محمدحسن شربتیان

انسان سالم، محور توسعه اجتماعی است و فرایند توسعه بدون توجه به سلامت، ناممکن است. سلامت اجتماعی در جامعه متأثر از عوامل بسیاری است که در مطالعات جامعه شناسی قابل مطالعه است. این نوشتار با هدف تحلیل جامعه شناختی سلامت اجتماعی زنان و عوامل مؤثر بر آن صورت گرفته است. در این پژوهش از روش پیمایشی و توصیفی زنان 18 تا 55 ساله منطقه چهار شهری تهران در سطح تحلیل واحد فردی در سال 1394 مورد مطالعه قرار گرفته اند. حجم نمونه برابر با 385 نفر بوده که از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده با بهره مندی از ابزار پرسشنامه استاندارد شده نظرات پاسخگویان مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقدار روایی سؤالات پرسشنامه برابر با 79/0 به دست آمده است؛ و فرضیه های این تحقیق با استفاده از نرم افزار Spss 22 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که میزان سلامت اجتماعی زنان در حد متوسط روبه بالا بوده است و بالاترین مقدار میانگین مربوط به بعد پذیرش اجتماعی و کمترین مقدار مربوط به بعد شکوفایی اجتماعی است. همچنین یافته ها بیانگر رابطه مستقیم بین احساس امنیت اجتماعی، گشودگی، گرایش مذهبی و وضعیت تأهل با سلامت اجتماعی در جامعه موردمطالعه بوده است. نتایج رگرسیون حاکی از آن است که از میان متغیرهای اثرگذار (احساس امنیت اجتماعی، گرایش دینی و گشودگی نسبت به تجارب) بر سلامت، متغیر گرایش مذهبی با مقدار بتای 59/0 به طور مستقیم بیشترین تأثیر را بر سلامت اجتماعی زنان جامعه مورد تحقیق داشته است؛ همچنین نتایج بیانگر این است که شاخص های احساس امنیت، گرایش مذهبی و گشودگی می توانند تا حدود 50 درصد از متغیر وابسته را تبیین کنند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای نوع دوستانه پلیس است. روش پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی و تبیینی با بهره گیری از ابزار پرسشنامه محقق ساخته است. برای این پژوهش، 600  نفر از شهروندان 20 تا 49 ساله مناطق شهری مشهد به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. مقدار آلفای کرونباخ سرمایه اجتماعی، 819/0 و رفتارهای نوع دوستانه، 826/0 به دست آمد. نتایج بیانگر این مهم است که میانگین متغیر رفتارهای نوع دوستانه و سرمایه اجتماعی برای شهروندان اهمیت دارد. بنابراین، فرضیه رابطه سرمایه اجتماعی با متغیر وابسته در سطح معناداری (01/0) مبتنی بر ضریب همبستگی (550/0) با شدت متوسط تأیید می شود. براساس ضریب بتا، به ترتیب متغیرهای  اعتماد (453/0)، رابطه (437/0) و سرمایه اجتماعی (398/0) اثرگذار بر متغیر وابسته هستند، اما بتای متغیرهای انسجام و مشارکت، فاقد اثر بوده اند. با توجه به الگوی رگرسیون، مؤلفه های متغیر سرمایه اجتماعی در حدود 32 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرده اند. درنتیجه، تقویت برنامه هایی درراستای پیوندهای اجتماعی، مشارکت و بسترسازی اعتماد و انسجام جمعی شهروندان با پلیس، می تواند زمینه های مسؤولیت پذیری، هم دلی و دیگرخواهی رفتار فرهنگی نیروی انتظامی را بهبود بخشد.

یکی از اهداف صنعت گردشگری ایجاد رفاه، امنیت و آسایش روانی برای گردشگران است. هدف از این تحقیق مطالعه ی ضرورت امنیت اجتماعی گردشگران در شهر مشهد است. در این نوشتار با توجه به رهیافت های جامعه شناختی، امنیت اجتماعی گردشگر برای رسیدن به یک آرامش خاطر پایدار با تأکید بر عواملی از جمله: امنیت در اماکن عمومی و اقامتی، عملکرد پلیس، نیروی انسانی متخصص جهت راهنمایی گردشگران و تبلیغات رسانه ای مورد نظر است. این پژوهش به صورت روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه ی مصاحبه ای، جامعه ی مورد مطالعه ی گردشگران داخلی مراکز اقامتی مستقر در منطقه ی ثامن مشهد را برابر با حجم نمونه ی آماری 395 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب کرده است. آلفای کرونباخ در حدود 70 درصد بوده که جامعه ی میهمان از میزان روایی نسبتاً بالایی احساس امنیت در مشهد برخوردار بوده است. تحلیل یافته ها بیانگر این است: با افزایش امنیت در فضاهای عمومی امنیت اجتماعی در بین زائران نیز، افزایش می یابد. عملکرد بهینه و به موقع پلیس در هنگام خطر، میزان امنیت گردشگران را افزایش می دهد. آموزش نیروهای انسانی متخصص جهت راهنمایی گردشگران، میزان امنیت اجتماعی گردشگران را افزایش خواهد داد. همچنین بین تبلیغات رسانه ای و میزان امنیت اجتماعی گردشگران رابطه ی معناداری وجود دارد. بر این اساس می توان برای توسعه ی جامعه شناختی صنعت گردشگری کلانشهر مشهد، راهبردها و برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی پیشنهاد داد.

این پژوهش با هدف بررسی فرایند انتخاب و روندهای مضامین و مقوله های مرتبط با ورود یک دانشجو معلم به دانشگاه فرهنگیان با نگاهی بر انگیزه های او نگاشته شد. روش انجام این پژوهش کیفی از نوع زیست نگاری (روایت پژوهی) بود. روش نمونه گیری در این پژوهش از نوع هدفمند بود که در آن با استفاده از مصاحبه های روایی و مصاحبه بدون ساختار، روایت های راوی جمع آوری شده و با استفاده از کدگذاری روایت ها 9 مضمون و 18 مقوله به دست آمد. تحلیل روایت ها بر اساس روش تحلیل مضمون صورت گرفت. به منظور افزایش روایی و اعتبار از روش های بررسی و بازبینی مجدد روایت ها، کمک از اساتید دانشگاهی، تحلیل موارد متناقض و چندسوسازی داده ها استفاده شد.  9 مضمون شامل: 1-ویژگی های شخصیتی 2-شرایط خانوادگی و تحصیلی سوژه 3-مسئله آزمون سراسری و پشت کنکور ماندن 4-تحقیق کردن درباره دانشگاه فرهنگیان 5-گرایش به سمت دانشگاه فرهنگیان 6-انتخاب هدف و تلاش بی وقفه 7-شرکت در آزمون سراسری 8-دعوت به مصاحبه دانشگاه فرهنگیان 9-موفقیت و دستیابی به هدف، بودند که از مقولات محوری مستخرج از کدهای باز به دست آمدند. یافته ها نشان می دهد هر 9 مضمون و 18 مقوله در روند انتخاب ورود سوژه به دانشگاه فرهنگیان و حرفه معلمی موثر بوده و با انگیزه های او مرتبط اند. در انتها نتایج بیانگر این است که انگیزه های درونی و بیرونی سوژه در تعامل باهم او را به سمت دانشگاه فرهنگیان و حرفه معلمی کشانده اند و هیچ یک از انگیزه ها به تنهایی نمی توانستند چنین انتخابی را در سوژه رغم بزنند. به نظر دانشگاه فرهنگیان در جذب دانشجومعلمان باید تعامل میان انگیزه هارا در نظر داشته و آن را در امور مختلف مورد ملاحظه قرار دهد.

در متن هر سیستمی، سلامت نیروی انسانی کارآمد، اصلی ترین عامل محسوب می شود. توجه به سلامت اجتماعی نیروی انسانی، به عنوان یک سرمایه ارزشمند مهم ترین عامل شکوفایی استعداد و خلاقیت و جلوگیری از فرسایش شغلی است. هدف پژوهش حاضر مطالعه ی رابطه ی سلامت اجتماعی با فرسایش شغلی در بین کارکنان هتل های 3 الی 5  ستاره در کلانشهر مشهد است. این تحقیق از روش پیمایش کاربردی و همبستگی پیرسون بهره برده است. چارچوب نظری تحقیق رهیافت ترکیبی در حوزه ی جامعه شناختی و روانشناسی اجتماعی (نظریه سلامت اجتماعی کییز و فرسایش شغلی ماسلاچ و جکسون) است. جامعه ی آماری شامل کلیه کارکنان هتل های 3 تا 5 ستاره ی موجود در کلانشهر مشهد در سال 1393 است، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران (کمی) برابر با 650 نفر بدست آمده است، و پاسخگویان به صورت شیوه نمونه گیری، تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که کارکنان هتل های 3 الی 5 ستاره ی مشهد از شاخص سلامت اجتماعی در حد متوسط (1/41 درصد) برخوردارند. همچنین میزان درجه فرسایش شغلی کارکنان در سطح بالا (4/42 درصد) مشاهده شده است. نتایج حاکی از رابطه ی معنادار و معکوس بین سلامت اجتماعی و ابعاد آن و سازه ی فرسایش شغلی است. همچنین یافته ها، تأثیر معنادار سلامت اجتماعی بر ابعاد فرسایش شغلی( خستگی عاطفی(206/0- ) مسخ شخصیت (228/0-) و عدم موفقیت فردی (113/0-) را تأیید می کند . نتایج رگرسیونی حاکی از آن است که از میان ابعاد سلامت اجتماعی، بعد سهم داشت اجتماعی با مقدار بتای (48/0-) بیشترین تأثیر را بر فرسایش شغلی کارکنان به صورت مستقیم داشته است. همچنین معادله پیش بینی میزان فرسایش شغلی می تواند 3/55 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند.

ظرفیت کسب، تفسیر و درک اطلاعات سلامت برای تصمیم گیری انجام رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت را می توان موضوع رابطه هدفمند این پژوهش تعریف کرد.رویکرد نظری عاملیت با تاکید بر فرصت و انتخاب برای تحلیل متغیرها و تبیین یافته ها مطرح شده است.روش شناسی این پژوهش توصیفی و همبستگی بوده و جامعه آماری شهروندان بالای 18 سال مناطق شهری مشهد بر اساس نمونه ای برابر با 650 نفر به صورت حجم متناسب با هر منطقه به صورت تصادفی ساده در نظر گرفته شده است.از ابزار پرسشنامه استانداردشده،توافق داوران جهت رسیدن به روایی محتوایی و ضریب پایایی سواد سلامت (822/0) و رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت (800/0) استفاده شده است.نتایج بیانگر این است که بر اساس تحلیل فضایی خوشه بندی، میانگین وضعیت سواد سلامت به نسبت رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت به طور کل و متمایز در سطح مناطق شهری بهتر بوده است.وضعیت میانگین متغیر وابسته در سطح مناطق شهری چندان مطلوب نبوده است.متغیرهای زمینه ای با متغیرهای اصلی تحقیق رابطه معناداری نداشته اند.میزان و شدت روابط بین فرضیه های اصلی و فرعی در سطح معناداری کمتر از 05/0 در حد متوسط و بالابوده است.نتایج بتای رگرسیون نشان می دهد که مولفه های عملکردی،ارتباطی، انتقادی و پایه به ترتیب با مقدار، ضریب هبستگی69 درصد بیشترین تأثیر بر متغیر وابسته داشته اند.همچنین نتایج معادله پیش بینی می تواند 49 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند .

هدف نوشتار حاضر رابطه بین سرمایه فرهنگی با سبک زندگی سلامت محور با تأکید بر نظریه بوردیو و کاکرهام است. ازنظر روش، رویکرد کمّی محور مبتنی بر راهبرد پیمایش (توصیفی-هم بستگی)،با تکیه ابزار پرسشنامه استانداردشده مبتنی بر طیف لیکرت (1 تا7) در بین شهروندان 20 تا 49 ساله شهر دامغان به تعداد 406 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای تصادفی ساده تک مرحله ای در سطح محله های شهر دامغان یافته ها جمع آوری شده است.میزان آلفای کرونباخ کل پرسشنامه برابر (930/0) و میزان روایی همگرای کل برابر با (526/0) به دست آمده است. مقدار ضریب پایایی متغیر سبک زندگی سلامت محور برابر (930/0) و مقدار روایی همگرای این متغیر (540/0) و برای متغیر سرمایه فرهنگی مقدار آلفا برابر با (793/0) و مقدار روایی همگرا (508/0) به دست آمده است. از نتایج آمار توصیفی و استنباطی مبتنی بر نرافزار Spss یافته ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های توصیفی حاکی است که میانگین های وضعیت سرمایه فرهنگی (52/4) و سبک زندگی سلامت محور (29/4) در بین شهروندان در حد متوسط روبه بالا بوده است و در بین مؤلفه های متغیرهای تحقیق مؤلفه روابط بین فردی (72/4) و مؤلفه سرمایه ضابطه مند (22/5) اهمیت بیشتری داشته است. نتایج هم بستگی پیرسون (588/0) رابطه بین متغیرهای اصلی را متوسط، مثبت و معنادار و همچنین رابطه مفروض بین مؤلفه های متغیر مستقل با متغیر وابسته هم متوسط و مثبت و معنادار بوده است. نتایج بتای رگرسیون حاکی است که سرمایه فرهنگی (535/0)، سرمایه عینیت یافته (336/0)، سرمایه تجسم یافته (231/0)، سرمایه ضابطه مند (201/0) به ترتیب همراه با مقدار ضریب هم بستگی (589/0) توانسته اند در حدود  33% از تغییرات سبک زندگی سلامت محور را تبیین کنند. درنهایت داشته های فرهنگی به عنوان کالایی محسوس یافته از عوامل تعیین کننده بهره مندی فرصت های زندگی سالم و انتخاب اساسی عاملان در محدوده ساختاری سبک زندگی سلامت محور می تواند باشد.