حسین سلطان زاده

حسین سلطان زاده

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز. ایران.

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۰۹ مورد.
۶۱.

Climatic Building Envelope Employed in Vernacular Residential Architecture in Golestan-Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Vernacular Architecture Building envelope Environment microclimate Golestan Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۸۶
Climate is one of the many factors such as socio-cultural values, economics, materials, administrative factors and technology that influence architectural forms. The climatic solutions effecting on architecture, differ in various regions, cultures, time and technology. The climate of the province of Golestan plays an active role in the formation and diversity of vernacular dwellings. This region is in contact with numerous environmental factors. It is limited by Alborz Mountain in the south, by Turkmenistan desert in the north-east, and by Caspian Sea in the north-west bringing about high humidity in this province. With this background, the paper's question raised: "How do the climatic design principles of vernacular architecture respond to microclimates in this region?" In this paper, the focus is on building's envelopes and shells in three local climatic scopes of the region. The paper is based on a combination of research methodologies: field research (integrating case studies) and archival research. The climatic data are being analyzed by Mahoney tables providing preliminary design recommendations. They are grouped under eight headings: layout, spacing, ventilation, openings (size, position and protection), the relation between building and ground, veranda, wall and roof. This essay argues about the knowledge and skill of vernacular and traditional bioclimatic construction suggesting conceptual strategies for improve current dwelling aiming to a sustainable future.
۶۲.

تاثیر خصوصیات فرهنگی بر چگونگی استقرار مطبخ در خانه های قاجاری خرم آباد و اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی محرمیت جنسیت و فضا مطبخ خانه های قاجاری خرم آباد و اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۳۳
موقعیت مکانی مطبخ در هر خانه ای، بیان کننده خصوصیات فرهنگی ساکنان و نوع باورهای آن ها به محرمیّت و حجاب است. این مقوله میزان و شیوه ارتباطات اجتماعی آنان را مشخص می کند.بنابراین باید گفت بین هویت فضایی و جنسیت نوعی ارتباط وجود دارد. بررسی این موضوع در خانه های تاریخی مربوط به دوره قاجار در شهرهای خرم آباد و اردبیل می تواند به نوعی پیشینه تاریخی این مسئله را روشن سازد. نوع این پژوهش کیفی است و از روش تحقیق توصیفی تحلیلی استفاده شده است. روش گردآوری داده ها اسنادی و میدانی می باشد. مبانی نظری تحقیق بر این نکته استوار است که محرمیت و جنسیت در شکل گیری فضاهای گوناگون در خانه به خصوص مطبخ که عمدتا ً مکان استقرار زنان و حضور آن ها بوده، تأثیر داشته است. یافته های پژوهش نشان می دهد چگونه ساختارهای فرهنگی متفاوت در دو شهر خرم آباد و اردبیل باعث ایجاد تفاوت هایی در سبک چیدمان فضاهای داخلی به خصوص مکان مطبخ شده است؛ در شهر اردبیل مطبخ ها در زیر زمین ساخته شده است و از دید نامحرمان به دور و فقط افراد حاضر در مطبخ دید به محیط بیرون داشته اند، در حالی که در شهر خرم آباد مطبخ درکنار حیاط قرار داشته است و موضوع محرمیت و دور از دیدرس بودن آن مانند مطبخ های اردبیل مطرح نبوده است. اهداف پژوهش: تدوین راهبردهای کلان اصلاح فرآیند تولید مسکن در شهر اردبیل و خرم آباد به منظور تسهیل امکان بروز انطباق میان مسکن و سبک زندگی مردم عام. تبیین میزان تأثیرگذاری نقش جنسیت در شکل گیری مسکن در شهرهای اردبیل و خرم آباد. سؤالات پژوهش: بازتاب جنسیت و سبک زندگی در معماری خانه های قدیمی اردبیل و خرم آباد چگونه است ؟ آیا جنسیت در نقشه های خانه های مربوط به دوره قاجار تأثیرگذار بوده است؟
۶۳.

ساختار فضایی حیاط و شبستان در معماری مساجد ساحل دریای کاسپین در دوره صفویه و قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مساجد بومی معماری ساحل دریای کاسپین شبستان حیاط مسجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۶۳
درباره معماری تاریخی ساحل جنوبی دریای کاسپین، پژوهش های چندانی صورت نگرفته است. هدف این پژوهش شناسایی ساختار فضایی معماری مساجد بومی این مناطق و پاسخ به این پرسش است که میزان شباهت و تمایز کالبدی و کارکردی در مساجد بومی این نواحی نسبت به دیگر نواحی ایران، به ویژه بخش مرکزی چیست و در چه عناصری مشهود است؟ مبانی نظری تحقیق بر این فرض استوار است که اقلیم و فرهنگ بر ویژگی های کالبدی و کارکردی مساجد تأثیر می گذارند. نوع تحقیق، کیفی و از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده و اطلاعات با  مطالعات میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده است. این پژوهش نشان می دهد، منشأ اقلیمی فضاهای شبستان و حیاط، خصوصاً در مساجد با ابعاد کوچک تر بروز بیشتری دارد و نیز تأثیرات فرهنگ غالب، در اکثر مساجد جامع دیده می شود.
۶۴.

تبیین نقش فرم و پوسته ظاهری ساختمان در برندسازی مجتمع های تجاری، بررسی موردی: مجتمع های تجاری شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرم ساختمان پوسته نما برندسازی مجتمع های تجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۵۷
بیان مسئله : برندسازی مجتمع های تجاری، عاملی برای رونق اقتصادی شهرها، جذب گردشگر و ارتقای کیفیت های محیطی محسوب می شود. طراحی و ساخت مجتمع های تجاری از عوامل کلیدی در برندسازی این مراکز است. فرم و پوسته ظاهری ساختمان ها و تزئینات و جزئیات آن در زمره ویژگی های مرئی و محسوس ساختمان ها محسوب می شود که علاوه بر خصوصیات و کارکردهایی که دارد به عنوان پتانسیلی بالقوه برای جذب مخاطب می تواند عمل کند. مجتمع های تجاری در دهه 1390 شمسی در شهرهای بزرگ کشور به ویژه تهران، رشد و گسترش چشمگیری داشته اند. برندسازی آنها می تواند نقش مهمی در رونق اقتصادی و کسب شهرت برای شهر تهران عمل کند. هدف پژوهش : هدف این پژوهش تبیین نقش فرم و پوسته ظاهری مجتمع های تجاری در برندسازی این مراکز است. همچنین این پژوهش در پی آن است ضمن یافتن چگونگی تحولات نقش فرم و پوسته ظاهری مجتمع های تجاری در تهران، میزان مطابقت آن را با رویکرد جهانی این موضوع دریابد. روش پژوهش : پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی است که به صورت توصیفی و تحلیلی انجام شده و به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است و گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی-کتابخانه ای و بازدید میدانی انجام شده است. نتیجه گیری : نتایج این پژوهش نشان می دهد بهبود کیفیت بصری ساختمان ها در پیوند مطلوب با زمینه، افزایش جذابیت، ایجاد پروژه های منحصربه فرد و نمادین، تعامل با شهر و نمایش فرهنگ و تاریخ، از جمله استراتژی های کالبدی برندسازی است که در طراحی فرم و پوسته بیرونی مجتمع های تجاری، نمود می یابد. نما و تزئینات به کاررفته در مجتمع های تجاری، نمایانگر کاربرد فناوری روز و به عنوان رسانه ای برای انتقال پیام های مدنظر صاحبان برند است. همچنین نتایج نشان می دهد پیش از دهه 1390 شمسی راهکارهای جذب بازدیدکنندگان به مجتمع های تجاری، بیشتر تظاهری برای به روزبودن بوده است، درحالی که در دهه 1390 شمسی نقشی که طراحی و ساخت در برندسازی مجتمع های تجاری تهران، ایفا می کند، تقریباً همگام با جهان است و طراحی مجتمع های تجاری با پوسته و تزئینات شاخص رشد یافته است.
۶۵.

بررسی عوامل مؤثر بر رهیافت توسعه میان افزا (مطالعه موردی منطقه 12 شهر تهران، محله سنگلج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه میان افزا مشارکت ساکنان کیفیت فضای شهری سرمایه گذاری عاملان محله سنگلج تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۹۹
توسعه میان افزا یا توسعه از درون درحقیقت نوعی از توسعه است که برخلاف سایر سیاست های توسعه شهری، در بستر شهر موجود و با حضور ساکنان و شهروندان و واحدهای همسایگی صورت می پذیرد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر تحقق پذیری توسعه میان افزا، به روش پیمایشی درسه زمینه کیفیت فضا، مشارکت ساکنان و سرمایه گذاری عاملان انجام گرفته است. حوزه پژوهش محله سنگلج در منطقه 12 شهرتهران بوده و جامعه آماری آن شامل سه گروه ساکنان، افرادگذری و صاحبان سرمایه بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد که به شیوه نمونه گیری طبقه ای به روش تصادفی دردسترس انتخاب شده اند. ابزارگردآوری اطلاعات شامل3 پرسشنامه محقق ساخته(ساکنان، صاحبان سرمایه و افرادگذری) است. داده ها با روش های تحلیل عاملی اکتشافی، رگرسیون چندمتغیره و به شیوه مقایسه دودویی ساعتی، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد؛ از میان عوامل کیفیت فضا، مشارکت و سرمایه گذاری، کیفیت فضا مهمترین عامل در توسعه میان افزا در بافت های فرسوده شناسایی شد. همچنین از میان عوامل مؤثر برکیفیت فضا، پویائی فضا، از میان عوامل مؤثر بر مشارکت ساکنان، روابط همسایگی، و از میان عوامل مؤثر بر سرمایه گذاری خصوصی، تسهیلات صدور پروانه ساخت و وام ساخت مسکن بافت های فرسوده، بیشترین تأثیر را دارد.
۶۶.

Explaining the Cognitive Aspects of Elderly's Space Perception in Architecture based on Age, Gender and Length of Residence(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Cognition Senior Citizens Elderly perception Cognitive Map

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
 Space perception is the firs t s tep towards recognizing and communicating with the environment. Despite similar perception sys tems in human beings, the perception of surroundings is different from person to person. Therefore, different perceptions of similar objective spaces can result from several factors, and only one influential factor cannot determine the perceived subject. This s tudy seeks to identify cognitive aspects of different areas of the elderly perception in architecture and determine the cognitive characteris tics of independent elderly residents in Shahrak-e-Gharb of Tehran to obtain primary data and their perceptual, cognitive characteris tics using cognitive maps. This is a theoretical-applied s tudy with a qualitative-quantitative method. The library method was used for data collection, field observation to measure the s tatus quo, and interview and cognitive maps technique to collect research data. The sample size of 38 persons was calculated using the Cochran formula. According to the findings, the average perceived cognitive paths of the men group were higher than that of women, and the average perceived cognitive places of the women group were higher than that of men. Aging and length of residence do not affect the number of perceived elements.  As aging occurs, the number of perceived places decreases, and the number of perceived paths increases. Mos t recognized spaces in cognitive maps represent a place for people's memories. So, cognitive spaces should be improved before the cognitive abilities of the elderly decline.
۶۷.

بررسی شکل معماری خانه های مسکونی مناطق گرم و خشک ایران با توجه به شرایط محیط جغرافیایی منطقه با تاکید بر حوضخانه (مطالعه موردی استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حوضخانه خانه های درون گرا مسکن کویری اقلیم و سکونت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۲۳۱
خانه های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می شود. شناخت ویژگی های شکلی و ساختارکالبدی خانه های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره های تاریخی گذشته این مرز و بوم خواهد بود، بلکه در شناسایی ویژگی ها و پتانسیل های نهفته موجود در این بناها نیز نقش مهم و مفیدی ایفاء خواهدکرد. پژوهش حاضر بر آن است تا به شناخت ویژگی های ساختاری حوضخانه در ارتباط با سایر فضاهای بناهای مسکونی پرداخته، به بررسی و تحلیل نحوه و میزان تأثیرگذاری حوضخانه در شکل گیری ساختار خانه های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران بپردازد. در همین راستا پژوهشگر ابتدا از بین شش نمونه خانه های مسکونی واجد حوضخانه که به صورت تصادفی از بین نمونه های جامعه آماری موجود انتخاب شده است به استخراج ویژگی های شکلی پرتکرار در فضای حوضخانه و تأثیر آن در پیدایش پلان خانه های مسکونی می پردازد. در این پژوهش روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی می باشد و روش تحلیل داده ها به صورت مقایسه-ای انجام گرفته است. ابزارهای به کارگرفته شده دراین تحقیق شامل گردآوری یافته های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با اهل فن و استادکاران است. نتایج به دست آمده نشان می دهد هرچند مطابق الگوی اقلیمی، ساختارکالبدی اکثر ساختمان های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران دارای محور غالب شمالی- جنوبی هستند اما همواره موقعیت استقرار فضای حوضخانه در امتداد محور غالب خانه قرار دارد؛ حتی در مواردی که امتداد اصلی و محور غالب خانه در این اقلیم به صورت شرقی- غربی تعریف شده باشد.
۶۸.

بررسی تاثیر مالوفات ذهنی پیرنیا در ریشه یابی واژگان اصول معماری ایرانی- اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری ایرانی مانیفست مالوفات ذهنی محمد کریم پیرنیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۸
محمد کریم پیرنیا از بارز ترین تاریخ پژوهان معماری ایرانی است که توانست با بهره از هوش زبانیخود، مانیفست معماری ایرانی را بنویسد و تفکری پایبند به این معماری پایه گذاری نماید. او اعتقاد داشت که معماری ایرانی -اسلامی با توجه به عیار خود همواره حرفی برای گفتن دارد، ولی در این حین وفور و هجمه معماری غرب، معماری این سرزمین را وارد ورطه های سهمگین و دچار خودباختگیماهیتی کرد. لیکن، سیل غرب زدگی توسط قلم فرسایی تعدادی از پژوهشگران ایرانی تا حدودی عقب نشینی کرده و دست از طغیان بلامعارض خود برداشت، در این میان اشخاصی چون سلطان زاده، کسمایی، شاطریان، بیدهندی، نادری و... پایه و اساس معماری ایرانی-اسلامی را زنده نگاه داشتند و جنبه های انشایی آن را احیا نمودند و تعدادی نیز کوشیدند تا این جنبه های انشایی را در قالب خبری به منصه ظهور برسانند. حال تلاش بر آن است که با بهره گیری از روش تفسیری-تاریخی و پی بردن به روش میدانی پیرنیا در جهت کشف واژگان محلی به کمک مردم و دانش آموختگان در قالبی تفسیرگرا به ریشه یابی این واژگان دست یافت، واژگانی محلی و بوم آورد که با برداشت های ذهنی پیرنیا در باب معماری ایرانی-اسلامی در موازنه کامل قرار داشته تا بتوان به خروجی جهت مندی در باب این واژگان در قالب اصول معماری این مرز و بوم پی برد، تا در این مسیر بتوان به پاسخ پرسشی چون، مالوفات ذهنی پیرنیا چگونه در جهت تدوین واژگانی بوم آورد توانسته به اصول معماری ایرانی-اسلامی مبدل شود، دست یافت؛ زیرا ایشان هیچ گاه به شیوه و روش تدوین این اصول به شکل اخباری تاکید ننمود و در چارچوب تنظیم آنها در قالب انشایی سعی کرد راه را فراروی پژوهشگران و معماران آتی باز گذارد تا آنها با بهره از قدرت تحلیل و استنتاج فکری خود بتوانند تلفیقی مابین این اصول با عرصه ساختاری فضایی امروزی ایجاد نمایند که این خود در حفظ مانیفست ارائه شده و تکامل آن در گذر زمان موثر بوده تا معماری این مرز و بوم را به استیلای خودش برساند و در جلوگیری از رشد معماران بی وطن تاثیرگذار باشد.
۶۹.

معماری و فرهنگ در خانه های اعیانی تهران در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهران ساختار خانواده ساختار خانه شیوه زندگی قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۵۶
این پژوهش به بررسی نقش فرهنگ زندگی در شکل گیری معماری خانه های اعیانی تهران در دوره قاجار می پردازد. هم زمان با شناخت شیوه زندگی، ساختار خانواده و شرایط فرهنگی اجتماعی زندگی ایرانیان آن دوره به دنبال دست یابی به پاسخ هایی درباره ی چگونگی روند خلق و تغییر فضاها است. ساختار خانواده و خانه های اعیانی دوران قاجار به تدریج بعد از اولین سفر ناصرالدین شاه به فرنگ (1290 ه.ق.) دچار تغییراتی شدند؛ این پژوهش خانه های اعیانی را فارغ از این تغییرات بررسی می کند تا نقش ساختار خانواده و فرهنگ وابسته به آن را در شکل دادن به خانه، روشن سازد. بر اساس طرح تحقیق تاریخی و روش های توصیفی و تحلیلی، داده های مربوط به فرهنگ و شیوه زندگی در خانه های اعیانی قاجار، بیش تر از منابع دست اول و گاه دست دوم جمع آوری شده است تا عوامل موثر در تعیین کالبد خانه شناخته شوند. منابع دست اول شامل نامه ها و شرح حال ها و عکس های مربوط به آن دوره هست. نتایج تحقیق نشان دهنده چگونگی شکل گیری و تغییر کالبد انعطاف پذیر خانه، بر اساس ساختار خانواده است که خود تحت تاثیر اعتقادات مذهبی و نظام اجتماعی ساختار خانه را مبتنی بر جدایی فضاهای زنانه و مردانه شکل می داده است. هر گونه تغییر در تعداد یا نیازهای اعضای خانواده بازتعریف کالبد خانه را به دنبال داشته است.
۷۰.

سنجش میزان موفقیت مجتمع های تجاری در سازماندهی فضاهای تفریح-خرید (مجتمع های تجاری نوین منتخب شهر تهران: تیراژه-کوروش- پالادیوم و تیراژه 2)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۸۴
 نقش نیازهای ثانویه انسان به طور عام و نیاز به تفریح به طور خاص به عنوان حلقه واسط بین معماری و محیط در فضاهای تجاری اهمیت غیرقابل انکاری دارد، به گونه ای که کیفیت فضاهای تفریح-خرید در مجتمع های تجاری برای رفع نیاز به تفریح کاربران که از وظایف مترتب بر معماری است می تواند میزان موفقیت یک مجتمع تجاری را تحت تأثیر قرار دهد. تحقیق پیشِ رو به بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت فضاهای مجتمع های تجاری از منظر فضاهای تفریح-خرید و ارزیابی روابط آنها و اهمیت نسبی هرکدام می پردازد تا از این طریق بتوان علاوه بر سنجش میزان موفقیت چهار مجتمع تجاری نوین منتخب شهر تهران (تیراژه- کوروش-پالادیوم و تیراژه2) در سازماندهی فضاهای تفریح-خرید، الگوهایی برای طراحی فضاهای مجتمع های تجاری که به مقبولیت فضای معماری از نگاه کاربران کمک کند را ارائه نماید. به این منظور سؤال اصلی این است که عوامل مؤثر بر موفقیت فضاهای تفریح-خرید کدامند؟ و بنا بر وزن نسبی هرکدام، میزان موفقیت نسبی مجتمع های تجاری مورد بررسی کدام است؟ لذا پس از شناخت و استخراج مؤلفه و عوامل مؤثر از آرای اندیشمندان صاحب نظر در حوزه مکان، از طریق تحلیل منطقی و استدلال قیاسی، مدل پیشنهادی از عوامل مؤثر بر موفقیت فضاهای تفریح-خرید مجتمع های تجاری به دست آمد. سپس صحت مدل پیشنهادی از طریق روش دلفی، با استناد به آرای اساتید معماری سنجیده و غربال شد، روابط میان این عوامل سنجیده شده و به کمک فرایند تحلیل شبکه ای ANP، میزان اهمیت و وزن هریک از عوامل مشخص شد. نتایج به دست آمده عوامل مؤثر بر کیفیت و موفقیت فضاهای تفریح-خرید را در سه دسته کلی «عملکردی»، «کالبدی» و «ادراکی» نشان می دهد که مهمترین مؤلفه ها براساس تعداد و شدت زیرمؤلفه های آن به ترتیب مؤلفه کالبدی سپس مؤلفه ادراکی و در انتها مؤلفه عملکردی شناخته شدند.
۷۱.

تاثیرمعماری نازی بر بازتاب ساختار قدرت در معماری ابنیه دولتی ایالت آذربایجان؛ دوره پهلوی اول (مطالعه موردی: تبریز و ارومیه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: قدرت پهلوی اول نازی معماری پهلوی نئوکلاسیک آلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸ تعداد دانلود : ۹۹
دوره پهلوی اول به دلیل تحولات گسترده سیاسی و اجتماعی از شاخص ترین دوران تاریخ معاصر ایران می باشد. رضا شاه در مدت حکومت شانزده ساله خود براساس گرایش ملی گرایانه و نظامی گرایانه و ارتباط با کشورهایی چون آلمان به خصوص آلمان نازی سعی در القای ساختار قدرت حکومت خویش بود. در این بین شهرهای مختلف کشور از جمله تبریز و ارومیه که در ایالت آذربایجان واقع شده بودند، از این تحولات بی بهره نمانده و ساختمان های حکومتی مهمی در این شهرها و با حضور معماران و مهندسین آلمانی احداث گردید. بررسی و چگونگی تأثیر معماری آلمان نازی و نفوذ در کالبد معماری ایران و به خصوص دو شهر یاد شده، هدف اصلی پژوهش است.این تحقیق از نوع کیفی با رویکرد تاریخی و روش آن توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که الگوبرداری از مبانی و مفاهیم معماری نازی و نئوکلاسیک آلمانی ناشی از رابطه این کشور وحضور معماران آلمانی در شکل گیری معماری حکومتی و ساختار قدرت نقش غیر قابل انکاری را داشته است.
۷۲.

تبیین روش های طراحی زمینه گرایی و منطقه گرایی در معماری ایران (نمونه مطالعاتی: اثرهایی شاخص با دوره-های زمانی متفاوت از معماری شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زمینه زمینه گرایی منطقه گرایی مصالح بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۶۶
رخداد بین معماری و زمینه پیشین یکی از موضوعات بسیار مهم در عرصه معماری و طراحی شهری است. این مبحث از تفکرات دوران باستان از قرارگیری بناها در ارتباط با بناهای مجاور سرچشمه می گیرد. در زمینه های با ارزش می توان با استفاده از خوانش متن تاریخی، فرهنگی و اجتماعی مورد نظر به طراحی معماری ارزشمند و متناسب با زمینه فرهنگی و تاریخی آن دست یافت. در این پژوهش قصد داریم که در قسمت نخست به تعریف زمینه و همچنین روش های طراحی چون زمینه گرایی و منطقه گرایی که واکنشی مستقیم به بستر طراحی هستند بپردازیم. در قسمت دوم با انتخاب بناهایی ارزشمندی از دوره های زمانی متفاوت (از دوره پهلوی اول تا به امروز) از شهر تهران ، سعی در شناسایی رویکرد معماران در این دوران نسبت به زمینه و همچنین میزان تأثیرپذیری زمینه ی گذشته در این بناها را داریم. اثبات تمایز بین دو رویکرد زمینه گرایی و منطقه گرایی مسأله اصلی این پژوهش است. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر متناسب با فرضیه های تحقیق از نوع، تحلیلی- تطبیقی است. بدین صورت که برای دستیابی به مبانی نظری پژوهش که شامل اطلاعات مربوط به زمینه و رویکردهایی چون زمینه گرایی و منطقه گرایی است، از روش های کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. سپس با استفاده از روش تحلیلی و تطبیقی و از طریق حضور در فضا وتحقیقات میدانی و عکسبرداری به تجزیه و تحلیل نمونه های موردی پرداخته می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که روش های طراحی زمینه گرایی و منطقه گرایی متفاوت از یکدیگر عمل می کنند به این صورت که : زمینه گرایی در مقیاس کوچکتر نسبت به سایت و همسایگی های آن و منطقه گرایی در مقیاس بزرگتر و در حد ملی و منطقه ای عمل می کند.
۷۳.

بازتاب جنسیت و سبک زندگی در خانه های دورلأ قاجار اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۵۲
منظور از جنسیت و سبک زندگی نوعی پدیده اجتماعی شده جنسیت است که روی فضای معماری تأثیر گذاشته است. هدف پژوهش این است که با بررسی جامعه آماری ارتباط بین جنسیت و معماری خانه های قاجاری اردبیل با در نظر گرفتن مکان مطبخ بررسی و تحلیل شود. پرسش تحقیق این است که موضوع جنسیت چگونه در طراحی و ساخت خانه های قاجاری اردبیل نقش داشته است؟ در این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی، و تاریخی-تفسیری استفاده شده است. جامعه آماری، خانه های قدیمی شهر اردبیل است که از بین آن ها 6 نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. برای گردآوری داده ها به صورت اسنادی از کتب و مقالات؛ و مشاهده میدانی انجام شده است. مبانی نظری تحقیق بر این دیدگاه استوار است که سبک زندگی و جنسیت در شکل معماری خانه های اردبیل بازتاب داشته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در دوران قدیم، سبک زندگی و جنسیت بر چگونگی و ساخت خانه ها تأثیر داشت. به عبارتی دیگر، زنان به علت اوضاع اجتماعی آن دوره ها باید از دید نامحرمان به دور می بودند. چون زمان بسیاری را در مطبخ سپری می کردند به همین دلیل از آنجا می توانستند فضای بیرون یعنی حیاط را ببینند، متوجه آمدن و حضور میهمانان شوند و در عین حال نباید کسی از درون حیاط دید به آن ها داشته باشد. این پدیده سبب شد که اغلب مطبخ ها در شهر اردبیل در زیرزمین خانه ساخته شوند. اهداف پژوهش: مشخص کردن رابطه سازماندهی فضا در خانه های قاجاری اردیبل با مسئله جنیست. مشخص کردن رابطه جایگاه زنان و ویژگی های معماری عمارت های دوره قاجار در اردبیل. سؤالات پژوهش : چه رابطه ای بین هویت جنسیتی و هویت فضایی در عمارت های مسکونی دوره قاجار در اردبیل وجود دارد؟ ویژگی های معماری در خانه های شهری اردبیل در دوره قاجار چگونه از هویت جنسیتی و جایگاه اجتماعی، مذهبی و موقعیت زنان و مردان تأثیر پذیرفته است؟
۷۴.

بررسی تطابق اثر نور حاصل از پنجره های رنگی معماری سنتی ایران با منحنی حساسیت چشم و ساعت بیولوژیک بدن انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۸
سلول های چشم انسان با دریافت نور تحریک شده و فرامین متناسب را به غدد داخلی بدن ارسال می کنند. نور محیط بر میزان ترشح هورمون ملاتونین که تنظیم ساعت بیولوژیک بدن انسان را به عهده دارد، تاثیرگذار است. همچنین بیشترین حساسیت بینایی چشم انسان، بر اساس منحنی حساسیت چشم، در محدوده طول موج 500 تا 600 نانومتر است. هدف تحقیق آن است که با مطالعه متون پزشکی در خصوص تاثیرات نورهای رنگی در حیطه سلامت انسان به بررسی این تاثیرات در معماری سنتی ایران پرداخته شود. پرسش اصلی تحقیق بر این مساله متمرکز است که آیا نورهای رنگی حاصل از پنجره های رنگی معماری ایران با منحنی حساسیت چشم انسان و چرخه هوشیاری بدن انسان تطابق دارند و در جهت حفظ سلامت چشم انسان عمل می کنند؟ بررسی و پژوهش به صورت مطالعاتی و مورد پژوهی انجام شد. همچنین از روش همبستگی برای بررسی تاثیر نور های رنگی معماری ایران بر سلامت استفاده شد. برای این منظور ابتدا نمونه های موردی از اُرُسی های ایرانی انتخاب و ابعاد و شکل هندسی آنها برداشت شد. منحنی طول موج عبوری از شیشه های رنگی توسط دستگاه اسپکتوفتومتر اندازه گیری و ترسیم شد. سهم غالب نور عبوری از هر پنجره بر اساس درصد مساحت هر رنگ و میزان عبور نور از هر شیشه رنگی محاسبه شد. یافته های این تحقیق، تطابق اثر نور حاصل از پنجره های رنگی معماری سنتی ایران را از دو منظر، یعنی تطابق با منحنی حساسیت چشم و همچنین تطابق با ساعت بیولوژیک بدن انسان، را به اثبات می رساند. در محدوده 500 تا 600 نانومتر سهم غالب نور عبوری با نور زرد و سبز بود و در منحنی حساسیت چشم نیز حداکثر بینایی در این طول موج با رنگ زرد و سبز می باشد. در طول موج 460 نانومتر نیز سهم غالب نور عبوری پنجره ها، با رنگ آبی بود که در این طول موج، هیپوتالاموس که ترشح هورمون ملاتونین و تنظیم ساعت بیولوژیک را بر عهده دارد حساس به نورآبی است.
۷۵.

نقش فرهنگ در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تالش خانه های بومی فرهنگ و معماری معماری بومی اقلیم و معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۷
بررسی نقش فرهنگ در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش موضوع پژوهش حاضر است؛ اهمیت این موضوع به این سبب است که به نظر می رسد تاکنون درباره معماری این منطقه پژوهش درخوری انجام نشده است. بنابراین هدفِ این پژوهش شناختِ چگونگی تأثیر عناصر محتوایی فرهنگ منطقه در شکل دهی به فرم کالبدی و سازمان فضایی این خانه هاست و پرسش اصلی این است که نقش عوامل فرهنگی در شکل گیری خانه های این منطقه چه بوده است؟ این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی است و در آن از روش تحقیق توصیفی تحلیلی استفاده شده است و گردآوری داده ها، به صورت میدانی و کتابخانه ای است. متغیر مستقل این پژوهش فرهنگ و متغیر وابسته آن معماری خانه های بومی است. جامعه آماری تحقیق، منطقه تالش و روش نمونه گیری آن سهمیه ای است. نتایج تحقیق نشان می دهد که آهنگ تغییرات فصلی و اشغال فضا در فصول سرد سال محدود به اتاق اصلی در طبقه پایین و در ایام نوروز و بهار، فضای ایوان و در تابستان، طبقات بالا و محوطه خانه است. مؤلفه هایی مانند وسعت بنا و محوطهِ خانه، نوع، تعداد و مساحت فضاهای خدماتی، نوع تزئینات و مصالح مصرفی و نیز استفاده یا عدم استفاده از استاد کار، در طبقه بندی خانه های بومی منطقه بر اساس طبقه اجتماعی مؤثر است، همچنین با توجه به چارچوب نظری تحقیق، عناصر فضا در این خانه ها را می توان به سه دسته ثابت (داخلی و خارجی)،  نیمه ثابت (چیدمان اثاثیه) و متحرک (روابط و آداب سکونت بر اساس جنسیت و سن) تقسیم بندی نمود.
۷۶.

سازگاری رفتاری ساکنان خانه های ویلایی و آپارتمانی شهر رشت در فصل تابستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسایش حرارتی دمای آسایش دمای خنثی سازگاری حرارتی دوره گرم سال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۳۴
رفتار ساکنان یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر مصرف انرژی و طراحی ساختمان هاست. با توجه به اینکه افراد بیشتر وقت خود را داخل خانه سپری می کنند، داشتن شناخت کافی از رفتارهای سازگارانه و چگونگی تعامل افراد با سیستم های ساختمان در راستای بهبود آسایش حرارتی ساکنان و کاهش مصرف انرژی، امری مهم و ضروری تلقی می شود. ازاین رو بررسی رفتارهای سازگارانه افراد در مقابل عدم آسایش حرارتی در خانه های ویلایی و آپارتمانی شهر رشت، هدف این پژوهش است. بر اساس مطالعه میدانی و از طریق پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز خانه ها در طی تابستان 1400 تهیه و از مدل رگرسیونی دومتغیره و چندمتغیره برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که 48 و 57 درصد ساکنان خانه های ویلایی و آپارتمانی دارای احساس حرارتی خنثی بوده و بر اساس استاندارد اشری (1±)، آسایش حرارتی به ترتیب برابر با 84 و 80 درصد به دست آمد. همچنین محدوده آسایش حرارتی ساکنان نسبت به استانداردها بالاتر است. از جمله راهکارهای غیرفعال ساکنان برای دستیابی به آسایش حرارتی نیز کم کردن لباس، نوشیدن مایعات خنک، باز کردن پنجره ها و تغییر مکان در مقایسه با راهکارهای فعال برای مقابله با عدم آسایش حرارتی تعیین شد. تأثیرگذارترین متغیرها در معادله رگرسیونی چندگانه نیز دمای داخلی، سرعت جریان هوای بیرونی، تعداد فضای داخلی و ترجیح حرارتی در خانه های ویلایی و مساحت ساختمان و ترجیح حرارتی در خانه های آپارتمانی برای رضایت حرارتی ساکنان به دست آمد. در نتیجه قرار گیری محدوده آسایش حرارتی در دمای بالاتر از استانداردها به ما کمک می کند تا با شناخت کافی از رفتارهای واکنشی، غیرواکنشی و عادات فصلی ساکنان و به کارگیری آن ها در طراحی ساختمان ها، آسایش حرارتی حاصل شده و از هدررفت انرژی و مصرف بی رویه آن جلوگیری شود.
۷۷.

The Role of Garden and Courtyard in Organizing the Space of Aristocratic Houses in Tehran during Qajar’s Era(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Garden-house Courtyard Qajar Life culture

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۶
Constructing houses in the form of garden-house became popular among Statesmen and the privileged class in Naseri period. Iranian traditional houses which used to be formed around a central courtyard, now were organized around a garden. So the transition from houses with courtyard to garden-houses created a new order of relationships between spaces, resulted in redefining spaces and their forms. The framework structure of the spaces along with their life culture have been investigated in the present research paper since without considering the inhabitants’ behavioral and cultural characteristics the framework patterns shaping the space cannot lead to identifying architectural features. So, the qualitative research method was used to study four aristocratic houses in Tehran within an analytical-interpretative approach. The results indicate a change in space organization. There are sustainability concepts in designing spaces in a house which are attained differently in the garden and sometimes redefined because of the changing needs. At the end, the roles of garden and yard are compared with each other in creating diversity and spatial regularity, defining the privacy and territory, perspective, access, entrance and function.
۷۸.

تأثیر قابلیت های محیطی در مطلوبیت رؤیت پذیری در سراهای بازار ایرانی بر اساس «تئوری گشتالت» و «آنالیز آیزوویست»(مورد پژوهی: سراهای بازار اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قابلیت محیطی رؤیت پذیری فضا تئوری گشتالت آنالیز آیزوویست سراهای بازار اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۴۶
توجه به انتظام حواس در محیط با خلق فضاهای مناسب در جهت رفع نیاز انسان می تواند زمینه ساز تفکر و تعمق گردد. انسان به کمک حس بینایی فضا را تجربه کرده و در ذهن خود تصویری به شکل نقشه شناختی پیوسته و سامان یافته ایجاد می کند. ازآنجایی که چگونگی درک محیط و انطباق ویژگی های عینی محیط و دریافت های متفاوت ذهنی از چالش های مطرح در حوزه روان شناسی محیط است، بنابراین پژوهش حاضر باهدف نشان دادن مطلوبیت رؤیت پذیری و میدان دید، میزان جذابیت بصری در سراهای بازار اصفهان را مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد و به ارزیابی محیط ادراکی با استفاده از تئوری روانشناسی گشتالت و قابلیت های محیطی در سنجش خطوط دید ناظر می پردازد. سؤال اصلی پژوهش در این است که چه رابطه ای میان محور دید انسان و ادراک گشتالتی در ورودی و حیاط سراهای بازار تاریخی اصفهان وجود دارد؟ پاسخ به این سؤال در قالب فرضیه ای مطرح می شود؛ که به نظر می رسد دید ناظر با مباحث گشتالتی در ورودی و حیاط سراها رابطه مستقیم دارد. نتایج حاصل از این پژوهش با معیارهای تولیدشده توسط نسخه فعلی depthmapX و همچنین ملاحظات نظری تشریح می گردد و شاخصه های اصول گشتالت به عنوان یکی از معیارهای قابلیت محیطی بر ادراک بصری انسان در سراهای بازار اصفهان موردبررسی قرار می گیرد. دید از حیاط و دید از ورودی با استفاده از شاخصه های آیزوویستی ازجمله مساحت، فشردگی، جمع شدگی، بسته شدگی و محیطی تحلیل می شود. جهت تهیه گزارش به صورت میدانی از 12 دانشجوی معماری ناآشنا با محیط و 12 کسبه آشنا با محیط خواسته شد با حضور در فضا به تبیین مؤلفه های تأثیرگذار در جهت درک کیفیت محیطی بپردازند و این سنجش بر روی 12 سرا (کوچک، متوسط، بزرگ) صورت می پذیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در حیاط میان دید آیزوویستی، مساحت و درک شاخصه های گشتالتی رابطه مستقیم برقرار است، بدین منظور که هر چه مساحت حیاط بیشتر باشد دید گسترده تری به انسان برای درک فضا می دهد. در ورودی، گستره دید با اصول گشتالتی در همه موارد رابطه مستقیم ندارد چراکه دالان های طولانی میدان دید کمتری فراهم کرده و مکانی برای تأمل، مکث و دید متفاوت گشتالتی مهیا می سازد.
۷۹.

تبیین نقش رویکردهای نوگرایانه بر سیر تحول میادین شهری از منظر مولفه های عینی، کالبدی و عملکردی در ایران و ازبکستان در دوره قاجار و پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهرسازی معاصر ایران شهرسازی معاصر ازبکستان مدرنیسم شوروی میادین شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۲
بیان مسئله: شهرسازی دوران قاجار، نقطه گسست گذشته سنتی با آینده مدرن ایران است و زمینه پیدایش تفکر دو دهه پهلوی اول را فراهم می سازد. همچنین در این دوران، در ازبکستان نیز تحولات متعددی تحت فرآیندهای مدرنیزاسیون شوروی سابق صورت می گیرند. از این رو، به نظر می رسد تحولات شکل گرفته در میادین ایران و ازبکستان در این ادوار، دارای شباهت ها و تفاوت هایی باشند.هدف: هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش جریان های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نوگرای حاکم بر این جوامع و نحوه تاثیرگذاری آن ها بر تحولات میادین شهری ایران و ازبکستان در دوره قاجار و پهلوی اول می باشد تا به این سوالات پاسخ داده شود: آیا جریان های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نو گرا در کشور های ایران و ازبکستان بر سیر تحول میادین شهری در این دو کشور تاثیر گذار بوده اند؟ تحولات شهرسازی ایران و ازبکستان در دوره قاجار و پهلوی اول دارای چه ساختار، ماهیت و وجه های تفاوت و شباهتی بوده اند؟روش: این پژوهش به صورت تاریخی-تطبیقی و با رویکردی کیفی به کمک مطالعات اسنادی صورت گرفته است که از روش تحقیق تاریخی-تفسیری در بخش گردآوری مبانی نظری تاریخی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی در زمینه تحلیل و مقایسه تحولات شهرسازی طراحی میادین شهری ایران و ازبکستان استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمام میدان هایی می باشد که در دوره قاجار و پهلوی اول تحت تاثیر اندیشه های نوگرایانه دستخوش تغییرات کالبدی و عملکردی شدند و جامعه نمونه شامل آن تعداد از میدان هایی می باشد که در بازه زمانی مشابه قرار داشته اند و از نظر سیر تحولات کالبدی، عملکردی و عینی دارای شباهت هایی می باشند.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهند که مولفه های نوگرایانه در هر سه بعد عینی، کالبدی و عملکردی در دو کشور به صورت هم سان تجلی یافته اند و ظهور مولفه های عملکردی، نسبت به دو مولفه دیگر شاخص تر بوده است.نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهند که در هر دو کشور طراحی میدان به شیوه های نوین با مولفه هایی نظیر اختلاط عملکردی کاربری های اطراف میدان، برون گرایی کالبدی، شفافیت بصری و ساختن ساختمان ها به سبک نئوکلاسیک به طور مشابه ظهور پیدا کرده است.
۸۰.

سنجش محور دید گردشگر از درک کیفیت کالبد فضایی شهرها با تأکید بر خوانایی در سراهای بازار ایرانی (مورد پژوهی: سراهای بازار شهر اصفهان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: میدان دید گردشگر آنالیز آیزوویست آنالیز تحلیل زاویه ای کیفیت فضایی سراهای بازار تاریخی اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۱۵
بررسی فضاهای معماری گذشته و فرآیند طراحی مبتنی بر شاهد، امکان درک و کشف ویژگی های کالبدی آن را فراهم می کند. میدان دید به دلیل ایجاد ارتباط بصری به تقویت رابطه ادراکی میان انسان و کالبد در بازارهای تاریخی و عرصه ایجاد محیطی دعوت کننده و فعال را فراهم می کند. از این رو پژوهش حاضر، ورودی سراهای بازار اصفهان را با هدف بررسی میدان دید و میزان جذابیت بصری، به عنوان مکانی که در اولین نگاه گردشگر با آن مواجه می شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و به ارزیابی مولفه های کیفیت کالبدی با تاکید برخوانایی در سنجش میدان دید و عمق زاویه نگاه گردشگر می پردازد. سؤال اصلی پژوهش این است که چه رابطه ای میان محوردید گردشگر و مؤلفه های کیفیت کالبد فضایی در جهت خوانایی در ورودی سراهای بازار تاریخی اصفهان وجود دارد؟ در این پژوهش از آنالیز آیزوویست و آنالیز عمق زاویه ای برای سنجش میدان دید گردشگر درنسخه فعلی نرم افزار depthmap استفاده شده است. در جهت تهیه گزارش به صورت میدانی از 12 دانشجو معماری ناآشنا با محیط و 12 کسبه آشنا با محیط خواسته شد با حضور در فضا به تبیین مؤلفه های تأثیرگذار در جهت خوانایی و کیفیت فضایی بپردازند. در بررسی صورت گرفته از سه دسته سرا (کوچک، متوسط، بزرگ) می توان به این نتیجه رسید که طول دالان، مدل ورودی (به صورت مستقیم، شکسته یا مارپیچ)، محل قرار گیری ورودی (گوشه، میان ضلع طولی یا عرضی)، شکل حیاط( مستطیل یا مربع) و مساحت حیاط می تواند در گستره میدان دید گردشگر تأثیر گذار باشد و میدان دید گردشگر از نگاه دید آیزوویستی و تحلیل زاویه ای در تمام موارد با خوانایی به عنوان یکی از مولفه های کیفیت کالبدی فضا رابطه مستقیم ندارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان