امید عیسی نژاد

هدف :پژوهش های بسیاری به بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای زوجی پرداخته اند. بسیاری از این پژوهش ها تغییرات معناداری را نسبت به گروه کنترل گزارش کرده اند اما تأثیر دقیق آنها مشخص نیست و نیاز به یکپارچه سازی این تحقیقات وجود دارد؛ بنابراین هدف این فراتحلیل تعیین میزان اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای زوجی (CCET) بود.روش: 20 پژوهش که از لحاظ روش شناسی قابلیت بررسی داشتند، انتخاب شدند و فراتحلیل بر روی آنها انجام گرفت. منابع جستجو اطلاعات شامل پایگاه اطلاعات علمی (SID)، پایگاه اطلاعات نشریات ایران (Magi ran) و پایگاه مجلات تخصصی نور (Norma’s) برای مقالات داخلی؛ همچنین پایگاه های ساینس دایرکت (www.sciencedirect.com)، وایلی (wiley.com)، اسپرینگر (link.springer.com)، تاندفون لاین (tandfonline.com)، جیستور (jstor.org)، ای پی ای (APA) و گوگل اسکالر (Google Scholar) است. کلید واژه جستجو آموزش مهارت های مقابله ای زوجی (CCET) بود. تجزیه وتحلیل داده ها و محاسبه اندازه اثر با استفاده از نرم افزار CMA2 و شاخص g هجز انجام شد. یافته ها : یافته ها نشان داد که تراز اندازه اثر آموزش مهارت های مقابله ای زوجی (CCET) برای اثرات ثابت (27/0) و برای اثرات تصادفی (13/0) است. بررسی ناهمگنی اثرات با استفاده از آزمون کیو کوکران (Cochran's Q) نشان داد مقدار Q برابر با 87/2488 و مجذورI برابر با 16/92 به دست آمد که معنی دار است (001/0 > p). مقدار g هجز تصادفی برابر با 27/0 به دست آمد (001/0 < p) از نظر بالینی این مقدار اثرگذاری کمتر از متوسط ارزیابی می گردد. بنابراین می توان نتیجه گرفت CCET اثر کمی داشته است. همچنین مقایسه اندازه های اثر در تحقیقات صورت گرفته در ایران و سوئیس نشان می دهد مقادیرg هجر ثابت و تصادفی در تحقیقات ایران (64 مطالعه) و سوئیس (132 مطالعه) به ترتیب 62/0 و 73/0 برای ایران و 06/0 و 09/0 برای مطالعات انجام شده در سوئیس به دست آمد. در هر دو جامعه مقدار مجذور I بزرگتر از 90/0 است. بر این اساس اندازه اثرهای تصادفی مد نظر قرار می گیرد. مقادیر g هجر در جامعه سوئیس بسیار خفیف و در جامعه ایرانی در کران بالای متوسط به دست آمده و تفاوت اثرگذاری ها بسیار عمیق است. بر این اساس اندازه اثر به دست آمده در پژوهش های صورت گرفته در بازه کوچک قرارگرفته است. نتیجه گیری : درمانگران در فرایند درمان افزون بر رویکردهای درمانی باید به عوامل مغفول مانده که در این مقاله تشریح شده است توجه داشته باشند.

هدف پژوهش حاضر بررسی مقدماتی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه سوءاستفاده روان شناختی از همسر، در میان زنان آسیب دیده ایرانی بود. روش پژوهش توصیفی همبستگی بود و نمونه شامل 342 نفر از زنان آسیب دیده بودند که به روش در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسش نامه های مقیاس سوءاستفاده روان شناختی از همسر (EAPA-P) و مقیاس تاکتیک های حل تعارض (CTS-2) را تکمیل نمودند. نتایج پایایی برای خرده مقیاس راهبرد های مستقیم و راهبرد های غیرمستقیم، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 91/0 و 90/0 به دست آمد. به عنوان نشانگر یا شاخص روایی، همبستگی عامل های مقیاس سوءاستفاده روان شناختی از همسر (EAPA-P)، با خرده مقیاس خشونت روانی و جسمانی، مقیاس تاکتیک های حل تعارض (CTS-2) مثبت و معنادار به دست آمده است (01/0 P<). همچنین همبستگی عامل های مقیاس سوءاستفاده روان شناختی از همسر (EAPA-P) با خرده مقیاس مذاکره، منفی به دست آمده است (05/0 P<). شاخص نیکویی برازش 90/0، برازش تطبیقی 95/0 و ریشه دوم میانگین مربعات خطای برآورد 067/0 به دست آمد که نشان می دهد، مدل دوعاملی پرسش نامه با داده ها برازش دارد و مدل تأییدشده است؛ در مجموع، می توان گفت که این پرسش نامه ویژگی های یک آزمون روا و پایا را دارد که می توان در موقعیت های پژوهشی و مشاوره ای از آن استفاده کرد.

مقدمه: نگرانی های جدی در مورد سلامت روانی نوجوانان در طول قرنطینه و تعطیلی مدارس مربوط به بیماری همه گیر و ورود به آموزش آنلاین مطرح شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش واسطه ای انعطاف پذیری روانشناختی در رابطه بین حمایت خانواده با پریشانی روانشناختی در دانش آموزان متوسطه و در چهارچوب کلاس های آنلاین صورت گرفت. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر همبستگی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش، شامل تمام دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول و دوم است که در کلاس های آنلاین مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 644 نفر دانش آموز پسر (383 نفر متوسطه اول و 261 نفر متوسطه دوم) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و به مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21)، پرسشنامه حمایت اجتماعی ادراک شده چند بعدی - بعد خانواده (MSPSS-Family) و پرسشنامه پذیرش و عمل ویرایش 2 (AAQ-II) پاسخ دادند. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که مدل ساختاری پژوهش، از برازش خوبی برخوردار است. همچنین این مدل نشان داد که حمایت خانواده با پریشانی روانشناختی رابطه منفی و با انعطاف پذیری روانشناختی رابطه مثبت دارد، انعطاف پذیری روانشناختی نیز با پریشانی روانشناختی رابطه منفی دارد. بحث و نتیجه گیری: با تایید نقش واسطه ای انعطاف پذیری روانشناختی و نقش موثر حمایت خانواده در کاهش پریشانی روانشناختی و افزایش انعطاف پذیری روانشناختی نوجوانان، می توان در آینده برنامه ریزی های بهتری برای مشارکت خانواده ها و آگاه سازی آنها در مسائل روانشناختی دانش آموزان نوجوان، انجام داد.

طلاق و تعارض زناشویی یکی از عوامل برجسته در بروز بسیاری از رفتارهای مخرب در خانواده و جامعه است. هدف این فرا تحلیل آشکار ساختن تراز تأثیر رویکردهای زوج درمانی و خانواده درمانی (درمان های موج سوم، رویکردهای پست مدرن، رویکردهای منظومه ای، شناختی رفتاری، طرح واره درمانی، زوج درمانی گاتمن، روابط شی و ایماگوتراپی) روی کاهش طلاق زوجین در آستانه طلاق بود. این پژوهش با به کارگیری روش فرا تحلیل با یکپارچه کردن نتایج پژوهش ها گوناگون، اندازه اثر رویکردهای زوج درمانی و خانواده درمانی بر روی کاهش طلاق را مشخص می کند. 19 پژوهش که ازلحاظ روش شناختی شایستگی بررسی داشتند و در داخل جمهوری اسلامی ایران  طی سال های 89 تا 98 ه. ش انجام شده بودند انتخاب شدند و فرا تحلیل بر روی آن ها انجام شد. منابع جستجوی داده ها پایگاه اطلاعات علمی (SID) ، پایگاه مجلات تخصصی نور (Noormags)  ، بانک اطلاعات نشریات ایران (Magiran)، پرتال جامع علوم انسانی (ensani.ir) و  پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) بود. تجزیه وتحلیل داده ها و محاسبه اندازه اثر با استفاده از نرم افزار  CMA2 و شاخص  g هجز انجام شد. یافته های این فرا تحلیل نشان داد که تراز اندازه اثر زوج درمانی و خانواده درمانی بر زوجین در آستانه طلاق برای اثرات ثابت (73/0) و اثرات تصادفی (34/0) است. بررسی ناهمگنی اثرات با استفاده از آزمون کیو کوکران (Cochran's Q) نشان داد مجذور I برابر با 63/96 و مقدار Q برابر با 47/2502  و معنی دار است (01/0 > p). درنتیجه اندازه های اثر ناهمگن بوده و برای تحلیل تأثیرات باید مدل تصادفی مدنظر قرار گیرد. لذا مقدار اثر تصادفی که 34/0 است، به عنوان شاخص اندازه تأثیر پذیرفته می شود. مطابق جدول کوهن اندازه اثر 34/0 کوچک ارزیابی می شود. یافته ها نشان دهنده آن است که تراز موفقیت اثربخشی رویکردهای زوج درمانی و خانواده درمانی روی زوجین در آستانه طلاق مؤثرتر از عدم درمان است ولی نه تااندازه ای که به عنوان درمان های درخور برای زوجین در آستانه طلاق یادکرد. بر این اساس اندازه اثر به دست آمده در پژوهش های صورت گرفته در بازه کوچک قرارگرفته است. درمانگران در فرایند درمان افزون بر رویکردهای درمانی باید به عوامل مغفول مانده که در این مقاله تشریح شده است توجه داشته باشند.

هدف: نابینایی می تواند تفاوت زیادی در نوع زندگی فرد به وجود آورد و باعث بروز برخی مشکلات در سازگاری روان شناختی و اجتماعی گردد. این پژوهش با هدف بررسی تجربه عشق و ملاک های انتخاب همسر در میان دانشجویان دختر نابینا صورت گرفته است.روش: برای انجام این پژوهش از روش پدیدارشناسی تفسیری براساس الگوی ون منن استفاده شد. با 18 دانشجوی نابینا مصاحبه های عمیق، کامل و نیمه ساختاریافته انجام شد. مصاحبه ها به صورت دیجیتالی ضبط شده و کلمه به کلمه به زبان فارسی، رونوشت شده اند.یافته ها: شش تم اصلی از ماهیت تجربه زیسته مشارکت کنندگان استخراج گردید که عبارتنداز: «پنداشت ها و باورهای عاشقانه»، «رفتارهای عاشقانه»، «تأثیر عشق ورزی بر زندگی»، «عامل جذب کننده» در بخش ادراک عشق و «ملاک های درون فردی»، «ملاک های بین فردی» در بخش ملاک های همسرگزینی.نتیجه گیری ازجمله مهم ترین راه های ارتباطی که یک دختر نابینا از طریق آن رابطه عاشقانه برقرار می کند عامل «صدا و زبان بدن» است. در بخش ملاک های انتخاب همسر«تعهد و پایبندی» به عنوان مهمترین ملاک بین فردی، و «سلامت و زیبایی» به عنوان مهمترین ملاک های درون فردی بدست آمد. شماره ی مقاله: ۵

میزان استفاده از تنبیه بدنی در میان مادران در معرض خشونت خانگی بیشتر است. ارزیابی کودکان از خشونت خانگی و توانایی کم آنها برای مقابله با این پدیده، باعث بروز مشکلات رفتاری، عاطفی و سازگاری در کودکان است. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه توانمندسازی مادران (MEP) بر کاهش استفاده از از تنبیه بدنی در مادران در معرض خشونت خانگی بود. این پژوهش به روش طرح تک موردی A-B-A انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام مادرانی بود که در طی دو سال گذشته تجربه خشونت خانگی داشتند. برنامه توانمندسازی مادران بر اساس پروتکل ساندرا گراهام برمن در 10 جلسه 90 دقیقه ای به 8 نفر از مادران خشونت دیده آموزش داده شد. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از پرسشنامه والدگری آلاباما (APQ) استفاده شد. نتایج شاخص ها با استفاده از (d cohen) که در دامنه 13/1 تا 82/1 قرار دارد نشان داد که برنامه توانمندسازی مادران بر کاهش استفاده از تنبیه بدنی در میان مادران در معرض خشونت خانگی موثر بوده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که برنامه توانمندسازی مادران می تواند استفاده از مجازات فیزیکی را در میان جمعیت های محروم نیز کاهش دهد.

زمینه و هدف: مطالعه روابط زوجین به روشن شدن چهارچوب های ساختاری که این روابط در آن شکل می گیرد کمک می کند؛ یکی از ابعاد این روابط، ارتباط اولیه زناشویی است که زوجین هنگام مواجهه با مشکلات زناشویی، به کار می گیرند؛ از این رو، هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد بر رفتارهای نگهدارنده همسر و ارتباط اولیه زناشویی در زوجین جوان شهر کرمانشاه بود. روش پژوهش: این پژوهش در قالب مداخله نیمه تجربی به شیوه پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری یک ماهه بود که تعداد 30 زوج به شیوه نمونه گیری در دسترس از میان زوجین مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهری کرمانشاه انتخاب، و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15زوج) و کنترل (15زوج) جایگزین شدند؛ پس از اجرای پیش آزمون، به گروه آزمایش به مدت شش هفته و هر هفته یک جلسه 120 دقیقه ای آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد داده شد و همه آزمودنی ها در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به وسیله پرسشنامه رفتارهای نگهدارنده همسر باس و همکاران (2008) و ارتباط اولیه زناشویی ناوران (1967) ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد اثربخشی معناداری داشته و توانسته تا مرحله پیگیری موجب بهبود رفتارهای نگهدارنده همسر (32/5= F ، 029/0= P ) و ارتباط اولیه زناشویی (21/85= F ، 001/= P ) شود. نتیجه گیری: بنابراین می توان گفت نتایج این پژوهش می تواند اطلاعات مفیدی را برای مشاوران و مددکاران در زمینه این نوع از آموزش زوجی برای بهبود روابط بین همسران، فراهم نماید.

مقدمه: عملکرد خانواده یکی از شاخص های مهم تضمین کننده کیفیت زندگی و سلامت روانی خانواده و اعضای آن است. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر عملکرد وکیفیت زندگی خانواده آزادگان انجام شد.  روش: این پژوهش نیمه تجربی، با طرح پیش آزمون پس آزمون و پیگیری (دوماهه) باگروه کنترل که درسال 1395 انجام شد، 30 نفر از آزادگان شهرستان دیواندره، استان کردستان به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایش، برنامه مداخله و درمان را به مدت 8 جلسه و هرجلسه 80 دقیقه دریافت کرد. ولی گروه کنترل  مداخله ای دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL) و پرسشنامه عملکرد خانواده (FAD) مورد استفاده قرارگرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار (SPSS-18) و آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیره وتحلیل کواریانس یک راهه انجام شد.   نتایج: یافته ها نشان داد که میانگین کیفیت زندگی و عملکرد خانواده آزادگان درگروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در پس آزمون و آزمون پیگیری بیشتر بود و تفاوت معنی داری وجود دارد (p <0/01) و این افزایش در مرحله پیگیری نیز حفظ شده است.  بحث: درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی می تواند  بر ارتقا و بهبودی کیفیت زندگی و عملکرد خانواده آزادگان تأثیری باثبات و پایدار داشته باشد و جهت افزایش عملکرد خانواده و کیفیت زندگی آزادگان مورد استفاده قرارگیرد.

یکی از مهم ترین تصمیم های افراد در طول زندگی، تصمیم گیری درباره انتخاب همسر است؛ بنابراین برای پیشگیری از فرسودگی زناشویی، توجه جدی به ملاک های انتخاب همسر قبل از ازدواج، ضروری به نظر می رسد. هدف این پژوهش، بررسی ملاک های انتخاب همسر و ملاک های انتخاب دوست جنس مخالف و مقایسه ملاک های انتخاب شریک در افراد دارای تجربه دوستی و بدون تجربه دوستی با جنس مخالف بود. نمونه پژوهش شامل 486 نفر بود که به شیوه نمونه گیری خوشه ای از میان دانشجویان انتخاب شدند و پرسش نامه اولویت بخشی ملاک های همسرگزینی را تکمیل کردند. یافته ها نشان داد در هر دو جنس، 5 ملاک عشق و علاقه، عفت و پاکدامنی، مسئولیت پذیری، سلامت روانی و توانایی تصمیم گیری، بیشترین اهمیت و 5 ملاک درآمد، سن، تناسب موقعیت اجتماعی، تحصیلات و قومیت یکسان، کمترین اهمیت را داشتند. همچنین میانگین ملاک ها برای انتخاب شریک از منظر افراد دارای تجربه دوستی با جنس مخالف در هر دو جنس، بیشتر از افراد بدون تجربه دوستی است که نشان می دهد افراد دارای تجربه دوستی، دقیق تر و سخت گیرانه تر از افراد بدون تجربه دوستی در انتخاب شریک عمل می کنند.

مقدمه: خانواده جانبازان به ویژه همسران آنها با گذشت سال ها از جنگ تحمیلی، هنوز عوارض ناشی از آن را تجربه می کنند که زندگی این افراد را با آسیب های روحی و روانی همراه کرده است. هدف این ، بررسی اثربخشی دو رویکرد پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تاب آوری و کیفیت زندگی همسران جانبازان دارای استرس پس از سانحه (PTSD) است. روش: در این پژوهش نیمه تجربی، از پیش آزمون و پس آزمون برای دو گروه آزمایش و کنترل استفاده شده و مرحله پیگیری، پس از یک ماه به اجرا درآمد. جامعه آماری شامل کلیه همسران جانبازان اعصاب و روان دارای استرس پس از سانحه شهرستان کوهدشت بودند که 13 نفر در گروه پذیرش و تعهد، 13 نفر در گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و 15 نفر در گروه گواه به صورت تصادفی جایگزین شدند. پرسشنامه های کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی و مقیاس تاب آوری کانر و دیویدس ون به عنوان ابزار جمع آوری داده ها استفاده شد. نتایج: یافته های این پژوهش نشان داد که درمان پذیرش و تعهد (ACT) و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) منجر به افزایش تاب آوری و کیفیت زندگی در همسران جانبازان داری (PTSD) شد (01/0>p). نتایج پیگیری یک ماهه نیز نشان داد که اثربخشی باقی مانده است (01/0>p). در مقایسه دو رویکرد، درمان ACT اثربخش تر از درمان MBCT گزارش شد. بحث: مداخلات آموزش رویکرد پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر بالابردن کیفیت زندگی و تاب آوری همسران جانبازان دارای اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مؤثر است

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، از درمانهای رفتاری نسل سوم است و در آن تلاش می شود به جای تغییر شناخت ها، ارتباط روانشناختی فرد با افکار و احساساتش افزایش یابد. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اعتماد در روابط بین فردی و کنترل عواطف در زنان متأهل بود. در قالب مداخله نیمه تجربی به شیوه پیش آزمون پس آزمون و پیگیری، 24 زن متأهل به شیوه نمونه گیری در دسترس از میان زنان دارای مشکلات زناشویی مراجعه کننده به مرکز مشاوره کمیته امداد شهر کرمانشاه انتخاب، و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 12 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه اعتماد در روابط بین فردی و پرسشنامه کنترل عواطف بودند. گروه آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را به مدت ده جلسه به شیوه گروهی دریافت کردند؛ اما برای گروه کنترل درمانی ارائه نشد. پس از پایان جلسات درمان از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. براساس یافته ها، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه گروهی بر اعتماد در روابط بین فردی (05/0P<) و کنترل عواطف (05/0P<) مؤثر بوده است. نتایج پیگیری بعد از یک ماه نیز نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در اعتماد در روابط بین فردی و کنترل عواطف در سطح (05/0P<) تفاوت معنی داری وجود دارد. براساس نتایج درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می تواند تأثیر مطلوبی بر اعتماد در روابط بین فردی و کنترل عواطف داشته باشد.

ازدواج یکی از پایدارترین روابطی است که بین افراد شکل می گیرد. با پیچیده تر شدن زندگی، باورها و انتظارات زناشویی تغییرات فراوانی یافته است. زوجین جوان نیاز دارند آموزش های لازم زمینه را دریافت کنند.برنامه مراقبت زوجین «CARE» به عنوان برنامه آموزشی پیش از ازدواج با هدف بهبود روابط و تعاملات زناشویی پیش از ازدواج ارائه شد. هدف تحقیق حاضر تعیین میزان اثربخشی آموزش برنامه مراقبت زوجین « CARE» بر انتظارات زناشویی و باورهای ارتباطی افراد در شرف ازدواج بود. تحقیق حاضر از نوع تحققیات نیمه آزمایشی با گروه کنترل آزمایش، طرح پیش آزمون، پس آزمون پیگیری بود. جامعه پژوهش افراد مراجعه کننده به مراکز خدمات مشاوره ای و روان شناختی شهر ارومیه در نیمه اول سال 1397 بود، که با توجه به ملاک های ورود به پژوهش از میان افراد داوطلب 60 نفر که تصمیم قطعی برای ازدواج داشتند، انتخاب شدند و به شیوه تصادفی در دو گروه 30 نفری (یک گروه مداخله به روش کر، یک گروه کنترل) قرار گرفتند.جهت سنجش متغیر های وابسته از پرسشنامه انتظارات زناشویی(امیدوار و همکاران، 1388) و پرسشنامه باورهای ارتباطی (آیدلسون و اپشتاین، 1982)بعنوان ابزار پژوهش استفاده شد. گروه آزمایش آموزش های مبتنی بر برنامه مراقبت زوجین «CARE» را به مدت 6 جلسه دریافت کردند. بعداز جمع آوری داده ها جهت تجزیه و تحلیل از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مگرر استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد، مشاوره پیش از ازدواج با برنامه مراقبت زوجین « CARE» توانسته است انتظارات زناشویی (05/0p< , 199/53f = ) و باورهای ارتباطی (05/0p< , 816/15 f =) در افراد در شرف ازدواج شهر ارومیه را بهبود بخشد. بر این اساس پیشنهاد می گردد تا مشاوران و روان شناسان حوزه خانواده در مشاوره های پیش از ازدواج از مفاهیم برنامه مراقبت زوجین « CARE» در مراکز درمانی و فرایندهای پیش از ازدواج استفاده نمایند.

زمینه و هدف: ارتباط و روابط بین زوج ها از مهم ترین ابعاد زندگی هر فرد است. زوج های جوان نیاز دارند تا آموزش های لازم را در این زمینه دریافت کنند. هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی مشاوره قبل از ازدواج با مدل پیوستگی ارتباط (Relationship Attachment Model یا RAM) بر نیازهای صمیمیت زناشویی در متقاضیان ازدواج شهر ارومیه بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل متقاضیان ازدواج (زوج های در مرحله نامزدی) مراجعه کننده به مراکز خدمات مشاوره در شهر ارومیه در سال 98-1397 بود. روش نمونه گیری داوطلبانه بود. تعداد 60 نفر از افرادی که در دوره نامزدی قرار داشتند انتخاب شدند و به شیوه تصادفی در دو گروه 30 نفری شامل گروه آموزش RAM (30 نفر) و گروه کنترل (30 نفر) جایگزین شدند. ابزارهای مورداستفاده شامل پرسشنامه نیازهای صمیمیت زناشویی (Maritl Iantimacy Needs Questionnaire یا MINQ) بود. داده ها به وسیله نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 و روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: طبق یافته های به دست آمده بین میزان صمیمیت ها در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تفاوت معنادار وجود دارد. اثر اصلی، اثر تعاملی و بین گروهی در متغیرهای تحقیق معنادار است که نشان از اثربخش بودن آموزش RAM دارد (05/0>p). نتیجه گیری: طبق نتایج این پژوهش می توان نتیجه گرفت که مشاوره قبل از ازدواج از طرق آموزش RAM بر نیازهای صمیمیت زناشویی در متقاضیان ازدواج شهر ارومیه اثربخش بود. بر این اساس پیشنهاد می گردد تا مشاوره قبل از ازدواج با RAM برای زوج های جوان متقاضی ازدواج آموزش داده شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش گروهی خودتنظیمی هیجان بر راهبردهای انگیزشی، اهمال کاری تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان بود. روش: روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان دوره ی متوسطه شهر کامیاران در سال تحصیلی 95-96 می باشند. نمونه موردمطالعه 30 نفر بود که از بین افراد شرکت کننده 30 نفر انتخاب شده به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هرکدام 15 نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه راهبردهای انگیزشی (MSLQ)، پرسشنامه اهمال کاری تحصیلی و پرسشنامه سلامت روان (GHQ) بود. گروه آزمایش آموزش خودتنظیمی هیجان را به مدت 8 جلسه دریافت نمودند. پس از اتمام جلسات از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس آمیخته استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که آموزش تنظیم هیجان بر اهمال کاری تحصیلی و برخی از مؤلفه های راهبردهای انگیزشی و برخی از سلامت روان مؤثر بوده است؛ و اثربخشی آموزش خودتنظیمی هیجان بعد از دو ماه همچنان باقی مانده است.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش فرزندپروری مثبت به والدین بر تقویت حس مسئولیت پذیری دانش آموزان پرخاشگر دوره ی ابتدایی و کاهش مشکلات رفتاری آن ها بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی و جامعه آماری این پژوهش شامل تمام والدین دارای کودکان پرخاشگر دوره ابتدایی شهرستان لردگان در سال 1395 بود که نمونه ای مشتمل بر والدین 30 دانش آموز پرخاشگر دوره ی ابتدایی روش نمونه گیری تک مرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه انتظار جایگزین شدند. برنامه فرزند پروری مثبت ساندرس در قالب 8 جلسه 120 دقیقه ای به والدین گروه آزمایش آموزش داده شد. ابزار پژوهش شامل مقیاس پرخاشگری رابطه ای و آشکار کودکان دبستانی شهیم (ORA)، چک لیست تجدیدنظرشده مشکلات رفتاری (RBPC) و مقیاس مسئولیت پذیری پرسشنامه روانشناختی کالیفرنیا (CPI) بود. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) نشان داد که برنامه فرزندپروری مثبت تاثیر معناداری بر کاهش پرخاشگری و مشکلات رفتاری و افزایش سطح مسئولیت پذیری دانش آموزان پرخاشگر دوره ی ابتدایی دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد آموزش برنامه فرزندپروری مثبت به والدین منجر به کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان پرخاشگر و افزایش سطح مسئولیت پذیری آن ها می شود.

مقدمه: باتوجهبهمشکلات فراوان خانواده های دارای فرزند مبتلا به اختلال ADHD و عدم شناسایی آسیب های زیرمنظومه همشیرها در پیشینه پژوهشی ،هدف این پژوهششناساییآسیب هایزیر منظومه همشیرها درخانواده های دارای فرزند مبتلا به اختلال ADHD است. روش: این پژوهش یک مطالعه کیفی است که با روش پدیدارشناسی [1] انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه خانواده های دارای فرزند مبتلا به اختلال ADHD بود که به مراکز مشاوره یا روانپزشکی شهر سنندج رجوع کرده بودند.نمونه گیری با روش هدفمند و شامل 27 نفربوده است.ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته و تحلیل داده ها با روش هفت مرحله ای کلایزی(1987) انجام شده است. یافته ها: در این پژوهش اطلاعات به دست آمده ی حاصل از کدگذاری در سه دسته کدگذاری توصیفی [2] ، تفسیری [3] و تبیینی [4] قرار گرفته اند که شامل 3 کد تبیینی، 9 کد تفسیری و 44 کد توصیفی است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که زیرمنظومه همشیرها تحت تأثیر مشکلات فرزند ADHD خانواده قرار دارد و آسیب های خاص و تأثیرات منفی بر این زیرمنظومه وارد می کند. بنابراین این زیرمنظومه نیازمند نظارت،حمایت و آموزش های خاصی است تا از میزان آسیب های آن کاسته شود. [1] Phenomenological [2] .Descreptive [3] . Interpretative [4] .Explanatory

هدف: هدف این فراتحلیل، تعیین میزان اثربخشی برنامه های آموزش والدین بر اختلالات برونی سازی شده در کودکان بود. روش: این پژوهش با استفاده از تکنیک فراتحلیل و با یکپارچه کردن نتایج تحقیقات مختلف، اندازه اثر برنامه های آموزش والدین را مشخص می نماید. در مجموع 21 پژوهش قابل قبول از لحاظ روش شناختی انتخاب شدند و فراتحلیل بر روی آن ها انجام گرفت. منابع جستجوی داده ها، پایگاه اطلاعات علمی( SID )، پایگاه مجلات تخصصی نور( Noormags )، بانک اطلاعات نشریات ایران( Magiran ) و پرتال جامع علوم انسانی( ensani.ir ) بود. تجزیه و تحلیل داده ها و محاسبه اندازه اثر با استفاده از نرم افزار CMA2 و شاخص g هجز انجام شد. یافته ها: یافته های حاصل از این فراتحلیل نشان داد که میزان تاثیر برنامه های آموزش والدین بر اختلالات برونی سازی (17/1) است(001/0> P ) که مطابق جدول کوهن اندازه اثر بزرگ ارزیابی می شود. بالاترین اندازه اثر (63/8-) است (001/0> P )که این اندازه اثر بزرگ (بالاتر 8/0) ارزیابی می شود. پایین ترین اندازه اثر نیز (07/0) است(03/0> P ) که این اندازه اثر کوچک (کمتراز 2/0) ارزیابی می شود. نتیجه گیری: به نظر می رسد که برنامه های آموزش والدین می تواند به عنوان روشی مناسب برای کاهش پیامدهای ناشی از اختلالات برونی سازی در مراکز درمانی و آموزشی استفاده شود.

زمینه: تحقیقات نشان داده که مهمترین عامل دخیل در رفتار متخلفانه بین نوجوانان، پویایی های محیط خانواده است. این عامل به جو روانی درون خانواده اشاره دارد که از رفتارهای سرپرستانه، روابط زناشویی، روابط والد-فرزند و روابط بین اعضای خانواده نشأت می گیرد. بنابر همین ضرورت، مقیاس پویای محیط خانواده توسط کیم و کیم (2007) ساخته شد تا پویایی های خانواده که در بروز رفتار مجرمانه در نوجوانان نقش دارند، بسنجد. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی درستی آزمایی، قابلیت اعتماد و ساختار عاملی این پرسشنامه در نوجوانان بزهکار ایرانی بود. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل عاملی بود. نمونه دربرگیرنده 544 دانش آموز شامل 302 دانش آموز عادی و 242 دانش آموز با سابقه بزهکاری بود که از میان تمامی دانش آموزان مقطع دبیرستان به شیوه نمونه گیری تصادفی خوش ه ای انتخاب شدند و پرسشنامه های پویایی های محیط خانواده ( FDE ؛ کیم و کیم 2007)، عملکرد خانواده ( FAD ؛ بیشاپ، اپستین و بالدوین،1980) و نگرش به رفتارهای بزهکاری (فضلی،1389) را تکمیل نمودند. تحلیل عاملی تأییدی ( CFA ) تطابق فرم فارسی پرسشنامه FDE با ساختار عاملی پیشنهاد شده توسط سازندگان آزمون را تأیید نمود. میزان همسانی درونی به دست آمده برای عامل های پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ بین 0/71 تا 0/92 بدست آمد که نشانگر کفایت آن برای سطوح عامل های یک پرسشنامه بود. یافته ها: یافته آزمون همبستگی نشان داد که بین ابعاد پرسشنامه پویایی های محیط خانواده ( FDE ) با نگرش مثبت به بزهکاری رابطه معکوس و با نگرش منفی به بزهکاری رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد (0/01> p ). همچنین بین ابعاد پرسشنامه پویایی های محیط خانواده ( FDE ) با ابعاد پرسشنامه عملکرد خانواده ( FAD ) رابطه منفی وجود دارد (0/01> p ). نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر ثبات ساختار عاملی و درستی و قابلیت اعتماد این پرسشنامه را جهت تعیین نقش پویایی های محیط خانواده در بروز رفتار بزهکارانه نوجوانان ایرانی نشان می دهد.

هدف پژوهش حاضر کشف آسیب های زیرمنظومه های زوجی، والدینی و همشیرها در خانواده های دارای فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش فعالی و بررسی اثر بخشی درمان رابطه ی والد- فرزند بر مشکلات کشف شده و توانمندسازی این خانواده هاست. این پژوهش از نوع ترکیبی(کیفی- کمی) است. قسمت اول پژوهش به صورت کیفی است که با روش پدیدارشناسی انجام شده است. نمونه این قسمت شامل 16 خانواده (27 عضو) بودند که تجربه دست اولی از پدیده ی مورد مطالعه را داشته اند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته بود که با روش کلایزی تحلیل گردید. درقسمت دوم پژوهش 4 نفر از والدین (2 نفر مادر و 2 نفر پدر) به صورت هدفمند انتخاب گردید و به صورت روش مورد منفرد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. یافته های بخش کیفی شامل کشف آسیب های سه زیرمنظومه ی خانواده و تدوین پرسشنامه ی خانواده ADHD محور بود که شامل 77 سوال با روایی و پایایی مناسب بود. یافته های بخش کمی هم شامل اثربخشی معنادار درمان رابطه والد- فرزند بر توانمندی خانواده و مشکلات کشف شده خانواده ADHD محور بود. نتایج نشان داد که آسیب های کودک بیش فعال نه تنها بر تک تک اعضای خانواده تأثیر منفی می گذارد بلکه نظام خانوادگی را نیز به چالش می کشد و نیاز جدی این خانواده ها را به حمایت، نظارت، درمان و آموزش جامع را تأیید می کند.

مقایسه آموزش مبتنی بر زوج درمانی هیجان مدار و زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنظیمی در بهبود راهبرد های مقابله زناشویی و تنظیم شناختی هیجان والدین دارای فرزند کم توان ذهنی هدف: هدف این پژوهش مقایسه تأثیر آموزش مبتنی بر زوج درمانی هیجان مدار و زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنظیمی ( SRCT ) بر تنظیم شناختی هیجان و راهبردهای مقابله زناشویی والدین دارای فرزند کم توان ذهنی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با رویکرد کاربردی و با بهره گیری از طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری (یک ماهه) با گروه کنترل بود. نمونه مورد مطالعه شامل 41 زوج از والدین دارای فرزند کم توان ذهنی بود که به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (زوج درمانی هیجان مدار، 12زوج و زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنظیمی، 14زوج) و یک گروه گواه (15 زوج) جایگزین شدند. زوج درمانی هیجان مدار ( EFT ) در 10 جلسه و زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنظیمی ( SRCT ) در 8 جلسه (هفته ای یک جلسه) بر روی گروه های آزمایش انجام شدند و داده های حاصل از پرسشنامه راهبردهای مقابله زناشویی بومن و تنظیم شناختی هیجان با آزمون طرح مختلط اندازه گیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر زوج درمانی هیجان مدار ( EFT ) و زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنظیمی ( SRCT )، باعث افزایش نمرات زوج ها در تنظیم شناختی هیجان و راهبردهای مقابله زناشویی می شود. یافته ها همچنین نشان داد، اثر بخشی هر دو مداخله بعد از یک ماه باقی مانده است. نتیجه گیری: با توجه به نقش تنظیم شناختی هیجان و راهبرد های مقابله زناشویی در تعاملات زوجین، پیشنهاد می شود از شیوه هیجان مدار و خودتنظیمی برای بهبود راهبردهای مقابله زناشویی و تنظیم شناختی هیجان و کاهش تعارضات زناشویی در والدین دارای فرزند کم توان ذهنی استفاده کرد .