مجید شمس

هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی شهر سالم در راستای تحقق زیست پذیری منطقه یک تهران است. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع پژوهش های بنیادی-کاربردی که از یکسو با مطالعات اسنادی – کتابخانه ای به بررسی ابعاد، تعاریف و چارچوب نظری تحقیق و از سویی دیگر با مشاهدات میدانی دقیق به گردآوری داده ها و اطلاعات لازم در محدوده مورد مطالعه برای دستیابی به سؤالات تحقیق می پردازد. بعد از مشخص کردن ابعاد و شاخص های تحقیق (در قالب ابعادی دو سویه) داده های مورد نظر از طریق نرم افزار Lisrel و آزمون تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و برای تایید نهایی مدل اطلاعات در نرم افزار Smart PLS وارد و اقدام به انجام تائید مدل نمودیم. نتایج تحلیل ها نشان داد که تمام روابط با 99 درصد اطمینان مورد تائید بودند و هیچ کدام از شاخص ها بار عاملی کمتر از 5/0 نداشتند و ضریب معنی داری تمامی شاخص ها مورد تائید بود. همینطور بار عاملی کلیه سؤال ها بالاتر از 7/0 بوده و کلیه شاخص ها از نظر همگن بودن با متغیرها، مورد تائید قرار گرفتند. روایی سازه شامل روایی همگرا بررسی شد و نتایج ارزیابی های موجود نشان داد بعد نهادی- مدیریتی با بیشترین میزان تأثیر در رده اول شاخص های تحقق شهر سالم و زیست پذیر، بعد کالبدی- محیطی و اقتصاد شهری در اولویت دوم، بعد اجتماع شهری، بعد تاریخ شهری، بعد زیست محیطی در اولویت سوم بیشترین میزان تأثیر را در بین ابعاد شهر سالم  در راستای تحقق زیست پذیری در منطقه یک تهران را دارا هستند.

طرح کاربری اراضی شهری یکی از موارد مهم برای دستیابی به اهداف کلان اجتماعی، اقتصادی و کالبدی است که نه تنها آثار بسیاری بر سرمایه گذاریها و تصمیم گیریهای عمومی می گذارد، بلکه نقش مهمی در میزان رشد شهری و کیفیت محیط کالبدی شهر دارد. هدف نهایی تحلیل مکانی و فضایی کاربری اراضی، ایجاد نوعی تعادل اکولوژیک و عدالت اجتماعی در روند توسعه و عمران شهری است و می باید به اهداف کیفی انسانی مثل ادراک زیبایی، احساس هویت فضایی و احساس تعلق به محیط پاسخ گوید. هدف پژوهش، تحلیل کمی و کیفی کاربری اراضی شهری با تاکید بر عدالت اجتماعی در مناطق یک و چهار شهر رشت می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی- توصیفی است. جهت ارزیابی کمی کاربری ها به مقایسه سرانه کاربری ها در وضع موجود و مقایسه این سرانه ها با سرانه استاندارد پرداخته شده، ارزیابی کیفی کاربری ها از لحاظ تحلیل شاخص عدالت اجتماعی انجام گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی، مقایسه میانگین شاخص ها و زیرشاخص ها و روش AHP استفاده شده است. نتایج نشان می دهد اکثر کاربری ها در سطح مناطق یک و چهار رشت، پراکنش فضایی مناسبی ندارند و تحلیل کاربری ها نشان از آشفتگی کمی و کیفی کاربری های مناطق یک و چهار رشت دارد. در پایان، راهکارهای مناسب جهت رسیدن به هدف اصلی برنامه ریزی شهری که تأمین رفاه مردم از طریق ایجاد محیطی بهتر، سالم تر، مؤثرتر ودلپذیرتر است، بیان می شود.

هدف اصلی این مقاله عبارت است از مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار بافت های شهری شهر خرم دره است. سوال اصلی مقاله این است که آیا بازآفرینی شهری بر توسعه پایدار شهری خرو دره تاثیر دارد؟ روش این مقاله توصیفی تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که توسعه پایدار نیازمند اقتصاد با ثبات و نظام اجتماعی است که در برابر شوک ها مقاومت کند و امکانات رفاهی را برای نسل های آینده تضمین نماید، عواملی مانند تورم، انحصارگرایی، فقر و آلودگی محیط زیست نشانگر عدم بهره برداری صحیح از منابع طبیعی و اقتصادی و محرومیت قشر وسیعی از آحاد جامعه از منافع حاصله می باشد که حاکی از فقدان فرصت های برابر و وجود ناآزادی های استفاده همگان از امکانات موجود است که به نابرابری ها دامن زده و سبب توسعه نیافتگی می شود. مطابق با یافته های بدست آمده از تحقیق حاضر، در شهر خرم دره وضعیت اقتصادی در حد متوسط است و بیشتر مردم با مشاغلی چون کارمندی ، کارگری و کشاورزی اینگونه اظهار نظر می کنند که؛ وضعیت اقتصادی شهرشان تابعی از اقتصاد کلان کشور است. کشاورزان نیز به عنوان قشری مهم و تولید کننده معیشت خود را وابسته به برنامه ها و سیاست های دولت دانسته اند. البته نباید از این نکته غافل بود که در چند سال اخیر خیل جوانان بیکار و تحصیلکرده از وضعیت خود ناراضی بوده و می گفتند برای رسیدن به توسعه پایدار شهری قبل از هرچیز بایست مدیران شهری به مولفه اقتصاد توجه نشان دهند.

به دنبال مشکلات عدیده ی شهری و جغرافیایی تهران مبحث انتقال پایتخت به عنوان راه حل سروصدای زیادی در محافل آکادمیک و نهادهای دولتی به راه انداخت و در این میان یکی از بحث ها یافتن مکان مناسب برای نقل مکان پایتخت و سنجش و اندازه گیری مؤلفه های مورد نیاز برای این مکان جدید بوده است. هدف این پژوهش امکان سنجی تغییر پایتخت با تأکید بر رویکرد تحلیل فضایی و نظام مطلوب برنامه ریزی شهری است. برای این منظور از بررسی شاخص های نخست شهری، سلسله مراتب شهری و نهایتا از بررسی تاثیر مولفه های کالبدی- عملکردی، مولفه اقتصادی، مولفه فرهنگی- اجتماعی بر سازمان فضایی شهری استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که آمایش فضایی فضای جغرافیایی و شهری با تأکید بر مؤلفه های تحلیل فضایی و نیز ویژگی های نظام مطلوب برنامه ریزی شهری مهم ترین و پر چالشی ترین بخش های طرح انتقالی پایتخت در آینده به شما می روند. با توجه به اهدف پژوهش و نتایج بدست آمده 4 سناریو برای طرح انتقال پایتخت پیشنهاد شد.

هدف پژوهش حاضر سنجش و پراکنش فضایی ابعاد زیست پذیری شهری در راستای شهرسلامت محور در منطقه یک تهران است. تحقیق حاضر از نوع پژوهش های بنیادی-کاربردی با اتکا به مطالعات اسنادی - کتابخانه ای و میدانی است. ابعاد و شاخص های تحقیق با مطالعات وسیع استخراج و با نرم افزار SPSS از طریق آزمون اسمیرنوف کولوموگراف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، که بررسی ارزیابی های موجود نشان داد بعد نهادی- مدیریتی با بیشترین میزان تأثیر در رده اول و سپس بعد کالبدی- محیطی، بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد زیست محیطی بیشترین میزان تأثیر را دارا بودند. نتایج نشان داد تا مادامی در رأس کار ساختارها و فرایندهای نهادی-مدیریتی حاکم بر منطقه به عنوان اصلی ترین ساختارها عمل می کنند می توان گفت تحقق شهر سلامت محور امکان پذیر خواهد بود. در نهایت پراکنش ابعاد تحقیق با نمودار نقشه بیشترین میزان تأثیر ابعاد را در ناحیه (2) و کمترین میزان تأثیر را در ناحیه (10) منطقه نشان داد.

در چند دهه گذشته، با توجه به تمایل افراد به مهاجرت به شهرهای بزرگ و کلانشهرها با توجه به فرصت های اقتصادی مناسب در آن ها، شاهد رشد چشم گیر جمعیتی در این شهرها بوده ایم که این امر خود منجر به ایجاد چالش ها و مسائلی شده است. یکی از راه حل هایی که متخصصان و فعالان عرصه مدیریت شهری در جهت حل این چالش ها مطرح کرده اند، برنامه ریزی و مکان یابی شهرهای جدید در پیرامون این مادرشهرها بوده است. با این وجود، با در نظر گرفتن این امر که شهروندان در این شهرهای جدید، قبل از آن در شهر مبدا از امکانات و تسهیلات مناسبی برخوردار بوده اند، می توان بیان کرد که در درک آن ها از عدالت فضایی در این شهرهای جدید چالش هایی به وجود خواهد آمد. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی خوانش شهروندان از شهرهای جدید برمبنای عدالت فضایی شکل گرفت. برای رسیدن به هدف، پس از تبیین شاخص های اثرگذار از عدالت فضایی با توجه به ادبیات پژوهش، پرسشنامه ای ساختار یافته طراحی شد و بین شهروندان در پرند توزیع شد. تحلیل داده ها به روش آزمون فرید من نشان داد که افرادی که در این شهر زندگی می کنند بیش از هرچیز کاربری های خدماتی روزانه را به عنوان عامل اثرگذار در خوانش ادراکی عدالت فضایی در شهر جدید پرند در نظر گرفته اند. بر همین مبنا، نتیجه گرفته شد که شهروندان در بررسی عدالت فضایی ابتدا پایه ترین نیازهای خود را در نظر می گیرند.

مخاطرات طبیعی و انسانی به دنبال گسترش شهرنشینی و جمعیت روزافزون این مناطق، منجر به افزایش آسیب پذیری مناطق شهری گردیده است. از همین رو، تاب آوری مناطق شهری به خصوص مراکز ویژه، حیاتی و حساس از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. درواقع، این مراکز در حکم شریان های مهم بدنه هر سرزمین محسوب می شوند. رویکرد تاب آوری به عنوان یکی از روندهای نوین در مدیریت شهری، می تواند گام مؤثری در جهت ارتقاء شهرها و مراکز حیاتی آن بردارد. از چالش های مدیریتی منطقه 11 تهران، تاب آوری مراکز حیاتی و حساس است که در صورت عدم پرداخت منجر به اختلال در ساختار جامعه می شود. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه ها و شاخص های تاب آوری، رتبه بندی آن ها به لحاظ اهمیت و درنهایت، اولویت بندی نواحی منطقه است. روش تحقیق پژوهش توصیفی – تحلیلی است و برای شناسایی عوامل اصلی ادبیات پژوهش و مبانی نظری موردبررسی قرار گرفت. درنهایت معیارهای اصلی مطابق با نظرات صاحب نظران امر استخراج گردید. جامعه آماری پژوهش شامل متخصصان و خبرگان جغرافیا و برنامه ریزی شهری با توجه به زمینه تخصصی تحقیق است که به صورت در دسترس 20 نفر انتخاب شده است. سپس برای تحلیل، رتبه بندی مؤلفه ها و اولویت بندی نواحی، از روش سوارا و واسپاس بهره گرفته شد. درنهایت، یافته های حاصل از تحلیل داده ها، نشان دهنده آن است که مؤلفه های کالبدی-محیطی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی-مدیریتی به ترتیب دارای بیشترین اهمیت در تحقق تاب آوری شهری هستند. همچنین، مابین نواحی 4 گانه منطقه 11 تهران به لحاظ برخورداری از مؤلفه های تاب آوری شهری، ناحیه دو با کسب امتیاز 23.2 در وضعیت بهتری نسبت به سایر نواحی قرار دارد. از طرفی، ناحیه چهار با کسب امتیاز 22.22 دارای بدترین وضعیت به لحاظ برخورداری از مؤلفه ها است.

هدف پژوهش حاضر ارائه مدل ساختاری-تفسیری شاخص های سلامت محوری در راستای تحقق زیست پذیری منطقه یک تهران جهت ایجاد ارتباطی متقابل و دوسویه بین شهر سالم و شهر زیست پذیر می باشد. روش تحقیق حاکم بر پژوهش از لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر روش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و شیوه ی گردآوری اطلاعات با بصورت ترکیبی (کمی-کیفی) و مشاهدات میدانی دقیق انجام شده است. تجزیه وتحلیل یافته های پژوهش از طریق نرم افزار SPSS با فنون آمار توصیفی و استنباطی، سپس خروجی مناسب تحقیق با استفاده از مدل ساختاری-تفسیری از طریق نرم افزار Stata استخراج شده است. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین قدرت نفوذ ابعاد پژوهش، مربوط به بعد اجتماعی و سپس بعد زیست محیطی منطقه است که می توان با تقویت مشارکت محوری افراد به الگوی مناسب سلامت محوری رسید.

برنامه ریزی سلامت شهری یک اصطلاح نسبتاً جدیدی است که امروزه توسط آن دسته از برنامه ریزان شهری و منطقه ای که همواره در پی آن اند تا محیط شهری را با سلامت فیزیکی و روحی شهرنشینان پیوند بزنند، پا به عرصه وجود نهاد. هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختار شهر سلامت محور در بهبود فضاهای عمومی منطقه یک تهران است. روش تحقیق حاکم بر پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی و با روش توصیفی - تحلیلی است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش به دو شکل انجام شد، نخست با استفاده از کاربرد فنون آمار توصیفی و دیگری با استفاده از کاربرد فنون آمار استنباطی (آزمون آماری تی تست و فیشر) صورت پذیرفت.

مقدمه: امروز مبلمان شهری از عناصر سازنده فضاهای شهری است که کمیت، کیفیت، زیبایی، راحتی، دوام و محل استقرار آن نقش بسیار اساسی در دستیابی به شهری زیبا و سالم دارد. مبلمان شهری از عناصری هستند که توانایی و ظرفیت فراوانی برای اهداف ساماندهی سیما و منظر شهری دارند. هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی تأثیرات عناصر مبلمان شهری بر سیما و منظر کلان شهر اهواز (منطقه چهار شهرداری) است که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. روش: گردآوری داده ها با استفاده از دو روش کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه) صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را شهروندان منطقه چهار شهرداری اهواز تشکیل می دهد که تعداد 383 نفر از آن ها با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردید. پرسش نامه پژوهش محقق ساخته است که روایی آن با استفاده از اعتبار محتوا و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 80/0 تایید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 21 و آزمون رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتیجه گیری: نتایج بیانگر آن بود که مبلمان شهری بر سیما و منظر شهر در سطح معناداری 000/0 تاثیر دارد هم چنین، این امر در بین سایر متغیرهای مبلمان شهری (مکان یابی، طراحی، تجهیز، ساخت و...) در سطح معناداری 000/0 توانسته است بر سیما و منظر شهر تاثیرگذار باشد. بر این اساس می توان بیان داشت که آموزش، نظارت، مراقبت، تعمیرات و توجه به عوامل فرهنگی، طبیعی، زیست محیطی، اجرایی و عملکردی می تواند زمینه ساز ساختار نظام مند مبلمان شهری منطقه چهار اهواز شود.

عدم تعادل در سلسله مراتب شهری در جهان  به  ویژه  درکشورهای  درحال  توسعه معضلاتی  را به  وجودآورده است، چنین حالتی با شدت و ضعف، ولی به  طورغالب در بیشتر مناطق ایران  دیده می شود. به دلیل وجود پدیده نخست شهری در استان کرمانشاه این امر باعث شده که بیش از نیمی از جمعیت استان در شهر نخست متمرکز شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش تحقیقی -  کاربردی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل رتبه – اندازه، قانون رتبه – اندازه تعدیل یافته، منحنی لورنز، متوسط رشد سالانه، ضریب جینی و مدل ضریب آنتروپی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر سرپل ذهاب در طول چند دوره سرشماری از سال 1370 تا سال 1395 جزء شهرهای متوسط محسوب  می شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که به علت وجود نخست شهرکرمانشاه، سلسله مراتب شهری استان از قانون رتبه اندازه تبعیت نکرده و ناهمخوانی وعدم تعادل در سلسله مراتب شهری استان مشخص بوده است. بررسی روند تغییرات شهر و جمعیت شهری در طول پنج دوره سرشماری از سال  1370 تا 1395 در استان کرمانشاه و تجزیه و تحلیل آن ها نشان می دهد که رشد شهرنشینی، به تدریج شدت گرفته و نسبت جمعیت شهری به جمعیت روستایی افزایش یافته است، بررسی سلسله مراتب شهری در استان نشان می دهد که در این استان نیز به مانند بیشتر استان های کشور دارای شبکه شهری ناهمگون و نامتعادلی بوده است. شهر مورد مطالعه در این پژوهش شهر سرپل ذهاب بوده است که با نگاهی به تحولات جمعیتی و کالبدی اینگونه شهرها جهت رسیدن به سلسله مراتب شهری و فضایی بهینه، رعایت عدالت در توزیع امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت های یکسان برای شهرهای کوچک و متوسط استان از جمله شهر سرپل ذهاب ضرورت دارد.   

امروزه، به دنبال گسترش شهرنشینی و مهاجرت های بی رویه به این نقاط، مسئله آسیب پذیری و تاب آوری مراکز ویژه، حیاتی و حساس از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. در واقع، این مراکز در حکم شریان های مهم بدنه هر سرزمین محسوب می شوند که می توانند کارکرد ملی یا فراملی داشته باشند. از این رو، رویکرد پدافند غیرعامل به منظور افزایش تاب آوری این مراکز و به طور کلی نقاط شهری مهم مطرح شده است. برهمین اساس، هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل اصلی موثر بر تاب آوری مراکز ویژه، حیاتی و حساس مبتنی بر پدافند غیرعامل و سپس تحلیل میزان تأثیر هر یک از عوامل بر مراکز ویژه، حیاتی و حساس منطقه 11 تهران می باشد. روش تحقیق پژوهش توصیفی – تحلیلی است و برای شناسایی عوامل اصلی ادبیات پژوهش و مبانی نظری مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت معیارهای اصلی مطابق با نظرات صاحبنظران امر استخراج گردید. جامعه آماری پژوهش شامل متخصصان جغرافیا و برنامه ریزی شهری با توجه به زمینه تخصصی تحقیق است که با استفاده از نرم افزار Sample Power اقدام به برآورد حجم نمونه آماری گردید. سپس برای تحلیل  میزان تأثیر هر کدام از عوامل شناسایی شده از نرم افزار Smart PLS  بهره گرفته شد. در نهایت، یافته های حاصل از تحلیل داده ها، نشان دهنده آن است که عوامل مکان یابی و چند عملکردی 0/826؛ پراکندگی، تفرقه و جابه جایی 0/708؛ استحکامات و سازه های امن 0/582؛ دسترسی 0/513؛ استتار و فریب 0/490؛ اختفاء و پوشش0/410؛ و اعلام خبر 0/175 به ترتیب دارای بیشترین تأثیر بر تاب آوری مراکز ویژه حیاتی و حساس منطقه می باشند. از طرفی تاب آوری اقتصادی 0/819؛ اجتماعی0/767؛  کالبدی-محیطی 0/607؛  و نهادی-مدیریتی 0/594 نیز به ترتیب از اصلی ترین پیامد های تاب آوری این مراکز است.

  در دهه های اخیر با بروز مشکلاتی ناشی از رشد کالبدی فضایی وسیع شهرها مانند کاهش کیفیت زندگی و شاخص های توسعه انسانی، عدم برخورداری کامل شهروندان از خدمات و مسکن، وجود فضاهای رها شده شهری و متروکه و بافت های فرسوده در نواحی شهر سبب شده به رویکرد توسعه میان افزا با احیای ظرفیت های موجود درون شهرها در جهت جلوگیری از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی، ساماندهی فضایی و کالبدی شهر و استفاده بهینه از اراضی شهری توجه شود. هدف اصلی این پژوهش نقش رویکرد توسعه میان افزا در ساماندهی شهر جلگه ای بهشهر می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی –تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، مدیران و کارشناسان دستگاه های اجرایی و شهروندان می باشند. با توجه به معیارهای توسعه میان افزای، اثرگذاری این رویکرد در ساماندهی و هدایت اصولی برنامه های توسعه شهری و عملکرد نهادهای مدیریت شهری در بهبود فضایی – عملکردی و ساماندهی شهری 29 شاخص به عنوان چارچوب تحلیلی پژوهش در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل نشان می دهد در بهره برداری از ظرفیت ها و عرصه های توسعه درونی شهر بهشهر، تنها به معیارهای زیست محیطی( با میانگین2.91 و آماره تی 1.21-) در برنامه های توسعه شهری توجه شده و نهادهای مدیریت شهری بادید تک بعدی به بهبود شاخص های زیرساختی(با میانگین 3.09 و آماره تی 2.54) از میان ابعاد پنج گانه توجه نموده اند. همچنین در حوزه  بهبود فضایی – عملکردی و ساماندهی شهری بهشهر، نهادهای مدیریت شهری تنها در توسعه تراکم خالص شهری، استفاده بهینه از زیرساخت ها و تسهیلات موجود، توسعه شبکه معابر و شناسایی و بهره گیری از ظرفیت های موجود جهت توسعه درونی دارای عملکرد نسبتاً مطلوب بوده و به وضعیت سرانه ها در نواحی شهری و  کاهش فشار توسعه در پهنه های فضای سبز توجه چندانی نداشته اند. در نهایت بر اساس نظرات متخصصان شهری، توجه به پهنه بندی عملکردی، هزینه ها و نیازهای مالی، تراکم در نواحی شهری، مشکلات از نگاه ساکنین و شهروندان و بهبود زیرساخت ها به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر بر توسعه میان افزای شهر بهشهر تعیین شده است.

سیاست شهر خلاق می تواند موجب افزایش دارایی های فرهنگی و کمک به تغییر از مدل های قبلی رشد که تا حد زیادی وابسته به تولید بودند، به مدل بیشتر خدمات گرا و پایدار گردد. این به افزایش بازدیدکنندگان و مصرف منجر می شود و سرانجام از حفظ آن دسته از کاربردهای شهری حمایت می کند. نزدیکی به امکانات فرهنگی نه تنها باعث افزایش بهره وری اقتصادی از خلاقیت ها می شود، بلکه افزایش می یابد همچنین احساسات طرفداران گردشگران نسبت به شهر مطلوب تر می گردد. در این تحقیق هدف جذب توسعه گردشگری با در نظر گرفتن هنر و فرهنگ از شاخص های شهر خلاق می باشد. در پژوهش حاضر از روش ترکیبی استفاده شده است. سه مؤلفه اقتصادی، سیاست و طراحی به همراه شاخص های آن با بررسی مطالعات پیشین توسط نگارندگان مقاله بومی سازی و شناسایی شده است. در روش آمار استنباطی از تکنیک های مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Lisrel 8/54، تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد همه متغیرها همبستگی بالایی را با سازه مربوط به خود نشان می دهند. بررسی معنی داری آنها با توجه به خروجی نرم افزار نشان می دهد که بارهای عاملی به دست آمده در خصوص تمام متغیرهای آشکار در سطح 05/0 معنی دار هستند. در ادامه تحقیق هر سه مؤلفه با توجه به شرایط گردشگری شهر همدان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

  شهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی کشورهای در حال توسعه، بخشی از  استراتژی های توسعه شهری را تشکیل می دهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ مستلزم حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد. هدف این پژوهش تحلیلی بر جایگاه شهرهای کوچک در نظام سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه می باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش کمی - تحقیقی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل رتبه – اندازه و نوع تعدیل یافته آن، مدل لگاریتمی رتبه – اندازه، شاخص نخست شهری و شاخص چهارشهری استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل و بررسی سلسله مراتب شهری در استان کرمانشاه در طول چند دوره سرشماری که مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت، بیانگر عدم تعادل و توازن در این استان است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر سرپل ذهاب در طول چند دوره سرشماری از سال 1375 تا سال 1395 جزء شهرهای متوسط محسوب می شود. نتایج حاصل از بررسی سلسله مراتبی شهرهای کوچک نشان می دهد که در صورت تقویت این گونه شهرها می توان از یک سو جلوی مهاجرت های بی رویه به شهرهای کلان را گرفت و از سوی دیگر می توان با توسعه این شهرها می توان باعث پیشرفت نقاط روستایی شده و تعادل و توازن را در سطح منطقه ایجاد کرد.    

تصادفات جاده ای همواره خسارات مالی و جانی فراوانی را به جامعه وارد می سازد. برنامه ی مدیریت حوادث جاده ای برای کنترل، رسیدگی و کاهش آثار تصادفات جاده ای تدوین گردیده است. در این برنامه هدف، رسیدگی به موقع و کارا به حوادث رخ داده در کمترین زمان ممکن است. در این برنامه نیروهای مختلفی درگیر هستند که ازجمله آن ها می توان به نیروهای امداد و نجات اشاره کرد. مهم ترین عامل در سیستم امدادرسان زمان رسیدن امدادگران به صحنه ی تصادف است که از فاکتورهای اصلی کاهش زمان رسیدن به بالین مجروحین موقعیت پایگاه های اورژانس می باشد. در کشور ایران توجه چندانی به موضوع مکان یابی ایستگاه های اورژانس نمی شود و پایگاه های فعلی امدادرسان بدون در نظر گرفتن مکان های حادثه خیز و با اعمال روش های غیر کارشناسی انتخاب می شوند؛ که پیامدهای منفی بسیاری ازجمله تأخیرهای ناشی از روش های سنتی امدادرسانی پس از درخواست امداد را به دنبال دارد. این تحقیق به بررسی تأثیر امدادرسانی به موقع به وضعیت مجروحین و مصدومان در تصادفات نقاط حادثه خیز و کاهش شدت خسارات وارده در محورهای پلیس راه همدان-ملایر طی سال های 1395، 1396و1397در دوره سه ساله مورد تحلیل قرار گرفت. روش انجام این پژوهش از نوع تحلیلی-توصیفی است که با استفاده از آمار تصادفات سه ساله، نقاط حادثه خیز قلمرو پژوهش شناسایی شده و سپس پایگاه های اورژانس موجود در منطقه و محدوده های تحت پوشش استاندارد آن ها شناسایی شدند. با مقایسه نقاط حادثه خیز و تصادفات منجر به فوت در مناطق تحت پوشش استاندارد و سایر مناطق این نتیجه حاصل شد که امدادرسانی به موقع به حادثه دیدگان از شدت خسارات تصادف به طور معنی داری کم می کند

  هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیلی بر الزامات و بایسته های رشد هوشمند شهری شهر تویسرکان است. ساخت یک شهر هوشمند به عنوان یک استراتژی برای کاهش مشکلات تولید شده توسط افزایش جمعیت شهری، رشد ناموزون و از هم گسیخته فیزیکی درحال ظهوراست حکمروایی هوشمند، انرژی هوشمند، ساخت وساز هوشمند، حمل و نقل هوشمند، هوشمندسازی زیرساخت ها، تکنولوژی هوشمند، مراقبت های بهداشتی و شهروند هوشمند، این عوامل اساس یک چهار چوب یکپارچه هستند که می تواند در بررسی چگونگی ابتکارات و راهبردهای شهر هوشمند استفاده شود. مؤلفه های رشد هوشمند شهری بر شرایط اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهر تویسرکان اثرگذار بوده و موجبات کاهش هزینه های شهری، بهبود بخشی شرایط زیست محیطی و صرفه جویی در وقت و زمان شهروندان را فراهم می کند. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- پیمایشی است و حجم نمونه با به کارگیری فرمول کوکران برابر 381 نفر است که به صورت تصادفی از میان شهروندان و کارشناسان به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. با توجه به بررسی های انجام شده و یافته های این پژوهش که با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. در نهایت نتایج نشان داد که شهر تویسرکان از آمادگی لازم جهت استقرار رشد هوشمند شهری برخوردار نمی باشد و با وجود وضعیت نامناسب زیرساخت های رشد هوشمند شهری در شهر، هیچ یک از فرایندهای رشد هوشمند شهری در شهر از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. در میان زیرساخت های رشد هوشمند شهری، خدمات الکترونیک با رتبه (92/1) وضعیت نامساعدتری دارد و متغیرهای محیط زیست و فضای سبز(99/2)، کیفیت زندگی(65/2)، کاربری های مختلط(25/2)، پیاده مداری(24/2) و اجتماعی-اقتصادی(99/1) با در نظر گرفتن رتبه بندی در وضعیت مساعدتری نسبت به سایر زیرساخت ها قرار می گیرند.

مفهوم شهر خلاق، اغلب به عنوان مشکلی از برنامه ریزی راهبردی مورد استفاده قرار می گیرد. از میانه دهه ی 1990 به بعد، ابتدا در بریتانیا و سپس در آمریکا، مفهوم شهر خلاق به یک پارادایم معمول و یک مدل جدید از گرایش به برنامه ریزی و سیاست های شهری تبدیل شده است. اما چالش های پیش روی شهرها از موانع مهم در پیوستن به شهرهای خلاق می باشد. در شهر اصفهان سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های نامناسب شهری و نبود شیوه های کاری هماهنگ و منسجم و به روز و عدم تشریک مساعی میان بخش های دولتی در سطوح مختلف حکومتی، فعالان بخش خصوصی و نهادهای اجتماعی و شهری یکی از چالش های عمده شهر اصفهان به عنوان شهرخلاق است. به همین منظور این پژوهش به بررسی و مطالعه این چالش می پردازد. جامعه آماری پژوهش، شهروندان شهر اصفهان و حجم نمونه 384 نفر، که به روش تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS، Amos و GISاستفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که شاخص وضعیت سیاستگذاری و برنامه ریزی شهری و نیز رهبری خلاق در شهر اصفهان با توجه به برآورد آزمون (T) تک نمونه ای مطلوب نمی باشد، اما شاخص خلاقیت شهری با توجه به برآورد آزمون تی (t) تک نمونه ای مطلوب ارزیابی می شود.

سکونتگاه های انسانی همواره در معرض تحولات اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و کالبدی قرار دارند. در این میان گسترش فیزیکی شهرها و روستاها به سوی یکدیگر سبب الحاق و ادغام سکونتگاه کوچک تر (روستا) در سکونتگاه بزرگتر (شهر) می شود. ادغام روستا در شهر پیامدهای زیادی در روستای ادغامی و شهر بر جای می گذارد. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی اثرات گسترش فیزیکی کلانشهر کرمانشاه بر روستاهای پیرامون می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش بررسی، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای – اسنادی و میدانی به انجام رسیده است. داده های پژوهش شامل داده های اولیه (فرم مصاحبه از گروه نخبگان و متخصصان) و متغیرهای تحقیق به صورت اسنادی و میدانی گردآوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک های DEMATEL و VIKOR استفاده گردید. در این پژوهش سه بعد (اجتماعی، اقتصادی و کالبدی) در 9 شاخص مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مدل DEMATEL نشان داد از میان ابعاد مورد بررسی بعد کالبدی و از میان شاخص های مورد مطالعه شاخص (8C)، (دسترسی به خدمات و امکانات عمومی)، در اولویت قرار دارند. نتایج تحلیل و اولویت بندی روستاهای پیرامون کلانشهر کرمانشاه با توجه به اثرات گسترش فیزیکی با استفاده از مدل مدل VICOR نشان داد روستای نوکان با امتیاز (0.893)، بیشترین تاثیر را پذیرفته است و نسبت به سایر روستاها ارجعیت دارد.

تفکر استراتژیک تدوین کنندگان خط مشی درامدهای پایدار شهرداریهای میانه با رویکرد حکمرانی خوب و تیپ شخصیتی انها یکی از مولفه های الگوی تدوین خط مشی درامدهای پایدار است که در شناسائی مشکلات ، مفهوم سازی واقعیت ، تجسم راهکارهای پیش بینی شده ( آینده نگری )و مدیریت اقتضائی منابع درامدی در طی فرآیند تدوین خط مشی نقش بسزائی دارد . در این تحقیق با استفاده از مدل مفهومی ترکیبی مورگان و محقق و ارائه پرسشنامه استاندارد جهت57 نفر خبره اسمی ، تدوین کننده خط مشی درامدهای پایدار شهرداریهای میانه شامل نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای هیات دولت، اعضای شورای نگهبان ، قضات دیوان عدالت اداری، اعضای شورای اسلامی و شهرداران شهرهای میانه و دریافت نظرات خبرگان اسمی ؛ به بررسی تفکر استراتژیک تدوین کنندگان خط مشی درآمدهای پایدار شهرداریهای میانه با رویکرد حکمرانی خوب در قالب چهار مقوله اصلی تفکر سیستمی، تفکرمفهومی، آینده نگری، فرصت طلبی هوشمندانه و 29 زیر مقوله آنهاپرداخته می شود . روش تحقیق توصیفی – پیمایشی و تحلیل نتایج بوسیله آزمون فریدمن وT زوجی انجام می شود . نتایج تحقیق نشان می دهد که با وجود نقش تفکر استراتزیک تدوین کنندگان خط مشی درامدهای پایدار شهرداریها در قالب برنامه کوتاه و میان مدت (قوانین بودجه سالیانه و پنجساله کشور) ، فاصله معنی داری بین وضع موجود تفکر استراتژیک تدوین الگوی خط مشی درامدهای پایدار شهرداریها با وضع مطلوب تفکر استراتزیک تدوین الگوی خطمشی درامدهای پایدار شهرداریهای میانه با رویکرد حکمرانی خوب وجود دارد که عدم توجه به آنها باعث عدم آینده نگری ، تفکر مفهومی در فهم مشکلات ، تفکر سیستمی درمفهوم سازی واقعیت ، و عدم استفاده از فرصت طلبی هوشمندانه و در نتیجه عدم تحقق منابع درآمدی پایدار و اصول حکمرانی خوب و ارائه خدمات مطلوب به شهروندان بعنوان ذی نفعان می شود.