکامی والدین دارای یک فرزند و چند فرزند انجام شده است. روش پژوهش از نوع علّی– مقایسه ای و ابزار پژوهش پرسشنامه شادکامی آکسفورد (1989) می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمین دارای فرزند منطقه چهار استان قم می باشد. در این پژوهش، تعداد 120 معلم مرد و زن (35 تا 55 سال) از دو گروه والدین تک فرزند (37) و چند فرزند (83) به روش خوشه ای تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و به گویه های پرسشنامه شادکامی آکسفورد پاسخ دادند. یافته ها در نرم افزار spss نسخه 18 و با استفاده از آزمون t دو گروه مستقل تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد تفاوت معناداری بین میزان شادکامی در دو گروه والدین تک فرزند و والدین دارای چند فرزند وجود دارد و والدین دارای فرزندان متعدد نسبت به والدین دارای یک فرزند، میزان بالاتری از شادکامی برخوردار .

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سه گانه تاریک شخصیت در تبیین ابعاد مثبت و منفی مقابله دینی با میانجی گری تصوّر از خدا انجام گرفت. شرکت کنندگان این پژوهش 311 نفر (151 مرد و 160 زن) بودند که به روش نمونه گیری در دسترس، به مقیاس های سه گانه تاریک شخصیت، تصوّر از خدا و مقیاس کوتاه مقابله دینی پاسخ دادند. در این پژوهش برای تحلیل داده ها از روش هم بستگی، مدل یابی علّی، تحلیل رگرسیون تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. یافته ها از هم بستگی میان متغیرهای پژوهش حکایت داشت. همه ی سه گانه تاریک و همه خرده آزمون هایش با مقابله دینی منفی و تصوّر منفی از خدا رابطه داشتند. هم چنین ماکیاولیانیسم و سایکوپاتی با تصوّر مثبت از خدا و خودشیفتگی و تصوّر مثبت از خدا رابطه داشتند. در برازش مسیر های مدل معلوم گردید که مسیر مستقیم سه گانه تاریک به مقابله دینی منفی معنادار نیست و مسیر سه گانه تاریک به تصوّر از خدا و تصوّر از خدا به مقابله دینی منفی معنادار است. بر این اساس نقش میانجی گری تصوّر از خدا برای رابطه میان سه گانه تاریک و مقابله دینی منفی تایید گردید. بنابراین می توان نتیجه گرفت سه گانه تاریک می تواند از طریق تصوّر از خدا در راهبرد منفی مقابله ی دینی نقش آفرینی کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی مرزهای زوجینی در رابطه بین کیفیت استفاده از فضای مجازی و کارآمدی خانواده با روش توصیفی از نوع هم بستگی بود. جامعه آماری پژوهش متأهلین شهر قم در سال 1400 بود که از میان آنها 120 نفر با روش نمونه گیری در دسترس تعیین گردید. برای انجام پژوهش از پرسشنامه های سنجش کارآمدی خانواده صفورائی(S. FEQI) (1399)، پرسشنامه فضای مجازی تقیان و صفورائی (1399) و مرزهای زوجینی هوشیاری (H. SBQ) (1399) استفاده شده است. داده ها با استفاده از روش های آماری ضریب هم بستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون خطی و سایر شاخص های آماری توصیفی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد بین کیفیت استفاده از فضای مجازی با کارآمدی خانواده هم بستگی منفی و معناداری وجود دارد. بین مرزهای زوجینی و کارآمدی خانواده هم بستگی مثبت و معناداری وجود دارد. بین کیفیت استفاده از فضای مجازی و مرزهای زوجینی هم بستگی منفی معناداری وجود دارد. مرزهای زوجینی در رابطه بین کیفیت استفاده از فضای مجازی و کارآمدی خانواده به صورت کامل نقش میانجی دارد.