امید وقوفی

حوزه آینده پژوهی به دلیل ماهیت فرارشته ای آن محل برخورد موضوعات مختلف است که یکی از مهم ترین موضوعات؛ تصاویر آینده می باشند. هدف این پژوهش تحلیل علم سنجی مقالات علمی با موضوع تصاویر آینده در معتبرترین نشریات علمی جهان بوده است که به ارائه نگاشتی از تولیدات علمی مربوط به تصاویر آینده در خصوص اینکه چه حوزه ها، افراد، نشریات، سازمان ها و کشورهایی در انتشار مقالات تصاویر آینده سهم داشته اند، و همچنین چه مقالاتی پراستناد و چه موضوعاتی بین سال های 2019 تا 2024 ترند بوده اند، بپردازد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با استفاده از روش های علم سنجی و به طور خاص تحلیل هم واژگانی و هم رخدادی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش وب آف ساینس(بازه زمانی 2019 تا 2024) و جهت ترسیم نقشه های علمی از نرم افزار وی او اس ویوئر استفاده شده است. نتایج بیان گر این بوده است که حوزه های تاریخ و جامعه شناسی پرکاربردترین حوزه ها، کشور روسیه دارای بیشتری پژوهشگر، تصویر آینده، هوش مصنوعی و علوم موضوعات ترند و افرادی همچون آرن گری و پتری تاپیو، ویکتور تیتو بیشترین پژوهش را در خصوص تصاویر آینده داشته اند.

هدف پژوهش جاری، بررسی تصویر مطلوب آمیخته بازاریابی در تمدن نوین اسلامی بوده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، مرور بر ادبیات و همچنین استفاده از روش کیفی تحلیل اسناد بوده است. یافته ها بیان گر این بوده است، عناصر آمیخته بازاریابی که آن را P4 می نامند و شامل 1) قیمت، 2) محصول، 3) پیشبرد محصول(ترفیع) و 4) کانال های توزیع است، در دیدگاه اسلام تا حدودی زیادی با دیدگاه مبتنی بر بازاریابی متعارف نظام سرمایه داری متفاوت است و تعریف خاص به خود را دارد. نتایج پژوهش نمایانگر این بوده که آمیخته بازاریابی در تمدن نوین اسلامی، شامل محصول اسلامی، قیمت اسلامی، ترفیع اسلامی و توزیع اسلامی است، که هر کدام بر اساس موازین و تعالیم اسلامی، دارای مختصات و ویژگی هایی می باشد. هدف پژوهش جاری، بررسی تصویر مطلوب آمیخته بازاریابی در تمدن نوین اسلامی بوده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، مرور بر ادبیات و همچنین استفاده از روش کیفی تحلیل اسناد بوده است. یافته ها بیان گر این بوده است، عناصر آمیخته بازاریابی که آن را P4 می نامند و شامل 1) قیمت، 2) محصول، 3) پیشبرد محصول(ترفیع) و 4) کانال های توزیع است، در دیدگاه اسلام تا حدودی زیادی با دیدگاه مبتنی بر بازاریابی متعارف نظام سرمایه داری متفاوت است و تعریف خاص به خود را دارد. نتایج پژوهش نمایانگر این بوده که آمیخته بازاریابی در تمدن نوین اسلامی، شامل محصول اسلامی، قیمت اسلامی، ترفیع اسلامی و توزیع اسلامی است، که هر کدام بر اساس موازین و تعالیم اسلامی، دارای مختصات و ویژگی هایی می باشد.

هدف: در این پژوهش، هدف اصلی بررسی آینده اندیشی از منظر مکتب کلامی ماتریدیه اهل سنت و مقایسه آن با مکتب شیعه می باشد. روش: این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل محتوا و فراتحلیل کیفی درگام اول با بررسی محتوای منابع مرتبط با مکاتب فکری مورد بحث در موضوع تحقیق، به گردآوری، دسته بندی و جمع بندی نظریات در هر مکتب پرداخته و با مبنا قرار دادن اصول فکری ماتریدیه، تحلیل متقابل اصول را ازمنظر تفکر مکتب تشیع مورد بررسی قرار داده است. یافته ها: براساس اصول فکری ماتریدیه که دارای ارتباط و تاثیر درآینده اندیشی می باشند، نوع و نحوه تاثیر آنها در آینده اندیشی به صورت طبقه بندی شده، تبیین شده است و با مکتب تشیع به صورت اجمالی، مورد مقایسه قرار گرفته است. نتیجه گیری: با توجه به بررسی های صورت گرفته و تبیین و تحلیل اصول فکری ماتریدیه و تحلیل متقابل آن با اصول فکری شیعه و شناسایی نحوه و نوع تأثیر این اصول بر آینده اندیشی در این دو مکتب، نتیجه این بررسی ها در آینده اندیشی این دو مکتب، مطرح شده است. در واقع به طور خلاصه؛ ماتریدیه از آنجایی که در مبانی معرفتی، قائل به روش عقلی و نقلی و هم چنین شناخت شهودی و حسی هستند، لذا دارای ظرفیت های فکری و پایه دانشی لازم برای آینده اندیشی می باشند. در مکتب تشیع نیز، ساختن آینده با فهم شرایط آن و با تأثیر اراده انسان همراه با توجه به امدادهای الهی و باور به سنت ها و وعده های الهی اصلی ترین جوهره نگاه به آینده است.

در این مقاله با هدف شناسایی نگاه مسیحیت به آینده، به واکاوی ریشه های تاریخی، الهیات و تفکرات مسیحیت پرداخته شد و با شناخت نسبت به تفکرات مسیحی با رویکرد آینده پژوهی، تلاش شد تا چارچوب آینده اندیشیِ مسیحیت احصا و تبیین شود. پژوهش حاضر ماحصل بررسی مقالات و تحلیل محتوای کیفی در خصوص نگاه به آینده و باور به آخرالزمان در آیین مسیحیت است. بر همین اساس تلاش گردید با مدنظر قرار دادن عنصر «زمان» که موضوعی کلیدی در مطالعات آینده پژوهی است؛ و تطبیق آن با الهیات، عقاید، رخداد های تاریخی، مطابق نگاه دیتور مبنی بر پایه های چهارگانه ساخت آینده، مدل مفهومی برای پاسخ به پرسش اصلی پژوهش استخراج گردد. بر این اساس روند های: سکولاریسم، گسترش اسلام و موج مهاجران مسلمان در کشور های مسیحی، فمینیسم و تلاش برای ارائه چهره ای رحمانی و اهل گفتگو و تعامل از مسیحیت احصا شد. تصاویر نیز بصورت تصاویر تاریخی و آرمانی طبقه بندی شد؛ که بر این اساس تصاویر تاریخی شامل: گناه نخستین، تثلیث، حضرت مریم(س)، تقابل پولس و پطرس، عصمت پاپ یا جامعه مسیحیت، آیین یهود به عنوان خاستگاه مسیحیت، مکاشفات، جنگ های صلیبی و مواجهه با اسلام، جام مقدس، رفوماسیون و جنبش اصلاح طلبی مارتین لوتر، جنگ های مذهبی اروپا، تفتیش عقاید و دعوا با علم؛ و تصاویر آرمانی شامل: بازگشت مسیح، دجال یا آنتی کرایست، حکومت صلح جهانی (یا هزاره)، سرزمین موعود، برپایی هیکل سلیمان و آرماگدون استخراج شد.

هدف: در این مقاله برآنیم تا باعنایت به اندیشه های اسلامی، به ترسیم مقدمه ای بر مبانی آینده پژوهی اسلامی بپردازیم. آینده پژوهی اسلامی در مذهب شیعه، همانند دیگر دیدگاه های این مذهب، برمبنای امامت و ولایت اس توار اس ت. روش: پژوهش حاضر با تبعیت از روش فراترکیب، به عنوان یکی از اقسام روش های کیفی موجود، به بررسی مبانی آینده پژوهی اسلامی در اسلام پرداخته است. یافته ها: در این مقاله ضمن انتقاد از مبانی حاکم بر مبانی آینده پژوهی غربی و نیز نوع نگاه آن، بیان می دارد، آینده پژوه اسلامی باید خود را از قید و بند تعاریف و اصول آینده پژوهی غیرالهی رها کند؛ چون مبانی کاملاً متفاوت است. البته این به معنای کنارگذاشتن روش های علمی و روش شناسی نیست؛ ولی به جای اینکه در قید و بند روش شناسی باشیم باید بر روش شناسی مسلط شویم و درنهایت یک روش شناسی بومی ایجاد نمائیم،تأکید شده است. نتیجه گیری: در اسلام آینده را ازمنظر امام معصوم(ع) باید دید و هر قدر بتوانیم به امام (ع) نزدیک شویم، می توانیم در تشعشع نور او آینده را بهتر ببینیم. به نظر می رسد پایه های ساخت آینده ازمنظر اسلام عبارت است از: صنع الهی، سنت های الهی، تولی وتبری، توسل، عبادات، رغبت، نیت، رجاء و خوف، روند، تصاویر، اقدام، زیارت، گناهان، شکر، رضا، تفویض، توکل، یقین، فنا و صبر

یکی از موضوعات مهم در تمدن نوین اسلامی سازمان مطلوب و ویژگی های آن است. دلایل عقلی و نقلی زیادی در اهمیت سازمان و تشکیلات ذکر شده است که به عنوان نمونه می توان به بخشی از بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در این رابطه اشاره کرد «تشکیلات یکی از فرائض هر گروه مردمی است که یک هدفی را دنبال می کنند. تشکیلات یعنی نظم، یعنی تقسیم وظایف، یعنی ارتباط و اتصال و زنجیره ای کارکردن؛ این معنای تشکیلات است. این چیزی است که نه فقط بد نیست، بلکه یک چیز خوب و بلکه یک چیز ضروری است. هیچ کاری در دنیا بدون تشکیلات پیش نمی رود. انقلاب اسلامی ایران هم بدون تشکیلات پیش نرفت و پیروز نشد». روش مورداستفاده در این پژوهش، مرور بر ادبیات و همچنین استفاده از روش کیفی تحلیل گفتمان و تحلیل اسناد است. برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی و در تمدن نوین اسلامی، آموزه های اسلامی پایه و اساس تمام حوزه ها بوده و داشتن تصویری درست از حوزه های مختلف، یک امر لازم به منظور طی صحیح این مسیر خواهد بود. مراجعه به آیات و سیره اهل بیت(علیهم السلام) به عنوان معدنی غنی و سرشار از معارف در ترسیم این تصاویر امری ضروری و واجب است. در این پژوهش با مراجعه به منابع مختلف علمی و بیانات مقام معظم رهبری در حوزه سازمان مطلوب، سعی شده است تا تصویری از این حوزه در تمدن نوین اسلامی در ابعاد پنج گانه پیشنهادی، هدف و چشم انداز، ساختار سازمانی و منابع انسانی، مدیریت و رهبری، فضا و محیط و فرهنگ سازمانی، ارائه شود.

توجه ویژه به آینده یکی از نیازهای هر انسان و جامعه ای است. ما به عنوان یک مسلمان باتوجه به آیات و روایات مربوط به این زمینه، تعاریف مشخصی از آرمان شهر داشته و معتقدیم آرمان شهر اسلامی همان حیات طیبه و جامعه مهدوی است. باتوجه به اعتقادات مسلمانان و به خصوص شیعیان، وظیفه اصلی یک شیعه آماده سازی جامعه و خود برای چنین آرمان شهری است. این آینده روشن و وعده داده شده ساختنی و دست یافتنی است. در دوران غیبت کبری، وظیفه ولایت فقیه هدایت جامعه به سمت زمینه سازی ظهور است. مقام معظم رهبری با ترسیم نقشه راه رسیدن به چنین هدفی، پنج مرحله اصلی را: انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی ذکر کرده اند. در این مقاله با روش مرور بر ادبیات و اسناد و تحلیل گفتمان بیانات ایشان در رابطه با آینده استخراج و چارچوبی مفهومی برای تبیین آینده اندیشی ازمنظر ایشان ارائه شد که شامل مؤلفه های مختلفی ازجمله ملزومات، زیرساخت ها، پیشران ها و موانع، افق بلندمدت و دامنه وسیع و ترسیم حیات طیبه و جامعه مهدوی است. در هر کدام ازاین مؤلفات می توان موارد و موضوعاتی را مشخص کرد که نیازمند تمرکز و توجه بیشتر است.

مقام معظم رهبری طی سالیان گذشته و در بیانات مختلف، بر روی کلیدواژه تمدن نوین اسلامی نکات مختلفی را بیان داشته اند. نکته محوری در این بیانات، نشان دادن سیر حرکت انقلاب اسلامی در مسیر تمدن سازی است. حرکتی که با نهضت اسلامی شروع شده و با احیای تمدن نوین اسلامی ادامه می یابد. ازسویی از مهم ترین ابزارهای دوره حاضر که نقش کلیدی در برپایی یا اضمحلال تمدن ها را داشته، رسانه است که این کلیدواژه نیز در بیانات ایشان پرتکرار است و نقش مهمی در رشد جامعه و زمینه سازی برای تحقق تمدن نوین اسلامی دارد. در این مقاله به دنبال بررسی ویژگی های رسانه تراز تمدن نوین اسلامی ازمنظر رهبر معظم انقلاب هستیم. ایشان بعد از امام خمینی (ره) پرچمدار احیای تمدن نوین اسلامی بوده اند و بیانات ایشان، چراغ راه اندیشمندان حوزه های مختلف برای دست یابی به این مهم است. روش استفاده شده در این مقاله، تحلیل مضمون است. در این روش بیانات مقام معظم رهبری در رابطه با رسانه و تمدن نوین اسلامی بررسی و ویژگی های رسانه تراز تمدن نوین اسلامی استخراج شده است. در این مقاله ابتدا به بررسی مفهوم تمدن و رسانه پرداخته شده است. برخی از اندیشمندان، ظهور فناوری های جدید را پیشران تمدن آینده می دانند که در این مسیر، رسانه ها همبستگی بالایی با فناوری دارند. تمدن نوین اسلامی تمدنی توحیدی است که در آن علم همراه با اخلاق است و مادیات به همراه معنویت و دین است. در این مقاله با بررسی بیانات رهبر معظم انقلاب به این نتیجه رسیده شد که رسانه تراز تمدن نوین اسلامی، رسانه ای جامع، فراگیر، بر پایه اعتقادات عمیق اسلامی، توحیدگرا، عدالت محور، برخوردار از ابزار روزآمد، در قالب ارائه هنرمندانه مفاهیم است و وظیفه تربیت آحاد مردم در اقصی نقاط عالم و رساندن این پیام اثربخش و عمیق را به آن ها دارد.

امام خمینی(ره) شخصیت بی نظیر دوره معاصر است. مراجعه به بیانات ارزشمند ایشان و واکاوی در موضوعات گوناگون عمق بصیرت و بینش والای ایشان را روشن تر می کند. این مقاله درپی بررسی آینده اندیشی ازمنظر امام خمینی(ره) است. شخصیت بی نظیری که رهبر بزرگترین انقلاب معاصر است و رفتار، گفتار و منش ایشان تأثیرات شگرفی بر دنیا داشته است که درحال حاضر هم ادامه دارد. ازاین رو، بررسی آینده اندیشی ازمنظر ایشان جایگاه ویژه ای دارد و می توان علاوه بر  برداشت نکاتی پیرامون انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، رخدادهای جهان را نیز تجزیه وتحلیل کرد و با مداقه آنها تصمیمات کلان مؤثر و بهتری را برای آینده اتخاذ کرد. روش این مقاله، اسنادی است و با استفاده از بیانات امام خمینی(ره) به بررسی موضوع پرداخته شده است. در این مقاله ابتدا به بررسی آینده اندیشی و آینده نگری از دیدگاه اسلام می پردازیم. آینده پژوهی از نگاه اسلام، سیر تمدن بشری را هدف مند دانسته و مهم تر اینکه با بشارت پیروزی صالحان و پرهیزکاران در آینده و ظهور امام حاضر، انگیزه درونی مضاعفی برای تلاش و استقامت، به انسان می بخشد. پس از بررسی آینده اندیشی در اسلام و روایات به بررسی آینده اندیشی ازمنظر امام خمینی(ره) می پردازیم. این نتایج حاصل می شود که در دیدگاه حضرت امام(ره) آینده، ساختنی است و انقلاب و نظام اسلامی زمینه ساز ظهور حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف) است. سرفصل های ضرورت و اهمیت آینده نگری، ترسیم جامعه آینده، وظیفه اقشار مختلف در آینده، الزامات دستیابی به آینده ازمنظر امام خمینی(ره) و برخی پیش بینی های محقق شده حضرت امام (ره) نیز به ترتیب بررسی شده است.

تحولات اخیر جهانی و منطقه ای نشان می دهد که ایران نباید درباره سرنوشت شیعیان بی توجه باشد و لازم است در این زمینه به نقش آفرینی بپردازد. با نگاهی ژئوپلتیکی به مسائل ایران و تشیع، مشخص می شود هر اقدامی در ایران به عنوان کانون مذهب شیعه جوامع شیعی را که به حوزه نفوذ ایران تعلق دارند، متاثر می کند. هدف این مقاله، بررسی روندهای حاکم بر آینده جهان تشیع است. در این مقاله از روش تحلیل روند استفاده شده است و روندهای اجتماعی، اقتصادی، فناورانه و سیاسی حاکم بر جهان شیعه مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسی روندهای کنونیِ اقتصادی، فناورانه، سیاسی  و اجتماعی در جهان به ویژه در کشورهای اسلامی مبین ورود به عصر تغییرات ژرف و شگرفی است و خبر از شکل گیری و ایجاد جغرافیای نوپدید تشیع می دهد. روندهای کلیدی در جهان شیعه از تغییر قدرت های اقتصادی تا افزایش جمعیت در آنها، از ظهور رسانه های جمعی و گسترش شبکه های اجتماعی تا تغییر شکل ساختارهای سیاسی همه اینها ممکن است آینده شیعه در غرب آسیا (خاورمیانه) و جهان را به نحوی پیچیده و غیرقابل پیش بینی رقم  بزند.

باتوجه به ضرورت آینده پژوهی و شناخت آینده و همچنین ابتکارعمل، نیاز است که محققین بدانند آینده سازمان ها چگونه خواهد بود. باتوجه به این ضرورت، پژوهش حاضر به بررسی حوزه قابلیت یادگیری سازمانی در آینده سازمان پرداخته است تا بتواند برای یک سازمان مدیریت بهینه تر و مؤثرتری شکل گیرد. یکی از ابعاد بسیار مهم در بررسی آینده سازمانی، قابلیت یادگیری سازمانی است. باتوجه به مسائل مطرح شده در ارتباط با آینده و ضرورت های موجود برای بررسی قابلیت یادگیری سازمانی، می باید به بررسی آینده قابلیت یادگیری سازمانی پرداخته شود. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است. در این پژوهش باتوجه به نظر اساتید دانشگاهی مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و همچنین بررسی نظرات، مصاحبه ها و دیدگاه های خبرگان به یافتن ابعاد مختلف قابلیت یادگیری سازمانی در آینده پرداخته شده است. این ابعاد نشان دهنده ضرورت های سازمان در آینده است و باید براساس این ابعاد سازمان ها برنامه ریزی های آینده خود را انجام دهند. برای تأیید ابعاد مشخص شده در روش تحقیق این پژوهش، پرسشنامه ای در جامعه آماری محدودی به جمع آوری داده پرداخت. درنهایت باتوجه به بررسی های تکمیلی صورت گرفته روی نظرات شرکت کنندگان در پرسشنامه می توان نتیجه گرفت که قابلیت یادگیری سازمانی در آینده دارای 7 بعد است. همچنین مهم ترین بعد، بعد آزمایش و گشودگی است که دارای بالاترین اولویت برای توجه مدیران ارشد سازمان است. درنهایت، در بخش نتیجه گیری، مدل آینده پژوهی به دست آمده از این پژوهش ترسیم شد.

از نگاه آینده پژوهی درک پیشران ها، رویدادها و روندهای مؤثر در شکل گیری آینده می تواند به شناسایی و تبیین آینده های بدیل کمک کند. کشور یمن در جنوب غرب آسیا واقع شده و از لحاظ راهبردی اهمیت ویژه ای دارد. شناخت سناریوهای آینده سیاسی یمن برای برنامه ریزی راهبردی جمهوری اسلامی ایران در این کشور بسیار ضروری است. این پژوهش به منظور مطالعه ای اکتشافی با هدف سناریونگاری آینده های بدیل سیاسی یمن تا افق 1408، به بررسی پیشران ها و بازیگران کلیدی پرداخته است. روش این پژوهش آمیخته و ترکیبی از روش های کمی و کیفی است که با استفاده از روش های آینده پژوهی مانند مرور منابع، پنل خبرگان، تحلیل آثار متقاطع متوازن و سناریونویسی و بهره برداری از نرم افزارهای سناریو ویزارد و اکسل تلاش کرده با تدوین سناریوها، آینده های سیاسی در یمن را تا سال 1408 تصویر نماید. در اجرای این طرح از 21 نفر از کارشناسان موضوع بهره گرفته شد. از میان 78 پیشران مؤثر بر آینده یمن، با نظر خبرگان سه پیشران کلیدی تعیین، و براساس خروجی نرم افزار سناریو ویزارد و تأیید خبرگان شش سناریو مشخص شد؛ سپس داستان آنها تدوین و سناریوها در معرض آزمون «تونل باد» قرار گرفت. در ادامه علائم تحقق و اعتبارسنجی سناریو ها در پنل خبرگان مشخص شد. سناریوی شماره یک مطلوب ترین سناریو برای جمهوری اسلامی ایران معرفی شد. هم چنین بازیگران کلیدی تأثیرگذار شناسایی شدند.

آینده پژوهی دانش و معرفت شکل بخشیدن به آینده، به شیوه های آگاهانه، فعال و پیش دستانه است و انسان را از غافل گیر شدن در برابر طوفان سهمگین تغییرات محافظت می کند.کشور یمن در جنوب غرب آسیا واقع و از لحاظ استراتژیکی دارای اهمیت ویژه ای است.این کشور طول تاریخ مدنظر استعمارگران بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث پر کرده است. یمن از لحاظ راهبردی اهمیت شایانی در گسترش اندیشه های انقلاب اسلامی در غرب آسیا را دارد. شناخت عوامل موثر برآینده یمن برای برنامه ریزی راهبردی ج.ا. ایران در این کشوربسیار ضروری است. بحران موجود در یمن بعد از حمله ائتلاف عربستان ،نشان گر این واقعیت است که ایران نیازمند نقش یابی راهبردی در این شرایط است.در این پژوهش با هدف تبیین عوامل و پیشران های کلیدی آینده یمن برای افق 10 سال آتی وبا استفاده از ترکیب روش های آینده پژوهی مانند تحلیل ماتریس متقاطع،مرور منابع وپانل خبرگی،بوسیله نرم افزار میک مک انجام گرفته است.دراجرای این پروژه از تعداد21نفر ازکارشناسان و متخصصین موضوع بهره گرفته شده واز میان 78 پیشران موثر برآینده یمن تعداد20 پیشران نهایی انتخاب و سپس با بکارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع ،تعداد5 پیشران کلیدی: دخالت نظامی آمریکا در یمن،تجزیه یمن،شکست دولت انقلابی،ایجاد حکومت فدرالی در یمن و مواضع قدرت های جهانی نسبت به انصارالله، شناسایی شدند. بهره گیری از این پیشران ها می تواند زمینه های لازم برای گذار از غافل گیری راهبردی ایران در موضوع یمن و به تقویت  شناخت آینده های بدیل و برنامه ریزی درست کمک بسزایی نماید .

هدف: در این مقاله برآنیم تا با عنایت به دیدگاههای امام خمینی(ره) ضمن استخراج آرا و اندیشه های ایشان در این رابطه، به غیریت سازی از گفتمان حاکم بر دانش روابط بین الملل بپردازیم. روش: پژوهش حاضر با تبعیت ازروش تحلیل گفتمان، به عنوان یکی از اقسام روشهای کیفی موجود، به بررسی جایگاه نظریه روابط بین الملل در اسلام و اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) به طور اخص پرداخته است. یافته ها: در این مقاله ضمن انتقاد از سکولاریسم و مادی گرایی حاکم بر نظریه های موجود در دانش روابط بین الملل و نیز نوع نگاه سطحی جریان اصلی نظریه روابط بین الملل بر عناصر غیر مادی ای چون معنویت و اخلاق، به کارایی و کارامدی روابط بین الملل اسلامی برای پر کردن این خلأ تأکید شد. نتیجه گیری: دین مبین اسلام ظرفیت ارائه گفتمانی بدیل بر اساس معنویت و اخلاق اسلامی را داراست. بر این اساس، دین مبین اسلام با عنایت به هستی شناسی توحیدی و غیریت سازی از سایر گفتمانهای موجود در عرصه روابط بین الملل، صورتبندی گفتمانی خود را بیان می کند. این دیدگاه اسلامی در عرصه روابط بین الملل با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) و اندیشه های والای ایشان، جایگاه و منزلت ویژه ای پیدا کرده است.