سید حسین شرف الدین

سید حسین شرف الدین

سمت: کارشناس ارشد
مدرک تحصیلی: دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
پست الکترونیکی: sharaf@qabas.net

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۹۲ مورد.
۶۱.

جایگاه صله رحم در سبک زندگی دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی قطع کارکرد ارتباط رَحِم صله

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
تعداد بازدید : ۱۶۲۷ تعداد دانلود : ۸۵۰
یکی از مؤلفه های کلیدی و برجسته سبک زندگی دینی در حوزه ارتباطات انسانی، ارتباط با خویشان و بستگان نسبی و سببی، اعم از مؤمن و غیر مؤمن است که به «صله رحم» تعبیر شده است؛ آموزه ای که در منابع دینی و سیره بزرگان دین نیز فراوان و با تعابیر مختلف بر رعایت آن در هر شرایط ممکن تصریح و تأکید شده است. این ارزش اجتماعی به رغم پشتوانه های عقلی، شهودی، دینی و تجربی، تحت تأثیر برخی تحولات ساختاری، شخصیتی، فرهنگی و ارتباطاتی از جایگاه پیشین خود در جامعه سنتی، افول کرده و به یک ادب اجتماعی مرسوم در برخی تعاملات موسمی و مناسبتی تبدیل شده است. این نوشتار درصدد است تا با رجوع مستقیم به منابع اصیل دینی (آیات وروایات)، جایگاه این آموزه راهبردی را در سبک زندگی دینی و حیات طیبه یا مدینه فاضله اسلامی تعیین و تحلیل کند.
۶۲.

نظریه «استفاده و رضامندى»رویکردى تحلیلى انتقادى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه انگیزه نیاز مخاطب استفاده و رضامندى ارضاى کاذب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۴ تعداد دانلود : ۵۸۳
این مقاله درصدد تحلیل و نقد نظریه «استفاده و رضامندى» در رسانه است. طبق این نظریه، مخاطبان «میل» و «نیاز» خود را بر رسانه ها تحمیل، و بر روند سیاست گذارى و برنامه سازى آنها تأثیر مى گذارند. بر این اساس، رسانه باید مخاطب محور باشد؛ یعنى در جهت پاسخ گویى به امیال و نیازهاى عینیت یافته مخاطبان عمل کند. به نظر مى رسد که مدعاى اصلى این نظریه، در کل با برخى آموزه هاى دین مبین اسلام در خصوص وظایف و رسالت نهادهاى فرهنگى از جمله رسانه هاى جمعى در تعامل با مخاطبان خود، در تقابل مى باشد. یک رسانه دینى یا داراى مرجعیت الگویى و هنجارى دینى، نمى تواند و نباید در سیاست هاى فرهنگى و برنامه سازى خود، نیازهاى کاذب مخاطبان را با اهداف و اغراض ویژه در کانون توجه قرار دهد. از دید اسلام، تنها ارضاى نیازهاى واقعى است که با رعایت اصول، بالقوه مى تواند در حرکت تعالى جویانه مؤمن در سیر به سمت هدف غایى خلقت، یعنى قرب الهى مؤثر افتد. ازاین رو، یک رسانه مطلوب با معیار دینى، تنها باید ارضا و تأمین نیازهاى واقعى و شناخته شده مخاطبان را وجه همت خویش قرار دهد.
۶۳.

ارتباط عفیفانه سایبری در شبکه های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فقه شبکه های اجتماعی ارتباطات انسانی ارتباط عفیفانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۳ تعداد دانلود : ۹۱۹
شبکه های اجتماعی سایبری شرایط جدیدی را در زندگی انسان بوجود آورده اند و از آنجایی که دین در همه ابعاد زندگی افراد جاری می شود، لازم است قواعد رفتاری و اخلاقی فعالیت در شبکه های اجتماعی از منظری دینی بازتولید شود. نظام سازی هنجاری برای رفتارها، در جامعه ایران بعد از انقلاب اسلامی که داعیه دار تمدن اسلامی و تعین رفتارهای دینی در همه سطوح زندگی مردم است، امری ضروری است. در این مقاله با تمرکز بر ارزش اسلامی عفاف، به عنوان یکی از نمودهای ارزش های اسلامی، و بازکاوی ابعاد آن در آموزه های دینی در دو بعد فقهی و اخلاقی، نظریه های ارتباطی مربوط به روابط انسانی و واسطه گری رایانه (جاذبه، مدیریت ادراک و نفوذ اجتماعی) را مورد بررسی قرار داده و سپس در سنت پژوهش کیفی با تلفیق سه روش گروه متمرکز، مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی و غیرمشارکتی به کشف چگونگی ارتباط عفیفانه سایبری در شبکه های اجتماعی پرداخته شده است.
۶۴.

رابطه عاملیت و ساختار از دیدگاه علّامه طباطبائی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اصالت جامعه ساختار تعامل کنش عاملیت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی معرفت
تعداد بازدید : ۲۰۶۶ تعداد دانلود : ۷۸۰
علّامه طباطبایی به منزلة یکی از متفکران پیشتاز و مبتکر در حوزه مباحث اجتماعی، به گونه ای در تفسیر و تبیین آیات قرآن کریم کوشیده است که می توان دیدگاه ایشان را با بسیاری از مباحث جامعه شناختی برابر دانست. با استناد به دیدگاه های ایشان ذیل آیات اجتماعی و به ویژه آیاتی که از سرنوشت مشترک، عمر، کتاب، شعور، فهم، عمل، اطاعت و معصیت برای «امت» سخن می گوید، می توان گفت از دیدگاه علّامه جامعه به مثابه ساختار کلان اجتماعی، دارای وجود حقیقی و اصالت است. از سویی با توجه به اینکه ایشان عاملیت انسانی را بر اساس فطرت، آگاهی و اراده توضیح می دهد، همچنین می توان گفت که نظریة ایشان، در رویکرد تلفیق گرایی قرار می گیرد و متعاقب آن تعامل دوسویه عاملیت و ساختار توضیح داده می شود. علّامه برای توضیح این تعامل از مفهوم «شاکله» استفاده کرده و معتقد است که همان گونه که ساختارها می توانند شرایط را برای به فعلیت رسیدن گرایش های فطری و ذاتی انسان مهیا سازند و از این طریق سهم بسزایی در درونی سازی ایستارها، قواعد، هنجارها و... به عهده گیرند، همچنین افراد و عاملان اجتماعی از این توانایی برخوردارند که با نوع کنش های خویش، در ایجاد، تغییر و بازتولید ساختار اجتماعی تأثیر بگذارند.
۶۵.

نسبت میان اخلاق و آداب؛ با تأکید بر اخلاق و آداب اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: اسلام اخلاق کارکرد ارزش رفتار هنجار آداب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق معاشرت[اجتماعی]
تعداد بازدید : ۲۲۲۸ تعداد دانلود : ۵۸۱۱
یکی از نظام های هنجاری بسیار مهم در هر جامعه و جهان های فرهنگی، آداب اجتماعی است. هویت انضمامی، بین الاذهانی، نسبی و متغیر بودن و کارکرد های صوری آداب موجب شده تا این بخش هنجارین، به رغم اهمیت از حوزه مطالعات محققانه به دور مانده و یا در حاشیه موضوعات فقهی، حقوقی و اخلاقی به اجمال ملاحظه شود. پرسش از چیستی، چرایی و ضرورت، انواع، نقش و کارکرد، مبانی نظری، وجوه اشتراک و افتراق آن با سایر نظام های هنجاری همچون اخلاق، فقه، قانون، عرف، و استحسانات زیباشناختی، عمده ترین پرسش هایی است که انتظار می رود شاخه های مختلف علوم اجتماعی به تناسب علایق و جهت گیری های رشته ای خود بدان توجه کنند. این نوشتار درصدد است تا نسبت مفهومی، نظری، زبانی و کارکردی میان اخلاق و آداب اجتماعی را به مثابه دو نظام هنجاری با محوریت منابع دینی و منابع معرفت دینی مورد واکاوی و تحلیل قرار داده، به برخی نتایج کاربردی متناسب با اقتضائات جامعه موجود دست یابد. روش مطالعه، تحلیل محتوای گزاره های مربوط در متون و منابع دینی و علمی با روش تفسیری است.
۶۶.

علامه طباطبائی و بنیادهای هستی شناختی فرهنگ(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: عقل دین فرهنگ اعتبار فطرت غریزه عادت نیاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۷ تعداد دانلود : ۴۳۰
«فرهنگ» در تلقی غالب علوم اجتماعی، عام ترین و گسترده ترین مفهومی است که همة فرآوردة مادی و غیرمادی بشر در فرایند پر فرازونشیب حیات اجتماعی و در مسیری به درازای همة تاریخ آن را پوشش می دهد. از مهم ترین پرسش های مطرح در حوزة مطالعات فرهنگی و جامعه شناسی فرهنگ، پرسش از خاستگاه، علل ایجادی و مبادی هستی شناختی آن است. فرهنگ بی شک، ملتقای اندوخته ها و دریافت های نمادینی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم از ظرفیت های وجودی، تعالیم وحیانی، تعاملات اجتماعی و تجربیات زیستی انسان تراوش کرده و به صورتی انباشتی و متراکم در جهانی چندلایه تبلور یافته و به صورت عینی و مستقل یا رسوبات بین الاذهانی به هویت و موجودیت رسیده است. این نوشتار درصدد است تا با الهام از آثار فیلسوف و مفسر برجستة معاصر، علّامه طباطبائی، خاستگاه و علل موجده و احیاناً مبقیة فرهنگ را واکاوی و تحلیل کند؛ موضوعی که در ادبیات موجود علوم اجتماعی، چندان که باید کانون توجه و امعان نظر تحلیلی و پژوهشی قرار نگرفته است. پرسش اصلی این مطالعه، چیستی خاستگاه فرهنگ، و روش آن در بخش رجوع به آرای علّامه، اسنادی و در بخش اثبات و تبیین مدعا، تحلیل و تفسیر محتوای آثار مکتوب ایشان، به ویژه تفسیر شریف المیزان است.
۶۷.

فرصت ها و چالش های رسانه های سایبری در پیام رسانی دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اینترنت رسانه ارتباطات فضای سایبر رسانه های اینترنتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات رسانه های دینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات بازنمایی دین در رسانه
تعداد بازدید : ۲۷۱۲ تعداد دانلود : ۸۲۰
در عصر ارتباطات، فضای سایبر، فرصت هایی را برای اندیشه ها و فرهنگ های گوناگون فراهم آورده است تا با سهولتی بیشتر در گستره جامعه و جهان حضور یابند. حوزه های علمیه شیعه به مثابه یکی از مراکز تولید اندیشه اسلامی نیز کم وبیش در این عرصه حضور یافته اند. این حضور تبلیغی، علی رغم اهمیت، آن گونه که بایسته است تاکنون مورد مطالعه پژوهشگران واقع نشده و قوت و ضعف آن پنهان مانده است. این مقاله می کوشد ضمن تبیین فرصت ها و چالش های انتقال پیام دینی در اینترنت، زمینه را برای سیاست گذاری فرهنگی در این عرصه فراهم آورد. در این تحقیق که با روش اسنادی پیمایشی انجام گرفته است، پس از گذر از چارچوب مفهومی، فرصت های پدیدآمده از اینترنت برشمرده می شود و در ادامه، آسیب های فضای سایبر در پیام رسانی دینی ذکر می شود.
۶۸.

نقش فرهنگ و ساختارهای فرهنگی در تحولات جمعیتی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: فرهنگ باروری جمعیت مهاجرت ساختار فرهنگی مرگ ومیر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی زیستی جمعیت شناسی
تعداد بازدید : ۲۷۶۲ تعداد دانلود : ۳۹۳۲
جمعیت و تحولات آن، محور همة سیاست گذاری های کلان است و غفلت از آن، پیامدی جز نابسامانی در ساحت های مختلف جامعه نخواهد داشت. این تحولات متأثر از عوامل گوناگونی هستند که هر کدام فراز و نشیب هایی را برای جمعیت تولید می کنند. در این میان نقش فرهنگ و ساختارهای فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش کوشیده ایم تا با روش اسنادی و کتابخانه ای به تبیین نقش فرهنگ در فرایندهای سه گانة باروری، مرگ ومیر و مهاجرت بپردازیم. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عناصر فرهنگی چون سطح سواد و تحصیلات، دین و مذهب، تغییرات هویتی و نگرشی، ایدة ترجیح جنسی و ارزشمندی فرزندداری در باروری تأثیر دارند. از سوی دیگر مرگ ومیر نیز به نوعی متأثر از ابعاد فرهنگی چون سطح تحصیلات، میزان اطلاعات، سطح دین داری، الگوی تربیت، سبک زندگی و خرده فرهنگ های قومیتی و نژادی والدین است. این پژوهش همچنین بر نقش دین و دگرگونی های بینشی و ارزشی در فرایند مهاجرت تأکید می کند.
۶۹.

رسانه ملی و سبک زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ جامعه پذیری عادت واره رسانه الگو سبک هنجار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای اخلاق رسانه ای
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
تعداد بازدید : ۱۹۵۹ تعداد دانلود : ۹۵۱
سبک زندگی، از جمله مفاهیم رایج در علوم اجتماعی است که در مقام معرفی برخی از واقعیت های فرهنگی جامعه به کار می رود. تلقی «سبک» به عنوان شیوه، الگو، آیین، راه و رسم، نظم، قاعده و به تعبیر برخی داستان زندگی در فرایندهای جاری و پویش های مکرر و تجدیدشونده، با فضای فرهنگی و اندیشه ای جامعه ما تناسب بیشتری دارد. سبک در مقام تحقق امری ترجیحی، تعینی، تجربی، تراکمی، نهادینه، تاریخی و میان نسلی است. در مقام استقرار و برای نسل هایی که بدان ارجاع می دهند، ماهیت قاعده ای، هنجاری، توصیه ای و مناسکی دارد. در سطح فردی و روان شناختی، گاه از آن به منش، تیپ روانی و شخصیتی و عادت واره تعبیر می شود. در هر جامعه، معمولاً تنوعی از سبک ها و خرده سبک ها به اعتبارات مختلف رواج دارد. برخی سبک ها به دلیل عمومیت و ارجاع جمعی، کلان الگو شمرده می شوند. مفهوم سبک به لحاظ گسترده معنا، تقریبا همه عناصر و مؤلفه های عینی و نمادین را دربر می گیرد، اگرچه غالبا به جلوه های رفتاری و نمودهای عینی تقلیل یافته و تعریف می شود. امروزه رسانه های جمعی، یکی از مجاری مهم و در مواردی بی بدیل، در فرایند انتقال، تثبیت، تغییر، توجیه و حتی تولید سبک های زندگی شمرده می شوند و این گفت وگو به این موضوع می پردازد.
۷۰.

روش شناسی نظریة اجتماعی امیل دورکیم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: روش شناسی معرفت شناسی انسان شناسی هستی شناسی روش نظریة اجتماعی دورکی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی
تعداد بازدید : ۹۴۸۱ تعداد دانلود : ۲۰۱۸
دغدغة اساسی امیل دورکیم هم بستگی اجتماعی است. بر این اساس، بیشتر نظریات او به نحوی حول این مسئلة اصلی می چرخد. نظریات او آبشخور روش شناسی ای است که طبق آن هستی استقلالی و شیء انگاری واقعیت های اجتماعی با نگاه تماماً سکولاریستی در مقام هستی شناسی، و به تبع آن یک سان انگاری علوم دقیقة طبیعی و انسانی در مقام معرفت شناسی و تقلیل ماهیت انسان به هویت اجتماعی و منفعل در نظر گرفتن کنشگران اجتماعی در برابر ساختارهای اجتماعی در مقام انسان شناسی، از جمله مهم ترین مبانی معرفتی این نظریه به شمار می آیند. همین مبانی معرفتی است که پذیرش این نظریه را در نگاه روش شناسی حکمت نوصدرایی با مشکل روبه رو می سازد؛ روش شناسی ای که بر اساس تشکیک در هستی، هستی های ماورای طبیعی علاوه بر هستی های مادی در مقام هستی شناسی، روش وحیانی، شهودی و عقلانی علاوه بر روش تجربی و بنابراین جمع میان تبیین تجربی و عقلی، تفسیر و انتقاد در مقام معرفت شناسی و نفس مجرد انسانی و هویت های لایتغیر و ثابت او علاوه بر هویت های اجتماعی متغیر در مقام انسان شناسی از مهم ترین مبانی معرفتی آن محسوب می شوند. همین ناسازگاری و رویارویی دو روش شناسی است که دقت بیشتری را در به کارگیری این نظریه در فرایند بازسازی علم مدرن و بازخوانی علم دینی می طلبد.
۷۱.

هالیوود و توطئة اسلام هراسی با شگرد نفوذ در ناخودآگاه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اسلام تداعی خشونت سینما ناخودآگاه ضمیر هالیوود شرطی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری مطالعات سینمایی
تعداد بازدید : ۲۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۱۷۳
ظلم ستیزی دین اسلام و دفاع از حقوق مستضعفان، همواره برای غرب هزینه های سنگینی داشته است. طی سال های اخیر، که متأثر از انقلاب اسلامی ایران، موج بیداری اسلامی در جهان ایجاد گردیده، به صورت مضاعف وجود اسلام برای مستکبران جهانی غیرقابل تحمل شده است. ازاین رو، استکبار جهانی سعی کرده تا از راه های گوناگون، به ویژه از طریق سینما و صنعت فیلم و با محوریت سینمای جهان گستر « هالیوود»، ضرباتی بر اعتبار و جایگاه قدسی این دین آسمانی و هویت مسلمانان وارد کند. هالیوود با تمرکز بر ضمیر ناخودآگاه و شرطی سازی ذهن، ذائقة مخاطبان را به پذیرش باور ها، ارزش ها و آرمان های مطلوب خود، به عنوان گفتمان غالب، و مخدوش ساختن آموزه ها و ایدئولوژی های ناهمسو با منافع استکبار جهانی، ترغیب و تشویق می کند. موضوع این نوشتار برجسته ساختن خصومت بیش از صد سالة آمریکا با اسلام و مسلمانان، از طریق سینمای هالیوود با استفاده از شرطی سازی منفی اذ هان مخاطبان جهانی و نفوذ تدریجی در ناخودآگاه آنهاست. این مهم با روش نشانه شناسی و تحلیل محتوای مجموعه ای از فیلم های شناخته شده و پرآوازة منتخب در حوزه اسلام ستیزی صورت گرفته است. در این نوشتار، به شیوة استفاده عملی هالیوود از فن «تداعی معانی» و «شرطی سازی» در ایجاد اسلام هراسی، بیشتر توجه شده است.
۷۲.

سینمای ایران و ارزیابی ابعاد شخصیت مرد در آن براساس متون اسلامی؛ بررسی فیلم «تسویه حساب»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اسلام مرد نشانه شناسی سینما تسویه حساب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری مطالعات سینمایی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات بازنمایی دین در رسانه
تعداد بازدید : ۱۸۰۶ تعداد دانلود : ۹۶۰
سینما باید با نگاه معرفت شناختی براساس خاستگاه و مبانی برگرفته از فرهنگ اسلامی به ارائة الگوی مناسب از شخصیت مرد یا زن بپردازد. این مقاله ضمن بررسی نظریات موجود دربارة ارتباط مردان و زنان و نظریة حاکمیت مردان، برابری مردان و زنان، نظریة «تفاوت»، به طرح نظریة «مکمّلیت»، و ارتباط این نظریات با سینما می پردازد. سپس با بررسی شخصیت مرد در اسلام، ویژگی های مطلوب مردان را از آیات و روایات جمع آوری کرده است. در ادامه، به بررسی شخصیت مرد در فیلم سینمایی «تسویه حساب»، با روش «تحلیل روایت» و «تحلیل رمزگان» جان فیسک پرداخته شده است. هدف از این تحقیق، بررسی ویژگی های شخصیت مرد در اسلام و تطبیق آن با فیلم سینمایی مزبور است. به نظر می رسد، ویژگی هایی که در این فیلم برای شخصیت مرد بیان شده، نه تنها با فرهنگ اسلامی مطابقت ندارد، بلکه بعکس آن است و الگو های غیرخودی در آن نقش دارد.
۷۳.

اشاعة نوآوری از دیدگاه قرآن کریم؛ رویکردی نو در بررسی تبلیغ دین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوآوری عامل تغییر اقناع اشاعة نوآوری مرحلة ارائة نوآوری مرحلة پذیرش نسبی نوآوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۸ تعداد دانلود : ۵۸۷
یکی از مباحث مهم در حوزة ارتباطات، بحث اشاعه و گسترش یک فکر، اندیشه، ارزش، مد یا هر مقولة جدیدی در جامعه است. بحث از نوآوری (خصوصاً از نوع فکری و فرهنگی آن) و چگونگی گسترش آن را می توان در قرآن کریم، ذیل بحث از سیرة تبلیغی انبیاء (ع) و شیوة قرآن در اقناع مخاطبان جستجو کرد. این مقاله ضمن انتخاب نظریة «اشاعة نوآوری راجرز و شومیکر» به عنوان چارچوب مفهومی، این سئوال را مطرح می کند که «قرآن کریم، معارف وحیانی را برای مقبولیت و پذیرش بیشتر توسط مردم، واجد چه ویژگی هایی معرفی می کند؟» از منظر اسلامی، عامل تغییر باید واجد چه ویژگی های مطلوبی باشد؟ ترس در اقناع افراد برای قبول نوآوری موثرتر است یا تشویق؟ در این زمینه، آیا تفاوتی بین مرحلة ابتدائی ارائة نوآوری و مرحلة تثبیت نسبی نوآوری وجود دارد؟ در پاسخ به سئوالات فوق، از دو روش «تحلیل محتوای کمی» و «تفسیر موضوعی قرآن» بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش، دربرگیرندة ویژگی های مطلوب نوآوری (صحت، حقانیت، تطابق با نیازها و خصوصیات مردم جامعة هدف، جامعیت و کمال نسبی، سماحت و سهولت در استفاده و به کارگیری و ...) و عامل تغییر(خیرخواهی، دلسوزی، توانایی راهنمایی تخصصی، اعتبار و مقبولیت، رعایت هنجارهای اخلاقی در اقناع افراد و ...) از منظر اسلامی بوده و دربارة روش اقناع افراد، تنبیه، ترس و بیان مضراتِ عدم پذیرش و استفاده از نوآوری را مؤثرتر از تشویق و پاداش معرفی می نماید..
۷۴.

رویکردی دینی به اخلاق رسانه (با محوریت رسانه ملی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فقه اخلاق رسانه ارزش رفتار اخلاق حرفه ای هنجار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای اخلاق رسانه ای
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : ۱۱۵۲ تعداد دانلود : ۶۰۸
با رویکرد ارزشی و هنجاری، همه کنش های ارادی و اختیاری انسان، بدون استثنا، محکوم قواعد و معیارهای اخلاقی اند و ناگزیر با یکی از الزامات دوگانه ایجابی و سلبی (بایدها و نبایدهای عقل عملی) یا شق ثالث (قطب خنثی و عاری از هر نوع الزام هنجاری بر پایه منطق سه قطبی) منطبق خواهند بود. ارتباطات جمعی، به عنوان یکی از عرصه های گسترده ارتباطات انسانی با میانجی گری فناوری های رسانه ای نیز علاوه بر پذیرش اجتناب ناپذیر این اصل جهانشمول، به دلیل برجستگی موقعیت، اهمیت و حساسیت کارکردی، گستره و عمق تأثیر، تنوع محصولات، تکثر و تعدد مخاطبان، و نقش محوری آن در بازخوانی، بازتولید، ویرایش و اشاعه فرهنگ، بیش از سایر عرصه ها به ضرورت متابعت اختیاری یا اجباری از قواعد ارزشی، دستورالعمل های اخلاقی و الگوهای رفتاری موجه و دارای پشتوانه های نظری و فرهنگی، محکوم شده اند. این نوشتار در صدد است تا با ارجاع به بنیادهای بینشی و ارزشی اسلام، الزامات و مرجحات عام هنجاری و باید ها و نبایدهای اخلاقی هدایت گر ارتباطات جمعی را با رویکردی دینی و با هدف تأمین یکی از ملزومات حرفه ای یک رسانه دینی یا دارای رسالت و کارکرد دینی، استنباط و عرضه کند.
۷۵.

نقش رسانه های جمعی در انتقال ارزش های اجتماعی (با تأکید بر رسانه ملی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ جامعه پذیری رسانه ارزش رسانه ملی هنجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹۴ تعداد دانلود : ۱۲۸۱
منظومه یا نظام ارزش ها به عنوان بنیادی ترین مؤلفه فرهنگی هر جامعه، معمولاً از طریق نفوذ تدریجی به سازمان شخصیتی افراد و نهادها و ساختارهای اجتماعی خود را در جلوه های انتزاعی و انضمامی بازتولید کرده و همچون جویباری در بسترهای روانی و اجتماعی و در سپهر معنایی و گفتمانی غالب جامعه به حیات خویش ادامه می دهد. انتقال ارزش ها به همراه سایر مؤلفه های وابسته، عمدتا از طریق کارگزاران و عوامل و وسایط خاصی صورت می پذیرد. در عصر حاضر، رسانه های جمعی، به ویژه رسانه های تصویری از برجسته ترین کانال های انتقال، احیا، تقویت، تغییر، ویرایش و حتی آفرینش ارزش ها شمرده می شوند. این نوشتار درصدد است تا با محوریت رسانه ملی به عنوان یک دانشگاه عمومی و یکی از بازوان فرهنگی نظام اسلامی، و با ارجاع به زیرساخت های هنجاری و توقعات نهادی شده، نقش این رسانه را در بازخوانی، انتقال، تبلیغ، برجسته سازی و صیانت ارزش های اسلامی یا مورد تأیید اسلام را با رویکردی جامعه شناختی و ارتباطی مورد تحلیل و واکاوی قرار دهد.
۷۶.

تکاپوى نظرى براى کشف مواضع هنجارى اسلام درباره سرگرمى(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۲
یکى از نیازهاى بنیادى و دیرپاى انسان که همواره به گونه هاى متفاوت و متناسب با درک و تقاضاى فردى و جمعى و امکانات محیطى، در قالب کنش هایى پاسخ یافته است، نیاز به سرگرمى و پر کردن اوقات فراغت به شیوه هاى متنوع و خلّاق بوده است. فراغت اگر در گذشته به صورتى درهم آمیخته با کار و تلاش و روندهاى معمول زندگى بدون نیاز به تمهیدات و چاره اندیشى هاى ویژه، پوشش مى یافت و یا بیشتر در میان کودکان و نوجوانان یا اقشار متمکن و مرفه احساس مى شد، امروزه به یکى از فرصت هاى همگانى مستقل از روندهاى عادى کار و تلاش رسمى، و به شدت نیازمند سیاست گذارى و برنامه ریزى، تمهید مقدمات و تخصیص امکانات تبدیل شده است. هم اکنون با نهادى شدن همه سازوکارها و مجارى معطوف به نیازهاى جمعى، تأمین این نیاز نیز به مجموعه اى از نهادها و سازمان هاى اجتماعى داراى گستره ملى و بین المللى محول شده است. پرسشى که این نوشتار درصدد پاسخ بدان است اینکه اسلام به منزله یک دین و فرانهادى اجتماعى در جامعه اسلامى ایران، درباره این نیاز و اقتضائات و ملزومات آن چه موضعى دارد؟ خطوط هنجارى عام مستفاد از شریعت اسلام که در مقام ارضاى این نیاز از مجراى کنش هاى فردى یا اقدامات سازمانى باید منظور شوند، چه ویژگى هایى دارند؟ اتهام تاریخى به ادیان مبنى بر بى اعتنایى و کم التفاتى و بلکه معاندت با این سنخ خواست ها و کراهت و تحذر اغلب مؤمنان و متشرعان از این قبیل اشتغالات، بررسى و مطالعه و موضع گیرى در این باره را به یکى از جدى ترین و ضرورى ترین نیازها در قلمرو پژوهش هاى دینى معطوف به مطالبات اجتماعى تبدیل کرده است.
۷۷.

جهانی شدن و فناوریهای ارتباطی در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات جهانی شدن انقلاب اسلامی تکنولوژی ـ فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۱۵۹
برخی از متفکران، وسایل ارتباطی نوین را بسترساز تحقق شتابان جهانی شدن میدانند و بر این باورند که تکنولوژی های نوین ارتباطاتی، ایده موسوم به دهکده جهانی را در بسیاری از نقاط دنیا عینیت بخشیده اند. پدیده جهانیشدن در چند دهه اخیر به صورت گسترده ای جامعه ایران را نیز تحت الشعاع خود قرار داده و در این راستا پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که این پدیده چه تأثیری بر تحولات عرصه رسانه در ایران پس از انقلاب اسلامی داشته است؟ نگارندگان برای پاسخ به این سؤال، پدیده جهانی شدن را از بعد تحولات فناوری های ارتباطی در ایران مورد توجه قرار داده و در ادامه به پیامدهای فرهنگی ـ اجتماعی رشد فناوری پرداخته اند.
۷۸.

نابرابری اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم با تأکید بر تفسیر المیزان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قدرت منزلت کارکرد قشربندی نابرابری پایگاه تفاضل ستیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷۲ تعداد دانلود : ۸۸۳
یکی از واقعیت های اجتماعی ریشه دار، مشهود و اجتناب ناپذیر هر جامعه، قشربندی و نابرابری است. جامعه شناسان در تبیین این موضوع دیدگاه های مختلفی ارائه کرده اند که عمدتاً به دو نظریة کلان، موسوم به تضادگرایی و کارکرد گرایی ارجاع دارند. این نوشتار درصدد است که با روشی توصیفی و تحلیلی مواضع کلی قرآن کریم را در این باره با محوریت تفسیر المیزان و دیدگاه های علّامه طباطبائی بحث و بررسی کند. رویکرد انتقادی به برخی دیدگاه های مطرح جامعه شناختی و ارزیابی آنها بر پایة آموزه های قرآنی، بخشی از نتایج این مطالعه است.
۷۹.

الگوی شخصیتی مرد در فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و انعکاس آن در سینما (تحلیل موردی: فیلم سینمایی واکنش پنجم)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شعر سینما شخصیت مرد فرهنگ اسلامی ـ ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۷
یکی از بهترین شاخص ها در ارزیابی عملکرد فرهنگی یک نظام، الگوهایی است که هر نظام یا فرهنگ از طریق تولیدات و محصولات فرهنگی، مثل فیلم های سینمایی ارائه می دهد. از مهم ترین الگوهایی که سینمای ایران می تواند به جامعة اسلامی ارائه دهد، الگوی شخصیتی مرد و زن مسلمان است. انتظار این است که سینما با واقع بینی و شناخت برگرفته از فرهنگ اسلامی، به ارائة الگوی مناسب از شخصیت مرد یا زن بپردازد. هدف از این نوشتار، بررسی شخصیت مرد در فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و تطبیق آن با فیلم سینمایی «واکنش پنجم» می باشد. بُعد اسلامی این فرهنگ، از متون دینی، و بُعد ایرانی آن از بررسی اشعار سعدی به دست آمده است. همچنین برای نمونه، فیلم سینمایی «واکنش پنجم» با روش تحلیل روایت و تحلیل رمزگان جان فیسک، تجزیه و تحلیل شده است. حاصل اینکه ویژگی های ارائه شده در این فیلم برای شخصیت مرد، نه تنها با فرهنگ اسلامی تطبیق ندارد، بلکه غالباً برخلاف آن است.
۸۰.

الگوی مطلوب سرگرمی در یک رسانه دینی (با تأکید بر رسانه ملی)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: اسلام رسانه الگو تلویزیون هنجار سرگرمی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای اخلاق رسانه ای
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات رسانه های دینی
تعداد بازدید : ۲۷۴۴ تعداد دانلود : ۱۴۵۵
رسانه جمعی به عنوان یک نهاد، سازمان و یک کنشگر فعّال فرهنگی اجتماعی، در اصل موجودیت و هویت یابی سازمانی و نیز در مقام نقش آفرینی و ایفای کارکردهای محول و محقق، لاجرم از دو نظام الگویی تأثیر می پذیرد: الگوی ساختی یا الگوی هنجاری معطوف به ساختار، و الگوی کارکردی یا الگوی هنجاری معطوف به حوزه عمل. رسانه ملی نیز به عنوان یک رسانه دینی، خلق برنامه های دارای جهت گیری دینی، از این قاعدة عام مستثنی نیست. این نوشتار در صدد است با الهام از منابع اصیل اسلامی، به عنوان تنها مرجع و الگوی هنجاری معتبر، برای هدایت نظری و عملی نهادهای اجتماعی کشور، قواعد رفتاری و منطق عملی رسانه ملی در ایفای کارکردهای حرفه­ای عموماً، و کارکرد سرگرمی به عنوان برجسته ترین کارکرد این رسانه، خصوصاً، در قالب طرح مجموعه ای از اصول راهبردی و خطوط راهبری عملی به مثابة بنیادهای هنجاری هدایت گر رسانه در تأمین این مهم بدست دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان