اسماعیل قادری

گرمایش جهانی که بهطورعمده ناشی از مصرف زیاد سوخت های فسیلی و انتشارات دیاکسیدکربن است، به مسئله مهم زیستمحیطی در سطح جهان تبدیل شده است . صنعت گردشگری عامل انتشار 5 درصد از کل دی اکسیدکربن و انتشار 14 درصد کل گازهای گلخانهای در سطح جهان است . گردشگران در مقام ذی نفعان در تلاش هایی که به منظور کاهش انتشارات کربن در گردشگری انجام میشود، نقش مهمی دارند و میزان مصرف انرژی در گردشگری، به میزان زیادی با رفتار گردشگران ارتباط دارد . برای موفقیت در تغییر رفتارهای ناپایدار و تقویت رفتار پایدار، باید از عوامل مؤثر بر آن آگاه بود، ازاینروی شناسایی عوامل مؤثر در بروز رفتار بهقصد تغییر آن در راستای صرفه جویی در انرژی و کاهش انتشار کربن بسیار مهماند. پژوهشحاضر نیز، به بررسی عوامل تأثیرگذار بر تمایل گردشگران به انجام رفتارهای کمکربن با استفاده از ساختار ""نظریه انگیزش محافظت"" پرداخته است . جامعه آماری پژوهش، شهروندان ساکن در منطقه یک تهران درجایگاه گردشگران بالقوه اند؛ با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای چهار محله نیاوران، زعفرانیه، تجریش و فرمانیه انتخاب و برای جمعآوری دادهها از پرسشنامهای با طیف لیکرت و برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش آماری مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافتههای تحقیق حاکی از آن استکه متغیرهای ""ادراک گردشگران از میزان آسیبپذیری از خطر""،""ادراک آنان از میزان کارآیی پاسخهای پیشنهادشده""و ""خودکارآمدی ادراک شده""به ترتیب دارای بیشترین تأث یر معنادار بر تمایلات رفتاری گردشگران میباشند.

برای درک بهتر نیازهای اساسی گردشگران، جلب رضایت، مشارکت و عدم مشارکت آنان و این که چه مسایلی باعث عدم رغبت آنان به سفر به یک مقصد خاص می شود، نیاز است که ابتدا موانع و محدودیت های پیش روی آنان مرتفع شود. از اینرو برای ارائه محصول گردشگری مناسب ضروری است نیازهای گردشگران بدون محدودیت های اساسی مرتفع گردد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و اولویت بندی محدودیت های گردشگران کره ای در شهر تهران است. بدین منظور، مدل مفهومی پژوهش شامل چهار نوع محدودیت «درون فردی»، «میان فردی»، «ساختاری» و «محدودیت های مقصد» توسعه یافت. گردشگران کره ای ورودی به ایران که در بهار 1393 در تهران حضور داشته اند، جامعه آماری را تشکیل می دهند. برای نمونه گیری، از میان روش های غیراحتمالی، روش دردسترس استفاده شد. برای انجام پژوهش، تعداد 351 پرسشنامه میان گردشگران کره ای در شهر تهران توزیع شد. داده ها با استفاده از روش های آزمون تی تک نمونه ای، مدل معادلات ساختاری و آزمون فریدمن، و همچنین با استفاده از نرم افزارهای SMARTPLS و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصله، در مجموع، به ترتیب محدودیت های مقصد و محدودیت های ساختاری مهمترین، و محدودیت های درون فردی کم اهمیت ترین متغیر بوده اند. محدودیت های میان فردی نیز از اهمیت متوسطی برخوردار بوده اند. از سوی دیگر، با توجه به نتایج آموزن فریدمن، از میان شاخص های پژوهش، «ویژگی های شخصی گردشگر»، «ادراک و آگاهی از ایران»، و «ضعف زیرساخت ها و کمبود امکانات» به عنوان اصلی ترین محدودیت های جامعه آماری پژوهش شناسایی شدند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی بررسی جایگاه رسانه های اجتماعی در توسعه بازاریابی گردشگری الکترونیکی ایران انجام یافته است. این پژوهش به شیوه پیمایشی و با کمک پرسشنامه بر روی 250 نفر از کارشناسان بازاریابی دفاتر خدمات مسافرتی متخصص، در تورهای تفریحی درون مرزی و برون مرزی که در شهر تهران فعالیت می کنند، انجام گرفته است. بر اساس یافتههای این پژوهش نقش رسانه های اجتماعی خصوصا رسانه هایی که کارکرد تصویر و کلیپ های ویدیویی دارند در توسعه صنعت گردشگری الکترونیک باید بیشتر مورد توجه واقع شود. بر این اساس عکس و فیلم گردشگران در معرفی ظرفیت های گردشگری ایران در فضای مجازی یک فاکتور ضروری است که تأثیر مستقیمی بر روی انتخاب مقصد گردشگری توسط گردشگران بین المللی دارد. آنچه در این تحقیق بدست آمد این است که با افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی، کامیونیتیهای محتوایی و وبلاگها، توانایی بازاریابی گردشگری الکترونیکی افزایش مییابد اما در مجموع می توان گفت هنوز رسانه های اجتماعی نتوانسته اند جایگاه خود را در توسعه بازاریابی گردشگری الکترونیکی پیدا کنند و این تفاوت ناشی از ویژگی های ارتباطی و بازارایابی متفاوت رسانه های جدید با رسانه های قدیمی تر است.

امروزه صنعت گردشگری فعالیتی تقاضا محور است، یکی از راه های شناخت تقاضا، بررسی انگیزه های مسافران در انتخاب مقصد بوده که می توان عرضه را بر آن مبنی تنظیم کرد. از سوی دیگر در جغرافیای رفتار فضایی، مطالعه درک و انتخاب افراد از محیط پیرامون مورد بررسی قرار می گیرد، می توان گفت رفتار و ادراکات فرد، برگرفته از انگیزه های او است. این انگیزه ها را می توان به دو نوع انگیزه های کششی و رانشی تقسیم بندی نمود. انگیزه های کششی برای فرد برآمده از ویژگی های نظام فضایی گردشگری مقصد است. در مقاله حاضر سعی بر آن است که با بررسی انتخاب مقصد فعالیت محور به عنوان یک عامل کششی، به تبیین و مقایسه الگوی فضایی انتخاب دو مقصد خارجی (شینگن و مالزی) و مقصد داخلی (کیش) از سوی گردشگران ساکن شهر تهران پرداخته شود. روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی بوده و با استفاده از ابزار مناسب اسناد کتابخانه ای و پرسشنامه اطلاعات تحقیق گردآوری شده است. به همین منظور پس از انتخاب الگوی مناسب عوامل کششی و رانشی از میان مدل های موجود در انگیزش گردشگران، سه پرسشنامه جداگانه در هر حوزه در اختیار 416 نفر از پاسخ گویان قرار گرفت و داده ها توسط نرم افزار SPSS و آزمون های کای دو و حداقل تفاوت معنادار فیشر بررسی شد. نتایج حاکی از آن بود که تصور افراد از امکانات موجود در مقصد و احساس راحتی در استفاده از آنها و فعالیت های تعریف شده در مقصد و نه صرفاً جاذبه ها، در انتخاب آن مقصد مؤثر است.

امروزه به دلیل اثرات چشمگیری که فعالیت های گردشگری در اقتصاد مناطق پذیرنده گردشگران برجای می گذارد، توجه فراوانی به این زمینه از فعالیت معطوف می شود. اینمقاله راهکارهای توسعه گردشگری در ناحیه اشکورات شهرستان رودسر با  توجه به قابلیت ها و محدودیت های بخش گردشگری این ناحیه و تعیین و ارائه راهبردهاراهکارهای مناسب به منظور توسعه گردشگری را  مورد بررسی قرار داده است. از این رو مقاله حاضر از  نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای و پیمایشی بدست آمده است. جهت ارائه راهبردها و راهکارهای مناسب از طریق تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها،  از مدل تحلیلی SWOT استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هر چند ناحیه اشکورات از قابلیت ها و در نتیجه نقاط قوت زیادی در زمینه گردشگری و با توجه به فرصت های پیش روی آن جهت  توسعه این فعالیت برخوردار است، ولی ضعف ها و تهدیدهای نیز در این زمینه مشاهده وجو دارد که با توجه به کوهستانی بودن ناحیه اشکورات و آستانه آسیب پذیری آن به ویژه از نظرامکانات و تأسیسات گردشگری و مسائل زیست محیطی، تدوین و ارائه سیاست های مناسب با ویژگی های جغرافیایی ناحیه مورد مطالعه در راستای رفع موانع و محدودیت ها و  بهره برداری بهینه از مزیت های نسبی آن، احساس می شود.

در سال های اخیر، نظام عرضه و تقاضا در حوزه گردشگری، تغییر شگرفی داشته است. این تغییر، در سطح جدیدی از اقتصاد خود را نشان می دهد که توسط پین و گیلمور (1999) تحت عنوان «اقتصاد تجربه» مطرح شده است. بر اساس نظر پین و گیلمور، اقتصاد تجربه آخرین سطح از توالی و پیشرفت اقتصاد تجربه بوده که سطح تکامل یافته تر از مواد خام (در اقتصاد کشاورزی)، کالاها (در اقتصاد صنعتی) و خدمات (در اقتصاد خدمات) است. مصرف کننده در اقتصاد تجربه، کاربر یا مشتری می باشد و به عنوان میهمان شناخته می شود. محصول قابل عرضه نیز ترکیبی از کالاها و خدمات و تجربیات است که بر مبنای ایجاد ارزش برای میهمان می باشد. پین و گیلمور در مدل 4E بر اساس دو جنبه میزان مشارکت پذیری (فعال/ غیرفعال) و میزان برقراری ارتباط میهمان با محیط (جذب/ غرق شدن)، چهار بُعد سرگرمی، آموزشی، زیبایی شناختی و رهایی را تعریف کردند. با توجه به اهمیت گردشگری کودکان و نوجوانان و ناشناخته بودن این مقوله در منابع و مطالعات دانشگاهی گردشگری ایران، پژوهشگر بر آن شد تا نمونه موردی این تحقیق را براساس مدل 4E در فضای ادراک ذهنی نوجوانان بررسی کند. داده های این تحقیق، با استفاده از روش های کتابخانه ای جهت ایجاد چارچوب نظری و میدانی و با استفاده از ابزارهای مشاهده، مصاحبه (با 25 تن از صاحب نظران و فعالان عرصه سفر کودکان) و تنظیم پرسشنامه بر اساس طیف بوگاردوس، گردآوری شدند. جامعه آماری این پژوهش 560 تن از دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستان شهر تهران بودند. دسته بندی و تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار های SPSS و Excel صورت پذیرفت. یافته ها حاکی از آن است که دانش آموزان، گرایش زیادی به غرق کامل در طبیعت دارند و در بافت های تاریخی، گرایش به بُعد زیبایی شناختی حاکم است.

گردشگری به عنوان یکی از مهمترین صنایع جهان در دهه های اخیر رشد سریعی در توسعه اقتصادی جهان داشته است.از زمانی که روستاها با شهرها ارتباط برقرار کردند و نیازهای فراغتی شکل گرفته در شهرها مستلزم  محیط های طبیعی و دست نخورده شدند، گردشگری روستایی شکل گرفت. گردشگری روستایی یکی از اجزای مهم صنعت گردشگری به شمار می آید و باعث شکوفایی و رشد اقتصادی روستا ها می گردد. گردشگری روستایی با ایجاد فرصتی راهبردی سبب تنوع اقتصاد جوامع محلی ، ایجاد فرصت های شغلی، افزایش سطح رفاه و افزایش درآمد در روستاها شده و باعث ثبات و استقرار جمعیت در روستاها و جلوگیری از مهاجرت های بی رویه ، حفظ تعادل اکولوژیکی منابع طبیعی و حفظ ویژگی های فرهنگی روستا می شود. بر این اساس می توان گفت که یکی از بهترین راههای نجات روستا ها از مشکلات اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی، توسعه گردشگری روستایی است. به همین منظور امروزه  گردشگری روستایی مورد توجه اکثر مدیران ارشد گردشگری است. بطور کلی در ایران و از جمله در بخش آسارا علیرغم برخورداری از جاذبه های متعدد، اقدامات مناسبی که بتواند موجبات توسعه نظام گردشگری و جلب رضایت گردشگران را فراهم آورد ، صورت نگرفته است. بر این اساس، وضعیت منطقه مورد مطالعه از نظر شرایط مقصد و فرصت های موجود در مبدا مورد مطالعه قرار گرفت و طی آن اثبات گردید که بخش آسارا از جاذبه های بیشماری برای توسعه گردشگری برخوردار است ولی ازعدم برنامه ریزی و درنتیجه ضعف امکاناتی در مراکز گردشگری موجود رنج می برد. به همین منظور در این تحقیق سعی گردیده است برای غلبه بر مشکلات نظام گردشگری در بخش آسارا امکانات و موانع توسعه گردشگری آن شناسایی و راهکارهای مناسب ارائه گردد.

حمل و نقل از ارکان اصلی صنعت توریسم می باشد و صنعت توریسم به عنوان یکی از مهمترین و پردرآمدترین منابع جهان در آغاز هزاره ی سوم به شمار می رود. صنعت توریسم در ایران به دلیل مسائل فرهنگی ، سیاسی و عدم توجه ویژه از سوی برنامه ریزان در سال های گذشته بسیار مهجور مانده است در حالی که توسعه این صنعت می تواند جایگزینی مناسب بر درآمدهای نفتی باشد. سیستم حمل و نقل هوایی یکی از عمده ترین عناصر تشکیل دهنده صنعت گردشگری می باشد که بخشی از هزینه های گردشگران را به خود اختصاص می دهد. اساساً گردشگری با جا به جایی و حرکت از مبداء و محل زندگی دائمی افراد به نقاط دور دست تحقق پیدا می کند. توسعه و گسترش صنعت توریسم منوط به توسعه امکانات حمل و نقل می باشد و حمل و نقل هوایی با ایجاد امکانات دسترسی آسان و راحت ، سریع و ایمن به نقاط مختلف و با فواصل زیاد سهم زیادی از جا به جایی گردشگران را به خود اختصاص داده است هم اکنون حدود 40 درصد از گردشگران بین المللی از طریق هوایی مسافرت می کنند. (شناسنامه دستیار مدیر شرکت مادر تخصصی فرودگاه های کشور سال 1388 ص 125) پیش بینی کرده اند در سال 2010 بیش از 1 میلیون پرواز با اهداف جهانگردی صورت بگیرد ( مجموعه مقالات جغرافیا ، گردشگری، توسعه پایدار،1386). فرودگاه ها که مبداء و مقصد مسافرت های هوایی و دروازه ورودی به شهرها و کشورها می باشند به عنوان سمبل یک شهر و کشور شناخته می شوند. زیبایی، شکوه، تسهیلات و امکانات، معماری، چشم گیری یک فرودگاه بیانگر وضعیت اجتماعی فرهنگی و حتی سیاسی آن شهر یا کشور می باشد. استان آذربایجان غربی تنها استانی است که با سه کشور خارجی مرز مشترک داشته و این ویژگی موقعیت خاصی به آن بخشیده است و ایفای نقش تردد کریدور شرقی و غربی کشور باعث شکوفایی گردشگری و صنایع وابسته به گردشگری می شود و صنعت حمل و نقل هوایی موتور توسعه گردشگری و تجارت و بازرگانی می باشد. و بر سایر بخشهای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و اجتماعی اثر گذار است. این تحقیق تلاش در جهت یافتن پاسخ به سئوالات زیر می باشد: آیا از امکانات حمل و نقل موجود استفاده بهینه می شود ؟ چگونه از امکانات و تجهیزات فرودگاه بین المللی ارومیه در جهت توسعه استان و جذب توریست بهره برداری شود؟ در این مقاله ابتدا با مطالعات کتابخانه ای و مراجعه به سازمانها و ادارات و مراکز مرتبط داده ها و آمارهای مورد نیاز گردآوری و سپس با مطالعه میدانی و مشاهده اطلاعات مورد نیاز محل پژوهش بهره برداری گردید. از مدل SWOTبرای بیان بهتر تحقیق استفاده شده و در پایان راهکارها و پیشنهادها ارائه گردیده است.

آیین های فرهنگی - مذهبی که ریشه در باورها و اعتقادات یک ملت و قوم دارند و امروزه به عنوان یک جاذبه گردشگری فرهنگی شناخته شده و در طی دوران های مختلف به صورت جشن ها و عزاداری ها در میان مردم رایج بوده اند که خیلی از اوقات به صورت اجرای نمایش نیز برگزار می شده است.از آنجا که احیای مراسم سنتی در تمامی کشورهای جهان جهت جذب توریست یکی از راهکارهای توسعه توریسم فرهنگی می باشد لذا معرفی یکی از پرشورترین مراسم عزاداری در کشور ایران که نشان از یک واقعه تاریخی مسلمانان شیعی جهان است، می تواند در این جریان توسعه به نفع توریسم فرهنگی ایران مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق از روش تحقیق عملی و زمینه یابی استفاده شده است. روش جمع آوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانه ای، روش میدانی (پیمایشی) در محدوده مورد مطالعه صورت گرفته است. همچنین در این تحقیق از ابزارهای مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه برای جمع آوری و کسب اطلاعات استفاده شده است. در این تحقیق از روش زمینه یابی استفاده شده است. این روش محقق را بر آن می دارد که جهت تحلیل اطلاعات از روش های آماری توصیفی - تحلیلی و آماری استنباطی - تحلیلی با استفاده از مدل آماری تی استیودنت دو نمونه ای  (t دوگروه مستقل) و آزمون  tبه مقایسه نظریات کسبه داخل بازار، کسبه محدوده بازار و هیات ها و مسوولان در خصوص مراسم تاسوعا و عاشورا به عنوان پتانسیل توریسم فرهنگی - مذهبی بپردازد. در خصوص پتانسیل مراسم تاسوعا و عاشورا در جذب گردشگر، نتایج تحقیق نشان می دهد که این مراسم از نظر کسبه داخل بازار، کسبه محدوده بازار و هیات ها و مسوولان قابلیت لازم را برای جذب توریست دارا می باشد و برگزاری این مراسم به صورت سنتی و در مکان های بزرگ مذهبی و خاص و همچنین احیای تعزیه می تواند در این راه مفید واقع شود. ذکر این نکته لازم است که 5/3 درصد از کسبه داخل بازار کاملا مخالف اجرای مراسم تاسوعا و عاشورا در داخل بازار می باشند.

با توجه به اهمیت کسب و کارهای کوچک و متوسط در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها و توجه ویژه برنامه‌ریزان و سیاستگذاران توسعه به این مقولة مهم، ضرورت دارد تا نسبت به بهبود وضعیت این مؤسسات اقدام اساسی صورت پذیرد. صاحبنظران و محققین در مطالعات مختلف دریافته‌اند که چاره علاج ناپذیر اثربخش‌تر نمودن کسب و کارهای کوچک و متوسط، اشاعه فرهنگ کارآفرینی در تمامی مراحل و فرآیند این سازمان‌هاست و لازمة فرهنگ‌سازی نیز وجود مدیران با مهارت‌های کارآفرینانه است. در این مقاله که برگرفته از پژوهشی سازمانی است، تلاش می‌گردد تا ضمن مروری بر ادبیات تحقیق در حوزه اثربخشی سازمانی کسب و کارهای کوچک و متوسط و مهارت‌های کارآفرینی، روش‌شناسی تحقیق بیان شده و در نهایت با توجه به فرضیات تحقیق، یافته‌های پژوهشی که از واحدهای تولیدی گردآوری شده است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پیشنهادات حاصله برای بهبود اثربخشی در کسب و کارهای کوچک کشورمان با تأکید بر توسعه مهارت‌های کارآفرینانه مدیران ارائه شده است.

تاکنون مفهوم بهره وری خدمت بیشتر در صنایع تولیدی مطرح بوده است و این ممکن است به دلیل غفلت طولانی از مباحث بهره وری در مدیریت خدمت باشد. این مقاله ساختاری را برای تحلیل بهره وری در سازمان ها دولتی بوسیله متمایز کردن بهره وری مشتری و بهره وری عملیاتی فراهم می آورد...

گردشگری روستایی در دنیای امروز یکی از بخشهای مهم فعالیتهای اقتصادی محسوب می‌گردد. این فعالیت مهم اقتصادی از دیدگاههای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. بعضی آن را به عنوان بخشی از بازار گردشگری می‌شناسند و عده‌ای نیز آن را سیاستی برای توسعه روستایی قلمداد می‌کنند. سؤال این است که گردشگری روستایی چه نقش و اثری در توسعه روستایی و توسعه روستایی پایدار دارد؟ در دهه پایانی قرن بیستم بسیاری از برنامه‌ریزان اجتماعی ـ اقتصادی در کشورهای اروپایی گردشگری را روشی مطمئن با چشم‌اندازی بسیار روشن برای توسعه روستاها بویژه محرومترین آنها معرفی کرده‌اند. مطالعات انجام شده در کشورهای فرانسه، اتریش، سوییس، انگلستان، ایرلند، تایلند و ژاپن نشان می‌دهد که گردشگری روستایی بسرعت در اقتصاد روستایی رشد کرده و مکمل فعالیتهای کشاورزی شده است. ماهیت صنعت گردشگری ایجاد اشتغال و درامد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است. از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی روستایی نیز به فقدان این صنعت برمی‌گردد، گردشگری روستایی با حل مسائل و مشکلات فوق می‌تواند به توسعه روستایی کمک نماید.