محمدمهدی رشیدی

هدف پایه ای این مطالعه، بررسی چگونگی طرح جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه کشور و میزان موفقیت این طرح در دستگاه های اجرایی است. در این پژوهش، سعی شده است تا با روش تحقیق پیمایشی، طرح مورد نظر در چهار بعد (فلسفه ایجادی، درون داد، فرآیند اجرا و برون داد)، در یکی از شرکت های بزرگ مجری این طرح، بررسی شود. یافته ها نشان می دهد که فلسفه طرح با هدف های کلان سازمانی، مطابقت داشته و در راستای یکدیگر هستند. معیارها و روش های شناسایی و انتخاب این افراد، بسنده نبوده است و نیاز به بازنگری دارد و در بعد فرآیند اجرای طرح، مشکلات و نارسایی هایی وجود دارد. علاوه بر این، آسیب شناسی حاضر حکایت از این دارد که رضایت شغلی و تعهد سازمانی افراد منتخب نیز به ترتیب کم تر از حد متوسط است و در نهایت، اهداف مهم طرح تا اندازه زیادی محقق نگردیده است. در پایان مقاله پیش رو، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت اجرای این طرح در سازمان ها، می شود

آموزش و پرورش نیازمند ابزارهایى براى سنجش و ارزشیابى است. شاخص هاى تربیتى، نوعى ابزار هستند که ریشه در اهداف تربیتى دارند؛ زیرا شاخص ها، ابزارى براى رسیدن به اهداف اند. این پژوهش با رویکرد نظرى و مطالعه اسنادى و با بیان شاخص هاى تربیتى است که از آیات قرآن کریم استخراج شده و مى توان از آنها در جهت بهبود، رشد و تعالى فعالیت هاى تربیتى بهره گرفت. براساس یافته هاى این پژوهش، مجموعه شاخص ها و معیارهاى تربیت اسلامى برگرفته از آیات قرآنى را مى توان تحت سه مؤلفه فرایندهاى ذهنى، رفتار و تمایلات دسته بندى کرد. شاخص هاى ذیل هر مؤلفه عبارتند از: مؤلفه فرایندهاى ذهنى شامل شاخص هاى علم و دانش، تفکر و تعقل، معرفت و بصیرت، نقد و ارزیابى؛ مؤلفه رفتار شامل شاخص هاى تعهد و مسئولیت شناسى اجتماعى، عمل گرایى، عفت و پاکدامنى، امر به معروف و نهى از منکر و عبادت؛ و مؤلفه تمایلات شامل شاخص هاى حب الهى، ولایت پذیرى. این شاخص ها به شدت با همدیگر مرتبط هستند. یافته هاى این پژوهش مى تواند به عنوان ابزارى مناسب در اختیار نهادها، سازمان هاى آموزشى و مدارس قرار گیرد تا آنان را قادر به ارزیابى فعالیت هاى تربیتى خود نماید.

در سال های اخیر، بحث اقتصاد نوین در برابر اقتصاد سنتی، مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. اقتصاد نوین، اقتصادی مبتنی بر برتری و اولویت دانش است. در اقتصاد دانشی، دارایی های فکری و به خصوص سرمایه های انسانی، جزو مهم ترین دارایی های سازمانی محسوب می شوند. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین سرمایه های فکری و قابلیت یادگیری سازمانی، در بین کارشناسان «موسسه مطالعات بین المللی انرژی» می باشد. به منظور جمع آوری اطلاعات و داده های پژوهش از پرسشنامه بنتیس و همکارانش (2000)، برای اندازه گیری سرمایه های فکری و از پرسشنامه کوهن و لوینتال (1990) برای اندازه گیری قابلیت یادگیری سازمانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا از آزمون همبستگی اسپیرمن به منظور بررسی فرضیات و از تحلیل عاملی تاییدی برای بررسی برازش کلی مدل مفهومی پژوهش، استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که بین هر سه بعد سرمایه های فکری و قابلیت یادگیری در بین کارشناسان موسسه مطالعات بین المللی انرژی، رابطه مثبتی وجود دارد. نتیجه های تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان می دهند که مدل مفهومی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است

ارتباط تنگاتنگ فرهنگ با اقلیم، محیط زندگی و شیوه زندگی ساکنان، می تواند زمینه ای قوی، جاذب و متنوع یعنی استفاده حداکثری از سرمایه فرهنگی که با تلقی کردن فعالیت ها و رویدادهای فرهنگی به مثال عامل تسهیل گر و نیروی محرکه بازآفرینی شهری منجر به بازآفرینی فرهنگ مبنا می گردد. هدف از پژوهش حاضر بررسی ظرفیت های رویکرد بازآفرینی فرهنگ مبنا در موفقیت گردشگری شهری در محله فهادان یزد است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای- اسنادی و میدانی - پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش گردشگران داخلی و خارجی در شهر یزد و محله فهادان می باشند که نمونه آماری آن برابر با 268 نفر می باشد. نتایج تحقیق با استفاده از تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که در میان چهار مؤلفه بازآفرینی فرهنگ مبنا یعنی کیفیت های زیست محیطی، صوری، عملکردی و معنایی، مؤلفه معنایی بیشترین ظرفیت را در محله به منظور ایجاد بازآفرینی فرهنگ مبنا و توسعه گردشگری داراست و در مقابل مؤلفه عملکردی نیاز به تقویت و برنامه ریزی بیشتری متناسب با اهداف بازآفرینی و توسعه گردشگری دارد. این ترتیب اولویت ها نشان از این است که محله فهادان با توجه به قدمت و پیشینه تاریخی خود از "بعد معنایی" و تصویر ذهنی بالایی برای بازدیدکنندگان محله برخوردار است به طوری که انتقال معنا به خوبی در محله صورت گرفته است. عناصری که توانسته است در تصویر ذهنی استفاده کنندگان جای خود را باز کند، بقعه شیخ فهادان، مسجد قدمگاه، مسجد فهادان، مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر) می باشند. سازمان فضایی موجود محله تا حد زیادی با تصویر ذهنی گردشگران تطابق دارد. همچنین وجود تعاملات اجتماعی در یک فضای عمومی محلی باعث شده است تا استفاده کنندگان این فضاها را دوست داشته باشند و به صورت داوطلبانه بخواهند که در آن فضا حضور پیدا کنند.

در این پژوهش که با شیوه توصیفی پیمایشی انجام شده است، پنج سئوال و دو فرضیه مطرح گردید و داده های تحقیق که حاصل اجرای پرسشنامه بر روی 90 نفر از کارکنان شرکت غله منطقه12 کشوراست با آزمون های تی، تحلیل واریانس، توکی، خی2و جانکهیر مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین نتایج این تحقیق بیانگر آن است که ارزشیابی عملکرد بر عملکرد کارکنان شرکت غله منطقه12 کشورتاثیر داشته است و نیز نظام ارزشیابی فعلی از نظر کارکنان شرکت غله منطقه12 کشور، دارای پذیرش و مقبولیت می باشد. علاوه بر آن ترتیب اهمیت عوامل انگیزشی موثر بر عملکرد کارکنان شرکت غله منطقه12 کشور به صورت اولویت اول: عامل ماهیت شغل، اولویت دوم: عامل شناسایی، اولویت سوم: عامل مسئولیت، اولویت چهارم: عامل رشد وترقی، و اولویت پنجم: عامل موفقیت می باشد. همچنین ترتیب اهمیت عوامل فرهنگی موثر بر عملکرد کارکنان شرکت غله منطقه12 کشور به صورت اولویت اول: عامل نوآوری، اولویت دوم : عامل پایداری و ثبات، اولویت سوم: عامل توجه به کارکنان، اولویت چهارم: عامل توجه به نتایج، اولویت پنجم: عامل توجه به تیم، اولویت ششم: عامل توجه به جزئیات، و اولویت هفتم: عامل چالشگری می یاشد.

پیشران های تغییر و تحولات پرشتاب و رو به گسترش ناشی از آن ها، تمام ابعاد و ارکان سازمان ها اعم از عملکرد وظیفه ای و امنیتی، به ویژه در سازمان های رسانه ای را تحت تأثیر قرار داده و به کارگیری رویکرد رهبری استراتژیک رسانه را ضروری ساخته است؛ زیرا رهبری استراتژیک با تکیه بر ذهنیتی پویا، آینده نگر، جامع نگر، اقتصادی و فرهنگی راه حل بسیاری از مسائل سازمان های امروزی است. بدین منظور، پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی توسعه رهبری استراتژیک در رسانه های خبری ایران با رویکرد ارتقاء عملکرد وظیفه ای و امنیتی انجام گرفت؛ که از حیث هدف توسعه ای کاربردی و از منظر شیوه اجرا توصیفی پیمایشی و تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه خبرگان 7 رسانه خبری کشور به تعداد 200 نفر و حجم نمونه به منظور محدود بودن جامعه، بر اساس جدول مورگان 132 نفر در نظر گرفته شد. علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته طراحی و جهت سنجش روایی ابزار از روش ضریب لاوشه استفاده و بدین ترتیب روایی محتوایی تأیید شد؛ پایایی پرسشنامه نیز با آلفا کرونباخ 88 درصد، قابل پذیرش واقع شد. نتایج تحقیق نشان داد که 3 عامل اصلی: 1) توسعه یا ارتقاء مدیریت فرهنگی 2) مدیریت استراتژیک و 3) سیاست های دولتی در خصوص زیرساخت ها و فناوری در سازمان های رسانه ای کشور؛ الگوی توسعه رهبری استراتژیک رسانه های خبری را تشکیل می دهند. سازمان های رسانه ای با استفاده از این الگو می توانند ابتدا محیط پیرامون را درک و با پیشران های تغییر آشنا شوند، در ارزش ها و تعیین خط مشی ها به منظور پاسخ گویی به شرایط محیطی تغییر ایجاد کنند، ظرفیت و انسجام درونی سیستم جهت کسب حمایت داخلی به منظور تحقق خط مشی ها و اولویت های سیستم فراهم نمایند و سپس شبکه های اطلاعاتی ارتباطی درون و بُرون سازمانی با محیط را ایجاد کرده و خط مشی ها و فرصت های استراتژیک جهت حرکت همگام شدن با تغییرات را تدوین نمایند.

بر اساس آمارهای ارائه شده طول سواحل ایران در مناطق شمالی و جنوبی بالغ بر 3000 کیلومتر است. این طول کرانه به انضمام جزایر متعدد و مرز دریایی کشور با برخورداری از 5800 کیلومتر موقعیت های سوق الجیشی بی نظیری ایجاد کرده است، از جمله دسترسی به آب های آزاد (اقیانوس هند)، قرارگیری کشور بر سر کریدورهای ترانزیتی شمالی- جنوبی، عملکرد مبادلاتی کشورهای آسیای میانه از طریق آب های جنوب کشور و برخورداری از نیروی انسانی جوان و پایدار ساکن در حاشیه سواحل شمال و جنوب؛ بنابراین صنایع دریایی می توانند جایگاه ویژه ای را در اقتصاد کشور دارا باشند. لذا یکی از بخش هایی که می تواند در پیشرفت اقتصادی نقش آفرینی مؤثری داشته باشد و تصویری کامل از هماهنگی و همراهی بخش های حاکمیتی و غیر حاکمیتی را با توجه به توانمندی های موجود در آن حوزه به نمایش بگذارد، اقتصاد دریایی (حمل ونقل دریایی، گردشگری، کارآفرینی مبتنی بر اقتصاد دریا و...) است که این مقاله بدان پرداخته است.

در محیط کسب وکار کنونی، دانش به عنوان یک قابلیت کلیدی برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار در سازمان ها مطرح می باشد. اما تسهیم دانش اثربخش میان کارکنان، متأثر از عوامل مختلفی بوده و نتایج مفید متعددی را نیز می تواند داشته باشد. بنابراین هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثر ویژ گی های شخصیتی کارکنان، تسهیم دانش و رفتار کاری نوآورانه، در قالب مدلی یکپارچه در پژوهشگاه صنعت نفت است. روش تحقیق توصیفی پیمایشی و از نوع همبستگی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. برای آزمون فرضیه ها نیز از روش حداقل مربعات جزئی ( PLS ) استفاده می شود. نتایج تجزیه و تحلیل داده های حاصل از 84 پرسش نامه جمع آوری شده از سازمان مورد مطالعه حاکی از اثر مثبت و معنادار ویژگی های شخصیتی برون گرایی، تطابق پذیری و گشودگی بر تسهیم دانش بود. همچنین نتایج تحقیق از تأثیر مثبت و معنادار تسهیم دانش بر رفتار کاری نوآورانه حمایت نمود. در نهایت با توجه به یافته های تحقیق، توصیه هایی برای شاغلان حرفه ای در حوزه مدیریت دانش به منظور ترغیب تسهیم دانش و رفتار کاری نوآورانه میان کارکنان به همراه پیشنهادهایی برای محققان آتی جهت پوشش شکاف های تحقیق حاضر ارائه شد.

در محیط پر تلاطم و رقابتی عصر حاضر سازمانی قادر به حفظ بقای خویش است که علاوه بر شناسایی خود و عوامل محیط موثر، قابلیت سازگار شدن با تحولات محیط بیرونی را کسب کرده و تلاش کند با بهینه سازی نقاط قوت و استفاده از فرصتهای موجود و همچنین، با غلبه برضعف ها و تهدیدهای محیطی، شرایط را به بهترین نحو ممکن مدیریت نماید. اما نکته مهم آن است که شناسایی مستمر چالش های موجود، مهمترین گام در این فرآیند می باشد. چرا که برنامه ریزی گامهای بعدی بدون این شناخت کامل نخواهد شد. در همین راستا، پژوهشکده مدیریت و منابع انسانی موسسه مطالعات بین المللی انرژی بعنوان اتاق فکر و هاب پژوهشی صنعت نفت در حوزه مدیریت و منابع انسانی، وظیفه خود می داند که با پایش مستمر چالش ها و تحولات حوزه منابع انسانی بتواند گام مفید و موثری در این راه برداشته و اقدامات آتی خود را نیز بر اساس نیازهای روز صنعت نفت در این حوزه برنامه ریزی نماید. برای این منظور، در این مطالعه ابتدا برای شناسایی چالش های پیش رو و نیازهای پژوهشی حوزه منابع انسانی در سطح صنعت نفت ایران از روش مطالعه اسناد کتابخانه ای، بررسی کیفی اسناد و مدارک و تحلیل محتوای اسناد استفاده شده و پس از استخراج عناوین مورد تاکید در این منابع و نتایج مصاحبه با مدیران صنعت نفت، محورهای کلی توسط خبرگان حوزه منابع انسانی در صنعت نفت احصاء و در شش طبقه دسته بندی گردیده است

در تاریخ ایران همیشه افرادی را می توان پیدا کرد که با هدف دستیابی به توسعه و با انگیزه بهره مندی از مزیت تراکم دانش در غرب مهاجرت کرده اند. مهاجرت نخبگان دارای تحصیلات بسیار بالا از کشورهای درحال توسعه به کشورهای توسعه یافته مسئله مهمی است که شایسته توجه جدی است. منطقه خاورمیانه که دارای منابع نفتی گسترده ای است برای ارتقاء سطح اقتصادی خود و توسعه زیرساخت ها و نوسازی آنها نیاز به متخصصان فرهیخته دارد و ایران یکی از قدیمی ترین کشورها در این منطقه است. بخش قابل توجهی از نخبگان تحصیل کرده در چند دهه گذشته به کشورهای توسعه یافته مهاجرت کرده و اکنون این میزان مهاجرت یک نگرانی اساسی ایجاد کرده است (2002, Torbat). همانطور که در شماره قبلی فصلنامه علمی تخصصی شاخص کارآفرینی اشاره شد در هر شماره فصلنامه به صورت مسلسل وار مقاله ای به پدیده مهاجرت نخبگان اختصاص خواهد یافت. در مقاله قبلی برای بررسی ماهیت مهاجرت؛ به مواردی مانند مهاجرت از مبدأ؛ کشور مقصد (میزبان)؛ نخبگان؛ نظریه های نخبگان؛ تفاوت مهاجرت نیروی کار با نخبگان؛ مروری بر مهاجرت نخبگان در جهان و مهاجرت نخبگان در برخی از کشورها پرداخته و سپس ارزیابی از مهاجرت نخبگان به ۱۲ کشور بخصوص کانادا ارائه شد. در شماره حاضر به مهاجرت نخبگان ایرانی از نظر تاریخی؛ مطالعات انجام شده در مورد مهاجرت نخبگان ایرانی و ارزیابی آنها؛ جمعیت نخبگان مهاجر؛ دشواری برآوردهای آماری؛ ارزیابی آمارهای موجود؛ و چهار موج عمده مهاجرت نخبگان ایرانی پرداخته شده است.

با توجه به نقش کارآفرینی در توسعه همه جانبه در کشورهای صنعتی و پیشرفته، کشورهای درحال توسعه نیز در پی ایجاد موج گسترده و جدیدی از سازمان های کارآفرین هستند که برای رسیدن به این مهم می بایستی نقش و اهمیت فرهنگ کارآفرینی و عوامل رشد و توسعه دهنده و یا موانع آن در سازمان ها مشخص و معرفی شوند. به عبارتی دیگر کارآفرینی به عنوان یک الزام و رویکرد نوین و تدبیر جدید اقتصادی در پاسخ به واقعیت ها و شرایط جدید محیطی، یکی از راهکارهای ارزشمند در رویارویی و تقابل با ناکارآمدی اقتصادی و جلوگیری از پدیده های منفی اقتصادی مانند بیکاری، محسوب می شود. امروزه با به بن بست رسیدن بسیاری از روش های سنتی و پاسخگو نبودن آن ها در رویارویی با مشکلات و معضلات علت و معلولی در اقتصاد ملی و اقتصاد جهانی، ناگزیر به تعریف مفاهیم و چارچوب های جدیدی هستیم که در دنیای رقابتی و اقتصاد بدون مرز و آزاد بتواند جایگاه قابل قبول و رتبه مناسبی در بین اقتصادهای جهان برای کشور به ارمغان آورد و از بسیاری از هزینه های گزاف بکاهد. این راه حل و راهکار چیزی نیست مگر به کارگیری تمام ظرفیت ها و قابلیت های موجود و طرح و اجرای روش های نوآورانه و خلاق مبتنی بر دانش و متکی بر امکانات ناشی از فناوری نوین یا همان کارآفرینی. کارآفرینان از هر قشر و رده و هر گروهی با تمام وجود و با برخورداری از کمترین امکانات و توقعات می توانند در بستر سازمان های کوچک و بزرگ، ظهور و بروز یابند.

در این مقاله ابتدا مباحث پایه ای ایده و خلاقیت و نوآوری و تغییر و پس از آن رویکردهای جدید سازمان های نوآور مورد بررسی قرارگرفته است. ایده یک نوع نوآوری یا سبک جدیدی از نحوه مصرف یا اجرای یک خدمت یا فعالیت می باشد که با خود سهولت در انجام کارهای مربوطه را دارد. خلاقیت اشاره به آوردن چیزی جدید به مرحله ی وجود دارد، درحالی که نوآوری دلالت بر آوردن چیزی جدید به مرحله ی استفاده دارد. نوآوری ایده ها، فرآیندها، محصولات یا رویه هایی را که جدید است معرفی می کند. نوآوری به معنی استفاده از دانش جدید برای ارائه یک کالا یا خدمات جدید است که مورد درخواست مشتریان می باشد. ضمناً اگرچه واژه خلاقیت با نوآوری و نیز با تغییر به طور مترادف استفاده می شود اما غالب محققان معتقدند که این اصطلاحات باید به طور جدا مدنظر قرار گیرند، چرا که دارای معانی و تعاریف جداگانه ای هستند. در ادامه مقاله پیشنهادهایی برای سازمان های نوآور مطرح شده است.