مجید شمس

توزیع فضایی عادلانه امکانات و خدمات بین مناطق مختلف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آنها مترادف با عدالت اجتماعی است، زیرا عدم توزیع عادلانه منجر به ایجاد بحران های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی و توزیع عادلانه نیز زمینه ساز توسعه متوازن مناطق شهری خواهد شد. بنابراین، ﭘﺮاکﻨﺶ بهینه و اﺻﻮﻟی خدمات و امکانات شهری، ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ عدالت اجتماعی، در ﻓﺮآیﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪریﺰی ﺷﻬﺮی از اﻫﻤیﺖ زیﺎدی ﺑﺮﺧ ﻮردار اﺳ ﺖ. از این رو این پژوهش با رویکردی تحلیلی- توصیفی و با هدف بررسی توزیع فضایی خدمات عمومی شهری و رتبه بندی مناطق شهر تهران از لحاظ برخورداری از این خدمات انجام می گیرد. برای رسیدن به این هدف از مدل های کمی برنامه ریزی شامل تحلیل عاملی، روش ترکیبی شاخص توسعه انسانی (HDI)، مدل تاکسونومی و روش استانداردسازی استفاده شده است. برآیند یافته های محاسبات در مدل ترکیبی شاخص توسعه انسانی گویای این مطلب است که مناطق 3، 1 و 22 به ترتیب دارای بالاترین درجه توسعه و مناطق 8، 17 و 14 در پایین ترین درجه توسعه قرار دارند. نتایج تکنیک تحلیل عاملی حاکی از آن است که منطقه 22، با امتیاز 54/32 بالاترین رتبه و منطقه 14 با امتیازی در حدود 4/3 در پایین ترین رتبه در بین 22 منطقه قرار گرفته اند. همچنین براساس خروجی مدل تاکسونومی، منطقه 3 در رتبه اول، منطقه 1 در رتبه دوم و منطقه 12 در رتبه سوم و منطقه 10 نیز در رتبه آخر قرار دارد، و در نهایت براساس یافته های مدل استاندارد سازی، مناطق 3، 1 و 22 توسعه یافته ترین و مناطق 14، 10 و 17 محروم ترین مناطق هستند. برای رتبه بندی نهایی مناطق شهر تهران از لحاظ برخورداری از شاخص های مورد مطالعه، جمع ارزش عددی هر کدام از مناطق در چهار روش مذکور محاسبه گردید. بر اساس این روش به ترتیب مناطق 3، 1، 22، 12 و 6 در رتبه های اول تا پنجم و مناطق 13، 10، 8،، 17 و 14 به ترتیب در رتبه های آخر قرار گرفتند. با استفاده از مدل تحلیل خوشه ای، مناطق کلانشهر تهران بر اساس ارزش عددی مناطق در مدل های مورد استفاده، خوشه بندی گردید، که براساس نتایج مدل فوق مناطق 3، 1، 12، 22، 6 و 21 با امتیاز نهایی 66 و بالاتر در خوشه اول و تحت عنوان مناطق فرا توسعه و مناطق 14، 10، 8 و 17 با امتیاز نهایی 13 و کمتر در خوشه 5 و به عنوان منطق محروم شناسایی گردیدند.

افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ و نیز محدود گسترش و توسعه ی فیزیکی در این شهرها باعث شده تاضرورت پرداختن به احیای بافت قدیم این شهرها بیش از پیش اهمیت پیدا کند. هدف این تحقیق، شناخت قابلیت ها و تنگناهای داخلی بافت قدیم شهر کرمانشاه،   فرصت ها و تهدیدهای بیرونی و در نتیجه تحلیل و امکان سنجی بهره مندی از فرصت های توسعه ای و ارتقاء زیست، سکونت و فعالیت در بافت قدیم و هسته مرکزی شهر کرمانشاه     می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و در انجام آن از روش تحقیق تحلیلی - توصیفی استفاده شده است.  اطلاعات مورد نیاز تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای و فیش برداری، پرسشنامه و مشاهده میدانی جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آماری توصیفی و استنباطی و نیز مدل SWOT   استفاده شدهاست . بر مبنای نتایج حاصل از تحلیل عوامل چهارگانه تکنیکSWOT ، محدوده مورد مطالعه دارای 12 نقطه قوت، 10 نقطه فرصت، 12 نقطه ضعف و 9 نقطه تهدید می باشد. برای ترسیم ماتریسSWOTاز امتیاز نهایی شاخص های برتر چهار عامل (قوت، فرصت، ضعف و تهدید) استفاده گردید که بر مبنای آن در یک چارچوب منطقی می توان فرصت ها و تهدیدهای کلیدی خارجی را با ضعف ها و قدرت های داخلی در یک رویکرد ساختاری شده مقایسه نمود و الگوهای توسعه سازگار با موقعیت داخلی و خارجی  را تبیین نمود.

هدف از انجام پژوهش شناسایی نقاط قوت و ضعف بوم گردی ، بررسی وضعیت اقامتگاههای بوم گردی و تعیین مناطق بومی گردی در شهرستان ملایر می باشد. پژوهش کاربردی و از نظر ماهیت و روش کار، پژوهش توصیفی – تحلیلی خواهد بود. استفاده از اسناد، مدارک و گزارش ها و بخشی دیگر از طریق تحلیل سوات و بررسی نقات قوت و ضعف آن جمع آوری گردیده است. برای تجزیه و تحلیل در بستر مطالعات میدانی از تکنیکswot استفاده می شود. تهیه و تدوین قوانین و استانداردهای مناسب با صنعت بوم گردی، ارائه آموزش های لازم به فعالان بوم گردی، حمایت از سرمایه گذاران برای ورود به این حوزه و نظارت دقیق بر فعالیت اقامتگاه های بوم گردی است که حضور مسئولان ذیربط را می طلبد. توسعه اقتصاد محلی و حضور فعال بخش خصوصی در صنعت گردشگری از جمله فرصت هایی که صنعت بوم گردی می تواند پیش-روی توسعه پایدار کشور در صنعت گردشگری قرار دهد. همچنین سیاستهای اکوتوریسم در راستای توجه به حفاظت محیط زیست که میراث مشترک نسلهای امروز و فرداست، باید در عرصه های کلان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با نگرش سیستمی و بطور یکپارچه و هماهنگ لحاظ شود و زﻣیﻨﻪ ﺳﺎزی و ﺗﺸﻮیﻖ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﺸﺎرکﺖ در ﺟﻬﺖ ایﺠﺎد اکﻮﻣﻮزه وﺗﻮﺳﻌﻪی زیﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎ، ﺗﺠﻬیﺰات و ﺗﺴﻬیﻼت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و کﺴﺐ درآﻣﺪ از ایﻦ ﻃﺮیﻖ - ﺿﻤﻦ ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻧﺤﻮه ی بهره ﮔیﺮی از ﻣﺸﺎرکﺖ ﻫﺎی ﻣﺮدﻣی در ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻬیﻪ و اﺟﺮای ﻃﺮح ﻫﺎ و ﺗﺠﻬیﺰ ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎیی ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را میتوان باعث بهبود بوم گردی اشاره نمود.

اهمیت محلات به عنوان کوچکترین جزء نظام شهری در هدایت توسعه پایدار شهری موضوعی انکارناپذیر است. مقاله حاضر در محدوده محلات شهر رشت در راستای پاسخگویی به این سوال که آیا اصول ساختاری محله های مورد مطالعه از نظر سطح کاربری ها در شهر رشت مناسب می باشد و خدمات و رفاه نسبی را فراهم می کند؟ انجام گرفته است. روش تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی – تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و میدانی می باشد. بدین منظور ابتدا وضعیت کاربری های اراضی و خدمات در محلات بررسی و با ضوابط استاندارد هر کدام مورد مقایسه قرار گرفت و سپس راهبرد بهینه در راستای بهبود وضعیت محلات ارائه گردید. جامعه آماری در این تحقیق ساکنان تعداد 4 محله جدید و 4 محله قدیمی است، این محلات دارای 100263 نفر جمعیت می باشد، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 366 نفر از ساکنان این محلات به عنوان نمونه انتخاب شدند و با توجه به نزدیک بودن تعداد جمعیت محلات جدید(49663 نفر) و محلات قدیمی(50600 نفر)، تعداد 183 پرسشنامه در محلات جدید و 183 پرسشنامه در محلات قدیمی تکمیل گردید. نتایج بررسی ها نشان می دهد میزان سرانه کاربری مورد نیاز در سطح محلات جدید مانند؛ بلوار گیلان، چمران، آزاد و حمیدیان به ترتیب 38/14، 34/3، 01/8  و 27/12 و در سطح محلات قدیمی مانند ؛ باقرآباد، دباغیان، یخسازی و پاسکیاب به ترتیب 19/10، 85/26، 7/20 و 47/12 متر مربع می باشد. در مجموع با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که اصول ساختاری محله های مورد مطالعه از نظر سطح کاربری ها در شهر رشت مناسب نمی باشد و خدمات و  رفاه نسبی را فراهم نمی کند.

جمعیت و ابعاد گوناگون آن همواره ذهن سیاست گذاران و صاحبنظران را به خود معطوف داشته است. رشد طبیعی جمعیت حاصل میزان موالید و مرگ ومیر است. مهاجرت و جابجایی تأثیر بسزایی در افزایش یا کاهش تحولات آمایشی جمعیت خواهد داشت. حاشیه نشینی و ایجاد سکونتگاه های غیررسمی، افزایش نرخ زمین و مسکن، تخریب محیط زیست، مصرف بی رویه آبهای زیرزمینی، کاهش سرانه فضای سبز، ترافیک و آلودگی هوا، تولید پسماند شهری و دفع نامناسب آن، فرسایش خاک، آلودگی های صنعتی همه از جمله معضلات، چالش ها و تعارضات به وجود آمده ناشی از افزایش و تمرکز جمعیت درکلانشهرهای کشور می باشند. بر مبنای روش، این تحقیق از نوع آماری کتابخانه ای(توصیفی – تحلیلی) می باشد. مطابق با چارچوب نظری تحقیق، تمامی مؤلفه ها در دو سطح جهانی و کشوری با محوریت ایران بررسی و اطلاعات مورد نیاز گردآوری و نقاط قوت و ضعف پژوهش شناسایی شد. جهت غربالگری واولویت بندی از مدل رتبه و اندازه و الگوریتم منحنی لورنز استفاده گردید. ابتدا اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزار اکسل تحلیل و سپس توسط منحنی لورنز تبدیل به نمودار عددی گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که همزمان با رشد و تمرکز جمعیت درکلانشهرها، توسعه و پیشرفت به موازات آن شکل نگرفته و در بین طبقات و سطوح مختلف جامعه اختلافات و تعارضاتی ایجادگردیده که ناشی از ازدحام و تحرکات جمعیت و عقب ماندگی توسعه در شهرها و کلانشهر ها می باشد.

به دنبال مشکلات عدیده ی شهری و جغرافیایی تهران مبحث انتقال پایتخت به عنوان راه حل سروصدای زیادی در محافل آکادمیک و نهادهای دولتی به راه انداخت و در این میان یکی از بحث ها یافتن مکان مناسب برای نقل مکان پایتخت و سنجش و اندازه گیری مؤلفه های مورد نیاز برای این مکان جدید بوده است. هدف این پژوهش امکان سنجی تغییر پایتخت با تأکید بر رویکرد تحلیل فضایی و نظام مطلوب برنامه ریزی شهری است. برای این منظور از بررسی شاخص های نخست شهری، سلسله مراتب شهری و نهایتا از بررسی تاثیر مولفه های کالبدی- عملکردی، مولفه اقتصادی، مولفه فرهنگی- اجتماعی بر سازمان فضایی شهری استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که آمایش فضایی فضای جغرافیایی و شهری با تأکید بر مؤلفه های تحلیل فضایی و نیز ویژگی های نظام مطلوب برنامه ریزی شهری مهم ترین و پر چالشی ترین بخش های طرح انتقالی پایتخت در آینده به شما می روند. با توجه به اهدف پژوهش و نتایج بدست آمده 4 سناریو برای طرح انتقال پایتخت پیشنهاد شد.

گردشگری صنعتی است که توسعه آن نیازمند شناخت و آگاهی کافی از مسائل و عوامل مؤثر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در هر منطقه است. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی و اولویت بندی عوامل موثر در توسعه گردشگری محدوده بافت مرکزی شهر کرمانشاه به منظور توسعه صنعت گردشگری در این منطقه می باشد.در پژوهش حاضر، روش تحقیق براساس نوع هدف، کاربردی و براساس نوع روش، توصیفی- تحلیلی است .بنابراین در تبین ادبیات و سوابق موضوع و ارائه مدل شبکه ای پژوهش، از مطالعات کتابخانه ای و برای جمع آوری اطلاعات با توجه به ماهیت تحقیق از روشهای میدانی استفاده گردیده است. همچنین به منظور ارزیابی و اولویت بندی شاخصهای ارائه شده از روش فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شده است. نتایج پژوهش تعیین می کند که از میان شاخصهای مورد بررسی زیرساختهای گردشگری، معیار تاریخی- فرهنگی بیشترین سهم را در توسعه منطقه ایفا می کنند. در واقع یافته ها نشان می دهد که این منطقه از ظرفیت تبدیل شدن به یک منطقه نمونه گردشگری برخوردار است . همچنین پیشروی کاربری تجاری در داخل بافت یکی از موانع اساسی در راه رسیدن به توسعه گردشگری در این منطقه می باشد.

اقلیم مناسب، منبع طبیعی و ثروت عظیم اقتصادی برای گردشگری است و عنصری است که جاذبه هایی را برای گردشگران فراهم می آورد و از این طریق موجب رضایتمندی و افزایش گردشگران می شود. پژوهش حاضر در محدوده ی شهر مشهد واقع در استان خراسان رضوی انجام گرفته است. روش تحقیق به کار رفته توصیفی -  تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات روش کتابخانه ای بوده است. در این  پژوهش با استفاده از شاخصهای آسایش حرارتی بیکر (CPI)، دمای مؤثر (ET) و الگوی اوانز، اقلیم گردشگری شهر مشهد مورد ارزیابی قرار گرفته است. جهت محاسبه هر یک از شاخصهای یاد شده در مقیاس زمانی ماهانه، از پارامترهای دما، رطوبت نسبی و باد ایستگاه سینوپتیک مشهد، طی سالهای 1380 تا 1390 استفاده گردیده است. نتایج بررسی نشان می دهد که طبق الگوی اوانز شرایط اقلیمی روزانه ماههای تیر و مرداد گرم و شرایط اقلیمی شبانه ماههای فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند در شهر مشهد سرد است. در فروردین، اردیبهشت، خرداد، شهریور و مهر در طول روز  و خرداد، تیر و مرداد  در طول شب، در شهر مشهد آسایش دمایی حاکم است، طبق این الگو خرداد ماه با شرایط اقلیمی راحت ( آسایش) در طول روز و شب بهترین زمان برای گردشگری است. در شاخص دمای مؤثر ماههای اردیبهشت، خرداد، مرداد و شهریور و در شاخص بیوکلیمای انسانی بیکر ماههای فروردین، اردیبهشت، خرداد، مرداد و شهریور درشرایط آسایش محیطی قرار دارند، مناسب برای گردشگری در شهر مشهد هستند. در مجموع با مقایسه کلی شاخصهای بررسی شده در این پژوهش،می توان گفت که در طول سال در شهر مشهد، ماههای فروردین، اردیبهشت، خرداد، مرداد و شهریور مناسب ترین شرایط را برای گردشگری و گذران اوقات فراغت دارند.

  شهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی کشورهای در حال توسعه، بخشی از  استراتژی های توسعه شهری را تشکیل می دهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ مستلزم حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد. هدف این پژوهش تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه می باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش کمی - تحقیقی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل رتبه – اندازه و نوع تعدیل یافته آن، مدل لگاریتمی رتبه – اندازه، شاخص نخست شهری و شاخص چهارشهری استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل و بررسی سلسله مراتب شهری در استان کرمانشاه در طول چند دوره سرشماری که مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت، بیانگر عدم تعادل و توازن در این استان است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر سرپل ذهاب در طول چند دوره سرشماری از سال 1375 تا سال 1395 جزء شهرهای متوسط محسوب می شود. نتایج حاصل از بررسی سلسله مراتبی شهرهای کوچک نشان می دهد که در صورت تقویت این گونه شهرها می توان از یک سو جلوی مهاجرت های بی رویه به شهرهای کلان را گرفت و از سوی دیگر می توان با توسعه این شهرها می توان باعث پیشرفت نقاط روستایی شده و تعادل و توازن را در سطح منطقه ایجاد کرد.    

  هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیلی بر الزامات و بایسته های رشد هوشمند شهری شهر تویسرکان است. ساخت یک شهر هوشمند به عنوان یک استراتژی برای کاهش مشکلات تولید شده توسط افزایش جمعیت شهری، رشد ناموزون و از هم گسیخته فیزیکی درحال ظهوراست حکمروایی هوشمند، انرژی هوشمند، ساخت وساز هوشمند، حمل و نقل هوشمند، هوشمندسازی زیرساخت ها، تکنولوژی هوشمند، مراقبت های بهداشتی و شهروند هوشمند، این عوامل اساس یک چهار چوب یکپارچه هستند که می تواند در بررسی چگونگی ابتکارات و راهبردهای شهر هوشمند استفاده شود. مؤلفه های رشد هوشمند شهری بر شرایط اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهر تویسرکان اثرگذار بوده و موجبات کاهش هزینه های شهری، بهبود بخشی شرایط زیست محیطی و صرفه جویی در وقت و زمان شهروندان را فراهم می کند. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- پیمایشی است و حجم نمونه با به کارگیری فرمول کوکران برابر 381 نفر است که به صورت تصادفی از میان شهروندان و کارشناسان به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. با توجه به بررسی های انجام شده و یافته های این پژوهش که با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. در نهایت نتایج نشان داد که شهر تویسرکان از آمادگی لازم جهت استقرار رشد هوشمند شهری برخوردار نمی باشد و با وجود وضعیت نامناسب زیرساخت های رشد هوشمند شهری در شهر، هیچ یک از فرایندهای رشد هوشمند شهری در شهر از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. در میان زیرساخت های رشد هوشمند شهری، خدمات الکترونیک با رتبه (92/1) وضعیت نامساعدتری دارد و متغیرهای محیط زیست و فضای سبز(99/2)، کیفیت زندگی(65/2)، کاربری های مختلط(25/2)، پیاده مداری(24/2) و اجتماعی-اقتصادی(99/1) با در نظر گرفتن رتبه بندی در وضعیت مساعدتری نسبت به سایر زیرساخت ها قرار می گیرند.

حضور حرکت پیاده در فضاهای محله ای و افزایش قابلیت پیاده مداری محلات، افزایش امنیت، ایمنی و روابط اجتماعی، دسترسی ها، هویت محله ای، حس تعلق محله، کیفیت محله و کاهش مشکلات زیست محیطی نظیر آلودگی هوا و صوتی و ... را در پی خواهد داشت. مقاله حاضر در محدوده محلات جدید و قدیمی شهر رشت واقع در استان گیلان در راستای پاسخ گویی به این سوال که قابلیت پیاده مداری در سطح محلات مورد مطالعه چگونه است؟ انجام گرفته است. روش تحقیق، به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی – تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات، روش کتابخانه ای و میدانی می باشد. بدین منظور ابتدا وضعیت شاخص های پیاده مداری در محلات جدید و قدیمی بررسی و با ضوابط استاندارد هر کدام مورد مقایسه قرار گرفت و سپس راهبرد بهینه در راستای بهبود وضعیت پیاده مداری محلات جدید و قدیمی ارائه گردید. جامعه آماری در این تحقیق ساکنان تعداد 5 محله جدید و 5 محله قدیمی است، این محلات دارای 124382 هزار نفر جمعیت می باشد، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 366 نفر از ساکنان این محلات به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این راستا با توجه به نزدیک بودن تعداد جمعیت محلات جدید(61722 نفر) و محلات قدیمی(62660 نفر)، تعداد 183 پرسش نامه در محلات جدید و تعداد 183 پرسش نامه در محلات قدیمی تکمیل گردید و برای درک شکاف شاخص های مورد مطالعه از نظر ساکنان بین محلات جدید و قدیمی، با توجه به ماهیت فاصله ای داده ها، از آزمون t مستقل استفاده شده است. نتایج ارزیابی ها در سطح هر یک از محلات جدید مورد مطالعه نشان می دهد که اکثر شاخص های پیاده مداری دارای وضعیت مناسبی نمی باشد و فاصله زیادی با ضوابط استاندارد آن دارند، به جز عرض پیاده رو، جنس کف پیاده رو، دسترسی به حمل و نقل و مراکز آموزشی که فقط در محلات بلوار گیلان، کاکتوس و چمران مناسب می باشد و در سطح هر یک ازمحلات قدیمی مورد مطالعه نیز اکثر شاخص های پیاده مداری دارای وضعیت مناسبی    نمی باشد و فاصله زیادی با ضوابط استاندارد آن دارند، به جز اختلاط کاربری ها، تراکم جمعیت مناطق مسکونی، دسترسی به حمل و نقل و مراکز تجاری که فقط در محلات باقرآباد، دباغیان و پاسکیاب  مناسب می باشد. نتایج حاصل از آزمون T نشان می دهد که در بسیاری از مؤلفه ها در بین دو جامعه (پاسخ دهندگان) تفاوت معناداری وجود دارد. در مجموع می توان گفت که محلات جدید در بیش تر موارد نسبت به محلات قدیمی طبق مطالعات میدانی و همچنین از نظر پاسخ دهندگان دارای شرایط بهتری از نظر قابلیت پیاده مداری می باشند.

  در دهه های اخیر با بروز مشکلاتی ناشی از رشد کالبدی فضایی وسیع شهرها مانند کاهش کیفیت زندگی و شاخص های توسعه انسانی، عدم برخورداری کامل شهروندان از خدمات و مسکن، وجود فضاهای رها شده شهری و متروکه و بافت های فرسوده در نواحی شهر سبب شده به رویکرد توسعه میان افزا با احیای ظرفیت های موجود درون شهرها در جهت جلوگیری از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی، ساماندهی فضایی و کالبدی شهر و استفاده بهینه از اراضی شهری توجه شود. هدف اصلی این پژوهش نقش رویکرد توسعه میان افزا در ساماندهی شهر جلگه ای بهشهر می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی –تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، مدیران و کارشناسان دستگاه های اجرایی و شهروندان می باشند. با توجه به معیارهای توسعه میان افزای، اثرگذاری این رویکرد در ساماندهی و هدایت اصولی برنامه های توسعه شهری و عملکرد نهادهای مدیریت شهری در بهبود فضایی – عملکردی و ساماندهی شهری 29 شاخص به عنوان چارچوب تحلیلی پژوهش در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل نشان می دهد در بهره برداری از ظرفیت ها و عرصه های توسعه درونی شهر بهشهر، تنها به معیارهای زیست محیطی( با میانگین2.91 و آماره تی 1.21-) در برنامه های توسعه شهری توجه شده و نهادهای مدیریت شهری بادید تک بعدی به بهبود شاخص های زیرساختی(با میانگین 3.09 و آماره تی 2.54) از میان ابعاد پنج گانه توجه نموده اند. همچنین در حوزه  بهبود فضایی – عملکردی و ساماندهی شهری بهشهر، نهادهای مدیریت شهری تنها در توسعه تراکم خالص شهری، استفاده بهینه از زیرساخت ها و تسهیلات موجود، توسعه شبکه معابر و شناسایی و بهره گیری از ظرفیت های موجود جهت توسعه درونی دارای عملکرد نسبتاً مطلوب بوده و به وضعیت سرانه ها در نواحی شهری و  کاهش فشار توسعه در پهنه های فضای سبز توجه چندانی نداشته اند. در نهایت بر اساس نظرات متخصصان شهری، توجه به پهنه بندی عملکردی، هزینه ها و نیازهای مالی، تراکم در نواحی شهری، مشکلات از نگاه ساکنین و شهروندان و بهبود زیرساخت ها به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر بر توسعه میان افزای شهر بهشهر تعیین شده است.

حکمروایی خوب شهری به مثابه الگوی مؤثر و کارآمد برای اداره ی امورشهر مطرح می شود. درمقاله حاضر به تحلیل و ارزیابی برخی ازمهمترین شاخصهای حکمروایی خوب شهری همچون: «مشارکت، پاسخگویی و قانونمندی» در جامعه آماری تحقیق، وسنجش رابطه علّی آنها با متغیر وابسته «توسعه گردشگری» پرداخته شده است. این پژوهش که از نوع «پیمایشی» بوده و با رویکردی توصیفی- تحلیلی تنظیم شده و اطلاعات بصورت میدانی و با استفاده از ابزار «پرسشنامه» محقق ساخته بدست آمده است.جامعه آماری شامل کلیه شهروندان شهربیستون بوده که365نفرباروش تعیین حجم نمونه گیری «کوکران» مشخص و درادامه با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک، پرسشنامه ها در بین نمونه آماری و به روش کاملاً علمی توزیع گردیده است .درمرحله بعد پس از جمع آوری اطلاعات به تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای آماری Spss/ Excel و ارزشگذاری متغیرها با بهره گیری از طیف لیکرت مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهدکه همه شاخص های حکمروایی خوب شهری مورد بررسی در این پژوهش پس از انجام آزمون پیرسون، میزان Sig بدست آمده برابر با 000/0 بدست آمده و ضریب پیرسون مشارکت 254/0، پاسخگویی 310/0 و قانونمندی 290/0 بوده است این مهم نشان می دهدکه سطح مؤلفه های حکمروایی خوب شهری دربیستون ازسطح متوسط پایین ترهستند. همچنین بین مشارکت،پاسخگویی و قانونمندی با توسعه گردشگری رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. بنابراین با کاهش مشارکت، پاسخگویی و قانونمندی امتیاز حکمروایی خوب شهری و توسعه گردشگری کاهش می یابد و عکس این عمل نیز صادق است.

در این پژوهش تلاش شده است بررسی مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی شهر همدان با رویکرد تحلیل خوشه ای صورت پذیرد. برای این منظور با توجه به مبانی نظری، مدلی مفهومی ارائه شده که 8 معیار را به عنوان اصلی ترین پارامترهای مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی ارائه نموده است. در مرحله ی بعد تک تک این معیارها به صورت لایه های مکانی در GIS تولید شده و سپس با استفاده ازنظر کارشناسی و مدل دلفی این 8 معیار ترکیب شده و وزن هر لایه اطلاعاتی مشخص شده و با توجه به وزن بدست آمده، هرکدام از 8 لایه باهم تلفیق شده و نقشه ی نهایی حاصل شده است. لذا از مدل تحلیل خوشه ای برای دستیابی به لکه های هدف، از مدل دلفی برای وزن دهی و ارزش گذاری بین هشت معیار مکان یابی استفاده کرده و از مدل هایی مثل بافرینگ و دنسیتی و....برای تولید هرکدام از لایه های gis برای هر یک از هشت معیار بهره برده شده است. با توجه به نقشه حاصل شده سه لکه به جهت ایجاد ایستگاه جدید پیشنهاد شده است. این سه لکه که در بخش مرکزی، بخش غربی و شرقی شهر قرار دارند، نشان دهنده نیاز شهر در زمینه ایجاد ایستگاه جدید خواهد بود.

این مطالعه با هدف مدیریت هسته مرکزی شهری با استفاده از جاذبه های تاریخی با تأکید بر استفاده از فضاهای تاریخی (همدان) پرداخته است، همچنین تعیین ظرفیت های تاریخی هسته مرکزی شهر در توسعه گردشگری و تعیین مؤلفه های اصلی مدیریتی با تأکید بر جاذبه های تاریخی در توسعه گردشگری در این پژوهش مورد شناسایی و ارزیابی قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق حاضر بر اساس موضوع و هدف آن، ساکنان، گردشگران و کسبه هسته مرکزی شهر همدان می باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های بنیادی و روش تحقیق آن بر مبنای ماهیت به صورت توصیفی تحلیلی می باشد. برای گردآوری داده ها و اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل در بستر مطالعات میدانی از تکنیک سوات و پرسشنامه و نرم افزار spss استفاده می شود. نتایج حاصل از کاربرد تکنیک های تحقیق نشان می دهد زیرمعیار مشارکت سرمایه گذاری محلی نقش مؤثری در توسعه گردشگری در منطقه ایفا می کند، از این رو ارائه تسهیلات تشویقی مانند اعطای وام، اخذ مالیات کمتر، مشاوره های تخصصی کارآفرینانه در جهت توسعه فعالیت های توریستی توسط سرمایه گذاران محلی می تواند عاملی مشوق برای هدایت سرمایه های محلی در جهت توسعه فعالیت های مبتنی بر گردشگری عمل نماید.

زمینه و هدف: شهرهای جهان به دلیل افزایش جمعیت و پیچیده تر شدن، دشواری های بیش تری در راه تحقق امنیت دارند. هدف از این پژوهش لزوم توجه به نظریه شهر هوشمند به عنوان یک راهبرد به منظور ارتقای امنیت در شهرها و ارایه راه کارهای هوشمندانه بوده است.روش پژوهش: نوع پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیف – تحلیلی است. جمع آوری داده از طریق پرسش نامه پژوهش گرساخته (384 نفر) در سطح مناطق شهر کرج انجام شده است و برای تحلیل از تحلیل های آماری تی تک نمونه ای و رگرسیون استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، جمعیت بالای 15 سال ساکن در شهر کرج بود حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران برابر با 384 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری پژوهش نیز به صورت خوشه ای چند مرحله در سطح فضاهای شهری مورد مطالعه بوده است. برای ارزیابی پایایی پرسش نامه از آزمون کرونباخ در نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده و طبق قاعده تجربی، آلفا دست کم باید 7/0 باشد تا بتوان مقیاس را دارای پایایی به شمار آورد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد در بین عوامل امنیت فضای عمومی عوامل کالبدی – فضایی با میانگین (97/2)، رفتاری و اجتماعی (77/2) در شرایط نامطلوب و عوامل نظارتی (5/3) و دسترسی (63/3) در شرایط مطلوبی قرار دارند. هم چنین تحلیل رگرسیون نشان می دهد که مؤلفه های هوشمندی بر مؤلفه های امنیت تأثیرگذار هستند به طوری که بعد زندگی هوشمند با بتای 423/0 و شهروندی هوشمند با بتای 332/0 بیش ترین تأثیر را را از نظر پاسخ دهندگان در افزایش امنیت در فضاهای عمومی کرج داشته است.نتیجه گیری: با پیچیده شده فضای شهرها و توسعه فناوری، هوشمندی از الزامات ضروری مدیریت شهرها به شمار می رود و در جهت تحقق امنیت به عنوان راهبرد نوین در ارتقای امنیت فضاهای عمومی مطرح شده است که از طریق مؤلفه های زندگی و شهروندی هوشمندی می تواند امنیت در فضاهای عمومی شهر را محقق سازد.

درآستانه هزاره سوم،صنعت گردشگری،جایگاه خاصی رادراقتصادکشورهابه خوداختصاص داده است ونقش فعال ومؤثری رادرارتقای ساختاراقتصادی،اجتماعی وفرهنگی کشورها،به خصوص درکشورهای توسعه یافته بازی میکند. عموماشهرهاجاذبه های گردشگری متعددی دارندوهمواره گردشگران زیادی رابه سمت خودجلب میکنند.گردشگری،درمیان فعالیتهای فراغتی،از بیشترین تنوع وتحرک،از یکسو و وسیعترین پهنه مکانی وفضایی ازسوی دیگربرخورداراست.شایدبتوان گفت که گردشگری به خصوص گردشگری شهری،به گونه ای تمام فعالیتهای فراغتی دیگر؛مانند (خرید،پیاده روی و ...) راباخودهمراه دارد وبدین سبب،برنامه ریزی ومدیریت گردشگری،ازامورحساس وپیچیده وچندوجهی است که توجه ویژه مدیران شهری رابه خودجلب کرده ا ست. امروزه به گردشگری،به عنوان یک امراقتصادی نگریسته میشود؛ لذاتعیین کار،فعالیت وهدف آن،امری حائزاهمیت قلمداد میشود؛زیرا شهرها فضای تجلی قدرت اقتصادی،سیاسی،اجتماعی وفرهنگی وبازوی محرک دولت هامحسوب میشوند. در این مطالعه که مبتنی به روش توصیفی _ تحلیلی است با استفاده از مدل SWOT به تبیین نقاط قوت،ضعف،فرصت ها و تهدیدها در حوزه گردشگری شهری ملایر پرداخته شده است و راهبردهای منتیج از مدل ارائه شده است. یافته ها نشان می دهد که شهر ملایر به عنوان شهر دوم استان همدان علیرغم دارا بودن توانهای محیطی و سابقه تاریخی و فرهنگی از نظر گردشگری شهری دارای وضعیت مناسبی نمی باشد.