مهدی باصولی

نگرش منظرین می تواند براساس روایت، تعریف هویت و بررسی کارکرد شکل گیرد. به بیان دیگر برای نگرش منظرین به یک جاذبه یا عنصر معماری یا یک آیین و سنت، می توان روایات مرتبط با آن را مورد بررسی قرار داد، هویتش را تعریف و تفسیر نمود و یا کارکردهایی که در طول زمان داشته است را بررسی کرد. روایت نقشی مؤثر و متفاوت در نگرش منظرین ایفا می کند و می تواند بیان کننده چرایی به وجود آمدن یا تغییرات هویت و عملکرد در دوره عمر جاذبه یا آیین باشد و از زوایای مختلف بیان شود. زوایایی که لزوماً بیان کننده یک شکل و یک خط مشخص نبوده و هرکس براساس ذهنیت و زاویه دید خود نسبت به مسئله، روایتی را بیان می کند و همین تفاوت می تواند خود به یک جاذبه تبدیل شود. از طرف دیگر یکی از اجزای مهم محصول گردشگری، خاطراتی است که گردشگر در طول سفر به ذهن می سپارد و این خاطرات تا سال ها در ذهن باقی مانده و بیان می شود. علاوه بر تأثیر روایت در نگرش منظرین، یکی از راه های ماندگاری خاطرات، بیان روایتی و داستان گونه جاذبه هایی است که گردشگر در طول سفر خود بازدید کرده است. روایت داستانی ماندگاری بالاتری از دیدن بصری جاذبه دارد و می تواند تا مدت ها یادآور مقصد، جاذبه، آیین و سنت یا عنصر فیزیکی باشد. راهنمایان تور و یا افرادی که وظیفه معرفی جاذبه یا آیین را برعهده دارند سعی می کنند با اضافه کردن روایات مختلف و داستان های مختلفی که پیرامون جاذبه وجود دارد، بر جذابیت صحبت خود بیفزایند و خاطرات شیرین تری را برای گردشگر خلق نمایند. به بیان دیگر، شناسایی روایت های معتبر و بیان آن با خط سیر مشخص و به شکل داستان می تواند علاوه بر تأثیر در نگرش منظرین به یک جاذبه، بر ماندگاری خاطرات سفر هم تأثیرگذار باشد. مهم ترین مشکلی که در این مسیر وجود دارد، تشخیص روایات واقعی و مستند است. یکی از چالش های این مسئله، بروز، ایجاد و تعریف روایات تحریف شده، دروغین، تخیلی و یا مبالغه آمیز توسط افراد مختلف است. روایاتی که بدون اسناد معتبری بیان شده و گاهی با توجه به تکرار، به روایت اصیل تبدیل می شوند که داستان اصلی را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. فرد روایتگر برای ایجاد جاذبه بیشتر در سخن به جای بیان قصه و روایت اصلی، آنچه را در ذهن خود پرورانده و یا به صورت غیرمستند از جایی شنیده، بیان می کند و این امر نه تنها اصالت جاذبه را تحت تأثیر قرار می دهد، بر نگرش منظرین هم خدشه وارد می نماید.بررسی روایات و داستان های معتبر در خصوص جاذبه ها، آیین ها و سنت ها توسط محققان و پژوهشگران و ثبت و انتشار آنها می تواند از این تحریف جلوگیری نموده و باعث شود روایاتی منتشر شود که بر اعتبار آنها صحه گذاشته شده است. این امر کمک شایانی است به گردشگری منظر و ایجاد خاطرات درست و معتبری که گردشگر به ذهن می سپارد.

مقدمه: با توجه به لزوم و اهمیت بازاریابی سبز در شرایط زیست محیطی عصر حاضر و عرصه رقابتی گردشگری و همچنین پیامدهای سبزشویی ادراک شده، پژوهش حاضر به شناسایی راهکارهایی با هدف کاهش سبزشویی ادراک شده و مصونیت از اتهامات مربوطه برای بازاریابان اقامتگاه های سبز گردشگری پرداخته است. روش تحقیق: بر این اساس، از مصاحبه عمیق با خبرگان بهره گرفته شد، نمونه گیری به روش هدفمند انجام شد و تا رسیدن به اشباع ادامه یافت. تجزیه وتحلیل داده ها نیز به روش گراندد تئوری انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد راهکارهای کلی در این زمینه عبارت هستند از صداقت و تناسب در عمل و ادعا، ارائه شفاف اطلاعات سبز و اطمینان از صحت ادراکات گردشگر که هرکدام دربردارنده مقوله های فرعی و شاخص های مربوطه است. بحث : بنابراین، مطابق با راهکارهای ارائه شده، ضروری است بازاریابان سبز، علاوه بر این که از هر گونه ارتکاب به سبزشویی پرهیز می کنند و شواهد لازم درخصوص بررسی صحت ادعا را در دسترس قرار می دهند، ادراکات گردشگر در این خصوص را نیز بررسی و برای رفع هر گونه سوء برداشت احتمالی تلاش کنند. نتیجه گیری: پیروی از راهکارهای مذکور می تواند راهنمایی برای بازاریابان اقامتگاه های سبز (در ارائه ادعاهای سبز مؤثرتر و صادقانه تر و محافظت از اقامتگاه های سبز واقعی در مواجهه با اتهامات سبزشویی و پیامدهای آن) و مبنایی برای پژوهش های آتی باشد.

منظر را تلاقی تاریخ و جغرافیا دانستند. منظر از مکان فراتر رفته و ترکیبی است از آنچه دیده می شود و آن چیزی که امکان تفسیر از آن وجود دارد. در منظر مکان صرفاً کالبد محض نبوده و دارای معنا و هویتی می شود که مختص به آن است. به عبارت دیگر، هر عنصر معماری می تواند علاوه بر مشخصات فیزیکی و ظاهری و موقعیتی، روایت، تاریخ و فلسفه وجودی خاصی داشته باشد که قرار دادن این مفاهیم در کنار یکدیگر روایت منظرین آن عنصر را ایجاد می کند. روایت های منظرین می تواند جذابیت یک جاذبه را برای بینندگان و بازدیدکنندگان چند برابر کند و اساساً این روایت ها و داستان هاست که در خاطره بازدیدکننده باقی می ماند و او را به تکرار تجربه و یا تعریف آن برای دیگران ترغیب می کند. این در حالی است که بسیاری از عناصر معماری که در شهرهای قدیم ایرانی وجود داشتند، به مرور زمان و با توجه به پیشرفت تکنولوژی، تغییر سبک زندگی و دلایل دیگر کارکرد خود را از دست دادند و در بهترین شرایط در حال حاضر به عنوان یک جاذبه گردشگری مورد بازدید گردشگران قرار می گیرند (در موارد زیادی این مکان ها به دلیل عدم استفاده، تخریب شده یا در معرض تخریب قرار دارند). در برخی موارد نیز این عناصر معماری بازسازی شده و با کارکردهای متفاوت مورد بهره برداری قرار گرفته اند. به عنوان مثال کاروانسرایی که به هتل تبدیل شده یا حمام عمومی که به عنوان یک رستوران یا آب انباری که سقف آن برای زورخانه بازسازی شده است. در برخی از این بازسازی ها هویت و روایت اصلی عنصر کنار گذاشته شده و سعی می شود با استفاده از موقعیت و ویژگی های فیزیکی در دسترس، امکان استفاده مجدد از بنا برای بازدیدکنندگان فراهم شود. تغییر کاربری مکان از چند جهت قابل بررسی و مطالعه است. مهمترین مزیت آن علاوه بر امکان استفاده از یک موقعیت مکانی تاریخی، جلوگیری از تخریب و نابودی فضای معماری آن است. بازسازی و استفاده باعث می شود ساختار فیزیکی باقی مانده و در دوره های بعدی نیز قابلیت بازدید و بهره برداری داشته باشد. از طرفی این مسئله باعث می شود هویت و روایت اصلی تحت الشعاع قرار گرفته و به مرور زمان به طور کامل ازبین رفته و رو فراموشی نهد. در واقع اگر این بازسازی صرفاً به ساختار فیزیکی توجه شود، هویت و روایت های آن جدا شده و از بین می رود. به خصوص اگر کاربری جدید باعث شود برخی از ویژگی های معماری نیز تغییر اساسی داشته باشد. به بیان دیگر استفاده از مکان های تاریخی و عناصر معماری قدیمی مانند قلعه ، کاروانسرا، حمام و .... ظرافت هایی دارد که اگر این موارد در نظر گرفته نشود، می تواند به تخریب هویتی آن جا منجر شود. مهمترین نکته در این بازسازی، توجه به حفظ روایت و هویتی است در اصالت بنای مورد نظر بوده است. به گونه ای که بازدیدکننده فعلی متوجه شود که کارکرد اصلی و فرعی این مکان در قبل از بازسازی چه بوده و هویت آن در دوره های پیشین از چه ویژگی هایی برخوردار بوده است. در صورت رعایت این نکته، نه تنها بازسازی و حفظ بنا انجام پذیرفته، هویت آن نیز مورد احترام قرار می گیرد و این امر باعث می شود جذابیت آن برای بازدیدکنندگان نیز افزایش یابد. این امر می تواند از طریق بیان روایت به صورت تصویری، شفاهی و حتی بازسازی نگهداری بخش هایی از فضا به شکل سابق صورت پذیرد. به عنوان مثال در هتلی در یزد که یک خانه قدیمی است، بخش پایاب و خزینه به صورت کامل و به شکل اولیه بازسازی شده و علاوه بر وجود عکس های قدیمی، روایت آن نیز توسط راهنمایان صورت می پذیرد. این امر باعث می شود بازدیدکننده در کنار اقامتی دلنشین در هتلی که امکاناتی به روز دارد، با روایت اصیل خانه قدیمی یک شهر باستانی آشنا شده، به تاریخ دوره قبل سفر کرده و خود را درگیر یک موقعیت تاریخی جغرافیایی کند. این همان چیزی است که روایت منظرین مد نظر دارد.

با توجه به تأثیرات منفی سبزشویی بر محیط زیست و سایر ذی نفعان گردشگری، این صنعت نیاز مبرم به دستورالعمل های گسترده درباره ی ادعاهای زیست محیطی دارد و برای وضع چنین دستوراتی در ابتدای امر نیاز به شناخت محرک های سبزشویی است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناخت محرک های سبزشویی در اقامتگاه های بوم گردی و طراحی مدل مفهومی آن انجام گرفته است. پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از نظریه داده بنیاد، در استان اصفهان انجام شده است. به منظور جمع آوری داده ها از مطالعه ادبیات پژوهش و مصاحبه عمیق با خبرگان استفاده شد. شرط ورود افراد به جامعه آماری پژوهش، تخصص در حوزه مطالعاتی بازاریابی سبز، سبزشویی، گردشگری و اقامتگاه بوم گردی و همچنین داشتن حداقل سه سال سابقه کار مرتبط بود. نمونه گیری به روش هدفمند بود و تا رسیدن به اشباع داده ها و نظری ادامه یافت. نتایج نشان دهنده آن بود که محرک های سبزشویی در اقامتگاه های بوم گردی به سه دسته تقسیم می شود: عوامل علی (انگیزه بهره گیری از مزایای سبز)، زمینه ای (ضعف محیط داخلی و خارجی) و تعدیل گر (بازخورد زیست محیطی)؛ همچنین نتایج نشان از آن داشت که بازخورد زیست محیطی علاوه بر تعدیل کننده بودن (در رابطه بین عوامل علی و سبزشویی)، به طور مستقیم و غیرمستقیم (از طریق عوامل زمینه ای) نیز بر سبزشویی اثرگذار است. درمجموع، نتایج و پیشنهادهای پژوهش حاضر، بینش جدیدی به برنامه ریزان و مسئولان صنعت برای کنترل سبزشویی در اقامتگاه های بوم گردی می دهد.

در میان حوزه های گوناگون گردشگری به گردشگری سالمندی، به دلیل قابلیت و مزیت های رقابتی، توجه بسیاری شده است. همچنین، با توجه به روند پیر شدن جمعیت کشور ایران و به ویژه مردم استان یزد و نیازهای خاص این قشر، در این پژوهش تلاش شده است عوامل مؤثر در توسعه ی گردشگری سلامت سالمندی با استفاده از رویکرد نگاشت شناختی فازی و تحلیل شبکه های اجتماعی شناخته و اولویت بندی شوند. این روش پژوهش آمیخته، از لحاظ هدف، کاربردی و، از حیث جمع آوری داده ها، توصیفی است. بدین منظور، پس از بیان موضوع و بررسی پیشینه ی پژوهش، عوامل مؤثر در گردشگری سلامت سالمندی شناسایی شدند و سپس پرسش نامه ی ماتریسی به 164 نفر از گردشگران سلامت، که به منظور دریافت خدمات سلامت به استان یزد سفر کرده بودند، داده شد و سپس داده ها جمع آوری شدند. در ادامه، با استفاده از نرم افزار FCMapper و Ucinet، داده های حاصل تجزیه وتحلیل شدند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که، از میان عوامل شناسایی شده، عوامل تصویب قوانین حمایتی، ارتقای کیفیت خدمات درمانی و حفظ ایمنی بیمار مرکزیت بیشتری از سایر عوامل دارند؛ بدین معنی که تعداد بیشتری فلش به آن وارد و از آن خارج می شود. درنهایت، سناریوهایی براساس این سه عامل 

گردشگری درمانی یکی از گونه های روبه رشد گردشگری در جهان است که منافع فراوانی را برای مقاصد گردشگری به همراه می آورد. با توجه به ظرفیت مناسب ایران در زمینه پزشکی و وجود جاذبه های فرهنگی و طبیعی در کنار این توانمندی، می توان با برنامه ریزی مناسب، این کشور را به یکی از مقاصد مهم گردشگری درمانی تبدیل کرد. این مقاله با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری درمانی و بررسی تأثیر آن در رشد اقتصادی کشور به نگارش درآمده است. پژوهش از نظر ماهیت توسعه ای است و عوامل و متغیرهای مدل بر اساس مطالعات نظری و مصاحبه با خبرگان استخراج شده است. روش به کاررفته پویایی سیستم بوده و از نرم افزار ونسیم برای شبیه سازی در افق ده ساله استفاده شده و رفتار متغیرها در قالب سه سناریو بررسی شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، توسعه گردشگری درمانی تأثیری مثبت در شاخص های رشد اقتصادی کشور دارد و با افزایش میزان تخصیص درآمد صنعت گردشگری به گردشگری درمانی، مقدار شاخص منفعت به هزینه افزایش می یابد. همچنین، با سرمایه گذاری بخش خصوصی در گردشگری درمانی، مقدار شاخص منفعت به هزینه در کوتاه مدت، به علت افزایش هزینه ها، کمی کاهش می یابد. ولی با توجه به افزایش شیب نمودار منفعت به هزینه پس از سرمایه گذاری، مقدار شاخص منفعت به هزینه در بلندمدت بیشتر خواهد شد. با افزایش ضریب اشتغال، مقدار شاخص منفعت به هزینه افزایش و با کاهش ضریب اشتغال، مقدار شاخص منفعت به هزینه کاهش می یابد.

الگوی رشد جمعیت در جهان روندی روب هرشد به سمت سالمندی را نشان م یدهد و همین خود منشأ ایجاد یک رویکرد جهانی در قرن 21 شده است. با افزایش سرعت سالمندی در جمعی ت دنی ا و افزایش میزان سالمندان، یکی از صنایع ی که در چند دهه اخیر، ای ن بخش از بازار برای آ نها جذاب به نظر م یرسد، صنع تگردشگری است. کیی از فعالی تهای مناسب برای افراد مسن و سالمند ب همنظور بازگشت و ارتقای ابعاد جسمانی و روح یشان، گردشگری پزشکی است. با توجه با این امر که درک فرآیند انتخاب مقصد گردشگران پزشکی سالمند برای دول تها، سازما نهای گردشگری و تورگردانان در عرصه رقابت جهانی اهمیت فراوانی دارد، در این تحقیق، ابتدا با بررسی ادبیات در زمینه گردشگری پزشکی مخصوص سالمندی، ابعاد و شاخ صهای ضروری موجود در مقاصد گردشگری پزشکی موردنیاز این گروه از گردشگران سلامتی، شناسایی و درگام بعد، با استفاده از متدولوژی تحلیلی «مدلسازی ساختاری تفسیری » روابط بین ابعاد و عوامل مؤثر بر انتخاب مقصد گردشگری سلامت از دید گردشگران پزشکی سالمند تعیین و ب هصورت یکپارچه تحلیل شده است. نتایج این بررسی حاکی از آن است که عوامل برخورداری مراکز درمانی از نیروی انسانی متخصص و آموز شدیده در ابعاد مختلف پزشکی-روانپزشکی مرتبط با گردشگران پزشکی سالمند، نگاه انسا ندوستانه و برخورد مناسب پزشکان و کادر درمان، وجود امکانات رفاهی و تفریحی در اطراف مراکز درمانی جهت افزایش راحتی و امنیت گردشگران، توانمندی بیمارستا نها و مراکز درمانی در ارائه خدمات، تأسیسات اقامتی مناسب گردشگران پزشکی سالمند و کاهش زمان ویزیت و معاینه گردشگران پزشکی سالمند از مهمترین و پررن گترین شاخص ههای لازم در جذب گردشگران پزشکی سالمند به یک مقصد گردشگری سلامت است.

با توجه به رقابت مقصدهای گردشگری، به منظور جذب گردشگر و تأثیرگذاری بر تصمیم و انتخاب ایشان، پرداختن به موضوع تصویر مقصد و عوامل مؤثر بر تقویت آن، از ضروریات بازاریابی گردشگری به شمار می رود؛ بنابراین، پژوهش حاضر با تأکید بر لزوم بازاریابی معنوی، به شناخت روابط بین همبستگی عاطفی با ساکنان، دلبستگی مکانی و تصویر مقصد پرداخته است. به این منظور، از پرسشنامه اقتباس شده و نمونه گیری دردَسترس و سپس تصادفی ساده استفاده شد. مدل مفهومی پژوهش ترسیم و  با معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که همبستگی عاطفی با ساکنان به ترتیب بیشترین ارتباط مستقیم را با دلبستگی مکانی، تصویر عاطفی و تصویر شناختی دارد. به طور غیرمستقیم نیز به واسطه دلبستگی مکانی و دلبستگی مکانی تصویر عاطفی بر تصویر مقصد کنشی تأثیرگذار است. همچنین، دلبستگی مکانی به ترتیب بیشترین ارتباط مستقیم را با تصویر عاطفی از مقصد، تصویر شناختی و تصویر کنشی دارد. این نتایج نشان می دهد که با افزایش همبستگی عاطفی با ساکنان، دلبستگی مکانی و تصویر مقصد بهبود می یابد. در یک جمع بندی کلی نیز نتایج پژوهش حاضر بر لزوم تغییر نگاه بازاریابان و توجه به راهبرد های بازارایابی معنوی در گردشگری تأکید دارد.

گردشگری شهری، گونه ای از صنعت گردشگری است که با اقبال زیادی روبرو شده است. این گردشگری نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه به دلیل معرفی و شناساندن تاریخ و فرهنگ شهرهای مختلف، مورد توجه قرار گرفته است. رویکرد منظرین به عناصر شهری و توجه به ابعاد مختلف، زمانی-مکانی، تمدنی-تاریخی و عینی-ذهنی به صورت همزمان در شهر، می تواند جاذبه های بسیاری را در گردشگری شهری بازتعریف کند. با وجود نوین بودن دانش منظر، رویکرد منظرین از جمله راهبردهایی است که امروزه در بسیاری از مسائل مربوط به شهر مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا از یک سو این رویکرد با توجه به ماهیت منظر دارای ویژگی های خاص و منحصر به فرد است و از سوی دیگر، نگاهی متفاوتی به شهر و عناصر موجود در آن ایجاد می کند. فضاهای عمومی بخشی از فضاهای شهری هستند که در شهرهای ایرانی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. فضاهایی مانند حمام، بازار، مسجد، زورخانه، قهوه خانه و ... از جمله این فضاها محسوب می شوند. قهوه خانه نهادی اجتماعی بوده که از زمان صفویان در ایران پا گرفته و به مرور زمان نقش هایی را در اجتماع ایفا کرده و به یکی از عناصر متمایز در شهر ایرانی در چندصد سال اخیر تبدیل شده است. قهوه خانه براساس نیاز مردم به وجود آمده است و علاوه بر محلی برای صرف غذا و نوشیدنی و مکانی برای گذراندن وقت، به محلی تبدیل شده که در حوزه های دیگر مانند فرهنگ و ادب و هنر نیز در شهر ایرانی کارکردهای مؤثری داشت. در این تحقیق که به روش تحلیلی توصیفی و با بررسی و مطالعات اسنادی انجام شده، کارکردهای مختلف قهوه خانه با رویکردی منظرین دسته بندی شده است. با توجه به معنا و هویت بازتعریف شده برای قهوه خانه به نظر می رسد می توان این مکان را به مثابه منظر گردشگری در نظر گرفت که می تواند به جاذبه ای بی بدیل در گردشگری شهری ایرانی مبدل شود.

رسانه ها در عصر حاضر، بیش از هر زمان دیگر، در رفتار جامعه مخاطب تأثیر دارند. پیام ارسالی آن ها می تواند به شیوه های گوناگون تفسیر شود. بسیاری از مقاصد گردشگری از رسانه برای جذب گردشگر و توسعه مقصد استفاده می کنند. یکی از رسانه های محبوب، در حوزه گردشگری، تلویزیون است که می تواند، با ارسال تصویر و صدا و حرکت، ویژگی ها و جاذبه های یک مقصد گردشگری را به خوبی منعکس کند. برای آن که پیام بتواند بدین منظور کارآمد و اثربخش طراحی شود، باید ویژگی های آن متناسب با هدف معرفی مقصد تعریف شود. این تحقیق، با هدف تبیین این ویژگی ها برای رسانه تلویزیون، با رویکرد کیفی   کمّی و با استفاده از نگاشت شناخت فازی FCM انجام شده است. با انجام مطالعات اسنادی و مصاحبه با خبرگان حوزه گردشگری و رسانه، هشت عامل شناسایی شد و با استفاده از نگاشت شناختی فازی ارتباط آن ها تبیین و اهمیت هریک در برآورده ساختن هدف تحقیق بررسی شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که سه ویژگی آموزش و آگاه سازی گردشگران با تأکید بر نقش تبلیغی و خبری، ایجاد برنامه های نمایشی تلویزیونی با موضوع گردشگری و درگیرسازی گردشگر با تصویر یک مقصد و درنهایت انتخاب آن مقصد از سایر ویژگی ها اهمیت بیشتری داشت.

بیان مسئله: در زمینه ارتباط بین فرهنگ و سبک زندگی و معماری و ساختار فضایی نظریات مختلفی بیان شده است. از جمله مصادیقی که برای این ارتباط معرفی شده صندوق خانه است؛ عنصری فرعی در خانه های سنتی ایرانی که در مواردی برای کمک به معمار در جهت ایجاد تناسبات فضایی ایجاد می شده است، ولی در واقع نقشی عملکردی در ایجاد فضای اندرونی در خانه های سنتی ایرانی ایفا می کرده است. هدف پژوهش: هدف از این تحقیق بررسی نقش و عملکرد صندوق خانه و جانمایی آن در خانه های سنتی ایرانی است و برای دست یابی به این هدف، خانه های سنتی یزد به عنوان مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. روش پژوهش: این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی به صورت مشاهده انجام شده است. در مطالعات کتابخانه ای از کتب، مجلات معتبر و نقشه های معماری برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز استفاده شده است. نتیجه گیری: براساس این تحقیق، مشخص شده است که صندوق خانه نقشی عملکردی در ایجاد فضای خلوت و اندرونی خانه های سنتی ایفا می کرده است؛ فضایی برای استراحت، عبادت، مراقبه و یا انبار وسایل و تجهیزات مختلف. فضایی در کنار فضاهای اصلی خانه و یا در کنجی از آن، که می توانسته به معماری برای طراحی کمک کند یا نیاز عملکردی ساکنین را برطرف نماید و عملکرد آن نیز تحت تأثیر محل استقرار قرار می گرفته است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی به صورت مشاهده بوده است. در مطالعات کتابخانه ای از کتب، مجلات معتبر، نقشه های معماری جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز استفاده شده است. براساس این تحقیق، مشخص شده است که صندوقخانه نقشی عملکردی در ایجاد فضای خلوت و اندرونی خانه های سنتی ایفا می کرده است. فضایی برای استراحت، عبادت، مراقبه و یا انبار وسایل و تجهیزات مختلف. فضایی که می توانسته به معماری برای طراحی کمک کند یا نیاز عملکردی ساکنین را برطرف نماید. در کنار فضاهای اصلی خانه و یا در کنجی از آن که عملکرد آن نیز تحت تاثیر محل استقرار قرار می گرفته است.

حسینیه ها و تکایای ایرانی بعد از مساجد، از مهم ترین پایگاه های معنوی شیعیان به حساب می آیند. این مکان ها مظهر پیوند بین تاریخ، مردم و فرهنگ هستند و به دلیل ویژگی های خاصشان نه تنها در قیاس با مکان های هم عملکرد خویش در سایر کشورها، هویتی متمایز می یابند، بلکه به عنوان تنها فضاهای باز شهری با عملکرد مذهبی در فرهنگ شهرسازی منحصربه فرد هستند. در این پژوهش با هدف کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و از منابع مختلف مانند مجلات معتبر و کتاب برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. در این تحلیل کارکردهای مختلف حسینیه مورد بررسی قرار گرفته است تا بتوان این فرضیه را بررسی کرد که حسینیه ها و تکایا تا چه اندازه ظرفیت تبدیل شدن به جاذبه مهمی در گردشگری مذهبی را دارا هستند. برخی کارکردهای شناسایی شده عبارت اند از کارکردهای اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، مذهبی و ... شناخت محتوای عملکردی این عنصر معماری و روایت منظرین آن می تواند در تعریف این جاذبه و روایت آن اهمیت بسزایی داشته باشد. با توجه به کارکردهای متفاوت این مکان های مذهبی و روح مقدس حاکم، می توان از آنها به عنوان منظری انحصاری در گردشگری مذهبی در شیعه که با معنا و مفهومی غنی در ارتباط است، اسم برد و راهبردهایی را برای معرفی آن به گردشگران طراحی کرد. 

گرد شگری روستایی راهبرد ی، جهت تقویت جوامع محلی د ر مناطق روستایی بسیار حائز اهمیت است. بر این اساس، برنامه ریزان توسعه روستایی و گرد شگری، برای د ستیابی به این مزایا، بر ابزارهای جد ید ی د ر راهبرد های برنامه ریزی روستایی تأکیدد اشته و به سمت استفاد ه از مفاهیم جد ید ی چون نام برند سازی مقصدگام برد اشته اند . پژوهش حاضر، به اهمیت و بررسی تأثیر نام برند سازی مقصدبر توسعه گرد شگری روستایی می پرد ازد . د ر این زمینه، شکاف مطالعه هایی د ر ایران و به خصوص د ر مناطق شمالی ایران احساس می شود ، که قابلیت های فراوانی جهت توسعه گرد شگری روستایی د ارند ، روستاهای د هستان سراوان د ر استان گیلان، به عنوان یکی از مطلوب ترین مقاصدگرد شگران د اخلی و بین المللی، نیاز به گسترش فعالیت های گرد شگری و شناسایی مولفه های برند سازی گرد شگری د ارد . مطالعه حاضر، با استفاد ه از روش های کیفی و تجزیه و تحلیل محتوا، قصدد اردتأثیر برند سازی مقصدرا، بر توسعه گرد شگری، د ر روستاهای د هستان سراوان د ر استان گیلان، بررسی کند . روش پژوهش به صورت کیفی و جامعه آماری پژوهش را کارشناسان گرد شگری، متخصصان و استاد ان د انشگاهی و گرد شگران، (مصرف کنند گان اصلی محصولات و خد مات ارائه شد ه) تشکیل د اد ند . جهت تجزیه و تحلیل د اد ه نیز از نرم افزار MAXQDA استفاد ه شد . با توجه به خروجی نرم افزار و نتایج پژوهش، معیارها د ر سه بخش شامل پاید اری اجتماعی و فرهنگی، توسعه و پاید اری اقتصاد ی و عوامل زیست محیطی شناسایی شد ند . بر اساس تجزیه و تحلیل کیفی، این مطالعه د ر موردمسیر تحقیق و پیشنهاد های پژوهش های آیند ه  بیشتر بحث می کند .

توسعه راه ها از جمله ضروریات توسعه اقتصادی در هر دوران تاریخی بوده است. در روزگار قدیم به دلایل مختلف از جمله گستردگی کشور ایران و نیاز به برقراری ارتباط میان شهرهای مختلف، کاروانسراها ایجاد شده اند. بناهایی که در طول زمان به دلایل مختلفی مورد توجه قرار گرفته اند. این بناها علاوه بر آنکه برای استراحت کاروان ها و مسافران در بین راه و مبادله کالا در درون شهر ایجاد می شدند، کارکردهای مهم دیگری نیز داشتند. این مقاله با هدف بررسی کارکردهای کاروانسرا به منظور بررسی امکان تبدیل آن به یک منظر تاریخی مورد استفاده در گردشگری منظر و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و از طریق بررسی مجلات و مقالات معتبر و کتب تاریخی در خصوص کاروانسرا انجام شده است. در این تحلیل با نگاه منظرین به موضوع، کارکردهای کاروانسرا مشخص شده و کارکردها به 11 دسته اصلی تقسیم شده اند. با تحلیل این کارکردها به نظر می رسد کاروانسراها با همسان سازی عملکردی خود در دوره های زمانی مختلف، توانسته اند جایگاه خاصی در فرایندهای اقتصادی فرهنگی تجاری داشته باشند. روایت منظرین این کارکردها ظرفیت مناسبی برای ایجاد یک منظر و مقصد گردشگری ارائه می کند. 

در معماری بومی ایران، عناصر صوری متعددی به چشم می خورد که با مطالعه جنبه های دیگر نشان می دهد تنها جهت یک کارکرد خاص بنا نشده اند.سقاخانه ها از جمله این عناصر هستند. سقاخانه ها در ایران و در شهرهای این سرزمین، به تعداد بسیار دیده می شوند و بعضی از آنها، اثری بسیار زیبا هستند و از لحاظ معماری منحصربه فردشان، بسیار مورد توجه قرار می گیرند. نمادها، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای مربوط به سقاخانه ها در برگیرنده فرهنگ ویژه سقاخانه ای است. از طرفی این بنا تحت تأثیر فرهنگ و اعتقادات مردم جامعه، دارای کارکردهای مختلفی در سطح جامعه شده اند. روایت منظرین سقاخانه ها با هدف بازتعریف هویت و معنای عمیق این عناصر در سطح جامعه انجام شده است. به این منظور، مطالعات اسنادی با استفاده از منابع عملی صورت پذیرفته و علاوه بر بررسی ریشه های پیدایش سقاخانه، به کارکردهای مختلف آن در جامعه ایرانی نیز توجه شده است. چهار دسته کارکردهای مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، هنری از جمله کارکردهایی هستند که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و از جنبه های مختلف به آنها نگریسته شده است. این کارکردها خود به دسته های جزئی تر تقسیم می شوند که معرف هویت سقاخانه در طول تاریخ و بیانگر نحوه تعامل جامعه با این عنصر مهم معماری در شهر ایرانی-اسلامی هستند. با توجه به این هویت ها، این مکان خاص با توجه به تمایز و انحصاری که به لحاظ معنایی داراست، می تواند به عنوان جاذبه ای منحصربه فرد در گردشگری فرهنگی مذهبی مورد توجه قرار گیرد.

بیان مسئله: زورخانه مکانی برای ورزش و تعالی شخصیت در ایران قدیم بوده است. محلی که در پیدایش و چرایی آن ابهام فراوانی وجود دارد. ولی این ابهام مانع به وجودآمدن اشتراکاتی در نظریات مربوط به زورخانه نشده است. کارکردهای فراورزشی زورخانه در اجتماع ایران قدیم، که در تمامی نظریات به آنها توجه شده، باعث اهمیت مضاعف این عنصر مهم در شهر ایرانی می شده است. هدف پژوهش: در این مقاله با هدف بررسی منظرین زورخانه، به نظریات متفاوت مربوط به پیدایش زورخانه پرداخته شده و کارکردهای زورخانه جهت بررسی آن به عنوان منظر، مورد تحلیل قرار گرفته است.روش پژوهش: روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بر مبنای جمع آوری کتب و مقالات معتبر صورت پذیرفته است.نتیجه گیری: نظریات مختلفی زمان تشکیل زورخانه را در گستره تاریخ ایران، از آیین مهر تا دوران صفویه نسبت می دهند و هرکدام دلایل و نمادهایی را برای این استدلال بیان کرده اند. در بررسی منظرین زورخانه، مشخص شده است که زورخانه دارای کارکردهای متفاوتی مانند محلی اجتماعی برای گردهم آمدن، ترویج و تبلیغ مذهب، تعلیم و تربیت، آموزش و فرهنگ سازی، کمک و حمایت مردم و برگزاری آیین ها و مراسم مختلف علاوه بر ورزش بوده است. مرور این کارکردها می تواند زورخانه را نه به عنوان یک مکان تاریخی بلکه به عنوان یک منظر فرهنگی منحصر به فرد مطرح کند.

اقامتگاه های بوم گردی، عاملی جهت ارتقاء سطح زندگی جامعه محلی و افزایش پایداری مقصد است، ولیکن دانش موجود در زمینه تأثیر درک این مزایا در تقاضای اقامتگاه بوم گردی بسیار اندک است. لذا پژوهش حاضر با تأکید بر محرک های معنوی سفر مسئولانه، به بررسی تأثیر درک مزایای مذکور و همچنین هنجارهای توصیفی و تأکیدی ذهنی بر تقاضای اقامتگاه های بوم گردی اختصاص یافته است. پژوهش از نوع کاربردی است. جامعه آماری پژوهش گردشگران شهر یزد بودند، تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از معادلات ساختاری حداقل مربعات جزیی انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد مزایای ادراک شده، تأثیر مثبت و معناداری بر تقاضای اقامتگاه های بوم گردی دارد، همچنین هنجارهای توصیفی ذهنی به واسطه مزایای ادراک شده تأثیر غیرمستقیم بر این تقاضا دارد. در نتیجه به منظور افزایش تقاضای اقامتگاه های بوم گردی، افزایش آگاهی گردشگران از مزایای اقامتگاه بوم گردی برای مقصد (با تمرکز بر گروه های مرجع) پیشنهاد گردید. همچنین توصیه هایی نیز در زمینه تغییر نگرش بازاریابان و تمرکز بر بازاریابی معنوی ارائه گردید

گردشگری شهری فعالیتی پیچیده، چندبخشی و پراکنده است که محصول آن فروش تجارب گردشگران از جاذبه ، تسهیلات و خدمات شهر است. توجه و سازمان دهی عوامل طبیعی، انسانی و بصری مؤثر در زیبایی محیط مؤثرترین راه برای افزایش کیفیت تجربه سفر است. با توجه به ضرورت انکارناپذیر تصویر ذهنی در جذب گردشگران شهری و نقش این نوع از گردشگری در اقتصاد، در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از روش نگاشت شناختی معنایی، مدلی کیفی از عوامل مؤثر بر تصویر ذهنی با هدف رونق گردشگری شهری ارائه شود. بدین منظور، ابتدا پس از بیان موضوع، مبانی نظری و بررسی پیشینه پژوهش، با استفاده از طرح پژوهش کیفی، سی مصاحبه تا رسیدن به اشباع نظری انجام شده است. جامعه این پژوهش دربردارنده گردشگران شهری و کارشناسان حوزه گردشگری بوده است. با رویکرد نگاشت شناختی معنایی، مدل مفهومی از ابعاد و مؤلفه های تصویر ذهنی استخراج و ترسیم شده است. نگاشت شناختی معنایی به دست آمده دارای شش مقوله اصلی و سی گزاره نظری است که در سیاست گذاری و درک بهتر و عمیق تر این مفهوم به سیاست گذاران یاری خواهد رساند.

در اکثر صنایع امروزی از قبیل صنایع غذایی، آرایشی، حمل ونقل و ... می توان رد پایی از مسئله حلال پیدا نمود. گردشگران مسلمان بیش از هر زمان دیگر توجه بازارهای گردشگری را به خود معطوف کردهاند. از آنجا که ایران کشوری اسلامی و قوانین آن مطابق با موازین اسلام است، می توان با توجه به پیشینه فرهنگ اسلامی گردشگری حلال را در این کشور رونق بیشتری داد. از این رو ضروری است که به سیاست های فرهنگی و دینی کشور ایران در جهت توسعه گردشگری حلال توجه شود. هدف این مقاله، شناسایی و رتبه بندی سیاست های فرهنگی و دینی کشور ایران در رابطه با بهبود و پیشرفت و توسعه گردشگری حلال با بررسی رابطه شاخص های دینی و فرهنگی مؤثر بر توسعه اینگونه گردشگری با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) است. این روش جزو روش های تجزیه و تحلیل سیستم است که به بررسی تعاملات میان عناصر آن پرداخته و مبتنی بر نظر خبرگان است. گروه خبرگان در این تحقیق متشکل از خبرگان حوزه گردشگری مذهبی و دست اندرکاران میراث فرهنگی و گردشگری و مدیران مراکز اقامتی پذیرنده گردشگران مسلمان خارجی بوده است. یافته های تحقیق نشان داد که شاخص های برندسازی اسلامی با تأکید بر فرهنگ کشور ایران، بازاریابی و تبلیغات جهت شناساندن فرهنگ دینی-اسلامی ایران به گردشگران مسلمان و ایجاد تصویر مناسب از اوضاع فرهنگی کشور به منظور جذب گردشگران مسلمان اساسی ترین شاخص های دینی و فرهنگی مؤثر بر توسعه گردشگری حلال است که باید در وهله اول در سیاست های اجرایی کشور بر آنها تأکید شود.