مهدی فدایی مهربانی

مهدی فدایی مهربانی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۱ مورد.
۱.

نظریه استیلا در اندیشه سیاسی ابویعلی بن فراء(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ولایت امیر سلطان فقه سیاسی ابن فراء امارت استکفاء امارت استیلاء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹۱ تعداد دانلود : ۱۳۷۶
ابن فراء حنبلی از فقهای بزرگ اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است که نقش مهمی در گسترش مکتب فقهی حنبلی داشته است. آنچه از او به جای مانده او را یک متشرع سنی مذهب متعصب نشان می دهد. ابن فراء در الاحکام السلطانیه که کتابی فقهی ـ سیاسی به شمار می رود، می کوشد تا به توجیه فقهی نظریه استیلاء در سیاست بپردازد و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نمی کند. به راستی او را می توان یکی از مهم ترین اندیشمندان نظریه تغلب و استیلا در میان اهل سنت دانست. با این حال هیچ نگاشته ای از وی به فارسی ترجمه نشده و کار مستقلی نیز در مورد او وجود ندارد. مقاله حاضر می کوشد با بررسی وجوه مختلف تفکرات ابن فراء، تصویری اجمالی از اندیشه سیاسی وی ارائه دهد.
۲.

پیوند عرفان و سیاست از منظر عزیزالدین نسفی

کلید واژه ها: انسان کامل معرفت شناسی هستی شناسی سلوک عزیزالدین نسفی سیاست عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶۸ تعداد دانلود : ۲۵۶۶
در بررسی آراء عزیز نسفی یکی از مهم ترین موارد بررسی وجوه سیاسی در اندیشه عرفانی وی است. این مقاله به بررسی آراء شیخ عزیز نسفی (تولد احتمالی در 596 هـ .ق) یکی از عرفا و فلاسفه قرن هفتم هجری می پردازد که بسیار بر فکر فلسفی ایران مؤثر بود و به ویژه در تلفیق عرفان و فلسفه در ایران کوشید. این مقاله نشان می دهد که چگونه در ایران تفکر عزیز نسفی منجر به تأسیس اندیشه سیاسی بر مبنای اندیشه عرفانی شد. چنین می نماید که این جریان در ایران تداوم یافت و به جریانی مسلط تبدیل شد. اندیشه سیاسی نسفی را می توان اندیشه سیاسی عرفانی نامید و بدین ترتیب مقاله حاضر به بررسی وجوه تأثیرپذیری اندیشه سیاسی ایرانی از آراء عرفانی نسفی پیرامون امر سیاست می پردازد.
۳.

"شهر نشینی، رسانه و سلامت اجتماعی ( نقش رسانه‌های جوامع در حال گذار در سلامت اجتماعی شهروندان ) "(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲۶
"سلامت شهرنشینی، بیش از هر چیز سلامت اجتماعی را در نظر دارد زیرا شهر نشینی پدیده‌ای اجتماعی است. از سویی، فلسفة وجودیِ رسانه‌های گروهی نیز در قالب زیست جمعی و زندگی اجتماعی قابل تعریف است. بنابراین می‌توان گفت سلامت اجتماعی، رسانه و زندگی شهری، از اساس دارای پیوندی درونی هستند و به این ترتیب در مهندسی سلامت اجتماعی و زندگی شهری، توجه به رسانه‌ها بسیار حایز اهمیت است. مقاله حاضر نشان می‌دهد که چگونه بی‌توجهی مدرنیسم به زندگی شهری در غرب، موجب بروز مشکلات بسیاری در زمینة سلامت اجتماعی شده است. بدیهی است که رسانه‌ها نیز می‌توانند در این میان شمشیری دو لبه باشند؛ یعنی هم در جهت تخریب سلامت اجتماعی حرکت کنند و هم در جهت بازتولید آن زیرا مهم‌ترین نهاد الگوساز در هر جامعه، رسانه‌های عمومی هستند. " شهرنشینی، رسانه، تلویزیون، سلامت اجتماعی، تصویر، وانمودگی واقعیت، شیوة زیست.
۵.

بررسی مقایسه ای مفهوم اومانیسم در اندیشه سید حسین نصر و محمد مجتهد شبستری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: اومانیسم معرفت شناسی نصر شبستری انسان مدرن انسان سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۴۹
مقاله حاضر به بررسی وجوه معرفت شناختی دو اندیشمند معاصر ایران که می توان نظرات آن دو را به مثابه دو رویکرد متفاوت به مقوله معرفت و شناخت محسوب کرد، می پردازد و از این رهگذر دریافتی که هر یک از دو متفکر نسبت به نقش انسان دارند را مورد توجه قرار می دهد. به میزانی که سید حسین نصر تحت تاثیر قرائت های عرفانی از دین، به سوی وحدت در شناخت و رسیدن به کنه و حقیقت شریعت گرایش دارد، شبستری با ارایه قرائتی امروزین از دین و با در نظر آوردن تعلقات امروزین بشری به عنوان مفروضاتی غیر قابل اغماض، سعی دارد به «نقد قرائت رسمی از دین» پرداخته و تفسیری از شریعت ارایه دهد که حل کننده مشکلات انسان مدرن نیز باشد.این مقاله سعی دارد از نقطه نظری متفاوت، اندیشه های نصر را به عنوان فیلسوفی جهانی که دغدغه های او شامل جامعه ایرانی نیز می شود، با متفکری دیگر که اساسا زاده فکری جامعه ایران معاصر است مقایسه کند
۷.

عرفان و راه برون رفت از بحران سیاسی در اندیشة سیاسی قطب الدین نیریزی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سیاست ریاست نیریزی ذهبیه اندیشة سیاسی عهدنامة مالک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
تعداد بازدید : ۱۵۷۱ تعداد دانلود : ۸۵۱
«سیدقطب الدین محمد نیریزی شیرازی» از مهم­ترین و تأثیرگذارترین اندیشمندان سیاسی اواخر دوره صفویه است که متأسفانه تا کنون از اندیشه­های سیاسی وی، غفلت شده است. به نظر می­رسد یکی از دلایل غفلت از اندیشه های سیاسی «نیریزی»، جایگاه رفیع وی در تاریخ عرفان شیعی و بیشتر نگاه به این بُعد او باشد. ما در این مقاله به اندیشه­های سیاسی نیریزی به مثابة یکی از نمایندگان اصلی اندیشة سیاسی ـ عرفانی در ایران می­پردازیم و اثبات خواهیم کرد که نیریزی، چگونه از مبانی عرفانی و شرایط اجتماعی دوران صفویان در آخرین سالهای حکومت این خاندان، سنخی از اندیشة سیاسی را عرضه می­کند؛ سنخی که دارای دو رکن اساسیِ مبانی دینی و قواعد مبتنی بر حقوق مردم است.
۸.

درآمدی بر ارتباط نظام معرفت شناختی و هستی شناختی عزیز نسفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معرفت شناسی هستی شناسی عزیز نسفی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان نظری
تعداد بازدید : ۱۴۸۸ تعداد دانلود : ۱۸۰۱
عزیزالدین نسفی از بزرگترین حکمای عارف مشرب ایران زمین است که همانند بسیاری از بزرگان حکمت و فلسفه ایرانی گمنام مانده است. مباحثی که نسفی در معرفت شناسی و هستی شناسی خود مطرح می کند چنان از انسجام منطقی و قوت نظری برخوردار است که هر خواننده بی غرضی را می تواند قانع کند. در واقع در کلام عزیز نسفی مبحث منازعه برانگیز و تاریخی معرفت شناسی، به مفهوم هستی شناسی و وجود گره می خورد و در قالب مفاهیم عرفانی مقام و حجاب، غامض ترین مسایل فلسفی را تشریح می کند. آموزه های وی به حق دستمایه مناسبی برای مفهوم حرکت جوهری در نزد صدرالدین شیرازی بود که او نیز همانند نسفی در ادغام عقل و شهود کوشید.
۱۴.

واکاوی عوامل گسترش طبقه متوسط جدید در عصر پهلوی دوم و تاثیر آن بر شکل گیری انقلاب اسلامی ایران

کلید واژه ها: طبقه متوسط قدیم طبقه متوسط جدید گفتمان روشنفکری انقلاب اسلامی توسعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۴ تعداد دانلود : ۶۱۵
مفهوم طبقه متوسط جدید در ایران حاصل ارتباط با غرب یعنی طبقه متوسط حاصل نوسازی و مدرنیزاسیون پیدایش این طبقه در عرصه های گوناگون سیاسی، اجتماعی تا بدان اندازه است که بیشتر اندیشمندان در زمینه های گوناگون آن را زمینه ساز شکل گیری جوامع نو و یکی از عناصر و پیش نیازهای بنیادی جامع دموکراتیک می دانند در مجموع طبقه متوسط جدید با محوریت روشنفکری شکل گرفته است، چون گفتمان روشنفکران، گفتمان دموکراسی است. ب دون شک تحقق دموکراسی، از ویژگی های اصلی طبقه متوسط جدید در عصر پهلوی دوم بوده است. از سوی دیگرساختار نئوپاتریمونیال حکومتی به دلیل تعارض با توسعه سیاسی، واجد مشخصه هایی بوده که تلاش های مزبور را نه تنها با چالش، بلکه ناکام ساخته است و ما در این پژوهش به دنبال این پاسخ به این پرسش هستیم که طبقه متوسط جدید چه نقشی در توسعه سیاسی در دوره پهلوی دوم داشته است؟ و بر اساس این فرضیه پی گیری شده است که خطاهای راهبردی محمدرضا پهلوی در رشد کمی طبقه متوسط جدید و عدم پاسخگویی به تقاضای کیفی و اساسی آنان و ائتلاف طبقه متوسط جدید با سنتی منجر به تزلزل در توسعه سیاسی شد و روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد.
۱۵.

بررسی تطبیقی اندیشه میرزا ملکم خان و جلال آل احمد؛ از تجددگرایی تا هویت ایرانی-اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بومی گرایی تجددگرایی جلال آل احمد عقب ماندگی میرزا ملکم خان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۳ تعداد دانلود : ۵۰۴
عقب ماندگی پدیده ای است که ذهن بسیاری از روشنفکران معاصر ایران را به خود معطوف کرده است. این پژوهش به واکاوی و نقد اندیشه «میرزا ملکم خان نظام الدوله» و «جلال آل احمد» پیرامون چرایی وقوع این پدیده و چگونگی برون رفت از آن می پردازد. جوهر اندیشه ملکم خان مبارزه با عقب ماندگی در پرتو تجددگرایی است و آل احمد نیز بومی گرایی و بازگشت به فرهنگ اسلامی را چاره کار می داند. سؤال اصلی پژوهش چرایی تفاوت در پاسخ این دو متفکر به بحرانی یکسان است. براساس فرضیه این پژوهش، به علت شرایط سیاسی- اجتماعی و پیش فرض های ذهنی متفاوت ملکم و آل احمد، در مرحله مشاهده و کشف بحران، هر یک از آن دو، جامعه آرمانی متفاوتی را فرادید آورده و به پاسخ های مختلف و متضادی رسیده اند. در پایان با تأکید بر برداشت «همزمان» (synchronic) و غیر تاریخی هر دو متفکر از پدیده عقب ماندگی، به مقایسه اندیشه تحول خواهانه آن دو در چارچوب نظریه بحران اسپریگنز پرداخته می شود.
۱۶.

نقدی بر کتاب «تحلیل سیاسی مدرن»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۱۲۳۹
رابرت دال چنانکه می دانیم از آن دسته از دانشمندان علوم سیاسی است که رویکردی علم گرایانه به سیاست و دانش سیاسی دارد و در صدد است سیاست را به مثابه یک علم ارایه دهد. او در کتاب «تحلیل سیاسی مدرن» اصلی ترین مواضع خود در باب مفهوم سیاست و چگونی تحلیل سیاسی را شرح داده است. کتاب فوق از یک سو در سنت قدرت محور سیاست جای دارد و از سوی دیگر مفهومی متفاوت، یعنی «نفوذ» را جایگزین مفهوم قدرت می کند و مدعی است توانسته روشی علمی را برای مطالعه و نگریستن به سیاست و همچنین مدلی علمی برای سیاست عملی و سیاست ورزی ارایه دهد. در مقاله حاضر ما با بررسی این کتاب، نقاط قوّت و ضعف آن را ارزیابی خواهیم کرد. ین مقاله شامل چند نقد کلّی از جمله نقد به رویکرد علم گرایانه کتاب، تأکید بر نفوذ به مثابه مفهوم کانونی سیاست، چیستی تحلیل سیاسی مدرن و تبعات حاصل از این منظر به سیاست است.
۱۷.

استعاره امر جنسی در الهیات سیاسی قبالایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الهیات امر جنسی الهیات سیاسی قباله ارض مقدس شخینا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۲۶۸
استعاره امر جنسی را می توان به آن دسته از تأملات الهیاتی گفت که به طورکلی به موضوع امر جنسی از منظری الهیاتی می پردازد. این بخش از الهیات، در یهودیت قبالایی (کابالایی) با الهیات سیاسی پیوند خورده است. چنین توصیفی از سرزمین مقدس، در درون خود حاوی احساسی همراه با تعصب و غیرت است (همانند تعصب شوهر به همسر خود) و نوعی الهیات سیاسیِ امر جنسی را پدید آورده است. این اعتقاد الهیاتی که مروّج نوعی ناموس پرستی جنسی سیاسی بود از دو طریق محقق می شد. به عبارت دیگر، یهودیت قبالایی بر اساس مضامین جنسیِ کتاب مقدس، به تحلیل استعاریِ سیاست و اندیشه سیاسی خود می پردازد. الهیات سیاسی قباله، این تحلیل را به طور ویژه در مفهوم بازگشت شخینا از تبعید یا زنِ دورافتاده از همسر خویش توضیح می دهد که مبتنی بر نوعی رابطه تکوینی میان خداوند به مثابه شوهر و قوم بنی اسرائیل به منزله همسر است. این رابطه زناشویی میان خدا و قوم بنی اسرائیل، در حوزه سیاسی به نوعی ناموس گرایی الهیاتی بدل می شود که ما در این مقاله درصدد شرح آن برآمده ایم.
۱۸.

تأملی در اندیشه سیاسی عزیزالدین نسفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسان کامل سیاست عرفانی سلوک معرفت شناسی هستی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۷۶۸
این مقاله به بررسی آراء عزیز نسفی (تولد احتمالی در 596 ه .ق) یکی از عرفا و فلاسفه قرن هفتم هجری می پردازد که در تلفیق عرفان و فلسفه در ایران بسیار موثر بود. وی علاوه بر طرح ایده مراتبی بودن معرفت، مفهوم حرکت جوهری را نیز مطرح کرد که بعدها در مکتب اصفهان تداوم یافت. این مقاله نشان می دهد که چگونه تفکر عزیز نسفی به تأسیس اندیشه سیاسی بر مبنای اندیشه عرفانی در ایران منجر شد. چنین می نماید که این جریان در ایران تداوم یافت و به جریانی مسلط تبدیل شد. اندیشه سیاسی نسفی را می توان اندیشه سیاسی عرفانی نامید و بدین ترتیب مقاله حاضر به بررسی وجوه تأثیر پذیری اندیشه سیاسی ایرانی از آراء عرفانی نسفی دربار? امر سیاست می پردازد.
۱۹.

ایده آلیسم و روانیدن روشنگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انتقادگرایی ایده آلیسم استعلایی ایده آلیسم اخلاقی ایده آلیسم مطلق روشنگری شک گرایی طبیعت گرایی علمی ماتریالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۵۵۷
در تاریخ اندیشه، متداول است که هر جنبش فلسفی می بایست در چارچوب تاریخی خویش فهمیده شود. این حکم، به خصوص، حقیقت ایده آلیسم آلمانی را نمایان می کند که اهداف و مسائل آن تنها در چارچوب فرهنگ آلمانِ متأخر قرن هجدهم قابل فهم است. به طور خاص، این فرهنگی که حیات فکری غالب در آلمان از میانه قرن هجدهم به حساب می آمد، روشنگری نامیده می شد. اما، با نزدیک شدن به اواخر قرن هجدهم، نشانه هایی از بحران در روشنگری پدیدار شد. اصول بنیادین روشنگری انتقادگرایی عقلایی و طبیعت گرایی علمی بود. درحالی که فرجام انتقادگرایی افتادن در دام شکاکیت بود، نتیجه طبیعت گرایی در ماتریالیسم نمایان می شد. اما هر دو غیرقابل پذیرش بودند، زیرا اگر شکاکیت باورهای عقل سلیم را در واقعیت جهان برون تحت الشعاع قرار می داد، ماتریالیسم باورهای متعلق به آزادی، ابدیت و [خداوند] را تهدید می کرد. ایده آلیسم آلمانی و همه اشکال آن- ایده آلیسم استعلایی کانت، ایده آلیسم اخلاقی فیشته و ایده آلیسم مطلق رمانتیک ها- کوشش های بسیاری به منظور حل بحران های روشنگری کردند. بدین سان، هدف این مقاله، نمایش ایده آلیسم آلمانی به عنوان کوششی پایدار به منظور حفظ میراث روشنگری است.
۲۰.

نگرشی انتقادی بر سرچشمه ها و دکترین فاشیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۴۸۳
کتاب «سرچشمه ها و دکترین فاشیسم» یکی از اساسی ترین متون فاشیسم است که از سوی مهم ترین فیلسوف فاشیسم یعنی جیوانی جنتیله نگاشته شده است. اهمیت کتاب در درجه نخست به دلیل ارایه یک توجیه نظری از فاشیسم به مثابه ایدئولوژی است. ما در این مقاله ضمن بررسی ایده های مختلف مطرح شده از سوی جنتیله در کتاب، منطق درونی آن را را در توجیه ایدئولوژی فاشیسم در ایتالیا بازگو خواهیم کرد. سعی ما این خواهد بود که تا حدّ امکان نشان دهیم سامانه نظری جنتیله در ارایه الگویی نظری برای پشتیبانی فاشیسم در ایتالیا موفق بوده است، یا خیر. ایده اصلی مقاله این است که اندیشه سیاسی جنتیله به جهت ماهیت ایدئولوژیک خود، واقعیت را مصادره به مطلوب و وارونه تفسیر می کرد و این عدم تطابق با واقعیت که تجربه فاشیسم نیز سنخی از آن است، حاکی از این نکته بود که تفکر ایدئولوژیک، افراط گرایی و خشونت هرگز نمی تواند به سیاستی با دوام بدل شود. اگرچه خشونت و افراط در کوتاه مدت باعث کسب قدرت است، در بلند مدت به سیاستی علیه خود بدل می شود. چنانکه در نتیجه گیری آورده ایم، کاربست خشونت در سیاست فاشیستی، یکی از اصول اندیشه سیاسیِ جنتیله است که در نهایت در حفظ فاشیسم نافرجام ماند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان